Toshkent Respublika fond birjasining (RFB) faoliyati - Iqtisodiyot - Referatlar

Toshkent Respublika fond birjasining (RFB) faoliyati

Yuklangan vaqt:

20.09.2019

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

80 KB

Ko'chirib olish

Toshkent Respublika fond birjasining (RFB) faoliyati Reja: 1. «Toshkent» RFB bo‘limlari va ularning vazifalari 2. Broker va diler (market-meyker) larning faoliyati. Birjadagi brokerlik joyi 3. Rasmiy dilerlar (market-meykerlar) 4. Qimmatli qog‘ozlarning listing tadbirlari

1. «Toshkent» RFB bo‘limlari va ularning vazifalari «Toshkent» Respublika fond birjasi ochiq aksiyadorlik jamiyati shaklida tashkil etilganligi tufayli uni boshqarish otganlarining tarkibi o‘ziga xos xususiyatga ega. Aksiyadorlarning umumiy yig‘ilishi boshqaruvning oliy organi hisoblanadi, bu faqat investitsiya muassasalari bo‘lishi mumkin. Aksiyadorlarning umumiy yig‘ilishlari oralig‘idagi davrda birjani boshqarish bilan Kuzatuv kengashi shug‘ullanadi. Kengashning a’zolari Aksiyadorlarning umumiy yig‘ilishi tomonidan saylanadi. Birjaning joriy faoliyatini boshqarishni birja a’zolaridan tarkib topgan Boshqaruv amalga oshiradi, unga rais boshchilik qiladi. Boshqaruv faoliyatini tekshiruvchi organ Taftish komissiyasi bo‘lib, uning xulosalarisiz aksiyadorlarning umumiy yig‘ilishi Boshqaruvning yillik hisobotini tasdiqlash huquqiga ega emas. «Toshkent» RFBning barcha funksional bo‘linmalarini ikki guruhga bo‘lish mumkin: Birinchi guruh – bu oddiy korxonalarga xos bo‘linmalardir. Bunga quyidagilar kiradi: ishlar boshqarmasi, birjaga to‘lanishi lozim bo‘lgan yig‘imlar va to‘lovlarning o‘z yilida kelib tushishini nazorat qiluvchi hisob-kitob to‘lovining moliya boshqarmasi, huquqiy boshqarma, nashriyot xizmati, ommaviy axborot vositalari bilan ishlash xizmati va tashqi aloqalar xizmati bilan axborot boshqarmasi. Mazkur bo‘linmalarning vazifalari barchaga ma’lum, ya’ni istalgan boshqa xo‘jalik yurituvchi subyektlarning vazifalari bilan bir xil. Ikkinchi guruh – bu muayyan birja xususiyatlariga ega bo‘lgan faqat fond birjalariga xos bo‘lgan bo‘linmalar. Ularga quyidagilar kiradi: – savdolarni tayyorlash va o‘tkazish boshqarmasi – u savdolarni tashkil etishga doir amalga oshiriladigan butun chora-tadbirlar majmuasiga brokerlarni tenglashtirishdan tortib to ular tomonidan bitimlar tuzish va tegishli hujjatlarni rasmiylashtirish bo‘yicha operatsiyalarning to‘liq tugallanishigacha javob beradi. Unga quyidagilar kiradi: savdolarni tayyorlash va o‘tkazish xizmati, u savdolarni tayyorlash, tashkil etish va o‘tkazish ishlarining to‘liq jarayonini, ya’ni brokerlardan qimmatli qog‘ozlar oldi-sotdisiga doir talabnomalarni qabul qilishdan

tortib to maxsus dasturiy-texnik savdo majmuasi yordamida o‘tkaziladigan savdolarga xizmat ko‘rsatish ishlarini amalga oshiradi; – bitimlarni ro‘yxatga olish va rasmiylashtirish xizmati – u birjada tuzilgan bitimlarni ro‘yxatga olish, savdo tadbirlarining yakunlovchi bosqichida ularning rasmiylashtirish ishlarini amalga oshiradi; – XIFlar dasturiga xizmat ko‘rsatish, u maxsus kompyuter dasturidan foydalangan holda xususiylashtirilayotgan korxonalar aksiyalarini XIFlarga sotish bo‘yicha elektron kimoshdi savdolarining o‘tkazilishini tashkil etishning o‘ziga xos vazifalarini amalga oshiradi; – aksiyadorlar, birja a’zolari bilan o‘zaro hamkorlik qilish va sho‘ba xo‘jalik jamiyatlari faoliyatini muvofiqlashtirish boshqarmasi, u aksiyadorlar bilan ishlash, birjaga a’zolikni rasmiylashtirish, brokerlik idoralarini akkreditatsiyalash, ularning pasportlarini yuritish, tashkiliy talablarga rioya etishini nazorat qilish (brokerlarda shahodatnomalarning mavjudligi, a’zolik badallarining o‘z yilida to‘lanishi, yil davomida brokerlik joyidan foydalanish), brokerlik joylarining ijara shartnomalarini, birja a’zolarining tarkibidan chiqishni rasmiylashtirish vazifalarini amalga oshiradi, shuningdek, birjaning mintaqaviy sho‘ba korxonalari faoliyatini nazorat qiladi; – texnikaviy ta’minot boshqarmasi birja tizimlari xizmati, orgtexnikadan foydalanish va unga xizmat ko‘rsatish hamda aloqa xizmatidan tarkib topgan. Birja tizimlari xizmati qimmatli qog‘ozlar bilan savdo qilishning amaldagi tizimi tegishlicha ishlashini ta’minlaydi, uning faoliyat ko‘rsatishini nazorat qiladi, takomillashuvi ustida ish olib boradi. Birja savdo tizimlarining rivojlanishini birjaning faoliyat ko‘rsatishining boshlang‘ich bosqichidan (u yilda savdolar bitta binoda «ovoz orqali» o‘tkazildi (1994–1995)), oraliq bosqichidan (unda savdolar «ovoz orqali», lekin selektor aloqasi orqali birjaning viloyatlardagi mintaqaviy bo‘linmalarini qo‘shish bilan (1995–1996)) boshlab to hozirgi bosqichgacha (unda savdolarning elektron tizimi mavjud bo‘lib, uning faoliyat ko‘rsatishi zamonaviy asbob-uskuna va aloqa vositalari, shu jumladan, yoidosh aloqasi bilan jihozlangan yagona savdo majmuasini ta’minlaydi) kuzatish mumkin.

Orgtexnikadan foydalanish va unga xizmat ko‘rsatish xizmati murakkab birja savdo tizimi hamda fond birjasining turli bo‘linmalarida mavjud bo‘lgan kompyuter parkini ta’minlaydi. Aloqa xizmati ishining o‘ziga xosligi shundaki, aniq yil tizimida birja savdolarini o‘tkazishda birjaning markaziy savdo zali va respublika mintaqalarida joylashgan savdo maydonchalari o‘rtasida barqaror aloqa ta’minlanishi zarur. Yana shuni ta’kidlash joizki, savdo zalidagi avtomatlashtirilgan brokerlik joylari telefonlar bilan jihozlangan, ular orqali brokerlar savdolarning butun jarayoni davomida mijozlar bilan turli mavqelar bo‘yicha shartlarni aniqlashi mumkin. Ekspert-kotirovka xizmati, tahliliy xizmat va metodologiya xizmatini o‘z ichiga olgan ekspert-tahliliy boshqarma tegishli ravishda qimmatli qog‘ozlar narxining birja kotirovkasi, qimmatli qog‘ozlari birja savdolarida kotirovka qilinayotgan yoki kotirovkaga taqdim qilingan emitentlarning moliyaviy-xo‘jalik faoliyatini tahlil qiladi; o‘tgan savdolar haqida turli xil hisobotlar va ma’lumotlarni tayyorlash (birja aylanmalarini viloyatlar, tarmoqlar, uyushmalar, konsemlar, birlamchi hamda ikkilamchi bozorlar va shu kabilar bo‘yicha guruhlash) bilan bog‘liq ishlar majmuasini amalga oshiradi; yaqin va uzoq xorij fond birjalarining ish tajribalarini ham qonuniy, ham texnikaviy nuqtayi nazardan, shuningdek, uni mahalliy sharoitlarda qo‘llash imkoniyatlarini tadqiq qiladi. Fond birjasining tarkibiy tuzilmalari qatorida komissiyalar alohida o‘rin tutadi. Ular, odatda, fond birjasining xodimlari – yuqori malakali, tajribali mutaxassislaridan tarkib topadi. Ekspert-kotirovka komissiyasi qimmatli qog‘ozlarning birja savdolarida kotirovka qilinishiga ruxsat etilishi imkoniyatlarini aniqlaydi, listing, delisting, relisting va shu kabi tadbirlarni amalga oshiradi. Malaka komissiyasi tegishli imtihonlarni o‘tkazish yo‘li bilan brokerlarga birja savdolarida qatnashish uchun ruxsat berish imkoniyatlarini aniqlaydi. Nizolar bo‘yicha komissiya savdolarni o‘tkazish, bitimlarni ijro etish jarayonida brokerlar o‘rtasida, brokerlar va ularning mijozlari o‘rtasida, mijozlar

va birjaning mutaxassislari o‘rtasida yuzaga keladigan bahsli vaziyatlarni hal etish bilan shug‘ullanadi. Intizomiy komissiya birja savdosi qoidalari, ustav va birjaning boshqa asosiy hujjatlari buzg‘unchilarining aybdorlik darajasini aniqlaydi hamda tegishli jazolarni tayinlaydi, jazolarning ijro etilishini nazorat qiladi. «Toshkent» Respublika fond birjasi respublikaning har bir viloyatida o‘zining sho‘ba bo‘linmasiga ega. Broker – kontragentlar haqida turli xil axborotlarni olish, birja faoliyatining ayrim jihatlari bo‘yicha maslahatlar olish imkoniyatlari, zarur hujjatlardan nusxalar ko‘chirish, shartnomalarni to‘ldirish va rasmiylashtirish bo‘yicha birja xizmatlaridan foydalanish. «Toshkent» RFBdagi brokerlik joyi noma’lum muddatga sotib olinadi, ya’ni brokerlik joyini sotib olib (bir karralik badalni to‘la gan holda) uning egasi birja tomonidan unga qo‘yiladigan talablarga rioya qilgan holda birja xizmatlaridan chegaralanmagan muddatda foydalanishi mumkin. Brokerlik joyiga egalik qilishning butun yili davomida birja a’zolari unchalik katta bo‘lmagan summadagi muntazam a’zolik badallari to‘lashadi. A’zolikning bunday tizimi brokerlar uchun juda tejamli sanaladi. Boshqa mamlakatlarda birjadagi a’zolikni saqlab turish uchun har ovda yoki har yili ramziy emas, balki juda katta miqdordagi badal to‘lanadi. 2. Broker va diler (market-meyker)larning faoliyati. Birjadagi brokerlik joyi Savdo jarayonida muhim hisoblangan birjadagi brokerlik joyi deganda, fond birjasi o‘zining to‘la huquqli a’zosiga yaratib berishi mumkin bo‘lgan imkoniyatlar yig‘indisi tushuniladi. Shulardan eng asosiysi – birja maydonchasida qimmatli qog‘ozlarni o‘z nomidan va o‘z hisobidan yoki mijozlar hisobidan hamda ularning topshirig‘iga ko‘ra xarid qilish yoxud sotish imkoniyatidir. So‘zsiz, bundan tashqari, brokerlik joylarining egalari qimmatli qog‘ozlar bozorining qolgan ishtirokchilaridan farqli ravishda, boshqa ko‘pgina

imkoniyatlarga ega bo‘lishadi. Qimmatli qog‘ozlar, ularning emitentlari, narxlari, broker-kontragentlar haqida turli xil axborotlarni olish, birja faoliyatining ayrim jihatlari bo‘yicha maslahatlar (masalan, bahslarni hal etishda Nizolar bo‘yicha komissiya mutaxassislarining maslahatlarini) olish imkoniyatlari, zarur hujjatlardan nusxalar ko‘chirish, shartnomalarni to‘ldirish va rasmiylashtirish bo‘yicha birja xizmatlaridan foydalanish shular jumlasidandir. Brokerlik joyi sotib olinishi, begonalashtirilishi (sotilishi, sovg‘a qilinishi, meros qilinishi, ustav fondga o‘tkazilishi va h.k.), ijaraga berilishi mumkin. U bo‘linmaydi. Uning egasi brokerlik joyining bir qismini berishi yoki sotishi mumkin emas. Bir shaxs faqat bitta brokerlik joyiga egalik qilishi mumkin. Brokerlik jovlari uchta usul bilan sotib olinadi: bevosita fond birjasidan, birja savdolari orqali, birja savdolarisiz. Brokerlik joyini bevosita fond birjasidan sotib olish. Mazkur usul xaridor tomonidan brokerlik joyini sotib olish istagi to‘g‘risidagi arizaning berilishini nazarda tutadi. Birja ushbu arizani 10 kunlik muddatda ko‘rib chiqadi. Boshqaruv ijobiy qaror qabul qilgan hollarda birja va xaridor o‘rtasida shartnoma tuziladi. Shartnomada tomonlarning huquq va majburiyatlari, bitimning ayrim boshqa shartlari kelishib olinadi. Brokerlik joyi uni xarid qi lish vaqtida Boshqaruv tomonidan belgilangan narxda sotib olinadi. «Toshkent» birjasining fond bo‘limi va «Toshkent» RFBning vujudga kelishi davrida aksariyat hollarda brokerlik joylari bevosita birjadan sotib olindi. Brokerlik joyini birja savdolari orqali sotib olish. Bunday holatda brokerlik joyini sotib olishni istovchi shaxs birja savdolariga ruxsat etilgan broker bilan brokerlik joyini birja savdolarida sotib olish to‘g‘risida topshiriq shartnomasini tuzadi. Broker tomonidan brokerlik joyini xarid qilish to‘g‘risidagi topshiriq bajarilganidan so‘ng xaridor brokerga (kelishuvlarga ko‘ra) va fond birjasiga vositachilik haqini to‘laydi. Brokerlik joylarini birja savdolari orqali sotish umumiy asoslarda «Toshkent» RFBda qimmatli qog‘ozlar bilan operatsiyalarni bajarishning qoidalariga muvofiq amalga oshi riladi. Brokerlik joyini birja savdolari orqali sotishni xohlovchi shaxs fond birjasiga joyni savdolarga qo‘yish

haqidagi arizani, unin g narxi to‘liq to‘langanligini tasdiqlovchi hujjat (brokerlik joyiga sertifikat), mazkur joy zamirida garov majburiyatlarining yo‘qligi haqida kafolatnomani taqdim etishi, shuningdek, fond birjasini o‘zining oldidagi biror-bir bajarilmagan majburiyatlarning (bajarilgan bitimlar bo‘yicha vositachilik haqlari, jarimalar, penyalar va h.k.) yo‘qligini tasdiqlashi zarur. Ushbu vaziyatda brokedik joyining narxi sotuvchi tomonidan ixtiyoriy ravishda belgilanadi. Brokerlik joyining narxiga qo‘shimcha qiymat solig‘i ham qo‘shiladi. Brokerlik joyini birja savdolarisiz xarid qilish. Agar sotuvchi va xaridor bir- birini mustaqil ravishda topsa, oldi-sotdi bitimini rasmiylashtirish uchun brokerlik joyining birja savdolariga qo‘yilishi talab etilmaydi. Ular o‘rtasida birja tomonidan tasdiqlangan namunaviy shakl bo‘yicha brokerlik joyining oldi-sotdi shartnomasi tuziladi. Ushbu shartnoma ro‘yxatga olish va brokerlik joyini qayta rasmiylashtirish uchun birjaga topshiriladi. Bunda birjaga shartnomani birjada ro‘yxatga olish vaqtida birjaning Boshqaruvi tomonidan belgilangan brokerlik joyi qiymatining o‘rnatilgan miqdorida ro‘yxatga olish yig‘imi to‘lanadi. Ro‘yxatga olish yig‘imi birjaga kelishuvlarga ko‘ra yo sotuvchi tomonidan, yo bo‘lmasa, xaridor tomonidan to‘lanadi. Ushbu holat shartnomada aks ettiriladi va bunda ro‘yxatga olish yig‘imining summasi brokerlik joyining qiymatiga kiritilishi mumkin. Fond birjasining Boshqaruvi investitsiya muassasasi sifatida faoliyat ko‘rsatish uchun litsenziyaga ega bo‘lmagan yoki tarkibida qimmatli qog‘ozlar bo‘yicha I va II toifali mutaxassisga ega bo‘lmagan shaxsga, shuningdek, avval fond birjasi a’zolarining safidan chiqarilgan shaxslarga, agar chiqarilgandan buyon bir yildan ortiq vaqt o‘tmagan bo‘lsa, brokerlik joyini sotib olishga ruxsat bermasligi mumkin. Brokerlik joyining bir shaxsdan ikkinchisiga oldi-sotdi bilan bog‘liq bo‘lmagan (o‘tkazish, almashish, sovg‘a qilish, meros qoldirish) asoslarda o‘tkazilishida uning yangi egasi joyni o‘z nomiga qayta rasmiylashtirishi shart. Brokerlik joyini qayta rasmiylashtirishda uning yangi egasi birjaga ariza, avvalgi egasining brokerlik joyiga egalik qilish huquqlarini o‘tkazish asoslarini (oldi-sotdi,

almashish, sovg‘a qilish, ustav fondiga o‘tkazish shartnomasining nusxasini), birjaga ro‘yxatga olish yig‘imini o‘tkazganlik to‘g‘risida to‘lov topshiriqnomasining nusxasini taqdim etishi lozim. Brokerlik joyining narxini to‘liq to‘lagan xaridor birjaga a’zo bo‘ladi. Brokerlik joyining avvalgi egasi birja a’zosi huquqlarini yo‘qotadi. Brokerlik joyining egasi fond birjasiga ushbu joyni o‘zi sotib olishi haqidagi iltimos bilan murojaat etish huquqiga ega. Birja mazkur joyni kelishilgan narxda sotib olgan holda uning iltimosini qondirishi, yo bo‘lmasa, sababini izohlamagan holda iltimosini qondirmasligi ham mumkin. Brokerlik joyini ijaraga berish. Brokerlik joyi bir yildan ortiq muddatga uzaytirish bilan ijaraga berilishi mumkin. Bunda ijarachi (ijaraga oluvchi) birjaning vaqtinchalik a’zosi maqomiga ega bo‘ladi. Bu shuni anglatadiki, ijara davri mobaynida ijarachi birja a’zolarining yig‘ilishlarida va birjaning Boshqaruvi oldida faqat brokerlik joyi egasining ishonch qog‘ozi orqali fond birjasi a’zosining manfaatlarini ifoda etishi mumkin. Ijaraga beruvchi va ijarachi bir-biri bilan birjaning boshqaruvi tomonidan tasdiqlangan namunaviy shakl bo‘yicha brokerlik joyining ijarasi haqida shartnoma tuzadi. Unga ko‘ra ijarachi qimmatli qog‘ozlar bozori to‘g‘risidagi amaldagi qonun hujjatlariga, birja qoidalariga rioya qilishi, birja bilan xizmatlar ko‘rsatilishi uchun shartnoma tuzishi, tuzilgan bitimlar bo‘yicha vositachilik yig‘imlarini birjaga o‘z vaqtida o‘tkazishi shart. Ijara haqining miqdori tomonlar o‘rtasidagi kelishuvlarga muvofiq belgilanadi. U qat’iy o‘zgarmas miqdorda (masalan, oyiga 5 ming so‘m) yoki nisbiy miqdorda har bir tuzilayotgan bitim summasiga nisbatan foiz hisobida (masalan, har bir bitim bo‘yicha vositachilik yig‘imi summasining 7 foizi), yoxud ikkala usulning uyg‘unligida belgilanishi mumkin. Bunda muntazam a’zolik badallarini to‘lash ijarachi zimmasiga yuklatiladi. Ijara shartnomasi birja tomonidan ro‘yxatga olinadi. Fond birjasi a’zolariga savdolarga ruxsat berish faqat ularda qimmatli qog‘ozlar bilan operatsiyalar qilish uchun litsenziya mavjud bo‘lib, ular investitsiya muassasasi maqomiga ega bo‘lgan, shuningdek, brokerlik idorasi

birjada ro‘yxatga olingan hollarda amalga oshiriladi. Birjada brokerlik joyini sotib olgan va qimmatli qog‘ozlar bilan operatsiyalarni amalga oshirish huquqini beruvchi malaka shahodatnomasiga ega bo‘lgan jismoniy shaxs faqat u joylardagi davlat boshqaruvi idorasida ro‘yxatga olinganidan hamda bankda hisob-kitob raqami ochilganidan keyin savdolarga qo‘yilishi mumkin. Bunda birja a’zolari bo‘lgan yuridik shaxslarning ishonch qog‘ozi va birja Malaka komissiyasining ruxsatnomasini olgan brokerlar birja savdolarida bitimlar tuzish huquqiga ega bo‘ladi. Birja a’zosi bo‘lgan jismoniy shaxs, agar u mustaqil ravishda faoliyat ko‘rsatsa, brokerlik idorasini ro‘yxatdan o‘tkazish uchun Qimmatli qog‘ozlar bilan operatsiyalarni amalga oshirish huquqini beruvchi litsenziya va malaka shahodatnomasiga, birja Malaka komissiyasining ruxsatnomasiga ega bo‘lishi kerak. 3. Rasmiy dilerlar (market-meykerlar) Birja listingiga kiruvchi qimmatli qog‘ozlarning doimiy kotirovkasini va ularning fond birjasidagi likvidligini ta’minlash uchun market-meykerlar tashkiloti faoliyat ko‘rsatadi. Rasmiy dilerlar birja tomonidan qimmatli qog‘ozlar bozorining professional ishtirokchilari safidan tayinlanadi. Rasmiy diler maqomini olish uchun investitsiya muassasasi muayyan talablarga javob berishi, chunonchi: qimmatli qog‘ozlar bilan operatsiyalarni amalga oshirish uchun litsenziyaga, qimmatli qog‘ozlar bozorida kamida bir yil ish tajribasiga ega bo‘lishi; rasmiy dilerning birja zalida ish yurituvchi xodimlari «Toshkent» RFBning avtomatlashtirilgan ish o‘rinlarida maxsus o‘qitilishi va birja Malaka komissiyasining shahodatnomasiga ega bo‘lishi lozim. Rasmiy diler listing korxonalarining qimmatli qog‘ozlari bilan operatsiyalarni amalga oshirish uchun o‘z aktivlariga ega bo‘lishi kerak. Uning eng kam miqdori birjaning boshqaruvi tomonidan belgilanadi. Listing maydonchasida operatsiyalar o‘tkazish uchun rasmiy diler qimmatli qog‘ozlar bilan operatsiyalarni amalga oshirishga ruxsat etish haqidagi guvohnoma

asosida birjaning tegishli ro‘yxatga olish raqamini oladi. Bu raqam u berilgan kundan boshlab to taqvim yili tugagunga qadar amal qiladi. Investisiya dilerlari sifatida investitsiya vositachilari, investitsiya kompaniyalari, aksiyadorlik-tijorat banklari, shu jumladan, O‘zbekiston Respublikasining norezidentlari ishtirok etishi mumkin. Har yili yanvar oyi mobaynida birja dilerlar ro‘yxatini qayta ko‘rib chiqadi va rasmiy ro‘yxatga yangi dilerlarni kiritish (kiritmaslik) yoki amaldagilarni ro‘yxatdan chiqarish to‘g‘risida qaror qabul qiladi. Quyidagi holatlarda birja investitsiya muassasasini rasmiy dilerlar ro‘yxatidan chiqarishi mumkin: – investitsiya muassasasi sifatida faoliyat ko‘rsatish litsenziyasidan mahrum bo‘lish; – market-meyker to‘g‘risidagi nizom, birjaning ichki hujjatlari qoidalarining buzilishi; – davlat noziri diler tomonidan qimmatli qog‘ozlar bozori to‘g‘risidagi qonun hujjatlari buzilganligi haqida hisobot bergan hollarda; – birja Malaka komissiyasining qaroriga ko‘ra. 4. Qimmatli qog‘ozlarning listing tadbirlari Qimmatli qog‘ozlar listingi tadbirini o‘tkazish uchun «Toshkent» RFBga taqdim etiladigan hujjatlar ro‘yxati: ▪ Listing tadbirini o‘tkazish haqida ariza. ▪ Ta’sis hujjatlari (o‘zgartirish va qo‘shimchalar bilan). ▪ Korxonaning davlat ro‘yxatiga olinganligi haqidagi guvohnomaning tasdiqlangan nusxasi. ▪ Davlat mulki qo‘mitasining buyrug‘i (agar AJ davlat korxonasining negizida tashkil etilgan bo‘lsa). ▪ Litsenziyani talab etadigan ishlarni bajarish va xizmatlar ko‘rsatish uchun litsenziya.

▪ Qimmatli qog‘ozlarning qo‘shimcha nashri to‘g‘risida qaror qabul qilinganligi haqida aksiyadorlar umumiy yig‘tlishi bayonnomasidan ko‘chirma. ▪ Depozitar xizmatlar ko‘rsatilishi haqidagi shartnomaning nusxasi. ▪ Qimmatli qog‘ozlarning ro‘yxatga olingan emissiya risolasi va avvalgi nashrlar qimmatli qog‘ozlarining emissiya risolalari. ▪ AJ qimmatli qog‘ozlarining avvalgi emissiyalari to‘g‘risida ma’lumotnoma. ▪ So‘nggi uchta tugallangan moliya yili uchun yoki tashkil etilgan yildan boshlab har bir tugallangan moliya yili uchun izohli yozuvlar bilan buxgalterlik balanslari. ▪ So‘nggi uchta tugallangan moliya yili uchun yoki tashkil etilgan vaqtdan boshlab har bir tugallangan moliya yili uchun moliyaviy natijalar to‘g‘risida hisobot (2-shakl). ▪ So‘nggi moliya yili uchun asosiy vositalar harakati to‘g‘risida hisobot (3- shakl). ▪ So‘nggi moliya yili uchun pul oqimlari to‘g‘risida hisobot (4-shakl). ▪ So‘nggi moliya yili uchun o‘z sarmoyasi to‘g‘risida hisobot (5-shakl). ▪ Debitorlik va kreditorlik qarzlari to‘g‘risida ma’lumotnoma – so‘nggi moliya yili uchun va ariza berilgan yildagi holatiga ko‘ra balans (2-shakl)ga ilova. ▪ Birja rasmiy ro‘yxatiga kiritish haqida arizani berish oldidan so‘nggi chorakning yakuni holatiga buxgalterlik balansi (1-shakl). ▪ Birja rasmiy ro‘yxatiga kiritish haqida arizani berish oldidan so‘nggi chorakning yakuniy holatiga ko‘ra moliyaviy natijalar to‘g‘risida hisobot (2-shakl). ▪ So‘nggi tugallangan moliya yili va joriy yilning hisobot davri uchun auditorlik xulosalari. ▪ Qimmatli qog‘ozlarni joylashtirish yo‘li bilan safarbar etiladigan mablag‘lardan foydalanishning yo‘nalishlari haqidagi ma’lumotlarni o‘z ichiga olgan biznes reja yoki texnik-iqtisodiy asos loyihasi (qo‘shimcha emissiya hollarida). ▪ Reyestr saqlovchi haqida ma’lumotlar. ▪ Aksiyadorlar reyestri haqida umumiy ma’lumotlar.

▪ Aksiyadorlik jamiyati boshqaruvi organlariga kiruvchi shaxslarning ustav sarmoyasidagi ishtirokining ulushi ko‘rsatilgan ro‘yxati. ▪ Eng yirik aksiyadorlar ro‘yxati (ustav fondining 5 foizidan ortiq ulushiga egalik qiluvchi). ▪ Davlat idorasi tomonidan tasdiqlangan qimmatli qog‘ozlarni chiqarish yakunlari haqida hisobot. ▪ Davlat idorasi tomonidan tasdiqlangan so‘nggi moliya yili uchun qimmatli qog‘ozlar bo‘yicha yillik hisobot. ▪ Taqdim etilgan hujjatlarni ekspertizadan o‘tkazish bo‘yicha ko‘rsatilgan xizmatlarning haqi to‘langanligi to‘g‘risida to‘lov topshiriqnomasining nusxasi. ▪ Emitentning xohishiga ko‘ra boshqa hujjatlar va ma’lumotlar. ▪ Birjaning ekspert-tahlil boshqarmasiga ko‘rib chiqish uchun amalda taqdim etilgan huijatlar ro‘yxati. Qimmatli qog‘ozlarni likvidlilik, bozor faolhgi emitentning barqaror moliyaviy-xo‘jalik ahvoli bilan tavsiflanuvchi qimmatli qog‘ozlar toifasiga kiritish qimmatli qog‘ozlar listingi deb nomlanadi. O‘z navbatida, listing korxonasi deb, qimmatli qog‘ozlari listing tadbiridan o‘tgan, listing talablarini qondiradigan va birja rasmiy ro‘yxatiga listing toifasi bo‘yicha kiritilgan korxonalarga aytiladi.

Foydalanilgan adabiyotlar: 1. O‘zbekiston Respublikasi Konstitusiyasi. – T.: O‘zbekiston, 2001. 2. O‘zbekiston Respublikasining «Ta’lim to‘g‘risida»gi Qonuni – T.: O‘zbekiston, 1998. 3. «Davlat tasarrufidan chiqarish va xususiylashtirish to‘g‘risida» O‘zbekiston Respublikasi Qonuni. 1991-yil 19-noyabrda qabul qilingan. 4. «Aksiyadorlik jamiyatlari va aksiyadorlar huquqlarini himoyalash to‘g‘risida»gi O‘zbekiston Respublikasi Qonuni, 1996-yil 26-aprelda qabul qilingan. 5. «Birjalar va birja faoliyati to‘g‘risida»gi O‘zbekiston Respublikasi Qonuni, 2001-yil 29-avgust. 1-260-11. 6. «Qimmatli qog‘ozlar bozori to‘g‘risida»gi O‘zbekiston Respublikasi Qonuni, 2008-yil 22-iyulda qabul qilingan.

O'xshashlar

Fond birjasining tashkiliy tuzilmasi

Fond birjasi

Tovar-xomashyo birjasining iqtisodiy mohiyati

Fond bozorining rivojlantrish istiqbollari

Germaniya fond birjasi. Frankfurtdagi fond birjasi va main frankfurtdagi hauptvax