Интерфаол методларнинг қўлланилиши - Oziq-ovqat texnologiyasi - Referatlar

Интерфаол методларнинг қўлланилиши

Yuklangan vaqt:

20.09.2019

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

348.943359375 KB

Ko'chirib olish

Интерфаол методларнинг қўлланилиши Режа: 1. «Кундалик» стратегияси 2. «Моделлаштириш» методи 3. «Муаммоли вазият» стратегияси 4. «Нилуфар гули» технологияси 5. «Савол-жавоб» методи 6. «Сwот-таҳлил» стратегияси 7. «Суҳбат» методи

«КУНДАЛИК» стратегияси «Кундалик» стратегияси методини қўллашда ўқувчи (тингловчи ва курсант) лардан ташкил этилган «Сифат гуруҳи» аъзоларининг ҳар бирига ён дафтарча тарқатилади. Дафтарчаларга ҳафтанинг муайян кунида муҳокама қилинаётган муаммога оид туғиладиган ғоялар ёзиб борилади. Жамоа аъзоларининг қайдлари гуруҳ сардори томонидан таҳлил қилиб борилади. Тўпланган материаллар ҳафтанинг якунида синф (гуруҳ) жамоаси йиғилишида муҳокама қилинади. Ушбу стратегиянинг аҳамиятли жиҳати шундаки, биринчидан, пайдо бўлган ғоя ёки ихтирочилик таклифлари «Жамоа (ёки гуруҳ) таклифи» номини олади; иккинчидан, барча ноаниқ ва турли нуқтаи назардан иборат фикрлар гуруҳ йиғилишига қадар ойдинлаштирилади. «Бошқача бўлиши ҳам мумкин эмас!» тарзида кескин билдирилган фикрлар бир қадар «юмшатилади». Муҳокамага, одатда, «меъёрлаштирилган» фикрлар олиб чиқилади. «МОДЕЛЛАШТИРИШ» методи «Моделлаштириш» («modulus» – ўлчов, меъёр) методи ўқувчи (тингловчи ва курсант)ларда ўзлаштирилган мавзу, масала ёки ҳал қилинган муаммо юзасидан мантиқий фикрлаш, мавзу, масала ёки ҳал қилинаётган муаммонинг умумий моҳиятини модел (шартли белги)лар ёрдамида ифодалаш кўникмаларини шакллантиришга хизмат қилади. Уни қўллашда танланган объект моҳияти, муҳим хусусиятлари, устувор жиҳатларини тўла очиб беришга алоҳида эътибор қаратилади. Машғулотда методдан фойдаланиш қуйидаги босқичларда амалга оширилади: Ўқувчи (тингловчи ва курсант)лар мавзу (масала, муаммо) моҳиятини пухта англаб олади Ўқувчи (тингловчи ва курсант)лар мавзу (масала, муаммо) моҳиятини тўлақонли ифода этадиган асосий жиҳатлар, таянч тушунчаларни ажратади Таянч тушунчалар ёрдамида умумий модел яратилади

Ҳар бир ўқувчи (талаба) модел ёрдамида ўрганилган мавзу (масала, муаммо)нинг моҳияти тўғрисида жамоага маълумот беради Ҳар бир ўқувчи (талаба) томонидан таклиф этилган моделнинг мақсадга мувофиқ яратилганлиги, мавзу (масала, муаммо) моҳиятининг очиб берилиши жамоа томонидан муҳокама қилинади « МУАММОЛИ ВАЗИЯТ» стратегияси «Муаммоли вазият» стратегияси ўқувчи (тингловчи ва курсант) ларни ўрганилаётган мавзу бўйича муаммоли вазиятларни таҳлил қилиш, уларнинг келиб чиқиш сабаблари, оқибатларини ўрганиш, ечимларини топишга ундаш орқали уларда муайян кўникма, малакаларни шакллантиришга хизмат қилади. Машғулотлар жараёнида «Муаммоли вазият» стратегиясини қўллаш қуйидаги тартибда амалга оширилади: Мавзу юзасидан муаммоли вазиятларни шакллантириш Муаммоли вазият мазмуни билан ўқувчи (тингловчи ва курсант)ларни таништириш Ўқувчи (тингловчи ва курсант)ларни кичик гуруҳ (жуфтлик)ларга ажратиш Гуру ҳ ( жуфтлик)лар томонидан муаммоли вазият ечимини топиш бўйича амалий фаолиятнинг ташкил этилиши Гуру ҳ ( жуфтлик)лар томонидан муаммоли вазият юзасидан ўз ечимларининг баён қ илиниши Гуру ҳ ( жуфтлик)ларнинг ечим борасидаги фикрларини умумлаштириш Гуру ҳ ( жуфтлик)лар томонидан та қ дим этилган ечимларнинг ма қ буллик даражасини ўрганиш ( оммавий муҳокама қилиш, экспертлар муҳокамасидан ўтказиш) Энг тўғри, мақбул ечимни аниқлаш

«МУАММО» стратегияси «Муаммо» стратегияси ўқувчи (тингловчи ва курсант)ларни мавзудан келиб чиқиб, турли муаммоли масала ёки вазиятларнинг тўғри ечимини топиш, муаммо моҳиятини аниқлашга доир малакаларини шакллантириш, уни ечишнинг айрим усуллари билан таништириш, ечимни топиш учун мос усулларни тўғри танлаш, муаммонинг келиб чиқиш сабаблари, шунингдек, ечимни топишга йўналтирилган ҳаракатларнинг мақсадга мувофиқлигини аниқлашга ўргатади. Таълим жараёнида стратегияни қўллаш қуйидагича кечади: Изоҳ: 1. Ўқитувчи ўқувчи (тингловчи ва курсант)ларни стратегиядан фойдаланиш қоидалари билан таништиришда машғулотнинг босқичли бўлиши, ҳар бир босқичда ўқувчи (тингловчи ва курсант)дан эътиборли бўлиш талаб қилиниши, машғулот давомида улар якка, гуруҳ ва жамоа бўлиб ишлашларига урғу бериб ўтиши лозим. Бундай йўл тутиш Ў қ итувчи ў қ увчи ( тингловчи ва курсант ларни гуру) ҳ ларга ажратиб, уларни мос ўринларга жойлаштиргандан сўнг, машғулотни ўтказиш қоидаси билан таништиради Ҳ ар бир гуру ҳ аъз оси расм ёки матндаги ҳ аётий лав ҳ а бўйича биргаликда ани қ ланган муаммони ватман қоғозларга фломастер ёрдамида ёзади Берилган ва қ т ни ҳ оясига етгач, гуру ҳ лар ўз ишларини намойиш қ илади Ў қ итувчи гуру ҳ лар томонидан танланган ва муаммолар ёзилган қоғозларни алмаштирган ҳолда гуруҳларга қайта тарқатади Ҳ ар бир гуру ҳ аъзоси қ о ғ озларда ёзилган муаммолар орасидан ўзини қизиқтирган муаммони танлаб олиб, уни ўқитувчи томонидан тавсия қилинган жадвалда қайд этади ва таҳлил қилади Синф (гуру ҳ) жамоаси ў қ итувч и ра ҳ барлигида гуру ҳ лар ҳ амда ҳ ар бир ўқувчи ( тингловчи ва курсант ) нинг ишини муҳокама қилиб, энг яхши ишни танлайди Ўқитувчи машғулотга якун ясайди

ўқувчиларнинг топшириқларни бажаришга руҳан тайёр бўлишларига ёрдам беради, уларда қизиқиш уйғотади. 2. Стратегия асосида ишлашда ўқувчи (тингловчи ва курсант)лар томонидан машғулот учун тайёрланган плакат, расм, афиша ёки бирор муаммо баён қилинган матн, дарслик, ёрдамчи адабиётлардан бирор-бир материални ўрганиб, унда ёритилган муаммоларни аниқлайди ва уларни хотирада сақлаб қолади ёки дафтарларга белгилаб қўяди. 3. Ўқувчи (тингловчи ва курсант)лар топшириқни индивидуал равишда бажаришлари учун ўқитувчи томонидан қуйидаги жадвал тавсия этилади: Муаммо тури Муаммонинг келиб чиқиш сабаблари Муаммонинг ечиш йўллари (амалий ҳаракатлар) 1. 2. ... «НИЛУФАР ГУЛИ» технологияси Ушбу технология дидактик муаммоларни ечишнинг самарали воситаларидан бўлиб, нилуфар гули кўринишига эга. Асос ва унга бириккан тўққизта «гулбарг» (квадрат, тўртбурчак ёки айланалар)ларни ўз ичига оладиган бу метод ёрдамида асосий муаммо ва унинг мазмунини ёритишга имкон берадиган хусусий масалалар ҳал этилади. Ўқувчиларда ҳал этилаётган масала юзасидан мантиқий, изчил фикрлаш, ички моҳиятини таҳлил қилиш кўникмаларини шакллантирувчи ушбу технологияни қўллаш қуйидаги тартибда амалга оширилади:

Ўқувчи (тингловчи ва курсант)ларга қуйидаги схема намуна сифатида тақдим этилади: B Z C B Z C D D A F F Ҳал этиладиган масала аниқлаштирилади Ўқувчилар топшириқ мазмуни ва уни ечиш шартлари билан таништирилади Ўқувчи (тингловчи ва курсант)лар кичик гуруҳ (ёки жуфтлик)ларга бириктирилади Гуру ҳ ёки жуфтлик аъзолари марказий тўртбурчак квадрат, айлана)да асосий муаммо (( ғ оя, вазифа)ни қайд этади Гуру ҳ ( жуфтлик)лар масаланинг ечими юзасидан фикр юритиб, марказий тўртбурчак (квадрат, айлана) атрофида саккизта шундай қўшимча чизмаларни ҳосил қилади (уларда масаланинг хусусий ечимлари баён этилади) Қ ўшимча чизмалардаги ғ оялар гулнинг « гулбарглари » га, яъни шундай ало ҳ ида мажмуага олиб чиқади (уларнинг ҳар бири яна бир муаммо кўринишини олади) Ёрдамчи чизмалардаги етакчи муаммо ( ғ оя, ваз ифа) атрофидаги « гулбарглар » да хусусий масала ва ечимлар акс эттирилади Ўрганилаётган масаланинг мо ҳ иятидан келиб чи қ иб, бу жараён бир неча бор такрорланиши мумкин Ҳар бир гуруҳ ёки жуфтликлар топшириқ юзасидан ўз ечимларини тақдимот тарзида баён этади Гуруҳларнинг ечимлари муҳокама қилиниб, энг тўғри вариант аниқланади Ўқитувчи ҳар бир гуруҳ ишига баҳо бериб, машғулотни якунлайди

G H Y G H Y «САВОЛ-ЖАВОБ» методи «Савол-жавоб» методи мавзунинг ўқувчи (тингловчи ва курсант)лар томонидан ўзлаштирилиш даражасини аниқлашга ёрдам беради. Уни қўллашнинг самарадорлиги савол-жавобларнинг аниқ, қисқа ва тушунарли тарзда ифода этилиши, айнан мавзуга доир бўлишига боғлиқ. Таълим жараёнида методни қўллаш қуйидаги тартибда амалга оширилади: «СWОТ-ТАҲЛИЛ» стратегияси «Сwот-таҳлил» стратегияси муаммонинг асосий тўрт жиҳатини ёритишга хизмат қилади. Ўқувчилар мавзунинг мазмунига мос муаммоларни атрофлича ўрганиш орқали моҳиятини ёритади, уларни келтириб чиқарувчи омилларни излаб, ҳал қилиш имкониятларини топади. «Сwот-таҳлил» стратегияси ёрдамида муаммонинг қуйидаги тўрт жиҳати таҳлил қилинади: Ўқитувчи моҳияти ёритилган мавзу юзасидан саволлар тайёрлайди Ўқитувчи саволларни ўқувчи (тингловчи ва курсант)лар эътиборига ҳавола этади Ўқувчи (тингловчи ва курсант)лар берилган саволларга жавоб қайтариш орқали мавзуни ўзлаштирганлик даражасини намойиш этади Ўқитувчи ўқувчи (тингловчи ва курсант)ларнинг савол-жавобдаги иштирокларини таҳлил қилиб, баҳолайди ва машғулотга якун ясайди

Машғулотларда стратегияни қўллаш тартиби қуйидагича: Изоҳ: Стратегияни қўллашда муайян қийинчиликларнинг келиб чиқиш эҳтимоли мавжуд. Бундай ҳолларда ўқитувчи стратегиянинг асосий моҳияти ёки бирор босқичини ўқувчининг ёшига мослаб, унга тушунарли сўзлар билан ифодалаши (ўзгартириши) мумкин. Ўқитувчи томонидан ўқувчи (тингловчи ва курсант)ларга стратегиянинг моҳияти, афзалликлари ҳақида етарлича маълумот берилиши улар томонидан ҳал этиладиган С W О Т Кучли (устун) жиҳатлари ( ҳал этилаётган муаммонинг афзалликларини ёритиш ) Кучсиз (заиф) жиҳатлари ( мақсадга эришиш йўлида ташкил этилаётган ҳаракатларга ички омилларининг таъсирини ўрганиш) Имкониятларни чамалаш (белгиланган вазифаларни ҳал этишнинг энг мақбул йўлларини излаш) Таҳдидни ўрганиш ( мақсадга эришиш йўлида ташкил э тилаётган ҳ аракатларга таш қ и омилларининг таъсири ни ани қ лаш ) Ўқитувчи ўқувчи (тингловчи ва курсант)ларни стратегиянинг моҳияти билан таништиради Ўқитувчи ўқувчи (тингловчи ва курсант) ларни кичик гуруҳларга ажратади Гуруҳларга бир хил ёки бир неча хил муаммони ҳал этиш топшириғи берилади Топшириқни бажариш учун вақт (6–10 дақиқа) белгиланади Гуру ҳ лар топшири қ ни бажаришга киришади Белгиланган вақт ниҳоясига етгач, ҳар бир гуруҳдан нафар вакил гуруҳ иши билан жамоани таништиради 1 Гуруҳларнинг ишлари ўқитувчи ва жамоа томонидан муҳокама қилинади Ўқитувчи жамоанинг фикрига таянган ҳолда энг яхши ишни эълон қилади Ўқитувчи ҳар бир гуруҳ ишига баҳо бериб, машғулотни якунлайди

муаммо моҳиятининг тўла тушунилишини таъминлаш ва кутилган натижага эришишга ёрдам беради. «СУҲБАТ» методи Машғулотда ўқитувчи ва ўқувчи (тингловчи ва курсант)лар ўртасидаги диалогик характерга эга савол-жавобга асосланувчи ушбу метод негизини жонли мулоқот ташкил этади. Методнинг афзаллиги суҳбат жараёнида ойдинлашмаган масалалар юзасидан қўшимча саволлар бериш, ўқувчи (тингловчи ва курсант)нинг фикрлашга ундаш имкониятининг мавжудлиги билан белгиланади. Таълимий муносабатнинг жонли мулоқотга асосланиши эса ўқитувчи ва ўқувчи (тингловчи ва курсант)лар ўртасида руҳий яқинликни қарор топтириб, фаол фикр алмашиш имконини беради. Методни қўллашда қуйидаги тартибда иш кўрилади: Ўқитувчи ўқувчи (тингловчи ва курсант)ларни метод моҳияти билан таништиради Ўқитувчи мавзу юзасидан ўқувчи (тингловчи ва курсант)лар ўзлаштиришлари лозим бўлган масалаларга оид саволларни ишлаб чиқади Ўқувчи (тингловчи ва курсант)лар саволлар билан таништирилади Ўқувчи (тингловчи ва курсант)лар саволлар юзасидан мулоҳаза юритиб, масала моҳиятини ёритишга киришади (агар ўқувчи (тингловчи ва курсант)ларнинг жавоблари қониқарли деб топилса, навбатдаги савол берилади; борди-ю, жавоб қониқарли деб топилмаса, у ҳолда ўқитувчи ўқувчи (тингловчи ва курсант)га айнан мана шу масалани ойдинлаштиришга ёрдам берадиган қўшимча савол беради) Ўрганилаётган масаланинг моҳияти тўла ёритилгач, суҳбат жараёнига якун ясалади Ўқитувчи ўқувчи (тингловчи ва курсант)ларнинг фаолиятини баҳолаб, машғулотга якун ясайди

«СХЕМА» стратегияси Ушбу стратегия ўрганилаётган мавзу, муҳокама қилинаётган масала моҳиятининг асосий хусусияти ёки белгиларини схема, тасвир ёки расм орқали ифодаланишини таъминлайди. Уни қўллашда ўқувчи (тингловчи ва курсант)дан масалага ижодий ёндашиш тақозо этилади. Топшириқни бажариш жараёнида ўқувчи (тингловчи ва курсант)лар ўрганилаётган мавзу, муҳокама қилинаётган масала бўйича ўзлаштирган назарий билимларини ёдга олади, энг муҳим хусусияти, белгиларини аниқлайди, уларни умумлаштиради ёки таркибий қисмларга ажратган ҳолда схема яратади. Ўқувчи (тингловчи ва курсант)ларда фикрлаш, ижодкорлик кўникмаларини шакллантириш, ривожлантиришга хизмат қилувчи ушбу стратегия ғоянинг қисқа, аниқ ифодаланиши учун шароит яратади. Машғулотларда «Схема» стратегиясидан фойдаланиш тартиби қуйидагича: Ўқитувчи ўқувчи (тингловчи ва курсант)ларни кичик гуруҳларга бўлади Кичик гуруҳларга мавзу юзасидан схемаларни яратиш топшириғи берилади Топшириқни бажариш учун вақт (10–15 дақиқа) белгиланади Белгиланган вақт ниҳоясига етгач, гуруҳлар ўз ишларини намойиш этади Кичик гуруҳларнинг ишлари жамоа томонидан ўқитувчи раҳбарлигида таҳлил қилинади ва энг яхши иш аниқланади Ўқитувчи жамоа фикрига таянган ҳолда энг яхши ишни эълон қилади Ўқитувчи кичик гуруҳлар ишини баҳолаб, машғулотни якунлайди

«ТАҚДИМОТ» стратегияси Ушбу стратегия ўрганиладиган мавзу моҳиятининг компьютер хизматидан фойдаланилган ҳолда слайдлар ёрдамида очиб берилишини таъминлайди. Уни қўллашда мавзунинг асосий ғоялари, таянч тушунчалари, муҳим хусусиятлари кичик матн, жадвал, тасвир, схема, расм ва диаграммалар асосида ёритилади. Стратегия ўқувчи (тингловчи ва курсант)ларда мавзу мазмунини образли, яхлит тарзда ўзлаштириш кўникмаларини шакллантиради. Таълим жараёнида «Тақдимот» стратегиясини қўллаш тартиби қуйидагича: Изоҳ: 1. Ўқитувчи кичик гуруҳларга бир ёки бир нечта мавзуни тавсия этиши мумкин. 2. Гуруҳлар, гарчи бир мавзу бўйича фаолият кўрсатсалар-да, бироқ улар топшириқни турли (кичик матн, жадвал, тасвир, схема, расм, диаграмма ва б.) шаклларда бажаради. Бу эса ўқувчи (тингловчи ва курсант)лар томонидан мавзуни янада чуқур ва пухта ўзлаштирилишига ёрдам беради. Ўқитувчи ўқувчи (тингловчи ва курсант)ларни стратегиянинг моҳияти билан таништиради Ў қ итувчи ў қ увчи (тингловчи ва курсант)ларни кичик гуру ҳ ларга ажрата ди Кичик гуру ҳ ларга мавзу юзасидан муайян топшири қ лар берилади Топшири қ ни бажариш учун ва қ т (10 – 5 да қ и қ а) белги ланади Белгиланган ва қ т ни ҳ оясига етгач, гуру ҳ лар ўз ишларини намойиш этади Кичик гуру ҳ ларнинг ишлари жамоа томонидан ў қ итувчи раҳбарлигида таҳлил қилинади ва энг яхши иш аниқланади Ў қ итувчи жамоа фикрига таянган ҳ олда энг яхши ишни эълон қ илади Ў қ итувчи кичик гуру ҳ лар ишини ба ҳ олаб, маш ғ улотни якунлайди

«ТЕСТ» технологияси «Тест» (инглизча «синов», «текшириш») технологияси шахснинг психологик, физиологик ва шахсий хусусиятлари, интеллектуал салоҳияти, қобилияти, кўникма ва малакаларини баҳолашга хизмат қилади. Технология ўқувчи (тингловчи ва курсант)лар томонидан муайян мавзу мазмуни ёки фан асосларининг қай даражада ўзлаштирилганлигини аниқлашда самарали ҳисобланади. Машғулотларда технологиядан фойдаланиш қуйидагича кечади: «Т-ЖАДВАЛ» график органайзери «Т-жадвал» график органайзери таянч тушунчаларни бир-бири билан ўзаро солиштириш, қиёслаш асосида ўрганилаётган мавзу ёки масаланинг муайян жиҳатини бир неча асосий белгиларга кўра батафсил ёритиш мақсадида қўлланилади. Кўп ҳолларда график органайзер мавзу мазмунида ёритиладиган бир неча ҳолатларнинг афзаллик ёки камчиликларини, самарали ёки самарасизлигини, бугунги кун ва истиқбол учун аҳамиятини таққослаш мақсадида қўлланилади. Машғулотларда «Т-жадвал» график органайзеридан фойдаланиш учун ўқувчи (тингловчи ва курсант) ларнинг эътиборига қуйидаги схема тақдим этилади: Ўқитувчи ўқувчи (тингловчи ва курсант)ларни технологиянинг моҳияти билан таништиради Кичик гуру ҳ ларга мавзу юзасидан тестлар берилади Топшири қ ни бажариш учун ва қ т (10 – 15 да қ и қ а) белгиланади Белгиланган ва қ т ни ҳ оясига етгач, ў қ итувчи ў қ увчи ( тингловчи ва курсант)ларнинг жавобларини таҳлил қилиб баҳолайди Ў қ итувчи та ҳ лил натижаларини эълон қ илади Ў қ итувчи ў қ увчи ( тингловчи ва курсант ларнинг жавобларини ба) ҳ олаб, маш ғ улотни якунлайди

Ўрганилаётган масала (ғоя, омил) Афзаллиги Камчилиги 1. 1. 2. 2. ... ... «ЧАРХПАЛАК» стратегияси «Чархпалак» стратегияси методи ўқувчи (тингловчи ва курсант) ларда ўрганилган мавзуларни ёдга олиш, улар юзасидан мантиқий фикрлаш, саволларга мустақил, тўғри жавоб бериш, ўз-ўзини баҳолаш малакаларини шакллантириш, ўқитувчи томонидан қисқа вақтда ўқувчи (тингловчи ва курсант) ларнинг билимларини баҳолаш имкониятини яратади. Унинг мақсади ўқувчи (тингловчи ва курсант) ларда мантиқий фикрлаш, ўз фикрларини мустақил, эркин баён қилиш, ўз-ўзини баҳолаш, индивидуал, жуфтлик, гуруҳ ва жамоада ишлаш, бошқалар фикрини ҳурмат қилиш, мавжуд фикрлар орасидан муҳимини танлаб олиш кўникма, малакаларини ривожлантиришдан иборат. Машғулотларда стратегияни қўллаш тартиби қуйидагича:

Ўқитувчи ўқувчи (тингловчи ва курсант)ларни стратегияни қўллаш тартиби билан таништириб, уларни гуруҳларга ажратади Гуру ҳ ларга тар қ атма матераллар ва улар асосида топшири қ лар берилади Топшири қ ни бажариш учун ва қ т (10 – 15 да қ и қ а) белгиланади Аъзолар гуру ҳ таркибида индивидуал равишда тар қ атма материалда кўрсатилган вазифани бажаради (бажарилган ишнинг ўнг бурчагига гуруҳнинг рақами, чап бурчагига эса ўзига тегишли бўлган бирор белгини қ ўяди) Белгиланган ва қ т ни ҳ оясига етгач, тар қ атмали материаллар бош қ а гуру ҳ лар билан « Чархпалак айланмаси» йўналишида алмаштирилади Ҳ ар бир гуру ҳ томо нидан янги материал мазмуни ўрганилади ва ўзгартирилади Белгиланган ва қ т ни ҳ оясига етгач, тар қ атма материаллар яна бир бор бош қ а гуру ҳ лар билан «Чархпалак айланмаси» йўналишида алмаштирилади (гуруҳлар ўртасида материалларнинг ўзаро алмаштириш уларнинг сонига кўра такрорланади) Гуруҳлар (уларнинг ҳар бир аъзоси) ўз ечимларини битта қутига йиғади Материаллар сўнгги бор алмаштирилгандан кейин ҳ ар бир гуру ҳ (ҳ ар бир ў қ увчи) ўзи бажарган ечимни (гуруҳ рақами ва ўзига тешишли белги асосида) танлаб олади Ҳ а р бир гуру ҳ ва унинг аъзолари ўзларининг ечимларини бош қ а гуру ҳ ларнинг ишлари билан таққослаб, таҳлил қилади Ў қ итувчи жамоа ёрдамида тў ғ ри жавобларни ани қ лайд и Та ҳ лил асосида ҳ ар бир гуру ҳ ва ў қ увчиларнинг фаолияти ба ҳ оланади (бир ва қ тнинг ўзида ўқувчилар ҳам ўз-ўзини баҳолайди)

«Чархпалак» стратегиясидан барча турдаги ўқув машғулотларининг боши ёки охирида, муайян бўлим (боб) якунида, ўтилган мавзуни такрорлаш чоғида фойдаланиш мумкин. Шу билан бирга, стратегия ўқувчи (тингловчи ва курсант) ларнинг билимларини мустаҳкамлаш, ўрганилган мавзуларнинг ўқувчи (тингловчи ва курсант)лар томонидан қай даражада ўзлаштирилганлигини аниқлаш ва баҳолашда ҳам яхши самара беради. «ҚАРОРЛАР ШАЖАРАСИ» («ҚАРОР ҚАБУЛ ҚИЛИШ») стратегияси Ушбу стратегия муайян фан асосларига оид бир қадар мураккаб мавзуларни ўзлаштириш, маълум масалаларни ҳар томонлама, пухта таҳлил этиш асосида улар юзасидан муайян хулосаларга келиш, муаммо юзасидан билдирилаётган бир нечта хулоса орасидан энг мақбул ҳамда тўғрисини топишга йўналтирилган техник ёндашувдир. У аввалги вазиятларда қабул қилинган қарорларни яна бир бора таҳлил қилиш, уни мукаммал тушунишга хизмат қилади. Таълимда стратегияни қўллаш ўрганилаётган муаммо юзасидан оқилона қарор қабул қилиш (хулосага келиш) учун ўқувчи (тингловчи ва курсант)лар томонидан билдирилаётган ҳар бир вариантни таҳлил қилиш, мақбул ва номақбул жиҳатларини аниқлаш имкониятини яратади. Унга кўра машғулотларда ўқувчи (талаба)лар қуйидаги чизма асосида ишлайди (у ёки бу тартибдаги фаолиятни олиб боришда ёзув тахтасидан фойдаланади): Мазкур стратегиянинг ўзига хос жиҳати шундаки, у бевосита маълум лойиҳа асосида қўлланилади. Лойиҳа қуйидаги кўринишга эга: МУАММО 1 - ғ оя 2 - ғ оя 3 - ғ оя Қ А Р О Р

Умумий муаммо 1-қарор варианти 2-қарор варианти 3-қарор варианти Афзаллиги Камчилиги Афзаллиги Камчилиги Афзаллиги Камчилиги ҚАРОР: Стратегия қуйидаги шартлар асосида қўлланилади: Машғулот чоғида ўқитувчи энг аввал мунозара, таҳлил учун мавзуга оид бирор муаммони белгилайди; гуруҳлар томонидан қабул қилинган хулоса (қарор)ларни ёзиш учун плакатларни тайёрлайди Ўқитувчи ўқувчи (тингловчи ва курсант)ларни 4 ёки 6 нафардан кичик гуруҳларга ажратади; муаммони ҳал этиш, оқилона қарор қабул қилиш учун аниқ вақт белгиланади Қарор қабул қилишда гуруҳларнинг ҳар бир аъзоси билдирган вариантнинг мақбул, номақбуллиги батафсил муҳокама қилиниб, афзаллиги, муҳим эмаслиги ёзиб борилади; билдирилган вариантлар асосида муаммони ижобий ҳал этишга ёрдам берадиган усул ҳақида гуруҳ аъзолари бир тўхтамга келиб олади Белгиланган вақт тугагач, ҳар бир гуруҳнинг лидери гуруҳ қарорини эълон қилади; билдирилган барча хулоса (қарор)лар ўқитувчи бошчилигида ўзаро қиёсланади

Ўқувчи (тингловчи ва курсант)лар эътиборига ўрганиладиган мавзу ҳавола этилади Ў қ увчи (тингловчи ва курсант)лар ГОни қ ўллаш шартлари билан таништирилади Ў қ увчи (тингловчи ва курсант)лар гуру ҳ ( жуфтлик)ларга бири ктирилади Белгиланган ва қ тда ў қ увчилар жадвал асосида топшири ққ а кўра қ иёслашни амалга оширади ( жадвалнинг чап ва ўнг томонларида бир-бирига зид ҳолатлар кўрсатилади) Гуруҳ (жуфтлик)лар томонидан тўлдирилган жадваллар ўзаро солиштирилади Масаланинг ечими бўйича якуний хулосага келиниб, ягона жадвал шакллантирилади Ўқитувчи жамоа ёрдамида барча ишларни таҳлил қилиб, энг яхши ишни аниқлайди Ўқитувчи гуруҳ (жуфтлик)ларнинг ишини баҳолаб, машғулотга якун ясайди

Фойдаланилган адабиётлар: 1. Букатов В.М. Педагогические таинства дидиктических игр. – М., 2003. – 152 с. 2. Панина Т. С., Вавилова Л.Н. Современные способы активизации обучения: Учебное пособие. – М., 2008. – 176 с. 3. Панфилова А.П. Инновационные педагогические технологии. Активное обучение: Учебное пособие. – М., 2009. – 192 с. 4. Психолого-педагогическое сопровождение реализации инновационных образовательных программ / Под ред. Ю.П.Зинченко, И.А.Володарской. – М., 2007. – 120 с. 5. Ситуационный анализ или анатомия Кейс-метода / Под ред. Ю.П.Сурмина. – Киев, 2002. – 286 с. 6. Современные образовательные технологии: Учебное пособие / Под ред. Н.В.Бордовской. – М., 2011. – 432 с.

O'xshashlar

Микотоксинларни бартараф қилиш ва назоратида хткнн системасини қўллаш

Кунига 110 т соя уруғини тўғридан-тўғри экстракциялаш жараёнига тайёрлаш технологияси

Микотоксинлар ва уларнинг инсон ва ҳайвон соғлигига таъсири

Товаршунослик фанининг методи ва вазифалари

Консервалаш усуллари асослари