Ekskursiya matnini tayyorlash - Pedagogika - Referatlar

Ekskursiya matnini tayyorlash

Yuklangan vaqt:

20.09.2019

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

45 KB

Ko'chirib olish

www.arxiv.uz Reja: 1. Ekskursiyaning asosiy matni. 2. Gidning individual matni. 3. “Gid portfeli”ning ahamiyati

www.arxiv.uz 1. Ekskursiyaning asosiy matni Tayanch iboralar : Ekskursiyaning asosiy matni, asosiy matni tuzish tartibi, gidning individual matni, individual matni tarkibi, mantiqiy o‘tishlar, “Gid portfeli”, illyustrativ materiallar. Ekskursiya marshruti tasdiqlangandan so‘ng ijodiy guruh ekskursiya matnini tuzishni boshlaydi. Ekskursiya amaliyotida u asosiy matn (kontrolniy tekst) deyiladi. Unga ijodiy guruh ishlab chiqqan ekskursiyani olib borish uchun barcha materiallar kiritiladi. Eng muhim malumotlar tanlanib, xulosalar qilinadi. Asosiy matnda foydalaniladigan materiallar manbaini ko‘rsatish zarur. Matn ham xronologik tartibda va ham ekskursiya obektlarining marshrut bo‘ylab joylashganligiga qarab tuzilishi mumkin, yani, mavzular yoritilishi ketma- ketligiga qarab.Asosiy matnda shuningdek, chiqishlar, xulosalar, mavzular orasidagi mantiqiy o‘tishlardan tuzilgan materiallar ham kiritiladi. Unda mavzuga taaluqli, lekin ekskursiyani ishlab chiqishda nazarda tutilmagan obektlar ham kiritilishi mumkin. Bu keyinchalik o‘sha mavzuda ekskursiya variantlarini ishlab chiqishda kerak bo‘ladi. Amaliyotda uch soatlik avtobusli ekskursiyada asosiy matnning hajmi 40-50 varag‘ni, piyoda ekskursiyada 25-30 varag‘ni (14 shrift, 1.5 interval) tashkil etishi belgilangan. Ijodiy guruh tomonidan ishlab chiqilgan va turistik tashkilot tomonidan tasdiqlangan ekskursiyaning asosiy matni gidlar individual matnini tuzishda asos bo‘ladi. Asosiy matnni tayyorlashda yana bir muhim talab, bu titul varag‘ining mavjudligidir.Unda yangi ekskursiyani ishlab chiqgan turistik- ekskursiya tashkiloti nomi, ekskursiya mavzusi, ijodiy guruh tarkibi, ekskursiya tasdiqlangan sana ko‘rsatiladi. Ijodiy guruhning barcha azolari, keyinchalik ushbu mavzuda ekskursiya olib bormoqchi bo‘lgan gidlar ham o‘zlarining individual matnlarini tuzadilar.Ular

www.arxiv.uz asosiy matnga mos kelishi, materiallarni hikoya qilish tartibi esa,marshrut obekti qanday tartibga joylashganligiga qarab, hikoya qilinishi shart. 2. Gidning individual matni Individual matn –bu hikoya qilib berishga tayyor ekskursiya mahsulotidir,yani ekskursiya hikoyasi uchun matndir.Individual matn tarkibi 3 qismdan iborat: chiqish(vstupleniye), asosiy qism, xulosa. Chiqish va xulosa qismi asosiy qismdan tubdan farq qiladi,ular ekskursiya obektlari bilan o‘zaro bog‘liq emas.Bular ko‘proq maruza, suhbatga yaqinroqdir. Chiqish tashkiliy va axborot qismlariga bo‘linadi. Tashkiliy qismda gid o‘zining ismi sharifini, ekskursiyani tashkil etgan muassasa nomini, avtobus haydovchisini tanishtiradi, mavzu va marshrutni elon qiladi, ekskursiya davomiyligini, uning yakun topish joyini(ushbu joyga xoxlovchilar avtobusni tark etishi mumkin), avtobusda o‘zini tutish haqida aytib o‘tadi. Axborot qismida gid ekskursiya mazmunini qisqacha bayon qiladi, sayyohlar ko‘radigan diqqatga sazovor obektlarni, kichik mavzularni(podtema)sanab o‘tadi. Chiqish 5-7 daqiqadan oshmasligi va uni marshrutga harakatni boshlamasdan avval o‘tkazish kerak.Chiqish eng masuliyatli bosqichdir va u yorqin bo‘lishi shart.Shu bosqichda sayyohlar bilan aloqa o‘rnatiladi, ular gid haqida ilk taasurotni oladilar. Yaxshi chiqish gid muvaffaqiyatini taminlaydi. Malakali gid aynan chiqish paytida guruh bilan o‘zaro tushunish nuqtasini topib, ularni o‘ziga jalb qilib, o‘z ishining ustasi sifatida ekskursiyaning muvaffaqiyatini taminlaydi. Asosiy qism namoyish etish va hikoya qilish uyg‘unligida shakllanadi va bir- biri bilan mantiqiy o‘tishlar (logicheskiy perexod) bilan bog‘langan, har xil obektlarga yoritiladigan mavzulardan tashkil topadi. Mantiqiy o‘tishlar oldingi mavzular mazmunidan kelib chiqib, keyingi mavzuni hikoya qilishga yordam berishlari kerak. Mantiqiy o‘tish umumlashtirish, taqqoslash, to‘ldirish harakteriga ega bo‘lishi mumkin. Mazmunli, chiroyli mantiqiy o‘tish gidning yaxshi uslubiy tayyorgarligi va yuqori proffessionalligidan darak beradi.

www.arxiv.uz Ko‘pgina hollarda birinchi mavzuni tugatib, ikkinchi obektga o‘tish jarayonida gidlar ekskursiya mazmuniga to‘g‘ri kelmaydigan rasmiy o‘tishlardan foydalanadilar.Masalan:”Hozir biz sizlar bilan u tomonga borib, ... ni ko‘ramiz” yoki “ana endi biz boshqa yodgorlikka o‘tamiz”.Bunday rasmiy o‘tishlar ekskursiyaning xom ishlanganligidan dalolat beradi.ular ekskursiyaning alohida qismlarnini bir-biri bilan bog‘lanishiga yo‘l qo‘ymaydi. B.V.Yemelyanov fikricha, rasmiy o‘tishlarni gidlarning sistematik xatosi deb hisoblash noto‘g‘ri.Ular obektlar orasidagi harakat bir necha soniyani tashkil etganda, majbur ishlatiladi(obekt avtobusdan tomosha qilinayotgan bo‘lsa).Masalan:”endi tezda o‘ng qo‘l tarafga qarang,nazdimizda... yodgorligi”. Xulosa qismida gid ekskursiya mavzusi bo‘yicha xulosa va yakun yasaydi, sayyohlar savollariga javob beradi. 3. “Gid portfeli”ning ahamiyati Professional muhitda “gid portfeli” deb, namoyish etish, ko‘rish qatorlariga yetishmayotgan bo‘g‘inlarni to‘ldirish va tiklash uchun mo‘ljallangan ko‘rgazmali qurollar jamlanmasiga aytiladi. Bu ayniqsa, ko‘rsatmoqchi bo‘lgan obektlar bizgacha o‘zgargan hollarda yetib kelgan yoki umuman saqlanmagan hollarda muhimdir. Shunda rasmlar, chizmalar obektning birinchi holatini tiklashga yordam beradi. “Gid portfeli”da yana ekskursiya mavzusiga taaluqli shaxslar rasmi, kartinalar reproduksiyasi, geologik haritalar, harbiy voqealar tasvirlangan harita-sxemalar, ishlab chiqaruvchi korxonalar mahsuloti namunasi, gerbariylar, geologik namunalar, magnitofon tasmalari, yani ekskursiya sharhini yanada boyitidigan boshqa illyustrativ materiallar kiradi. Ko‘rgazmali qurollarni tanlashdagi mezonlar quyidagilar: - ularni ishlatishning zaruriyligi va maqsadliligi; - ommaboplik qiymati, yani hikoyani ushbu ko‘rgazmali qurol qanchalik boyitishi, tushunarli qilishi mumkin;

www.arxiv.uz - g‘aroyibligi; - ifodaliligi; - saqlanganlik holati. Rasmlar, harita-sxemalar, reproduksiyalar 18x24sm o‘lchamli karton asosli, tiniq va aniq tasvirga ega bo‘lishi shart.Avtobusda ko‘rsatishga mo‘ljallangan ko‘rgazmali qurollar 24x30sm o‘lchamli bo‘lishi zarur(orqa qatorga o‘tirganlar ko‘rishlari uchun). Ko‘rgazmali qurollar ro‘yxati, tarkibi ekskursiyaning butun hayotiy davrida o‘zgartirilib, takomillashtirib borilishi mumkin.

O'xshashlar

Ekskursiya xizmatlarini tayyorlash texnologiyasi

Ekskursiya xizmatlari hikoyasining mazmunini tayyorlash

O‘zbekistonning ziyoratchilik ekskursiya maskanlari

Ekskursiya- turistik mahsulotning tarkibiy qismi

Kadrlar tayyorlash milliy dasturi