Paxta tozalash sanoati mashinalari detallariga termik ishlov berish - Mashinasozlik - Referatlar

Paxta tozalash sanoati mashinalari detallariga termik ishlov berish

Yuklangan vaqt:

17.01.2023

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

212.25390625 KB

Ko'chirib olish

Paxta tozalash sanoati mashinalari detallariga termik ishlov berish Reja: 1. Paxtani qayta ishlovchi texnologik mashinalari ishchi qismlariga termik ishlov berish usullari, texnologik jarayonlar, qo’llaniladigan asbobuskunalar. 2. Jin va linter arralariga termik ishlov berishni o’ziga xos xususiyatlari. 3. Jin va linter arralar tishlariga termik ishlov beruvchi dastgoxni tuzilishi va ishlash tamoyili, asosiy ko’rsatikichlari.

1. Paxtani qayta ishlovchi texnologik mashinalari ishchi qismlariga termik ishlov berish usullari, texnologik jarayonlar, qo’llaniladigan asbobuskunalar. Respublika halq xo’jaligining har xil tarmoqlari uchun tay yo rlanadigan detallar, asbob-uskunalar, jihozlar, moslamalar va mashinalar materlallariga asosan metall va uning qotishmalari kiradi. Ana shu materlallaridan tay yo rlanadigan va ishlab chiqarila yo tgan ko’pchilik mashina detallarining sifati, ishonchliligi, eyilishga chidamliligi va uzoq ishlash muddati bir necha barobarga oshadi. Ushbu materlallarning tuzilishini o’zgartirish va xossalarini oshirish faqat – termik ishlov berish natijasida amalga oshiriladi. Paketlarda arralarni termorixtovka qilish. Opravka 1 ga arralar paketi 2 yig’iladi, keyin suyuqlik bilan ishlovchi press yordamida siqiladi va shu xolatda pona 4 bilan qobiq 5 ga qayd qilinadi. Arrali paket metall sig’im 3 ga joylashtiriladi va arra tishlari kuyib ketmasligi uchun chuyan xoklari bilan to’ldirib termik pechkaga solinadi (1- rasm). 500 0 S gacha istiladi va 9 soat ushlanib, arralar to’g’rilanadi. Oldingi bosqichdagi qiyshiqlik qiymati 1,5 mm dan 0,41 mm gacha kamayadi. Paketga yig’iladigan arralar soni pressni quvvatiga va pechkani ishchi sig’imiga bog’liqdir. 50 dona arrani Presslashga 50 tonna kuch sarflanadi. Arrani donalab ishlashda doimiy isitladigan plita yordamida rixtovka qilinadigan moslamadan foydalanish mumkin. Elektr yordamida ishlaydigan ikkita plita oralig’iga 2 ta arra qo’yiladi va xar bir arraga 500 kg xisobidan yuklanish qo’yilib ushlanadi va xavoda sovitiladi.

1-rasm. Paketlarda arralarni termorixtovka qilish 1-opravka; 2-arralar paketi; 3-metal sigimi; 4-pona; 5- qobiq Arralarni tekislikdan og’ishini tekshirish. Buning uchun arralar o’z ogirligi ta’sirida 1,2+/-0,02 mm o’lchamli tirqishdan o’tkaziladi. Lekin 70-80% arralar tekislikdan ogish talabiga javob bermaganligi tufayli qo’l yordamida tekislanadi. Xozirgi zamonda arralarni termik yuli bilan tekislash usuli qo’llanilmoqda. Buning uchun dastlab maxsus (1) opravkada 50 arradan yig’ilgan paket (2) tayyorlanib 50 tonna kuch bilan gidravlik pressda siqiladi va bu xolatda pona (4) bilan maxkamlanadi. Shundan so’ng arralar metall idish (3) ga solinadi va chuyak qirrindilar arra tishlarini ortiqcha qizishidan saqlaydi. Shundan so’ng arralar yashik bilan birgalikda t=500 C temperaturagacha qizdirilib shu temperatiragada 8 soat ushlanadi. Bunday usulda arra qayishqoqligi 1-2,5 mm dan 0,4 mm gacha kamayadi. Qizish natijasida arra qattiqligini kamayishi Rokvel bo’yicha 2-3 birlikni tashkil etadi. Arrani donalab doimiy isitilgan plitalar yordamida rixtovka qilish mumkin. Bunda elektr yordamida isitilgan ikkita yuklanish quyilib 400 C gacha qizdirilib ishlanadi va xavoda sovutiladi.

Jin-linter arralarini toblash. Ekspluatatsiya jarayonida arra ediriladi, bu esa o’z navbatida dastgoxni unumdorligini kamaytiradi. SHuning uchun arrani uzluksiz ishlash reglament vaqti o’rnatilgan. Arra tolali materlallar va paxtadagi qattiq qo’shimchalar bilan ishqalanganda, tishlarni o’tkir qirralari edirilib, tolani ushlash qobiliyati pasayib ketadi. Ayniqsa linter arralarini tirnash qobiliyati tishlarni qirralarini o’tkirligiga bog’liqdir. SHuning uchun arrani ishlash vaqtini reglamenti kamdir. Yuqorida keitirilgandek arrani tayyorlamasini etkazib beruvchi metallurgiya korxonasi termik ishlov o’tkazadi. Varaqli po’lat rulon ko’rinishida bo’lib, qattiqligi HRC 30 ÷ 35 birlik atrofidadir. Arra tishlarini edirilishni kamaytirish uchun uni qattiqiigi (HRC 60 ÷ 62) yuqori bo’iishi kerak. Lekin buni imkoni yo’q, chunki arrani tayyorlash texnologiyasi murakkablashib, qimmatlashib boradi. Metallurgiya korxonalarida oldindan o’tkazligan termik ishlov berish arra po’latini ishlov berish qobiliyatini sezilarni darajada kamaytiradi: shtamplovchi asbobni sarfini oshiradi, rulonli po’latni belgilash arra qiymatini keltirib chiqarish bilan birga sezilarli darajada qoldiq ichki kuchlanishni xosil bo’lishiga sabab bo’ladi. SHuning uchun po’latli piltaga termik ishlov bermasdan, to’la mexanik ishlov berilgandan keyin tishni faqat eng ko’p ishqalanuvchi kuchga uchraydigan qismini toblash maqsadga muvofiqdir. Linterlashda chigitdan kalta tolani tirnab ajratishda asosan tishni uch qismini, taxminan uchdan bir qismi, ya’ni uch tomoni ishtirok etadi. Tishni shu qismini toblash yoki qattiqlash orqali arra diskini uzoq ishlash muddatini sezilarli darajada uzaytirish mumkin. 2. Jin va linter arralariga termik ishlov berishni o’ziga xos xususiyatlari. Termik ishlov berish – avvalo metall va uning qotishmalarini ichki struktura tuzilishini boshqarish usuli bo’lib, bunda metall va qotishmalarni kerakli ma’lum haroratgacha qizdirilgandan keyin ularni har xil tezlikda sovitish tushiniladi. Bu usul texnika-mashinalar ishlab chiqarishda keng tarqalgan usul bo’lib, materlallar xossalarini o’zgartirishning eng samarali imkoniyatlaridan biri hisoblanadi. Ularni

texnologik xossalarini yaxshilash uchun termik ishlov berish oraliq jara yo n bo’lishi ham mumkin. Lekin ko’pchilik hollarda mashinalar vositalari xossalarini to’plamini vujudga keltirishda oxirgi jara yo n hisoblanadi. SHuning uchun metall va uningqotishmalariga termik ishlov berishda har bir jara yo nga qattiq e’tibor berib ishlash talab etiladi. Ma’lumki termik ishlov berish uchta turga bo’linadi: - Sof termik ishlov berish; - Termomexanik ishlov berish yo ki (deformatsiyaviy termik ishlov berish); - Kim yo viy termik ishlov berish. Bu usullarning o’ziga mos yo’nalishi va asosiy maqsadiari bor. Har bir termik ishlov berish usuli belgilangan tartib va maqsadiar uchun qo’llaniladi hamda kerakli natijalarga erishiladi. Toshkent to’qimachilik va y yengil sanoat instituti “Texnologik mashinalar va jihozlar” kafedrasida arra tishlarini mustaxkamlashni turli xil usullari tadqiq etilgan va bunda quyidagi variantlar ko’rib chiqilgan. -birinchi variant-elektrokontaktli qizitish orqali tishlarni tishlar uchinin toblash, sungra-suyq azot muxitda (harorat -170 0 ) tishlarni sovuqlik bilan ishlash; -ikkkinchi variant –elektrokontaktli qizitish orqali tishlarni toblash; -uchinchi variant-tishlarni sovuqlik bilan ishlash; -to’rtinchi variant (solishtrish uchun)- qo’shimcha ishlov berilmagan, yani birlamchi tishlar. Xar bir variant bo’yicha arralar tayyorlanadi va tishlarini yeyilishi tadqiq qilindi va olingan natijalar 1-jadvalda keltirilgan. 1-jadval № Mustaxkamlash varlant Ishlash vaqtidagi eyilishi, min 1 2 3 4 5 1 Elektrokontakt toblash sovuqlik 0.038 0.058 0.077 0.097

2 Elektrokonyakt li toblash 0.052 0.100 0.122 0.155 3 Sovuqlik bilan ishlash 0.075 0.135 0.165 0.122 4 Termoishlov berilmagan 0.068 0.144 0.210 0.230 Tadqiqotlar natijalari shuni ko’rsatdiki, sovuqlik bilan ishlash eyilishini faqat 1.1 marta kamaytiradi. Elektrokontaktli toblash eyilishini 1.5 marta kamaytirgan xolda, elektrokontaktli toblash va so’ng qo’shimcha sovuqlik bilan ishlashda yeyilishiga chidamlikni keskin oshiradi yani 2÷3 marta. Ishlab chiqarish sharoitidagi sinovlar va usullari texnik iqtisodiy taxlili eng muqobil, tejamkor va juda samarali usul-elektrokontaktli usul ekanligini ko’rsatadi va tishlar qattiqligi HRC 58-60 atrofida bo’ladi. SHu jarayon uchun linter arralarini tishlarni uchlarini qattiqlash uchun elektrokontaktli toblash usuli ishlab chiqligan. Bu jarayon uchun maxsus agregatda linter arralarini tiglarni uchlarini elektrokontakt usuli bilan toblash yaratilagan. U ikki xolatdan iboratdir. 2-rasm. Elektrokontaktli toblash sxemasi

Birinchi xolatda maxsus tekis egov bilan tishni o’tkir uchlari egovlanadi. Egovni arra tishiga siquvchi kuch R=2,0 ÷ 2,5 kg(20 ÷ 25 N) atrofidadir, natijada tishni uch qismida uzunligi K=0,0 ÷ 0,5 mm ga teng bo’lgan kichkina maydoncha xosil bo’ladi (3-rasm). 3-rasm Ikkinchi xolatda VK8 qattiq qotishmadan tayyorlangan elektrod yordamida tishni uch qismi elektrokontakt usuli bilan qizdirish va xavoda sovutish orqali tishni uch tomoni toblanadi. Natijada tishni oldingi yuzasi bo’ylab qattiqligi HRC 60 ÷ 62 birlikkacha o’sadi. Agregatni toblash unumdorligi 240 arra/soatdir. SHpindelni aylanish chastotasi: egovlashda 48min -1 , toblashda 6 min -1 . Tranformatorni agregatni bo’sh yuritishdagi kuchlanishi 46V, toblashda ishchi kuchlanish 26V, toblashda ishchi tok qiymati 200 A gacha bo’ladi. Bu usul arrani ishlash resursini 260 ÷ 300 soatgacha oshirishi, (ya’ni 5-6 marta) mumkin. Tishni uchini bir vaqtda egovlash va toblash tishni mustaxkamligini oshiradi, natijada nuqsonli tishlarni qaytarilish soni taxminan 2 marta kamayadi. 3. Jin va linter arralar tishlariga termik ishlov beruvchi dastgoxni tuzilishi va ishlash tamoyili, asosiy ko’rsatikichlari. SZP dastgohi bir ramada linter arralarini toblash agregati, boshqarish javoni va toblash transformator zanjiridan tashkil topib, birgalikda jin va linterlarga o’rnatiladigan arralarni toblashni ta’minlaydi. (4-rasmr) Jin va linterlar arralari tishlarining uchini toblash SZP dastgohida arralarning ishlash muddatini uzaytirish maqsadida amalga oshiriladi.

Dastgohni o’rnatish va ishlatish dastgohning pasporti va dastgohdan foydalanish qo’llanmasiga binoan amalga oshiriladi. 4-rasm. SZP rusumli arra tishlarini toblash dastgohi (yon tomondan qirqim) 1-arralarni o’rnatish uchun plan-shayba; 2- reduktor; 3- ponasimon qayishii uzatma; 4- elektrodvigatel; 5- qayish tarangligini sozlash uchun elektrodvigatel osti plitasi; 6- ostki richag; 7- mushtli val; 8- tishii uzatma; 9- reduktor; 10- ponasimon qayishii uzatma; 11- mushtlar yig’iniga ega bo’lgan mushtli val; 12- transformator; 13- toblash zanjiri transformatori; 14- tok kuchini sozlagich. 5-rasmda esa SZP arra tishlarini toblash dastgoxini yuqoridan ko’rinishi keltirilgan. 5-rasm. SZP arra tishlarini toblash dastgohi (yuqoridan ko’rinishi)

1- uch richaglar tizimi; 2- richag vali; 3- o’rta richag; 4- kulachok; 5- sharoshka; 6- ostki richag; 7- elektrodvigatel; 8- tishii uzatma; 9- qayta ulagich; 10- reduktor SZP arra tishlarini toblash dastgoxini asosiy texnik tasniflari 1-jadvalda keltirilgan. 1-jadval SZP dastgohining texnik tasnifi Ko’rsatkich nomi Ko’rsatkich miqdori Ish unumdorligi, arra/soat: jinniki linterniki Avtomatik ishlov berish muddati, s : jin arrasiga linter arrasiga Ishlov beriluvchi arralar diametri, mm O’rnatilgan quvvat. kW jumladan: plan-shayba harakati uchun boshqarish apparati harakati uchun Talab qilinadigan quvvat, kW dan ko’p emas : dastgohni harakatlantirish uchun toblash zanjiri uchun Transformator birlamchi o’rami kuchlanishi, V Toblash tokini sozlash diapazoni, A Plan- shaybaning aylanish tezligi, rad/s (r/min) egovlashda toblashda O’lchamlari, mm dan ko’p emas: uzunligi kengligi 150 100 18-20 25-30 280-320 0,5 0,3 0,2 0,5 1,0 220 ± 10 80-200 4,2(40) 0,4(4) 1320 620

balandiigi Massasi, kg Toblangan tishlarning tavsifi: - toblangan qismining uzunligi (tish uchidan arra markaziga) mm dan kam emas - linter arralarini egovlashda yon qirrasi sirtining uzunligi mm dan ko’p emas (jin arrasi egovlanmaydi). - arra tishlari toblangan qismining mikroqattiqligi N VK , kg/mm 2 dan kam emas - toblangan arralarning charxlanmasdan ishlash soati, gacha Linter arralarining tishlarini uchi egovlanib u erda qirib oluvchi o’tkir qirralar hosil qilinadi. Bu jarayon tish aktivligini va momiqni ajratish miqdorini oshiradi. 1030 250 0,5 0,4 900 100 SZP dastgohining imkoniy nosozliklari ularning sabablari va bartaraf qilish usullari quyidagi 2-jadvalda keltirilgan 2-jadval SZP dastgohidagi imkoniy nosozliklar, ularning sabablari va bartaraf qilish usullari Nosozliklar Sabablari Bartaraf qilish usullari 1. Boshqarish apparati harakatlantirgich yuradi, ammo yurgizgich o’ziga blokirovkani olmaydi. 2.Tugmacha 1 bosilganda boshqarish Boshqarish apparatining birinchi mushtchasi mikroo’chirgich 7 ga bosmaydi. Mushtcha va mikroo’chirgich oralig’ida tirqish qoldirilsin. Saqlagich

apparati o’chmaydi Saqlagich kuygan. K1 issiqlikdan saqlagich ishchi holatidan chiqqan. O’zgarmas tok almashtirilsin. Qaytarish tugmasiga bosib issiqlik relesi ishchi holatiga qo’yilsin. To’g’rilash registorlari 1 3.Egovlash yoki toblash rejimida plan- shaybaning aylanish tezligi oz yoki ko’p 4. Reduktor va podshipniklar qiziydi. elektrodvigatelining aylanish tezligini sozlanishi buzilgan. Moy etarli emas yoki tishii g’ildirak tishlari zararlangan. va 2 lar yordamida kerakli aylanish tezligiga qo’yilsin. Vaqti-vaqti bilan moylanish tekshirilsin va uzellar ishchi holatida saqlansin.

NAZORAT SAVOLLARI 1.Paketlarda arralarni termorixtovka qilish usulini izoxlang. 2. Termorixtovkalash jarayoni temperaturasi 3. Termorixtovkalash jarayoni davomiyligi 4.Nima uchun cho’yan xoklari ishlatiladi 5.Tishlar mustaxkamligini oshirish usullari 6.Elektrokontaktli toblash moxiyati 7. Elektrokontaktli toblangan tish qattiqligi 8. Elektrokontaktli toblangan tish ishlash muddati 9. Elektrokontaktli toblash qurilmasini izoxlang 10. Elektrokontaktli toblash ish tartiblari.

АDABIYOTLAR RO’YHATI 1. 2017-2021 yillarda O’zbekiston Respublikasini rivojlantrishning beshta ustuvor yunalishi bo’yicha Harakatlar strategiyasi. O’zbekiston Respublikasi PrezidEНtinig 2017 yil 7-fevraldagi PF-4947 sonli Farmoni. 2. F.B.Omonov “Paxtani dasttlabki ishlash spravochnik” “Voris nashriyot” ToshkEНt-2008 3. С otton Ginners Handbook Agricultural Handbook Numer 503 2014 г . 4. Samuel Jackson Gin EfciE Н cy Handbook Tird Edition 2015 5. Э . Зикриёев “ Пахтани дастлабки қайта ишлаш ” Ўқув қўлланма . Тошкент-Меҳнат-2002. 6. Mario Lucertini. Technological Concepts and Mathematical Models in the Evolution of Modern E Н gineering Systems. Germany, 2012 7. Hans-Joachim Bungartz. Einführung in die Computergraphik. Germany, 2013 8. Grous, Ammar, Applied Metrology for Manufacturing e н gineering, John Wiley & Sons, UK 2011. 9. М .Acar, Mechatronic Design in Textile E Н gineering, Germany, 2012 10. А.А.Сафоев ва бошқалар. “Машинасозлик технологияси ва лойихалаш асослари” Дарслик. Тошкент., 2014й. “Сано-стандарт” нашриёти.

O'xshashlar

Tuproqqa yuza ishlov berish mashinalari

Paxta sanoati mashinalarini ishlab chiqarish

Kesib ishlov berish moslamalari

Kesib ishlov berish uchun qo‘yim

Mexanik ishlov berish uchun quyum