Parmalar - Mashinasozlik - Referatlar

Parmalar

Yuklangan vaqt:

29.11.2022

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

234.0068359375 KB

Ko'chirib olish

Parmalar Reja: 1. Peroli (kurakchasimon) parmalar 2. Spiral parmalar. Konstruktiv elementlari va geometrik parametrlari 3. Spiral parmalarni geometrik kamchiliklari va ularni bartarf etish 4. Qattiq qotishmali parmalar 5. Chuqur teshiklar uchun parmalar

Parma – to’liq materialda teshik hosil qiluvchi hamda bolg’alash, shtamplash, quyish usullari bilan olingan ichki yuzalarni parmalaydigan yoki yo’nib kengaytiradigan kesuvchi asbobdir. Ular mashinasozlikda keskichlar kabi keng ko’lamda qo’llaniladi. Parmalash jarayonining kinematikasi ikkita xarakatdan iborat: bosh xarakat – asbobning o’qi bo’ylab aylanma ; ilgarilanma – ushbu o’q bo’ylab surish xarakati. Konstruktiv belgisi bo’yicha parmalar quyidagi turlarga bo’linadi: 1) peroli (kurakchasimon); 2) spiral (vintsimon kanavkali); 3) maxsus (chuqur teshiklarni parmalovchi, kombinatsiyalashgan va boshq.). Ishchi qismning materiali sifatida asosan R6M5 markali tezkesar po’lat qo’llaniladi. 1. Peroli (kurakchasimon) parmalar Peroli (kurakchasimon) parmalarning konstruktsiyalari 1-rasmda keltirilgan. Yaxlit peroli parmalarni (1- a rasm) prutok shaklidagi materialni bolg’alash yoki kesuvchi qismining plastina shaklida frezalab so’ngra konuslikka 2 φ =118° ostida charxlab tayyorlanadi, bunda ikkita bosh hamda ikkita yordamchi kesuvchi yuzalar hosil bo’ladi. Ikkita orqa yuzalarni charxlab α =10...12° li orqa burchak hosil qilnadi. Ushbu yuzalarni kesishuvida ko’ndalang tutashma (peremichka) hosil bo’ladi. Agar oldingi yuzalar yassi shaklda bo’lsa, u holda bosh kesuvchi qirradagi oldingi burchaklar manfiy qiymatga ega bo’lib parmaga tushayotgan kuchni ortishi va titrashni paydo bo’lishiga olib keladi. Kesish jarayonini yaxshilash maqsadida parmaning oldingi yuzalarini γ =5...10° burchak ostida charxlanadi, natrijada kesuvchi pona kuchsiz bo’lib qoladi. Yordamchi qirralardagi ishqalanishni kamaytirish uchun orqa burchak α 1 =5...8° burchak ostida charxlanadi. Bunda parmani teshik bo’ylab to’g’ri yo’naltirish uchun kesuvchi qirraning butun uzunligi bo’yicha f =0,2...0,5 mm.li ingichka tsilindrsimon faska ochiladi. Peroli parmalarning afzalliklari : konstruktsiyasining soddaligi hamda har qanday diametr va uzunlikda tayyorlash imkoniyati.

Kamchiliklari : 1) hosil bo’lgan qirindini chiqarib tashlashning qiyinligi; 2) kesuvchi qismning bikrligini pastligi sababli titrashga moyilligi; 3) qayta charxlash uchun zahirani ozligi; 4) surishning kichikligi va qirindini chiqarib tashlash uchun parmani davriy ravishda yuqoriga ko’tarilishi sababli ish unumdorligining pastligi. 1-rasm. Peroli (kurakchasimon) parmalar: a – yaxlit; b – pog’onali teshiklarni parmalash uchun; v – ichki bosim bilan sovutish usulli yig’ma 1- b va v rasmlarda peroli parmalarni takomillashtirish usullari keltirilgan. 1- b rasmdagi konstruktsiyani uncha chuqur bo’lmagan pog’onali

teshiklarga avtomat dastgohlarda ishlov berishda qo’llaniladi. Bunda operatsiyalarning va asboblarning soni kamayadi. 1-v rasmdagi konstruktsiyada almashuvchi kesuvchi plastinali peroli parma ko’rsatilgan. Qirindini chiqib ketishini yaxshilash maqsadida uni kengligi bo’yicha orqa yuzalarda qirindi maydalovchi kanavkalar bajarilgan. Patron va asbob sterjenining ichidagi teshik orqali kesish zonasiga sovituvchi suyuqlik uzatiladi. Bunday parmalar RDB ko’p pozitsiyali dastgohlarda keng qo’llaniladi. 2. Spiral parmalar. Konstruktiv elementlari va geometrik parametrlari Spiral (vintli) parmalar birinchi bor 1867 yilda amerikaning Morze firmasi tomonidan yaratilgan. Spiral parmalar quyidagi afzalliklarga ega : 1) vintsimon kanavkasi borligi uchun ishlov berilayotgan teshikdan hosil bo’lgan qirindini yaxshi chiqarilishi; 2) bosh kesuvchi qirralarning yuqori uzunligida oldingi burchakning qoniqarliligi; 3) qayta charxlab o’tkirlash uchun zahira yuzaning ko’pligi (charxlash orqa yuza bo’yicha bajariladi); 4) asbobning kalibrlovchi qismidagi kalibrlovchi lentacha orqali parmani yaxshi yo’naltirilishi. Spiral parmalarni maxsuslashgan tsexlar va korxonalarda (zavodlarda) ommaviy usulda ishlab chiqariladi, shuning uchun uni konstruktsiyasining murakkabligiga qaramay tannarxi past. Spiral parmaning asosiy konstruktiv elementlari va geometrik parametrlari 2-rasmda keltirilgan. 2 φ burchakli konussimon kesuvchi qismning cho’qqisida ikkita bosh kesuvchi qirralar joylashgan. Orqa yuzaning shakli charxlash usuli bilan hosil qilnadi. Ikkita orqa yuzalarning o’zaro kesishuvi natijasida bosh kesuvchi qirraga ψ burchak ostida og’ma holatda ko’ndalang kesuvchi qirra hosil bo’ladi. Ushbu qirra parmaning markazida d 0 =(0,15...0,25) d shartli diametr bilan joylashgan. Ikkita yordamchi kesuvchi qirralar oldingi yuzalar va tsilindrsimon kalibrlovchi lentalarni kesishuv joyida joylashgan. Yordamchi qirralarning parma o’qiga nisbatan og’ish burchagi ω ga asosan bosh kesuvchi qirradagi oldingi burchaklar γ ni qiymatini aniqlaydi.

Kalibrlovchi lentachani teshikning devoriga ishqalanishini kamaytirish maqsadida ularning kengligi f parmaning diametriga bog’liq holda f =(32...0,45)√ d, balandligini esa ∆ =0,1...0,3 mm olinadi. Parmani teshik ichida tiqilib qolishini oldini olish maqsadida uning diametrini quyruq qismi yo’nalishi tomonga kichraytiriladi, bunda teskari konuslik ishchi qismning 100 mm uzunligida 0,03...0,12 mm.ga teng bo’lishi kerak. Parmaning mustahkamligi va bikrligini oshirish maqsadida uni o’zak qismini quyruq qismi yo’nalishi bo’yicha konus ya’ni diametr o’lchami 100 mm oralig’ida 1,4...1,7 ma.gacha ortib boradi. 2-rasm. S piral parma Kesuvchi va kalibrlovchi qismlar parmaning ishchi qismini tashkil etadi. Standart spiral parmalar 0,1...80 mm diametrda h8...h9 dopusk bilan tayyorlanadi. Parmaning ishchi qismidan so’ng bo’yin qismi joylashgan bo’lib parmaning markasi: diametri; kesuvchi qismning materiali; tayyorlagan korxonaning maxsulot belgisi qo’yiladi. Quyruq qismi ikki hil bo’lishi mumkin: d =6...80 mm.li parmalar uchun konusli (Morze) va d =0,1...20 mm.li parmalar uchun tsilindrsimon ko’rinishda bo’ladi. d >8 parmalar uchun quyruq qismlar 45 va 40X markali konstruktsion po’latlardan tayyorlanib ishchi qismga payvandlash usuli bilan biriktiriladi. Parmaning o’rnatiladigan joyida ishqalanish kuchini oshirish uchun quyruqlarga termik ishlov berilmaydi. Parmani panja qismi toblanadi.

Spiral parmalarning geometrik parametrlari . Spiral parmalarning kesuvchi qismi murakkab geometrik shaklga ega bo’lib, bu ko’p sonli qirralar va murakkab shaklli oldingi va orqa yuzalardan iboratdir. Cho’qqidagi 2 φ burchak bosh burchak bo’lib, ular standart parmalarda 2 φ =13...120° bo’ladi. Bunda bosh kesuvchi qirra to’g’ri chiziqli bo’lib oldingi yuzaning tashkil etuvchisi bilan ustma ust mos tushadi. Parmalarni charxlashda charxlash burchagi (2 φ ≠2 φ ) 70 dan 135° oralig’ida o’zgartirilishi mumkin. 2 φ burchak qiymatini ishlov beriladigan materialga bog’liq holda olishni tavsiya etiladi. Masalan, konstruktsion po’latlarga ishlov berishda 2 φ =13...120°, zanglashga chidamli va yuqori mustahkam po’latlarga ishlov berishda 2 φ =125...150°, cho’yan va bronzaga ishlov berishda 2 φ =90...100°, qattiqligi yuqori bo’lgan cho’yanlarga ishlov berishda 2 φ =120...125°, rangli metallarga (alyuminiy qotishmalari, latun, mis) ishlov berishda 2 φ =125...140° olinadi. Vintli kanavkani og’ish burchagi ω – bosh kesuvchi qirralarning har bir nuqtasidagi oldingi burchaklar qiymatini aniqlovchi muhim parametrlardan biri hisoblanadi. Standart parmalarda ushbu burchaklarni diametrga bog’liq holda tayinlanadi: d <10 mm parmalar uchun ω =25...28° va d>10 mm parmalar uchun ω =28...32° olinadi. Ushbu burchak kesish zonasidan qirindini olib chiqib ketilishiga ta’sir ko’rsatishi sababli maxsus parmalarda uning qiymatini 40...60° gacha oshiriladi. Ammo lekin ω burchakning qiymatini oshirish bilan bir qatorda parmaning ko’ndalang bikrligi kamayadi, oldingi burchaklarning qiymati ortadi, bu esa kesuvchi ponaning mustahkamligini kamaytirib parmaning turg’unligini pasayishiga olib keladi. Alohida materiallarga ishlov berish uchun parmaning yangi konstruktsiyasini loyixalashda ω ning qiymatini po’latlarga ishlov berish uchun – 25...30°, cho’yan va boshqa mo’rt materiallarga ishlov berish uchun – 10...15°, alyuminiy, mis, va boshqa qovushqoq materiallarga ishlov berish uchun – 35...45° olishni tavsiya etiladi. Oldingi burchak γ . Spiral parmalarning oldingi burchagi bosh kesuvchi qirra uzunligiga bog’liq holda o’zgaruvchan qiymatga ega. Bunda parmaning

oldingi yuzasi vint chiziqli konvolyut ko’rinishida bo’lib, u asbob o’qiga og’ma g’olatda bo’lgan chiziq kesmasining vintsimon harakati bilan hosil qilinadi ( 3- a rasm). To’g’ri chiziqli kesuvchi qirrali standart parmalarda yuzani hosil qiluvchi kesuvchi qirra bilan ustma ust tushadi va parma o’qi bilan φ burchakni tashkil etadi. 3-rasm. Spiral parmaning oldingi yuzalarini geometrik parametrlari: a – standart parma; b – o’q yuzasida joylashgan kesuvchi qirrali parma Agar parmaning kesuvchi qirrasini har qanday nuqtasidan parmaga o’qdosh holda tsilindrsimon kesim o’tkazilsa va ushbu tsilindrdagi vintli chiziqlar tekislikka yoyilsa, u holda parma o’qiga nisbatan ushbu vintni og’ish burchagini aniqlash imkoni tug’iladi ( 4-rasm). Bunda barcha nuqtalar bir yuzaga taaluqli bo’lganligi uchun, vintli chiziqning qadami doimiy bo’ladi; ya’ni Bundan kesuvchi qirraning har qanday i –nuqtasi uchun vintli chiziqli parmaning o’qiga nisbatan og’ish burchagi/ Bosh kesuvchi qirraning og’ish burchagi λ i . Standart parmalarda simmetriya o’qi yuzasida bosh kesuvchi qirralarni oshirishda, kesuvchi qirralarning har bir nuqtasida kesish tezligi vektorining burilishi natijasida og’ish burchagi λ i hosil bo’ladi. λ i burchakning katta qiymati kesiluvchi metallning

deformatsiyalanish darajasini kamaytirib parma markazidan qirindini chiqib ketishini yaxshilaydi. 4-rasm. Spiral parma vint chizig’ining og’ish burchagini tsilindrsimon kesimda o’zgarishi Orqa burchak α . Bosh kesuvchi qirralarda α orqa burchak parma perolarini orqa devor bo’yicha charxlash bilan hosil qilinadi. Spiral parmalarda orqa burchakni ort yuzaga urinma va kesish yuzasi orasidagi tirqish sifatida parmaga o’qdosh tsilindrsimon kesimda o’lchanadi. Amaliyotda α orqa burchak qiymatining nazorati asbobsozlik mikroskopida tashqi diametrda yotuvchi S nuqtadan o’lchanadi ( 5-rasm).

5-rasm. Spiral parma tsilindrsimon kesimidagi statika α st va kinematika α k orqa burchaklar Spiral parmalarni charxlash usullari. Spiral parmalarni charxlashni texnologik sodda usullaridan biri, bir yoki ikki yuza bo’ylab charxlashdir. Ammo, bir yuzali charxlash usulida ( 6- a rasm) parmaning perolari ishlov berilgan yuzaga tegmasligi uchun orqa burchaklarniing qiymatini katta α =20...25° oralig’ida olinadi, bu esa kesuvchi ponaning kuchsizlanishiga olib keladi. Shuning uchun ushbu usul kichik diametrli ( d <3 mm) parmalarni charxlashda qo’llaniladi. Ikki yuzali charxlashda ( 6- b rasm) asosiy kesuvchi qirraga chiquvchi orqa yuzaning qismi optimal orqa burchakli charxlanadi, perolarni esa katta burchak ostida charxlanadi. Bu kesuvchi ponalarning yuqori mustahkamligini ta’minlaydi. Ushbu usulni asosiy kamchiligi , har bir peroni uzlukli charxlanishi bo’lib, natijada kesuvchi qirralarda o’q bo’ylama tepish hosil bo’ladi. Bu usul universal charxlash yoki maxsus chaarxlash dastgohlarida qattiq qotishmali plastinalar bilan jihozlangan parmalarni charxlashda qo’llaniladi. Katta diametrli tezkesar parmalarni konus yuza bo’ylab charxlash usulida ( 6- v rasm) maxsus moslamalarni qo’llab charxlanadi ( 6- g rasm). Ushbu charxlash usuli kesuvchi qirralarda α burchakning o’zgarishini ta’minlaydigan

sodda bo’lishi bilan charxlash jarayoni uzlukli kechadi va ko’ndalang qirralarda manfiy burchaklar hosil bo’ladi. Seriyali ishlab chiqarish sharoitida parmalarni charxlashni vintli yuza bo’ylab charxlash usuli ( 6- d rasm) maxsus dastgohlarda qo’llaniladi. Jilvir tosh xarakatining maxsus kinematikasiga asosan ( 6- e rasm) charxlash parmani to’xtovsiz xarakatlanishida bajariladi va bosh kesuvchi qirralarini aniq simmetriyasini ta’minlaydi.

6-rasm. Spiral parmalarni charxlash usullari: a – bir yuzali; b – ikki yuzali; v, g – konussimon; d, e – vintli

3. Spiral parmalarni geometrik kamchiliklari va ularni bartarf etish Spiral parmalarning turg’unligi va unumdorligin pasaytiradigan geometrik kachiliklariga quyidagilar kiradi: 1) yordamchi kesuvchi yuzalarda «nul» qiymatli orqa burchaklarni mavjudligi; 2) ko’ndalang kesuvchi qirradagi oldingi burchaklarning manfiy qiymati; 3) bosh kesuvchi qirralarning periferiyasidagi oldingi burchaklarning kattaligi. Ushbu kamchiliklarning salbiy ta’sirini kamaytirish uchun quyidagi usullar qo’llaniladi: 1. Orqa burchaklarning yordamchi qirralarida α 1 =6...8° li f =0,3...0,1 mm kenglikdagi faska ko’rinishida l =(0,1...0,2) d uzunlikka yo’niladi (3,7- a rasm). Bu lentalardagi ishqalanish kuchini kamaytirib, po’latlarni parmalashda mayda qirindilarni yopishib qolishini bartaraf etib asbobni turg’unligini oshiradi. 2. Ko’ndalang kesuvchi qirralarni charxlashni turli usullari qo’llaniladi. Charxlashni ba’zi usullari 7- b rasmda keltirilgan. Ular bir biri bilan ushbu qirra uzunligini qisqartirish yoki oldingi burchaklarni manfiy qiymati bilan bog’lanadi. Yuqori qattiqlikka ega bo’lgan uglerodli po’latlar va yuqori legirlangan po’latdan tayyorlangan materiallarni parmalashda parmaning markazidan faska ochib oldingi yuzalarining yarim qirralarini charxlash tavsiya etiladi. 3. Parma cho’qqisida ikki burchakli charxlash qo’llaniladi ( 7- g rasm). Bunda 2 φ =70...90° teng qilib olinadi. Kenglik esa v= (0,1...0,2 d olinadi. Bunga asosan kesuvchi qirraning kuchsiz joylarini eyilishi kamayadi, kesish tezligi ortadi, oldingi burchaklar esa 7...8°ga kamayadi. φ burchakning qisqarishi hisobiga qirqilayotgan qirindining qalinligi va kengligi kamayib issiqlik o’tkazuvchanligi yaxshilanadi, natijada parmalarning turg’unligi 3...4 marotabagacha ortadi.

7-rasm. Spiral parmalarni charxlash bilan geometrik parametrlarini yaxshilash usullari: a – lentani charxlash; b, v – ko’ndalang qirrani charxlash; g – cho’qqini ikki burchak ostida charxlash

4. Qattiq qotishmali parmalar Qattiq qotishmali parmalarni qo’llanishida ish unumdorligi 2...4 marotaba ortadi. Lekin kesuvchi asboblarning umumiy hajmiga nisbatan ularning ulushi 10% ni tashkil etadi holos. Parmalash vaqtida qattiq qotishmalarni ish sharoitini og’irligi; parmalarni ishonchsiz mahkamlanishi; o’qqa tushayotgan yuklanishning kattaligi; kesish tezligi qiymatining o’zgaruvchanligi; titrashni paydo bo’lish havfi, ishlash vaqtida parma kanavkalarida qirindini yig’ilib taxlanib qolishi bunga sabab bo’ladi. Cho’yan, rangli metallar va nometall materiallarga (marmar, g’isht, plastmassa va boshq.) ishlov berishda qattiq qotishmali parmalar keng qo’llaniladi. Po’lat materiallarni parmalashda ko’ndalang kesuvchi qirralarning sinib ketish holatlari ko’plab sodir bo’ladi. Parmalar asosan VK8, VK10 – M, VK15 – M markali yuqori mustahkam qattiq qotishmalar bilan jihozlanadi. Parmalarni bikrligi va mustahkamligi, parmaning ishchi qismini uzunligini maksimal darajada qisqartirib oshiriladi. Shu maqsadda parma o’zagining diametri ham d 0 =(0,25...0,35 d gacha oshiriladi. Kichik o’lchamli parmalar ( d =2...6 mm) qattiq qotishmadan yaxlit holda yoki quyruq qismini po’latdan, ishchi qismini qattiq qotishmadan yig’ma usulda tayyorlanadi (3,8-rasm). d =10...30 mm.li parmalarni kavsharlangan plastinalar yoki qattiq qotishmali koronka bilan jihozlanadi ( 8- b,v -rasmlar). Bunda parmaning korpusi 9XS yoki R6M5 markali po’latlardan tayyorlanadi. Bunday parmalarning korpuslarida odatda yo’naltiruvchi lentalar bo’lmaydi, chunki yuqori kesish tezligida ishlashda ular tez ishdan chiqadi va yo’naltiruvchi vazifasini bajarmaydi. Teskari konuslik qattiq qotishmaning faqat kesuvchi qismida φ 1 =25...30° yordamchi burchak hosil qilib yaratiladi. Parma korpusining diametri qattiq qotishmali kesuvchi qism diametriga nisbatan 0,2...0,3 mm.gacha kichraytiriladi.

Kesuvchi qismning geometrik parametrlari: cho’qqi burchagi 2 φ =120...140°, qirindi kanavkalarining og’ish burchagi ω =0...20°, charxlash ikki yoki to’rt yuzali α =7...9°, qattiq qotishmali plastinalarda oldingi burchak γ =8°. Quyruq qismi tsilinrsimon yoki konussimon ko’rinishda tayyorlanadi. 8-rasm. Qattiq qotishmali parmalar: a – yaxlit ; b – plastinalari kavsharlangan; v – koronkali; g – plastina mexanik usulda mahkamlangan Oxirgi paytlarda charxlanmaydigan plastinali korpusga mexanik usulda mahkamlanadigan ( 8- g rasm) parmalar keng qo’llanilmoqda. Ularni L =(3...4) d

chuqurlikka ishlov berishda va d =20...60 mm diametrli teshiklarga ishlov berishda qo’llaniladi. Bunda parmaning mustahkamligini oshirish maqsadida kesish zonasiga sovituvchi suyuqlikni uzatish uchun korpus ichida maxsus teshik ochilgan. Qirindi chiqarish kanavkalarini ko’pchilik hollarda to’g’ri chiziqli qilib tayyorlanadi. Kichik diametrli parmalarda qirindi chiqarish kanavkalari ω =20° og’ish burchakli vintsimon bo’lishi mumkin. 5. Chuqur teshiklar uchun parmalar Chuqurligi 5d dan ortiq bo’lgan teshiklar odatda chuqur teshiklar deb ataladi. Ammo lekin, h>3d bo’lgan holatda kesish zonasiga sovituvchi suyuqlikni kiritish va hosil bo’lgan qirindini chiqarib tashlashda qiyinchiliklar paydo bo’ladi. Shuning uchun odatda 3d chuqurlikka ega bo’lgan teshiklarga maxsus alohida parmalar qo’llaniladi. Chuqur teshiklarga ishlov berishda quyidagi qiyinchiliklar paydo bo’ladi: 1) kesish zonasiga sovituvchi suyuqlikni keltirish va hosil bo’lgan qirindini chiqarib tashlash; 2) teshik o’qlarining og’ishi; 3) teshik o’lchamlari va shaklining radial va bo’ylama kesimlardagi hatoliklari. Spiral parmalarni qo’llashda ularning kanavkalarini og’ish burchagini 40...60° gacha oshirib qirindini chiqarib tashlash sharoitini yaxshilash mumkin. Aks holda kesuvchi asbobni qirindidan tozalash uchun uni ishlov berish vaqtida teshikdan davriy ravishda chiqarib turiladi, bu esa ish unumdorligini pasayishiga olib keladi. Kesish zonasiga sovituvchi suyuqlikni bosim ostida kiritish usuli yaxshi natija berib, qirindini ishonchli chiqaribgina qolmay, balkim kesish zonasidan issiqlikni ham tez oladi va kesuvchi asbobni turg’unligini oshiradi. 20d dan katta chuqurlikka ega bo’lgan teshiklarni universal dastgohda parmalash uchun odatda uzaytirilgan seriyali spiral parmalar yoki uzun quyruq qismli parmalar qo’llaniladi ( 9- a rasm). Bunda parmani qirindidan halos etish uchun davriy va avtomatik ravishda teshikdan parmani chiqarib turiladi.

Teshik o’qining og’ishini kamaytirish maqsadida bunday parmalarda to’rtta lentani jilvirlash va o’zak diametrini iloji boricha kattalashtirish tavsiya etiladi ( 9- a rasm). Hosil bo’lgan qirindini chiqarib tashlashni yaxshilash maqsadida shnekli parmalar ( 9- b rasm) qo’llaniladi. Ularni cho’yan va boshqa mo’rt materiallardan tayyorlangan teshik chuqurligi (30...40) d bo’lgan detallarni parmalashda qo’llaniladi. Standart spiral parmalarga nisbatan bunday parmalar vintli kanavkani katta og’ish burchagiga ( ω =60°), o’zakning katta diametri d 0 =(0,30...0,35) d ga ega. SHnekli parmalarning yo’naltiruvchi lentalarining kengligi spiral parmalarga nisbatan 2 marotaba ingichka qilib ishlangan. Chunki ularda ω burchak juda katta bo’lib, normal o’tkirlanish burchakli ishchi ponani hosil qilish uchun oldingi yuzani γ =12...18° burchak ostida yo’nish kerak bo’ladi. Charxlashda orqa burchak α =12...15° ga teng bo’ladi. Hosil bo’lgan qirindini ishonchli maydalab chiqarib tashlash va bir vaqtni o’zida parmaning turg’unligini oshirish maqsadida sovituvchi suyuqlikni keltiruvchi ichki teshikka ega bo’lgan spiral tez kesar parmalar qo’llaniladi. Bunday parmalar 10 dan 30 mm diametrgacha o’lchamda ishlab chiqariladi ( 9- v rasm).

9-rasm. Chuqur teshiklar uchun spiral parmalar: a - quyruq qismi uzaytirilgan to’rt lentali; b – ichki sovutish teshikli

Nazorat savollari 1. Parmalash jarayoni kinematikasini gapiring. 2. Konstruktiv belgisi bo’yicha parmalar necha turga bo’linadi? 3. Peroli parmalar haqida gapiring. 4. Peroli parmalarni kamchiliklari nimalardan iborat? 5. Spiral parmalarning konstruktiv parametrlarini ko’rsating. 6. Spiral parmalarning geometrik parametrlarini gapiring. 7. Spiral parmalarning afzalliklari va kamchiliklarini gapiring. 8. Parmaning quyruq qismi necha hil bo’ladi? 9. Kalibrlovchi qismning vazifasini gapiring. 10. Spiral parmalarning charxlash usullarini gapiring.

FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR 1. Кожевников Д . В ., Гречишников В . А ., Кирсанов С . В ., Кокарев В . Н ., Схиртладзе А . Г . Режущий инструмент : Учебник для ВУЗов . Под ред. Кирсанова С.В., М.: Машиностроение, 2004. 512 с.: ил. 2. Справочник конструктора-инструментальщика. Под ред. В.А. Гречишникова и С.В. Кирсанова. 2-е изд., перераб. и доп. - М.:Машиностроение, 2006. 542 с., ил. (Библиотека конструктора). 3. Проектирование фасонного режущего инструмента: Учебное пособие. Сам.гос.тех.ун-т, сост. Ю.И. Иванов. Самара. 2005. 116 с. Допущено УМО АМ в качестве учебного пособия. 4. Справочник конструктора-инструментальщика: Под общ. ред. Баранчикова В.И. - М.:Машиностроение. 1994. 560 с., ил. - (Библиотека конструктора). 5. Металлорежущие инструменты: Учебник для ВУЗов по спец. «Технология машиностроения», «Металлорежущие станки и инструменты» (Сахаров Г.Н., Арбузов О.Б., Боровой Ю.Л. и др.) - М.: Машиностроение, 1989. 328 с., ил. 6. Справочник технолога-машиностроителя. т.1 и т.2. Под ред. Косилова А.Г. и Мещерикова Р.К - Машиностроение, 2002. 495 с., ил. 7. Грановский Г.И., Грановский В.Г. Резание материалов. М. :Высш.шк., 1985. 305 с., ил.

O'xshashlar

Moslamalarda kesish asboblarini ishlov berish joyini aniqlash

Zenkerlar

Paxtani tozalash mashinalari ishchi qismlarini tayyorlash texnologiyasi

Mashinasozlikda aniqlik

Kesib ishlov berish moslamalari