“So‘g‘diyona” orkestrining gastrol safarlari va turli jamoalar bilan ijodiy hamkorlik rishtalari - Musiqa - Referatlar

“So‘g‘diyona” orkestrining gastrol safarlari va turli jamoalar bilan ijodiy hamkorlik rishtalari

Yuklangan vaqt:

20.09.2019

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

79 KB

Ko'chirib olish

“So‘g‘diyona” orkestrining gastrol safarlari va turli jamoalar bilan ijodiy hamkorlik rishtalari Reja: 1. “So‘g‘diyona” orkestrining gastrol safarlari 2. Turli jamoalar bilan ijodiy hamkorlik rishtalari

1995-yili “So‘g‘diyona” jamoasi birinchi marta xorijiy safarga chiqishga muyassar bo‘ldi. Bunga 1994-yilning 5-mayida O‘zbekiston va Olmoniya o‘rtasida madaniy hamkorlik o‘rnatish to‘g‘risida imzolangan shartnoma asos bo‘ldi. Shu munosabat bilan 1995-yilning 4-17 dekabr kunlari Leypsig shahrida olmon, o‘zbek va fransuz musiqachilarining birinchi uchrashuvi bo‘lib o‘tdi. Bu uchrashuv olmon-fransuz ijodkor yoshlar uyushmasi tashabbusi bilan rejalashtirilgan bo‘lib, uchrashuvni tashkillashtirishni Leypsigdagi Evropa uyi o‘z zimmasiga olgan edi. Uchrashuvda Fransiyaning Lion konservatoriyasi qadimiy musiqa ansambli, Olmoniyaning “Blyazer kollegium” damli ansambli va O‘zbekistondan “So‘g‘diyona” kamer orkestri ishtirok etdi. Ikkinchi uchrashuv 1996-yilning oktyabr oyida Toshkent shahrida, uchinchisi esa 1997-yilning iyun oyida Lion shahrida o‘tkazilishi rejalashtirildi. Ikki xaftalik safar chog‘ida “So‘g‘diyona” jamoasi 6 ta konsert berdi. Bu gal 15 nafar sozanda ijrosida 2 ta katta konsert dasturi namoyish etildi. Shuni ta’kidlash joizki, XVII asr musiqasi milliy cholg‘ularda yangi tarovat kasb etdi. O‘zbek musiqachilari nemis kompozitori I.Baxning 2-kamer syuitasidan “Hazil” va “Menuet”ni rang-barang tembr buyoqlari ichra kutilmagan yangi qirralarini ochgan holda ijro etdilar. Evropa kompozitorlarining asarlarini ijro etishda O‘zbekiston va Qoraqalpog‘iston xalq artisti Muyassar Razzoqova va O‘zbekistonda xizmat ko‘rsatgan artist Adbuhalil Abduqodirovlar ham qatnashdilar. Leypsigdagi Evropa uyi ishlari boshqaruvchisi doktor Yoxan Xan mazkur jamoa haqida shunday fikrni bildirdi: “Orkestrning ijodiy cho‘qqilarga yuksalishida badiiy rahbar va dirijyor Firuza Abdurahimovaning xizmatlari beqiyosdir. Badiiy rahbarning o‘ta talabchanligi va intizomga qat’iy rioya qilishi jamoaning hamjihatlikda ishlashga undaydi. Jamoaning yosh musiqachilari tinglovchilarga ham madaniy, ham ma’naviy zavq baxsh etdilar” 1 . 1996-yili “So‘g‘diyona” jamoasining ijodiy safarlar kundaligiga zarhal satrlar bitildi. Chunki shu yili orkestr Ispaniyada o‘tkazilgan xalqaro festivalning laureati unvoniga sazovor bo‘ldi. Orkestrning avgust oyida Logron’o shahrida o‘tkazilgan 1 F.Abdurahimovaning shaxsiy arxividan (Yoxan Xan maktubi).

XXX – plektor musiqasi Xalqaro festivalida ishtiroki juda sermazmun bo‘ldi. Bu festival butun dunyo bo‘yicha yagona bo‘ltb, o‘ttizinchi bor o‘tkazilishi edi. Bu tadbirdan so‘ng butun dunyo musiqachilarida “So‘g‘diyona” jamoasiga nisbatan katta qiziqish uyg‘ondi. “So‘g‘diyona” jamoasi ushbu festivalda uchta katta konsert dasturi bilan munosib ishtirok etdi. Birinchi dastur asosan o‘zbek an’anaviy musiqasi namunalaridan, ikkinchisi - O‘zbekiston kompozitorlarining asarlaridan va uchinchisi jahon klassik musiqa durdonalaridan iborat edi. Orkestr faqatgina Logrono shahrida emas, balki Ispaniyaning boshqa shaharlarida, katolik cherkovida, katta-kichik konsert zallarda tinglovchilar olqishiga sazovor bo‘ldi. Tinglovchilar o‘zbek kompozitorlari – Mustafo Bafoev va Avaz Mansurov asarlarini maroq bilan tingladilar. Ispaniyada mashhur asar – ikkita skripka uchun yozilgan “Xota Navarra”ni o‘zbek sozandalaridan Muhiddin Otaxo‘jaev va Nazira Tursunovalar ikkita rubob primada, Albenisning gitara uchun yozilgan “Asturiya” asarini esa Alisher Jamoliddinov afg‘on rubobida o‘ziga xos ijro etdilar. Orkestr jo‘rna- vozligida Abduhalil Abduqodirov kuylagan “Grenada” asari ham barchada katta taassurot qoldirdi. Orkestr jamoasining Germaniya va Ispaniyaga qilgan ijodiy safarlari, mahorat va ijroviy imkoniyat bobida muhim sinov maktabini o‘tadi. Jamoaning ijodiy salohiyatini yuqori baholagan mutaxassis va musiqa ixlosmandlari orkestr tanlagan yo‘li to‘g‘ri ekanligiga ishonch bildirdilar. Ayniqsa, G‘ofur Norboevning nayda ijro etgan I.Baxning “Hazil” kuyini tinglovchilar ko‘tarinki ruhda qabul qilishdi. Asarni oddiy shakldagi cholg‘uda, hech qanday moslamasiz mohirona ijro etilishi barcha tomoshabinlarni, aniqrog‘i, musiqa ahlini hayratda qoldirdi. Ispan tinglovchilarida nay, surnay, qo‘shnay, chang, doyra, nog‘ora kabi cholg‘ularning sadolari katta taassurot qoldirdi. Shu tariqa “So‘g‘diyona” orkestri xalqaro festivalda ishtirok etib, birinchi Sharqiy jamoa sifatida o‘zini dunyoga tanitdi, o‘zbek milliy cholg‘ularida ijrochilik san’atini xalqaro miqyosga ko‘tardi va keng omma e’tiborini xalqimizning ko‘p asrlik musiqa madaniyatiga jalb etdi. Shuningdek, jamoa navbatdagi xalqaro festivalda ishtirok etish uchun taklifnomani

ham qo‘lga kiritdi. “So‘g‘diyona” jamoasi orqali o‘zbek xalq cholg‘ulari jahon miqyosiga ko‘tarildi, ularni dunyo tan oldi. Jamoaning ijodiy yo‘nalishlaridan birini turli xalqlar musiqiy guruhlari bilan ijodiy hamkorlik qilish ishlari tashkil etadi. Olmoniya, Fransiya, Misr, Buyuk Britaniya jamoalari bilan birgalikda o‘tkazilgan konsertlar yuqorida aytilgan fikrimizga dalil bo‘la oladi. Jumladan, 1996-yilning oktyabr oyida Toshkentda uch mamlakat fuqarolari – nemis, fransuz va o‘zbek ijodkor yoshlarining II-musiqiy seminari bo‘lib o‘tdi. Yoshlarning ijodiy uchrashuvi O‘zbekistondagi Germaniya va Fransiya elchixonalarining yordami bilan uyushtirildi. Shu yili respublika o‘rta maxsus musiqa maktab-internatida Germaniyaning “Bavariya” hamda O‘zbekistonning “So‘g‘diyona” jamoalari birgalikda konsert o‘tkazdilar. 1997-yili esa Fransiyada mahalliy musiqachilar “So‘g‘diyona” orkestri bilan birga kompozitor Farhod Alimovning “Shodiyona” asarini o‘zaro hamkorlikda ijro etdilar. Bunday konsertlarni o‘tkazishdan maqsad “Buyuk ipak yo‘li” davridayoq boshlangan Sharq va G‘arb o‘rtasidagi madaniy aloqalarni tiklashdan iboratdir. Shu bilan birga “So‘g‘diyona” ijodiy jamoasi O‘zbekistonda joylashgan turli elchixonalar, xalqaro tashkilotlar bilan faol ish olib bormoqda. Shu tariqa Ispaniyada o‘tkazilgan XXX xalqaro musiqa festivali laureati “So‘g‘diyona” kamer orkestri boshqa mamlakatlar bilan o‘zining ijodiy aloqalarini kengaytirib bormoqda. “So‘g‘diyona” orkestrining repertuari, uni tuzish tamoyillari ham alohida e’tiborga sazovordir. Har bir konsertning yuqori badiiy saviyada o‘tkazilishida, did bilan tanlangan dastur muhim ahamiyat kasb etadi. Bu borada yana bir muhim holat - ijodiy safarlar davomida orkestr sozandalari bo‘lajak konsert oldidan karnay, surnay, nog‘ora va doyralarda tantanavor ruhda o‘zbek xalq kuylarini ijro etishadi. Tabiiyki, bu holat tinglovchilar diqqatini jalb etishga hamda ularda bayramona ko‘tarinki kayfiyat uyg‘otishga xizmat qiladi. 1997-yili jamoa Fransiyada bo‘lib o‘tadigan ijodkor yoshlarning III-musiqiy seminarida fransiyalik tinglovchilarga katta konsert dasturini namoyish etdi. Eng avvalo “Navro‘zi Ajam”, “Sharob”, “Dilhiroj”, “Gulbahor va Tanovor”, “Yovvoyi

Chorgox”, “Surnay navosi”, “Ey nozanin”, “Qo‘shchinor” kabi mumtoz musiqiy meros namunalari yangradi. SHundan so‘ng Respublika kompozitorlaridan H.Rahimovning “Duxtari kulob”, N.Norxo‘jaevning “Navro‘z uforisi”, A.Mansurovning “YAngra doyra, jarangla”, M.Bafoevning “So‘g‘dcha” asarlari ijro etildi. Konsertning so‘nggi bo‘limida esa X.Glyukning “Kuy”, P.Sarasatening “Xota navarra”, J.Bizening “Marvarid izlovchilar” operasidan “Smit serenadasi”, M.Teodorakisning “Farishtalar dahasi” operasi- dan uvertyura, S.Djoplinning “Regtaym” kuylari yangicha bo‘yoq-ohanglarda jarangladi. 1997-yili “So‘g‘diyona” kamer orkestri Misrda har yili o‘tkaziladigan “Arab musiqasi festivali”ga borish sharafiga muyassar bo‘ldi. Ettinchi bor o‘tkazilayotgan bu festivalda aslida faqatgina Arab davlatlarining ijodiy jamoalari qatnashishlari o‘ziga xos an’anaga aylangan ekan. Festivalning asosiy sharti - arab kompozitorlarining asarlarini munosib ijro etishdan iborat bo‘lib, unda 24 ta arab davlatining jamoalari qatnashadi, “So‘g‘diyona” orkestri esa mehmon sifatida taklif etiladi. Festival konsert dasturi “O‘yin Bayoti”, “Cho‘li Iroq”, “Soqinomai Savti Kalon”, “Norim-norim” va shu kabi asarlar bilan boyitildi. Shuningdek, O‘zbekiston kompozitorlari – M.Bafoevning ud va orkestr uchun “Poema”si, M.Tojievning chang va orkestr uchun yozgan “Sharqona raqsi”, I.Rahimovning qo‘shnay va orkestr uchun “Sabo” kuyi, F.Alimovning “Shodiyona” kabi asarlar ham alohida ahamiyat kasb etdi. O‘zbekistonda xizmat ko‘rsatgan artist Abduhalil Abduqodirov ijrosida yangragan “Xumor o‘ldim” Ozarbayjon xalq qo‘shig‘i va orkestr ijrosidagi Markaziy Osiyo xalqlari mavzularidan iborat termasi tinglovchilar olqishiga sazovor bo‘ldi. Yosh maqom ijrochilarining Respublika konkursi laureati Sh.Murodov ijrosidagi “Voxoron” va “Habiba” arabcha qo‘shiqlari orkestr ijrosidagi Muhammad Al-Kasabiyning “Esdaliklarim”, Muhammad Abdul Vahobning “Aziza” va “Al-fan”, Riad Az-Sumbatining “Lunga” asarlari tinglovchilarni hayratga soldi. “Bizni ayniqsa quvontirgani – aynan shu asarni bizning jamoamiz ijrosida festival davomida “chaqiriq” kuyi sifatida har kuni

televidenie orqali ijro etilgani bo‘ldi. Biz borgan kuni bu kuy ularning milliy ansambli ijrosida yangrayotgan edi. Bizning konsertimizdan so‘ng bu kuy bizning ijromizda yangraydigan bo‘ldi. Bu xol albatta badiiy jamoaning ruhini yanada tetiklashtirdi va kayfiyatini ko‘tardi”, - deydi F.Abdurahimova. Shuningdek, Respublikada xizmat ko‘rsatgan artistlar – M.Bekjonova o‘zining shirali ovozi bilan, S.Isroilova esa jozibali raqsi bilan tinglovchilar olqishiga sazovor bo‘lishdi. Jamoaning “Qohira” opera teatrining kichik zalida bo‘lib o‘tgan birinchi konsert dasturi juda rang-barang tuzilgan edi. Orkestr O‘zbekiston kompozitorlari asarlari va o‘zbek mumtoz musiqiy meros namunalari qatorida arab kompozitorlarining asarlarini ham maromiga etkazib ijro etishga muvaffaq bo‘ldi. Orkestrning ikkinchi konserti Qohira san’at Akademiyasining san’at saroyida, uchinchi konsert esa Qohira musiqiy Akademiyasi zalida bo‘lib o‘tdi. Qohira konservatoriyasida bo‘lib o‘tgan konsert bo‘yicha bir qator mutaxassislar o‘z fikrlarini bildirishgan edi. Jumladan, Qohira musiqiy akademiyasi rektori Doktor Fauzi Shami konsertdan so‘ng shunday deydi: “O‘zbek musiqasi bilan tanishish imkoniga ega bo‘lganimizdan xursandmiz. Bizning professor- o‘qituvchilarimiz va talabalarimiz sizlarning musiqachilaringiz bilan kelgusida uzviy aloqada, hamkorlikda bo‘ladi degan umiddamiz. Ajoyib jamoa rahbari Firuza Abdurahimovaga va shunday san’at durdonasidan bahramand bo‘lishga harakat qilgan va konsertni tashkil etgan professor Marlis Yunusxonovga o‘z minnatdorchiligimizni bildiramiz”. Arab musiqasi kafedrasi o‘qituvchisi Doktor Naubi Gonim esa “konsert juda ajoyib o‘tganligidan, orkestr dasturi har xil millat vakillarini hisobga olgan holda tuzilganligidan va ijrochilarning yuqori saviyali professional mahoratidan qoyil qolganligidan” hayajonlanib gapirdi. Doktor Kemal Radi (altchi) o‘z dil so‘zlarini quyidagicha ifodaladi: “Konsert juda maroqli o‘tdi, bizlarga rohat baxsh etganingiz uchun rahmat. Sizning cholg‘ularingiz arab cholg‘ulariga o‘xshaydi. Sizning kuy va ohanglaringiz ham bizlarga juda yaqin”. Shu bilan birga Iordaniya va Suriya talabalari O‘zbekiston

davlat konservatoriyasida ud, nay cholg‘ulari hamda kompozitorlik sinfi bo‘yicha tahsil olish niyatlari borligini bildirdilar. “So‘g‘diyona” ijodiy jamoasining turli mamlakat musiqiy ansambllari bilan ijodiy hamkorlik faoliyati ham alohida e’tiborlidir. Xususan, orkestrning nemis, fransuz va arab xalqlarning iste’dodli yoshlari bilan bo‘lgan ijodiy muloqotdan so‘ng galdagi uchrashuv yana Germaniyada bo‘lib o‘tdi. 1998-yili jamoa Germaniyaning Frayeburg shahrida o‘tkazilgan IX - Xalqaro musiqiy festivalda ishtirok etdi. Shu yilning oktyabr oyida “So‘g‘diyona” Georg Glazl rahbarligidagi Bavariya kamer ansambli bilan Toshkent shahrida ijodiy uchrashuv uyushtirdi. Bunday muloqotlar jamoalarni ijodiy barkamollik sari etaklaydi. Berlindagi Gumbold universitetidagi konsert dasturi quyidagilardan iborat: “O‘yin Bayoti”, “Navro‘zi Ajam”, “Gulbahor va Tanovar”, “Garduni Dugox”, “Dilhiroj”, “Andijon raqsi” (ansambl), “Mavrigi” (ud), “Nazzora qil” (qo‘shnay), “Tong” (qashqar rubobi), “Galdir”, “Guluzorim” (Mehri Bekjonova), “O‘zbek usullari” (doira), “Munojot II, III” (chang), “Norim-norim” (ansambl va qayroq), “Ey, sabo” (nay). Yuqorida keltirilgan misollardan ko‘rinib turibdiki, Firuza Abdurahimova repertuar tuzishda milliy musiqa cholg‘ularining boy imkoniyatlari hamda ijrochilarning yuksak mahoratini tarannum etishni o‘z oldiga maqsad qilib qo‘ygan. Freyeburgdan tashqari jamoa Avliyo Mariya ibodatxonasida, Leypsigda – mahalliy universitet qoshidagi nufuzli yoshlar klubida, Drezdenda – “Rasputin” elitar klubida ham konsertlar berdi. Shuningdek, “So‘g‘diyona” Germaniyaning mashhur madaniy markazlaridan biri bo‘lgan Veymer, so‘ngra Orfurt va Shvarsenburg shaharlarida ham sahnaga chiqdi. Barcha konsertlar katta muvaffaqiyat bilan o‘tdi. Ijro chilarning har bir sahnaga chiqishlari qarsaklar bilan kutib olindi. Iqtidorli qo‘shiqchi Mehri Bekjonovaning shirali ovozi konsert ko‘rkiga ko‘rk qo‘shdi. Jamoaning Mixen va Benediktboyern shaharlarida o‘tkazgan konsertlari haqida Myunxen madaniyat va maktab boshqarmasi direktori Martin Maria Kruger Firuza Abdurahimovaga yo‘llagan maktubida shunday deb yozadi: “Hurmatli Firuza

Abdurahimova, Sizning “So‘g‘diyona” nomli orkestr jamoangiz bilan uchrashuv bizga barcha o‘zbek xalq cholg‘ulari bilan tanishishga imkon yaratdi. Bundan biz juda hayratdamiz. Ayniqsa bizning yosh musiqachilarimiz birgalikdagi ijrolaridan juda mamnundirlar. Chunki ular til va madaniy chegaralarga qaramay, umumiy bo‘lgan musiqa tili orqali muloqot qilishmoqda. Avvallari bir-biri bilan umuman bog‘lik bo‘lmagan Bavariya va O‘zbekiston madaniyatida ayrim cholg‘ularning oz bo‘lsa-da o‘xshashligi va undan taralayotgan tovushlarning tanishligi bizni juda kuvontirdi. CHin yurakdan boshlangan samimiy uchrashuv va hamkorligimiz yanada davom etishiga ishonch bildiramiz”. “So‘g‘diyona” jamoasining Myunxen Musiqa va teatr institutida, Gyote instituti va Bavariya federal erlarida katta muvaffaqiyat bilan o‘tgan konsertlarida Georg Glazl rahbarligidagi “Bavariya” kamer ansablining qatnashganligi bu konsertlarga haqiqiy do‘stlik va hamkorlik bayrami tusini berdi. Mazkur anjuman doirasida Rixard Shtraus nomidagi Myunxen konservatoriyasida “O‘zbek milliy cholg‘ulari” mavzuida seminar bo‘lib o‘tdi. Unda milliy musiqa cholg‘ularining xilma-xilligi, shuningdek “Buyuk ipak yo‘li” an’analarining qaytadan tiklanayotganligi haqida so‘z bordi. Aytib o‘tish kerakki, seminar qatnashchilari o‘zbek musiqasida qadimiy cholg‘u hisoblangan - udning tutgan o‘rni, uning arab, xitoy, yapon cholg‘ulari uchun namuna bo‘lganligi va Evropa musiqasiga ham ta’sir o‘tkazganligi haqidagi ma’lumotlardan boxabar bo‘ldilar. Shu asnoda “O‘zbek – Bavariya muloqoti” nomi bilan 2000-yil aprelida chiqarilgan orkestrning ikkinchi kompakt-diski o‘zbek va nemis musiqachilarining ko‘p qirrali ijodiy hamkorligining mahsuli bo‘ldi. Shundan “So‘g‘diyona” jamoasi o‘ziga taqdim etilgan 400ta CD disklari bilan o‘z yurtiga qaytdi. Tirajning kolgan 1600 nusxasi esa butun dunyo bo‘ylab tarqatildi. O‘zbek xalq cholg‘ulari sehriga mahliyo bo‘lgan nemis kompozitori Peter Kizevetter “So‘g‘diyona” jamoasi uchun “Dovon” nomli pesasini, nemis va o‘zbek musiqachilarining birgalikdagi ijrosi uchun “Olisdan” nomli dasturli asarlarini ijod etdi. Unga javoban F.Alimov “Bavariya” ansambli uchun “Qizlar raqsi” pesasini, birgalikdagi ijro uchun esa uch qismli “Syuita”sini yaratdi. Hamkorlikda

qilingan mehnatlar natijasida “Bavariya” ansambli va “So‘g‘diyona” milliy cholg‘u orkestining birlashgan jamoasi F.Alimovning “Shodiyona” uvertyurasini, S.Boboevning “Konsertino”sini, M.Bafoevning “Buxorocha konserti”ni, H.Rahimovning “Erta tong”, A.Ismoilovning “Tong”, shuningdek F.Alimov qayta ishlagan “Andijoncha” va “Qo‘shchinor” nomli o‘zbek xalq kuy va ashulalarini ta’sirli darajada ijro etdi. Abduhomid Toshpo‘latov ijrosidagi qadimiy qo‘shnayning sirli ohanglari, Sulton Qosimovning dutorda chalgan “Tanovar” kuyi, Farhod To‘raxonovning o‘zbek xalq usullarini uchta doyrada zavqu shavq bilan tarannum etishi tinglovchilarga quvonch bag‘ishladi. Musiqiy guruhlar bilan ijodiy uchrashuvlar o‘tkazish hamda hamkorlikda konsert dasturlarini tayyorlash borasida orkestr rahbari Firuza Abdurahimova tinim bilmaydi. Sa’y-harakatlar esa o‘zining ijobiy mahsulini bermoqda. 2002-yilning 78 mart kunlari Samarqand va Toshkent shaharlarida uyushtirilgan “So‘g‘diyona” kamer orkestri va Shotlandiyaning “Iron horse” nomli folk-rok guruhlarining hamkorlikdagi chiqishlari shular jumlasidandir. Mana shunday konsertlarni o‘tkazish g‘oyasi aslida 1998-yilda paydo bo‘lgan edi. F.Abdurahimova buyuk Britaniya madaniyat markaziga borib “So‘g‘diyona” orkestriga o‘xshash musiqa jamoasini topishga yordam berish xususida iltimos bilan murojaat etadi. Markaz ingliz musiqa guruhlari ijrosidagi bir necha kompakt-diskni eshitib ko‘rishni tavsiya qiladi. “Bizning jamoamizni zavqli shotland musiqasi, xalq cholg‘ularida ijro etilgan rok uslubidagi kuylar qiziqtirib qoldi. Uzoq vaqt mobaynida biz ijro etadigan asarlarimizning partituralarini ularga, ular esa bizga jo‘natib turi щ di. Bir-birlarimizning dasturlarimizni o‘rganishga harakat qildik. Shuning natijasida hamkorlikdagi konsert yuzaga keldi” 2 , - deydi Firuza Abdurahimova. “So‘g‘diyona” xalq cholg‘ulari kamer orkestri bilan Shotlandiyaning folk-rok guruhining hamkorlikda tayyorlagan konsert dasturida kutilmagan yangi ohang va tembrlarning guvohi bo‘ldik. Tinglovchilarda ayniqsa “Sharq ohanglari” katta taassurot qoldirdi. O‘zbek xalq cholg‘ulari hamda skripka va elektron gitarada ijro 2 Muallifning F.Abdurahimova bilan 2002-yil 10-martda bo‘lgan suhbatidan yozib olingan.

etilgan improvizatsiyalar kishini hayratga soldi. G‘arb cholg‘ularida Sharq musiqasining nozik ijro etilishini tinglab qalbing faxrga to‘ladi. Ushbu dasturda quyidagi asarlar ijro etildi: 1. “Andijoncha” - “So‘g‘diyona” ijrosida. 2. “Vodka” – “Iron horse” ijrosida. 3. “Yangra doyra, jarangla” - birgalikda. 4. D.Sordon “Robbie Murdah” birgalikda. 5. “Navro‘z taronasi” gitarada. 6. “Hush - hush” Greys ijrosida (qo‘shiq). 7. “Balkan reol” - “Iron horse” ijrosida. 8. “Sharq mashqlari”- ud, qonun, doira, skripka, gitara ijrosida. 9. “Majnuntol”- G‘.Norboev ijrosida. 10. “Nothern cross rising” birgalikda. 11. “Song” – E.Greys, G‘.Norboev ijrosida. 12. “Jlargo” - birgalikda. 13. “Hay yor-yor” - R.Nomozov ijrosida orkestr jo‘rligida. 14. “Biyo-biyo” - R.Nomozov ijrosida orkestr jo‘rligida. 15. “Ulug‘imsan, Vatanim”-S.Nazarxon ijrosida orkestr jo‘rligida. 16. “Popurri”- birgalikda. “Ana shunday ijodiy uchrashuvlar katta ahamiyat kasb etadi, - deydi biz bilan suhbatda Firuza Abduraximova. Bunday deyishimga asos qilib quyidagilarni aytishim mumkin: - professional musiqachilar doirasida birinchi marotaba uch mamlakat ijodiy yoshlarining uchrashuvi o‘tkazildi; - birinchi marotaba Evropada milliy cholg‘ularning 20 turi, hamda o‘zbek musiqasining turli uslub va shakllari namoyish etildi; - birinchi marotaba turli mamlakat sozandalarining ya’ni, o‘zbek, nemis va fransuz musiqachilarining birgalikda ishtirok etgan “Do‘stlik” konserti bo‘lib o‘tdi;

- shuningdek, birinchi marotaba master-klasslar o‘tkazildi, o‘zbek cholg‘ushunosligi tarixi bo‘yicha ma’ruzalar o‘qildi hamda ijodiy jamoalarning tajriba almashinuvi yo‘lga qo‘yildi. - Leypsig shahrida “Yokulatoris” damli cholg‘ular ansamblining rahbari Sebastyan Pank yordamida orkestr ijrosidagi ayrim asarlar SD kompakt diskiga yozildi va sotuvga chiqarildi” 3 . Uch mamlakat yoshlarining ko‘tarinki ruhda o‘tgan ijodiy uchrashuvdan mamnun bo‘lgan doktor Yoxan-Xan shunday deydi: “Toshkent, Lion va Leypsig yosh musiqachilarining ijodiy hamkorligi va fikr almashuvi katta qiziqish bilan o‘tdi. Ular bir-biri bilan o‘zaro muloqotda bo‘libgina qolmay, balki O‘zbekiston, Germaniya va Fransiya musiqa madaniyati bilan ham yaqindan tanishishdi. Musiqiy seminarning maqsadi amalga oshganligidan quvonchimiz cheksiz va kelgusida Toshkent va Lionda o‘tkaziladigan rejaga muvofiq uchrashuvlarni sabrsizlik bilan kutamiz” 4 . “So‘g‘diyona” jamoasining dunyoga mashhur bo‘lishida xalqaro aloqalar bilan birga, turli yo‘nalishdagi yakkanavoz va ansambllar bilan ijodiy hamkorliklarning o‘rni beqiyosdir. Orkestrning 2002-yili Buyuk Britaniyada “Iron Horse” rok- gruppasi, 2002-yili Toshkentda xonanda Saodat Turkyoz, Old Grey Goose jamoasi, Deli Universiteti o‘qituvchilari bilan, 2003-yil Toshkentda Tokio Universiteti ansambli, Adam Klippl (AQSH) rahbarligidagi amerika djaz- gruppasi, Toshkentda 2004-yili yapon musiqachilari YOnaxa Toru va Tikaxasi Tikudolar hamkorligidagi chiqishlari shular jumlasidandir. Ayniqsa “So‘g‘diyona” jamoasining 2010-yilning dekabr oyida “Bavariya haftaligi O‘zbekistonda” doirasida Arne Yansen (Germaniya) Triosi bilan bo‘lgan ijodiy uchrashuvi juda qiziqarli bo‘ldi. Haftalikdan keyin Arne YAnsen trio va “So‘g‘diyona” jamoasi birgalikda Toshkent va Samarqandda konsertlar berishdi. O‘zbek va nemis musiqachilari tinglovchilar qalbini yorqin jo‘shqinlik, maftunkor ohanglar va ajoyib tembrlar bilan rom etdi. Ularning birgalikdagi ijrosida Enmark Solihovning “Qiz bola”, Sharif Ramazonovning “Namanganning 3 Muallifning F.Abdurahimova bilan 1996-yil 25-sentabrda bo‘lgan suhbatidan. 4 F.Abdurahimovaning shaxsiy arxividan olingan (doktor Yoxan-Xanning T.Yunusmetovga yo‘llagan maktubidan).

olmasi”, Ilyos Akbarovning “Qilpillama, jonginam qilpillama”, “Qaydasan” qo‘shig‘i mavzuiga parafraz, Valeriy Saparovning o‘zbek xalq mavzulariga “Fantaziya”sini Arne Yansen Marshini va Erika Shefer ijro etishdi. “So‘g‘diyona” va Arne Yansen triosining ijodiy xamkorligi jamoaning ijrochilik san’atida yangi yo‘nalish, ya’ni o‘zbek milliy musiqasiga evropa jaz musiqasining sintezi asos soldi. Tabiiy badihago‘ylikka ega bo‘lgan o‘zbek musiqasining jaz uslubi bilan uyg‘unlashuvi juda qiziqarli va samarali badiiy natija berdi. O‘zbekiston va Yaponiya o‘rtasida o‘rnatilgan diplomatik aloqalarning 20 yilligiga bag‘ishlab 2012-yil 18-mayda O‘zbekiston davlat konservatoriyasining organ zalida o‘tkazilgan “O‘zbekiston va Yaponiya: madaniy aloqalar” nomli Xalqaro konferensiya doirasida bo‘lib o‘tgan “So‘g‘diyona” jamoasining konserti muhim ahamiyat kasb etdi. H.Rahimov qayta ishlagan va Oleg Siloamskiy cholg‘ulashtirgan yapon musiqasi Firuza Abdurahimova rahbarligi ostida orkestr ijrosida yangradi. Konsert dasturi yapon kompozitori Matsibuchining Oleg Siloamskiy qayta ishlagan “Bahor oqshomi” asari bilan ochildi. Sozandalar ushbu asarning mohiyatini chuqur his qilib, yapon musiqasiga xos bo‘lgan nafis tabiat manzarasini ifoda etishdi. Konferensiya ishtirokchilari Oleg Siloamskiy cholg‘ulashtirgan Katsutosi Nagasava Balladasini iliq kutib olishdi. Ushbu liriko-dramatik harakterdagi asar o‘zbek xalq cholg‘ulari tembrida ko‘tarinki ruhda yangradi. 2012-yil 28-sentyabrda O‘zbekiston davlat konservatoriyasida “Koreya va O‘zbek an’anaviy musiqasi” xalqaro konferensiyasi doirasida “Arirang” o‘zbekkoreys do‘stlik va hamjihatlik musiqa festivalida “So‘g‘diyona” jamoasi tomonidan katta konsert dasturi namoyish etildi. Ushbu konferensiyada xaqiqatdan ham o‘zbek va koreys musiqachilarining ijodiy do‘stligi ramzi bo‘ldi. Chunki dasturda nafaqat o‘zbek, balki taniqli koreys sozandalari ham ishtirok etishdi. Ushbu konferensiya “So‘g‘diyona” jamoasi va Uzoq SHarq musiqachilari o‘rtasidagi ijodiy aloqani chuqurlashtirdi va doirasini kengaytirdi.

“So‘g‘diyona” G‘arb mamlakatlari musiqachilari bilan ham ijodiy aloqalar o‘rnatdi. Jumladan, taniqli fransuz dirijyori Fab’en Teerikson bilan F.Abdurahimovaning qiziqarli va sermahsul ijodiy loyihalaridan biri, bu “So‘g‘diyona” orkestrining fransuz dirijyori Fab’en Teerikson boshqaruvi ostida 2015-yil 3-oktyabrda O‘zbekiston davlat konservatoriyasining katta zalida bo‘lib o‘tgan konserti edi. Konsert dasturini taniqli fransuz dirijyori va kompozitor, aranjirovkachi Radio Frans filarmoniyasining orkestri, Tuluza milliy kamer orkestri, Lion va boshqa milliy orkestrlarning rahbari Fab’en Teeriksonning o‘zi tavsiya etdi. U turli mamlakatlardagi xalq cholg‘u orkestrlari faoliyatlarini katta qiziqish bilan o‘rganayotgan noyob musiqachidir. U Vengriya, Polsha, Ruminiya, Rossiya, Ozorbayjon, Qozog‘iston, Xitoy, Afrika xalq cholg‘u orkestrlari bilan ishlagan. Konsertda Moris Ravelning “Moya matushka-gusinya” nomli fortepiano uchun yozilgan 5 ta bolalar pesasi juda qiziqarli namoyon bo‘ldi. Pesaning nafis kuychan usuli, uning ajoyib go‘zalligi, tovushlar uyg‘unligining yorqinligi, sharq va g‘arb kuylarini o‘zida qamrab olgan. O‘zbek xalq cholg‘ulari ijrosida pesaga yangi hayot baxsh etildi. Shuningdek, Jan Filipp Ramo, Jyul Massne, Kamil Sensans, Jorj Bize asarlari ham orkestr ijrosida yorqin va ajoyib tarzda yangradi. O‘zbek kompozitorlarining asarlari ham Fab’en Teerikson tayoqchasi ostida o‘zgacha yangradi. Ular to‘laqonli, kuychan va improvizatsiya usulida o‘zbekcha ohangda ifodalandi. M.Bafoevning “Doni Zokirov asarlari bo‘yicha sayohat” nomli asari yorqin va to‘laqonli ijro etildi. Kompozitor va dirijyor, XX asr o‘zbek milliy musiqiy meros bilimdonining mashhur kuylari asosida yaratilgan asar ham D.Zokirovning ham M.Bafoev ijodining yangi qirralarini ochib berdi. Qizig‘i shundaki, fransuz dirijyori Fab’en Teerikson o‘zbek xalq cholg‘u orkestri ijrochiligi madaniyatini yoritib bera oldi, uning go‘zalligi, betakrorligi va o‘ziga xosligini namoyon etdi.

O'xshashlar

T.Jalilov nomidagi davlat akademik xalq cholg‘ulari orkestrining gastrol safarlari

“So‘g‘diyona” davlat xalq cholg‘ulari kamer orkestrining ijodiy faoliyati

Mustaqillik yillarida o‘zbek xalq cholg‘ularida ijrochilik san’ati

1960-1990 yillarda o‘zbek xalq cholg‘ularida ijrochilik san’ati

T.Jalilov nomidagi davlat akademik xalq cholg‘ulari orkestri faoliyati