Magistral va taksimlovchi gaz tarmoqlari

Yuklangan vaqt:

20.09.2019

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

63.5 KB

Ko'chirib olish

Magistral va taksimlovchi gaz tarmoqlari Reja : 1. Magistral va taksimlovchi gaz tarmoqlari. 2. Tarmoqlarda ishlatiladigan armatura va jixozlar. 3. Binolarda gaz tarmoklaring joylashishi.

Tayanch iboralar: magistral va taksimlovchi tarmoklar, armaturalar, zadvijka, ventil, kran va klapanlar, binolardagi jixozlar. Shahar, aholi yashaydigan qo’rg’onlar, sanoat korxonalari xududlari yotqizilgan gaz quvurlarini ularning asosiy ko’rsatgichlariga qarab quyidagi turlarga bo’lish mumkin: Gazning bosimiga qarab: past, o’rtacha, yuqori. Yer sathiga nisbatan joylanishiga qarab: yer ostida yotqizilgan, yer ustida yotqizilgan. Gaz ta’minoti tizimining xizmat turiga qarab: sha har magistral gaz tarmoklari, tarmoklangan gaz quvurlari, gaz quvurining binoga kiritilishi, impulsli va tozalovchi gaz quvurlariga. Shahar yoki aholi punktining joylanishiga qarab: tashqi va ichki gaz quvurlari. Quvur materiallarining turiga qarab : metaldan va nometaldan tayyorlangan kuvurlarga bulinadi. Gaz quvurlarining joylanish tasviriga qarab: halqa ko’rinishli, tarmoqli ko’rinishli va aralashma ko’rinishli. Shahar gaz tarmoqlarida gaz quvurlari asosiy element hisoblanadi. Gaz quvurlari gazning bosimiga va quvurning ishlatilishiga qarab ham sinflarga bo’linadi. Gazning maksimal bosimiga qarab shahar gaz tarmoqlari quyidagi guruhlarga bo’linadi. 1. Past bosimdagi gaz quvurlari, gazning bosimi 5 kPa gacha bo’lganda. 2. O’rtacha bosimdagi gaz quvurlari gazning bosimi 5 kPa dan 0,3 Mpa, (300 kPa) gacha bo’lganda 3. Yuqori bosimdagi gaz quvurlari, gazning bosimi 0,3 MPa dan 0,6 MPa (300- 600 kPa) bo’lganda va eng yuqori bosimdagi gaz quvurlari, 0,6 MPa dan – 1,2 MPa gacha (600- 1200 kPa) bo’lganda. Gaz quvurlari foydalanish xizmatiga qarab magistral, shahar va sanoat korxonalari uchun mo’ljallangan bo’lishi mumkin. Shahar gaz quvurlari o’z navbatida quyidagilarga bo’linadi:

Tarmoqlangan gaz quvurlari . Bu quvurlar orqali gaz sanoat korxonalariga, kommunal – maishiy korxonalarga, aholi istiqomat qiladigan uylarga yetkazib beriladi. Tarmoqlangan gaz quvurlari gazning bosimiga qarab yuqori, o’rtacha va past bosimda, halqa ko’rinishli va tarmoqli usulda loyihalanayotgan shaharning relyefiga qarab loyihalanadi. Abonent bo’linma , tarmoqlangan quvurdan alohida iste’molchilarga yoki bir guruh iste’molchilarga berilishi mumkin. Uy ichidagi gaz quvurlari , bino ichiga gazni yetkazib berish uchun yoki alohida uskunalarga gazni yetkazib berish kiradi. Gaz ta’minoti tarmoklari uchun ishlatiladigan gaz kuvurlari, boshkaruv armaturalari va uskunalari Gaz quvurlari : Gaz ta’minoti sistemalarida gaz quvurlari uchun asosan pulatdan tayorlangan quvurlar ishlatiladi. Ba’zi bir hollardaplastmassali va abestsementli, chuyan kuvurlar ham ishlatilishi mumkin. Pulatdan tayorlangan gaz kuvurlari bir kancha qulayliklarga ega ya’ni: yukori mustahkamlikga ega, egiluvchan va yaxshi payvandlanadi, turli xil kurinishli formada qayrilish xususiyatiga ega. Shu bilan birgalikda quyidagi kamchiliklarga ham ega, ya’ni: zanglashga moyil, katta qiymati yukori. Pulat kuvurlar tayorlanish usullariga qarab kuyidagi guruxlarga bulinadi: choksiz va tugri chokli; choksiz quvurlarining diametri 100-150 mm gacha bulibsovuq prkatli usulida tayorlanadi. Katta diametrli quvurlar diametri 426 mm gacha bulganlari chokli kurinishda bulib, issiq prokatli usulda tayorlanadi. Tugri chokli payvandlovchi yirik diametrli (kuvurning diametri 426 mm katta bulgan) quvurlar qalin ulchamli pulat listlardan, presslar yordamida kolipli kurinishga kel tirishda amalga oshiriladi. .spiral chokli kuvurlarga nisbaqtan arzon bulib, katta uzunlikdagi quvurlar tayorlanadi. Hozirgi paytada gaz ta’minoti sistemalarida gaz quvurlari uchun asosan pulatdan tayorlangan quvurlar ishlatilad, quvurlar mustaxkam, egiluvchan va yaxshi payvandlanuvchi bulishi kerak.

Tarkibida metall bulmagan quvurlar: Bunday quvurlarni gaz taminoti sistemasida ishlatish mumkin, qachonki ularga kuyilgan quyidagi talablarga javob bersa Nometal quvurlarning gaz taminotida ishlatilish shartlari Quvurlar Ruxsat etilgan gaz bosimi, MPa Ishlatilish hududlarining chegarasi 1. Polietilin li Qishloq axoli punktlarida quvurlar tarmoqlanishi kambulgan joylarda va muxandislik tarmoqlari zich joylashmagan hududlarda 2. Vniplastli (yelimlangan ) 0,005 Xuddi shunday 3. Polietilenli 0,6 Shahar, qishloq axoli punktlari hududlaridan tashqari joylarda 4. Vniplastli 0,3 5. Asbest sementli 0,3 Xuddi shunday Asbestsementli quvurlar ba’zi bir qulayliklarga ega ya’ni; zanglashga uta chidamli, issiklik ta’sirida chizi q li Kengayish juda kam , issiqlik utkazuvchanlikka chidamli va h . k kursatgichlari uchun , tuproq namligini zanglashga ta ’ siri kuchli bulgan xududlarga ishlatilishi juda kulaydir . Ammo asbessementli quvurdan foydalanish davrida bir qator kamchiliklarga : devorlapri orqali gaz utkazuvchanligi , mustaxkam emasligi sababli gaz ta ’ minoti sistemalarida keng miqyosda ishlatilishga ruxsat berilmaydi . Nometalquvurlardan gaz ta’minolti polietilenli va vnipplastli quvurlardan foydalaniladi.

Polietilen – polimerlashgan etilenning yukori molekulyar maxsulidir. Polietilen quvurlar maxsus presslarda uzluksiz bosim ostida siqiluvchi natijasida olinadi. Ishlab chiqarilgan bunday quvurlar 0,25, 0,6 va 1Mpa bosimgacha muljallangan bulib, ularning shartli diametrlari 6 mm dan gacha uzunligi esa 6- 12m buladi. Quvurning diametri 40 va 50 mm bulganda ularning uzunligi 25 metr bulib yima uralgan kurinishda taxlanadi. Viniplastli quvurlar ham maxsus presslarda uzluksiz Siqiluv xosil qilinishi natijasida ishlab chmikiladi. Vniplastli quvurlar 0,25, 0,6 va 1Mpa muljallangan buladi. Politelenli va vniplastli quvurlar zanglashga uta chmidamli bulib, yer osti daydi toklarini uktkazmaydi. Bunday sifatli gaz ta’minoti sistemalarida daydi toklar kup uchraydigan xududlarda ishlatilishiga mqulaydir Polietilenli quvurlar quyidagi kamchiliklarga ham ega ya’ni: yengil alangalanishi, yuqori darajada chiziqli kengayishi, issiqlik utkazuvchanlikka chidamsizligi, harorat oshishi bilan mustaxkamligini kamayib borishi. Shuning uchun ham polietilenli quvurlarni yer ustidan utuvchi gaz quvurlarida ishlatish mumkin emasdir. Yer ostidan utkazilgan politelinli va vniplastli quvurlarningdiametri 50 mm kam bulmasdigi kerakdir. Quvurlarni boglanishi. Metaldan yasalgan quvurlarning bog’lanishning asosiy usullari bu payvandli va rezbali boglanishdir. Payvandli boglanish orqali gaz quvurlarining mustaxkam, ishonchli va foydalanishda xavsizligi ta’minlanadi. Gaz quvurlarining yotqizilishi, ularning bog’lanishi, boshqaruv uskunalari, armaturalarning urnatilish va boshqa materiallar QM va Q( qurilish meyorlari va qoidalari) talablariga mos kelishi shart. Gaz quvurlarining bog’lanishida rezba orqali boqlanish ham keng miqyosda inlatiladi. Rezba(burama) orqali bog’lanishlar gaz kranlarni va mufta, kondensat yig’uvchilarpni urnatishda, ustidan utkazilgan pas t bosimdagi gaz quvurlarini bog’lanishda ruxsat etiladi. Rezba orqali bog’lanishlar bino ichki gaz tarmoqlarida keng miqyosda ishlatiladi.Mufta orqali bog’lanishlar oqim kesimining diametri 50 mm gacha bulgan armaturalar uchun ishlatiladi.

Berk armaturalar: Gaz ta’minoti tarmoqlarida gaz oqimini berkitish va boshqarish uchun berk armaturalardan. Foydalaniladi. Berk armaturalarga kranlar, zadvijkalar, ventillar kiradi. Kranlar yaxshi zichlama yopilishi bimlan zadvijkalardan farq qiladi. Gaz ta’minoti sistemalarida probkali, salnikli muftali, flyanisli kranlar ishlatiladi, ularning boshqarilishi tezkorlikda bajariladi. Kranlar Kranlar gaz ta’minoti eng kup ishlatiladigan berk armaturalari xisoblanib, ular latun, bronza va mchuyan materiallardan tayorlanadi. P robkali kranlar past omsimdagi gaz quvurlarida urnatilib gazning bosimi 0,1Mpa (1kg/sm 2 ) dan yuqori bulmaydi. Bunday kranlarning diametrlari. 10, 20,va 25 mm 80 mm chuyan qopoqli buladi. Kranlar bino ichki gaz taminotida eng kup ishlatilib, ularning konstruktiv tuzilishi juda oddiydir, 90 0 burchak ostida ochilib yopiladi. Ventillar : Ventillar gaz ta’minoti sistemasida impulsli gaz quvurlarida va suyultirilgan uglevodli gazlardan foydalayenishda ishlatiladi. Ventillar Kattai gidravlik qarshilikka ega, shuning uchun ham past bomsimli gaz quvurlarida urnatilmaydi. Zadvijkalar – yer osti gaz quvurlarida eng kup ishlatiladigan berk armaturalaridir. Zadvijkalar gaz oqimmini boshqarishda asta- sekinlikbilan tovlanish xususiyatiga egadir, 50 mm va undan ortiq qamma bosimdagi gaz quvurlariga urnatiladi. Zadvijkalar qozon qurilmalari va pechlardagi gaz gorelkalariga gaz yetkazib berishda ishlatiladi. Quvurda gazning bosimi 0,6MP gacha. Bulganda chuyandan tayorlangan zadvijkalar, sundan yuqori bosimda esa pulatdapn yasalgan zadvijkalardanfoydalaniladi. Kondensat yiguvchilar. Gazning bosimiga karab past bosimli (0,005Mpa), urtacha va yukori bosimli kondensat yiguvchilardan, ikkinchi ustun kuvuri mavjudligi bilan ajralib turadi. Kondensat yiguvchilar pavandlangan konstruksiyali kurinishda bulib, zavodlar texnik shart- sharoitlar talabiga asoslanadi. Kondensat ytguvchilar mustaxkamligi sinovidan suv yordamida 0,45Mpa bosimida R sh  0,3 MPa da va 0,75Mpa bosimda, R sh  0,6 Mpazichligi sinovida xavo yordamida mos ravishda 0,3 va 0,6 Mpa bosimda

$Sinovdan utadi. Kondensat yiguvchilar gaz kuvurining pastgi kismiga nishablikka urnatilib kuvurdagi gaz kondensatini yigish uchun xizmat kiladi. Kompensatorlar. Pulatdan yasalgan gaz kuvurlari xar 100 uzunlikda uning xaroratli 1 0 S uzgarganda uzunligi 1,2 mm masofaga uzgaradi. Xaroratning uzgarishi natijasida kuvurlarda kuchlanish paydo bulib kuvurlarning sikpilishi yoki chuzilishga olib keladi. Gaz kuvurlarida va armaturalarni xarorat ta’siridagi kuchlanishdan saklash uchun kuompensatorlardan foydalaniladi. Kompensatorlar linza kurinishli va kayrilgan kurinishda ( yoki P- kurinishda) buladi Yer osti gaz kuvurlarida linzali kompensatorlar keng mikyosda foydalaniladi. Ular gazning bom\simi 0,6 Mpa bulganda kullanilib, gaz okimining xarakati buyicha zadvijkadan keyin urnatiladi. Agarda pullatdan tayorlangan armaturalar payvandlash orkali gaz kuvuriga boglanganda, kompensatorlarning urnatilishi shart emas. Gazning bosimi va kuvur devorining kalinligiga bir linzaning uzi 5-10 mmda deformasiyalanishi mumkin. Kupkina xolarda kompensatorlar uvkiga nisbatan kayrilish extimolligi byuuladi. Eng katta kulayliklarga ega kompensatorlar rezinmaterialli (rezinotkanev ы y) kompensatorlprdir. Bunday kompegnsatorlar deformasiyani Nafakat buylama, balki kundalang yunalishda xam kabul kila oladi. Bino ichki gaz kuvurininng joylashishi Bino ichki gaz kuvurlari uchun pulatdan tayorlangan, qalinligi 2mm dan kam bulmagan, diametri 15 dan 50 mm gacha bulgan kuvurlaridan foydalaniladi. Bino ichida gaz kuvurlari ochik kurinishda ino devorlari buylab yotkiziladi. Vak4tincha kurilib foydalanishga topshirilgan binolar ichki devorlari buylab kuvurlarining diametri 40mm gacha bulganlarni devorlarga mxomutlar va kuvrlarni tutib turuvchi ilgak koziklar yordamida yoki dyubel milar yordamida msmaxkamlanadi. Gaz quvurlarin ing diametri 40 mm dan katta blsa, devorlariga (konshteyn) ilgaklar yoki bosma boglanmalar yordamida maxkamlanadi. Bino ichki gaz kuvurlari urnatilishida xar$ 2-3 metr uzunlikda va gaz kuvurlarining kayrilish joyida berkitgich gaz kkranlari urnatilgan joylarda va albatta uskunalarga gaz kvvurlari tushirilgan joylarda kuvurlar maxkamlangan bulishi shart. Gaz quvurlarining zanglash ta’sirida yemirilish saklash uchun bino qavatlari orasidan gaz kuvurlari utishda metaldan tayyorlangan g’ilof (futlyar) lar urnatiladi.

2-3 metr uzunlikda va gaz kuvurlarining kayrilish joyida berkitgich gaz kkranlari urnatilgan joylarda va albatta uskunalarga gaz kvvurlari tushirilgan joylarda kuvurlar maxkamlangan bulishi shart. Gaz quvurlarining zanglash ta’sirida yemirilish saklash uchun bino qavatlari orasidan gaz kuvurlari utishda metaldan tayyorlangan g’ilof (futlyar) lar urnatiladi.

O'xshashlar

Elektr va gaz yordamida payvandlashda xavfsizlik texnikasi

Metallarni gaz alangasida payvandlash

Boyitish mahsulotlarini suvsizlantirish

Ichimlik suv manbalari

Payvand birikmalarda uchraydigan nuqsonlar