logo
  1. Bosh sahifa
  2. Referatlar
  3. Kimyo
  4. Даврий системанинг кушимша гурух элементлари vi guruxning d-elementlari

Даврий системанинг кушимша гурух элементлари vi guruxning d-elementlari

Yuklangan vaqt:

20.09.2019

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

45.5 KB
Ko'chirib olish
Даврий системанинг кушимша гурух элементлари vi guruxning   d-elementlari Reja:   1. Umumiy xarakteristika. 2. Xrom, olinishi, xossalari, birikmalari 3. Molibden va volfram, olinishi, xossalari, birikmalari Xrom - Cr, molibden - Mo va volfram – W, oltinchi gruppaning yonaki gruppacha d- elementlaridir. Ular atomlarining elektron konfigurasiyalari kuyidagicha yoziladi:                     Cr         Z=24                         KLM 3S 2 3p 6 3d 5 4s 1                     Mo       Z=42                       KLM 4s 2 4p 6 4d 5 5s 1                     W           Z=74                       KLMW 5s 2 5p 6 5d 4 6s 2       Xrom, molibden, volfram yuqori xaroratda suyuqlanadigan og&#39;ir metallardan xisoblanadi.                       VI gruppa qushimcha gruppachasi elementlarining ba&#39;zi xossalari.   Element           Atom             Solishterma                 Suyuqlanish           Atom                       og&#39;irligi         og&#39;irligi                     nuktasi                   radiusi __________________________________________________________________ ____ Xrom             51,996             7,19                   18750                         1,28 A0                                                                                   Molibden     95,94               10,22                   26220                         1,36 A0 Volfram       183,85             19,30                   34100                         1,41 A0   Xrom, molibden va volfram uz birikmalarida asosan +3 va +6 ga teng oksidlanish darajalar namoyon qiladi. Xrom. Xrom rudalaridan eng muximi xromli temirtosh (xromit, Fe(CrO 2 ) 2 ) bo&#39;lib, uning tarkibida 15% dan 40% gacha xrom bo&#39;ladi. Xromning olinishi: xromli temirtoshni kaytarish yuli bilan ferroxrom xosil qilinadi:                             Fe(CrO 2 ) 2 + 4CO   --> Fe + 2Cr + 4CO 2   Ferroxrom xromning temirdagi eritmasi bo&#39;lib, uning tarkibida 60-65% xrom va 4- 6% uglerod bo&#39;ladi. Erkin xrom xosil qilish uchun xrom (III) - oksid alyuminiy bilan kaytariladi:                           Sr 2 O 3 + 2AL   = AL 2 O 3 +2Cr   Bu usulda olingan xrom toza bo&#39;lmay, uncha ozrok alyuminiy aralashib koladi. Shu sababli toza xrom olish uchun xrom (III)-oksid kremniy bilan kaytariladi:                         2CrO 3 + 3Si   = 3SiO 2 + 4Cr   Xrom tuzlarining suvdagi eritmalarini elektroliz qilish yoki xrom yodidni termik parchalash yuli bilan xam toza xrom olinadi. Xrom metali juda qattiq. Uning solishtirma og&#39;irligi 7,2 g/sm 3 ga teng. Xrom 1875 0 S da suyuqlanadi, 12530 0 S da qaynaydi. Xrom ximiyaviy jixatdan aktivligi kam element. Xromga odatdagi xaroratda kislorod xam, nam xam ta&#39;sir etmaydi. Kizdirilganida esa uning sirti oksidlanadi. Yukori xaroratda kizdirilganda suv bugidan vodorodni sikib chiqaradi:                                           2Cr + 5H 2 O --> 2Cr(OH) 2 + 3H 2   Suyultirilgan xlorid va sulfat kislotalarda eriydi:                                         Cr + 2HCL = CrCL 2 + H 2                                         Cr + 3H 2 SO 4 = Cr(SO 4 ) 3 + 3H 2   Xosil bo&#39;lgan xrom (II)-xlorid xavo kislorodi bilan oksidlanib xrom (III)-xloridga o&#39;tadi:                                         4CrCL 2 + 4HCL + O 2 = 4CrCL 3 + 2H 2 O   Xrom birikmalari ichida eng barkarorlari-uch valentli xrom birikmalaridir. Ikki valentli xrom birikmalari nixoyatda bekaror bo&#39;lib, ular kuchli kaytaruvchilardir. Xromning ikki valentli birikmalari uncha kup emas. Bular CrO; Cr(OH) 2 , SrS, CrCL 2 , CrSO 4 , Cr(CH 3 COO) 2 va xakazo. Ikki valentli xrom gidroksid asos xossalar namoyon qiladi. Cr(OH) 2 xatto suvni kaytaradi:                                       2Cr(OH) 2 + H 2 O   --> 2Cr(OH) 3 + H 2   Cr(OH) 2 xavo kisloradi bilan xam oksidlanadi:                                       4Cr(OH) 2 + 2H 2 O + O 2   -->   4Cr(OH) 3   Uch valentli xrom birikmalari barkaror moddalardir. Xrom (III)-oksid Cr 2 O 3 - yashil tusli kukun, ximiyaviy jixatdan noaktiv modda, buyokchilik ishida kullaniladi. U ammoniy xromatni parchalab olinadi:                                 (NH 4 ) 2 Cr 2 O 7 = N 2 + 4H 2 O + Cr 2 O 3   Cr 2 O 3 ga ishqor eritmalari ta&#39;sir etganda xromitlar xosil bo&#39;ladi:                                 Cr 2 O 3 + 2KOH = 2KCrO 2 + H 2 O                                 Cr 2 O 3 + 6KOH = 2K 3 CrO 3 + 3H 2 O   Xrom (III)-gidroksid xrom tuzlari eritmasiga ishqor ta&#39;sir ettirib olinadi:                                 CrCL 3 + 3KOH = Cr(OH) 3 Q+ 3KCL   Olti valentli xrom birikmari: Xrom (VI)- oksid CrO 3- to&#39;q qizil tusli kristall modda , kuchli oksidlovchi. U suvda erib 2 xil kislotalarni xosil qiladi:                                             CrO 3 +H 2 O = H 2 Cr 2 O 4       xromat kislota                                             2CrO 3 +H 2 O = H 2 Cr 2 O 7       bixromit kislota   Shuning uchun CrO 3 xromat angidrid deb ataladi. Xromat angidrid xosil qilish uchun kaliy bixromatga konsentrlangan H 2 SO 4 kislota ta&#39;sir ettiriladi:                                           K 2 Cr 2 O 7 +H 2 SO 4 = K 2 SO 4 +2CrO 3 + H 2 O   Xromat va dixromatlar nixoyatda katta amaliy akamiyatga ega . Xromatlar neytral va ishqoriy muxitlarda (ya&#39;ni pH 7 da) barkaror bo&#39;lib, kislotali muxitda [pH<7] dixromatlarga aylanadi:                                         2K 2 CrO 4 +2HCL   --> K 2 Cr 2 O 7 +2KCL+H 2 O yoki ionli shaklda:                                         2CrO 4 2- +2H +   --> Cr 2 O 7 2- +H 2 O Xrom kislotalari va tuzlari juda zaxarlidir.   FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR 1.     N.S.Axmetov. Obhaya i neorganicheskaya ximiya. M. «Vo&#39;sshaya   shkola». 1998. 2.     X.R.Raximov. Anorganiq ximiya. Toshkent. «usituvchi». 1984. 3.     N.A.Parpiyev, X.R.Raximov, A.G.Muftaxov. Anorganiq kimyo nazariy asoslari. Toshkent. «uzbekiston». 2000. 4.     T.M.Mirkomilov, X.X.Muxitdinov. Umumiy ximiya. Toshkent. «usituvchi». 1987. 5.     R.A.Lidin, L.YU.Alikberova, G.P.Logipova. Neorganicheskaya ximiya v voprosax. M.Ximiya. 1991. 6.       N.B.Lyubimova. Voproso&#39; i zadachi po obhey i neorganicheskoy ximii. Uchebnoye posobiye. M. Vo&#39;sshaya shkola. 1990.   7. www.ziyonet.uz

O'xshashlar

VI guruxning p-elementlari
VIII guruxning D-elementlari
VI-gruppa d-elementlari
IV guruxning P-elementlari
VII guruxning P-elementlari