SAYOZ JOYLASHGAN POYDEVORLAR - Mexanika - Referatlar

SAYOZ JOYLASHGAN POYDEVORLAR

Yuklangan vaqt:

20.09.2019

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

96 KB

Ko'chirib olish

SAYOZ JOYLASHGAN POYDEVORLAR Reja: 1.Sayoz joylashgan poydevorlarning turlari 2.Poydevor tovoni o`lchamlarini aniqlash 3.Nomarkaziy yuklangan poydevorlarni ustivorlikka tekshirish 4.Sayoz joylashgan poydevor cho`kishini qatlamlab yigish usulida aniqlash

1. Sayoz joylashgan poydevorlarning turlari Sayoz joylashgan poydevorlar, shakliga ko`ra alohida turuvchi, lentasamon, plitasimon yaxlit, massiv (yaxlit holdagi og`ir) va aralash konstruktsiyai turlarga bo`linadi. Alohida turuvchi poydevorlar (1-rasm) ustunlar ostida barpo etiladi. Novli kanallar, akveduklar konsolli sharsharalar va shunga o`xshash inshootlarining tayanchlarini hosil qilishda alohida turuvchi poydevorlarning stakanli shakldagi yig`ma variantlari yoki yaxlit monolit turlari keng qo`llaniladi. Ular bir yoki ko`p pog`onali bo`lishi mumkin. Pog`onalarning soni va o`lchamlari konstruktiv va iqtisodiy tejamkorlik shartlari asosida qabul qilinadi. 1 – rasm. Alohida turuvchi poydevorlar: a – monolit; b – yig`ma (stakanli) Turar joy, jamoat va sanoat binolari devorlari va ustunlari ostida ko`pincha lentasimon (2-rasm) poydevorlar qo`llaniladi. Ular monolit yig`ma yoki yig`ma-monolit variantlarda barpo etilishi mumkin. Gidrotexnika inshootlari, nasos stantsiyalari binolari, bosimli suv minoralari, rezervuarlar singari ob`ektlarning o`ziga xosligi, ularda yaxlit (plitasimon) yoki yaxlit massiv poydevorlarni qo`llashni taqoza etadi (3-rasm). Suv xo`jaligi ob`ektlari qurilishda poydevorlar ko`pincha beton va temirbetondan barpo etiladi. Temirbetonli poydevorlar asosan kuchsiz (masalan, o`ta cho`kuvchan) gruntlar sharoitida qo`llaniladi.

2 – rasm. Lentasimon poydevorlar: a – yig`ma; b – monolit Ishlashiga ko`ra, sayoz joylashgan poydevorlar bikr yoki egiluvchan bo`lishi mumkin. Ma`lumki, egilish jarayonida beton poydevor qismlarida hosil bo`ladigan cho`zuvchi zo`riqishlarga juda kuchsiz qarshilik ko`rsatadi. Shu sababli, betondan tayyorlanadigan poydevorlar faqat siqilishga ishlaydigan (bikr) tuzilishda konstruktsiyalanishi lozim. Bu talabni ta`minlash bikrlik burchagi (  ) ni tayinlash orqali amalga oshiriladi. Bikrlik burchagining qiymati gruntga uzatiladigan bosim, poydevorning konstruktiv turi va betonning markaziy siqilishga mustahkamligi bo`yicha sinfiga bog`liq holda qabul qilinadi. 3 – rasm. Plitasimon(a) va massiv(b) yaxlit poydevorlar

Egiluvchan poydevorlar asosan temirbetondan barpo etiladi. Bunday poydevorlarni loyihalash qoidalari «Injenerlik konstruktsiyalari» fanida mufassal o`rganilishi sababli, kelgusida faqat bikr poydevorlarni loyihalashga doir ma`lumotlarni ko`rib chiqamiz. 2. Poydevor tovonining o`lchamlarini aniqlash Markaziy yuklangan poydevor (4-rasm) tovonining o`lchamlari quyidagi shartni qanoatlantirishi lozim: P = (N + Q)/A  R , (1) bu ifodada N – poydevor ustki tekisligi bo`yicha ta`sir qiluvchi yuk, Q – poydevor va uning ustidagi gruntning og`irligi; A – poydevor tovonining yuzasi. Taqribiy hisoblarda Q yukni quyidagi formula bo`yicha aniqlash mumkin: Q = Ad  п  п , (2) bu yerda d – poydevor tovonining yotish chuqurligi;  п – poydevor materialining solishtirma og`irligi ;  п – poydevor va uning ustidagi grunt og`irliklari nisbiy salmogini hisobga oluvchi koeffitsient. Odatdagi konstruktsiyali poydevorlarda bu koeffitsienti taqriban  = 0,85 qiymat bilan qabul qilish mumkin. (1)-formula Q ning ifodasini hisobga olib, biroz o`zgartirilgan shaklda yozilsa: N  A R - A d  п  п , (3) (3)-ning tenglik shartidan poydevor tovoni yuzasini aniqlash formulasi kelib chiqadi: A = N / (R - d  п  п ) (4) Poydevor tovonining o`lchamlari (b – kengligi va l – uzunligi) devor yoki ustun o`lchamlari hamda shakliga asoslangan holda «A» yuza bo`yicha bajariladigan geometrik hisoblar asosida qabul qilinadi. Masalan, kvadrat shakli poydevorda b = l =А ; to`g`ri to`rtburchak

yoki lentasimon poydevorda, agar uning uzunligi ma`lum bo`lsa b = A/l va h. k. Poydevor tovonining o`lchamlari aniqlangandan so`ng, (6.4)- formula bo`yicha gruntning hisobiy qarshiligi hisoblanadi va (1)-shart tekshirib ko`riladi. Agar bu shart bajarilsa, zamindagi grunt chiziqli deformatsiyalanish qonuniyatiga bo`ysungan holda ishlaydi deb qaraladi va zarur bo`lsa, poydevorning cho`kishi (S) hisoblab topiladi va S  S u shart tekshirib ko`riladi. 4 – rasm. Markaziy yuklangan poydevor hisobiga doir sxema Nomarkaziy yuklanishda (5-rasm) poydevor orqali zaminga uzatiladigan bosim trapetsiya ko`rinishida ta`sir qiladi. Bu bosimning maksimal va minimal qiymatlari: P max = (N + Q)/A  M/W (5) min

5 – rasm. Nomarkaziy yuklangan poydevorning hisobiy sxemasi Zamindagi gruntda haddan ko`p plastik deformatsiyalar sodir bo`lishi hamda poydevor kam yuklangan qismining zamindan uzilishini oldini olish uchun quyidagi shartlar ta`minlanishi lozim: P max  1,2 R; P  R; P min /P max > 0 . (6) Agar P max /P < 1,2 bo`lsa, poydevor tovonining o`lchamlari eguvchi moment ta`sirini hisobga olmagan holda (4) - formula yordamida aniqlanadi. Aks holda, poydevor tovonining yuzasi (4) - ifoda bo`yicha aniqlangan yuzadan birmuncha kattaroq miqdorda (odatda 10...20% ko`proq) qabul qilinadi va (6)-shartning bajarishi tekshirib ko`riladi. Materiali bo`yicha tejamli poydevorlarni loyihalash uchun, ushbu holda, poydevor tovoni o`lchamlarini ketma-ket yaqinlashuv usuli bo`yicha aniqlash maqsadga muvofiqdir. Agar maksimal va minimal bosimlar orasidagi farq ancha katta (siquvchi kuchning yelkasi е = M/N > b /6) bo`lsa, zamindagi grunt o`ta notekis yuklangan deb qaraladi. Bunday holda, poydevor tovonining og`irlik markazini siquvchi kuch ta`sir chizig`i tomonga (kuch yelkasi е ga yaqin qiymat bilan) siljitish, ya`ni poydevorni devor yoki ustunga nisbatan nosimmetrik holda joylashtirish tavsiya etiladi. 3. Nomarkaziy yuklangan poydevorlarni ustivorlikka tekshirish

Katta miqdordagi gorizontal yuklar yoki momentlar ta`sirida bo`lgan nomarkaziy yuklangan poydevorlar ustivorlikka ham tekshirib ko`riladi. Poydevorning ag`darilishga ustivorligini ta`minlovchi shart quyidagi ko`rinishga ega:  c M y /M a <  na , (7) bu yerda  c – zamindagi gruntning ish sharoiti koeffitsienti; M у - vertikal (ushlab turuvchi) yuklarning poydevor ag`darilish qirrasiga nisbatan momenti; M a – tashqi agdaruvchi yuk momenti ;  na – ustivorlikning ishonchlilik (zahira) koeffitsienti. Poydevorning siljishga ustivorlik sharti quyidagicha:  с f  N/ Т <  nc , (8) bu yerda f – poydevor materialining grunt bo`yicha ishqalanish koeffitsienti;  N – vertikal yuklar yig`indisi; T – gorizontal yuk (ta`sir);  nc – siljishga ustivorlikning ishonchlilik koeffitsienti (inshootning kapitalligi bo`yicha sinfiga bog`liq). 4. Sayoz joylashgan poydevor cho`kishini qatlamlab yig`ish usulida aniqlash CHo`kish poydevor zaminidagi gruntlarning siqilishi hisobiga sodir bo`ladi. Cho`kish miqdori (S) ni aniqlash odatda grafoanalitik usulda quyidagi tartibda bajariladi. 1.Poydevor tasviri grunt qatlamlari bilan birgalikda 1:50 yoki 1:100 masshtabda millimetrli qog`ozga tushiriladi (6-rasm). 2.Poydevor tovoni sathidagi zichlovchi bosim qiymati hisoblanadi: P з = P - d  . (9) 3.Chuqurlik oshgan sayin kamayib boruvchi qo`shimcha kuchlanishlar qiymatlari aniqlanadi:  zp = КР з , (10)

bu yerda K – nisbiy chuqurlik m = 2z/b va poydevor tomonlarining nisbati n = l/b ga bog`liq holda qabul qilinadigan koeffitsient.  zp ning qiymatlarini jadval ko`rinishida hisoblash ancha o`ng`ay. 6- rasm. Poydevor cho`kishi miqdorini aniqlashga doir hisobiy sxema 4.Poydevor o`qining o`ng tarafida tanlangan masshtabda  zp epyurasi quriladi. 5.Gruntlarning xususiy og`irligi ta`siridagi tabiiy bosimning besh baravar kamaytirilgan qiymatlari hisoblanadi. 6. 0,2  zg epyurasi  zp uchun tanlangan masshtabda poydevor o`qining o`ng tarafiga chiziladi. 0,2  zg va  zp epyuralari kesishgan nuqta siqiluvchi grunt qatlamlari chuqurligining quyi chegarasini tavsiflaydi. Bu chuqurlik (Ns.g ) grafik usulda aniqlanadi. Hs.g chuqurlik chegarasidagi grunt h i < 0,4b bo`lgan bir necha shartli elementlarga (qatlamchalarga) bo`linadi. So`ngra, qatlamchalarning yuqori va quyi chegaralariga mos  zp qiymatlari

asosida, o`rtacha  zpi kuchlanishlar grafik usulda aniqlanadi. Ya`ni egri chiziqli epyuradan pog`onali epyuraga o`tiladi. 8.Poydevorning cho`kishi quyidagi formula bo`yicha hisoblanadi: S = 0,8  h i  zpi /E i , (11) bu yerda h i – shartli qatlamchalar qalinliklari; Е i – ushbu qatlamchalar chegarasidagi gruntlarning deformatsiya modullari.

ADABIYOT 1.Karimov I.A. O`zbekiston XX1 asrga intilmoqda. – T., O`zbekiston, 1999. 2.Karimov I.A. O`zbekiston iqtisodiy islohotlarni chuqurlash-tirish yo`lida. – T., O`zbekiston, 1999. 3.Karimov I.A. O`zbekiston XX1 asr bo`sag`asida: xavfsizlikka tahdid, barqarorlik shartlari va taraqqiyot kafolatlari. – T., O`zbekiston, 199 4.QMQ 2.02.01-98. Bino va inshootlar zaminlari. – Toshkent, 1999. 5.QMQ 2.01.07-9 Yuklar va ta`sirlar. – Toshkent, 1998. 6.Frolov N.N. Proektirovanie osnovaniy i fundamentov gidromeliorativnx soorujeniy. M.: Kolos, 1985. Silkin A.M., Frolov N.N. Osnovaniya i fundament. M.: Kolos, 198 8.Tsitovich N.A. Mexanika gruntov. M.: Stroyizdat, 1983. 9.Rasulov X.Z. Gruntlar mexanikasi, zamin va poydevorlar. T.: O`qituvchi, 1993. 10.Ashrabov A.A., Zaytsev Yu.V. Qurilish konstruktsiyalari. T.: O`qituvchi, 1988. 11.Dalmatov B.I. Mexanika gruntov, osnovaniya i fundament. M.: Stroyizdat, 1986. 12.Pesikov Ye.S. Proektirovanie fundamentov gidrotexnicheskix soorujeniy. T.: TIIIMSX, 1989. 13.Gidrotexnicheskie soorujeniya. - http: //WWW. Vozrojderie. ru/gidroteh. htm. 14.Gidrotexnicheskie soorujeniya. – Stroitelstvo.-http: //vesi. ru/Map/ts/ts. 20Ya NNPS. htm

O'xshashlar

Chuqur joylashgan poydevorlar

Zamin va poydyevorlarni loyihalashning asosiy qoidalari

Fazoda ixtiyoriy joylashgan kuchlar sistemasi o`qga nisbatan kuch momenti

QOZIQLI POYDЕVORLAR

Zamin gruntlari qismlaridagi kuchlanishlar