logo
  1. Bosh sahifa
  2. Referatlar
  3. Iqtisodiyot
  4. Pensiya jamgarmasi va boshka tashkilotlar bilan moliyaviy munosabatlar

Pensiya jamgarmasi va boshka tashkilotlar bilan moliyaviy munosabatlar

Yuklangan vaqt:

20.09.2019

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

89.5 KB
Ko'chirib olish
Pensiya jamgarmasi va boshka tashkilotlar bilan moliyaviy munosabatlar Reja 1. Budjetdan tashkari pensiya jamgarmasi bilan moliyaviy munosabatlar. 2. Kasaba uyushmalari federatsiyasiga ijtimoiy sugurta va ularni sarflanishi. 3. Kishlok xujalik korxonalarining «Yul jamgarmasi»ga va boshka ijtimoiy tashkilotlarga tulovlar Tayanch iboralar: Davlat budjetidan tashkari pensiya jamgarmasi; vaktincha mexnatga kobilyatsizlik nafakasi; xomiladorlik va tugish buyicha nafaka; bola tugilganda beriladigan nafaka; dafn marosimi uchun nafaka; yoshga doir pensiya; nogironlik pensiyasi; bokuvchisiniyukotganlik pensiyasi; kasaba uyushmalariga tulovlar; «Yul jamgarmasi»ga tulovlar. Mavzuni maksadi: Kishlok xujalik korxonalarining ijtimoiy tashkilotlar: davlat budjetidan tashkari pensiya jamgarmasi, kasaba uyushmalari, yul fondi, mexnat bilan bandlik va blshka ijtimoiy tashkilotlar bilan moliyaviy munosabatlarini urganish. Ushbu maksadni amalga oshirish uchun kuyidagi vazifalar belgilangan: davlat budjetidan tashkari pensiya jamgarmasiga tulanadigan tulovlar mikdori,pensiya jamgarmasiga topshiriladigan xisobatlar, pensiya jamgarmasidan beriladigan pensich va nafakalar; kasaba uyushmasiga tulanadigan tulovlvr va bu jamgarmaning sarflanishi; «Yul jamgarmasi»ga tulovlar va uning axamiyati; mexnat bilan bandlik jamgarmasiga tulovlar va ulardan foydalanish. 1. 2. Budjetdan tashkari pensiya jamgarmasi bilan moliyaviy munosabatlar. Pensiya jamgarmasi yoki ijtimoiy ta’minot keng ma’noda moliyaning tashkiliy bir kismi bulib, davlat tomonidan jamiyatning mexnatga kobilyatsiz a’zolarini moddiy ta’minlash maksadida mablaglarni taksimlash uchun iktisodiy mexanizm sifatida foydalaniladi. Budjetdan tashkari pensiya jamgarmasi vazifalari kuyidagilar xisoblanadi: fukoralarning ijtimoiy ta’minotga va ijtimoiy sugurtaga davlat tomonidan kafolatlangan xukuklarini amalga oshirish; budjetdan tashkari pensiya jamgarmasiga badallar va ajratmalarni yigish va jamlash; Uzbekiston Respublikasi Davlat solik kumitasi bilan birgalikda badallarning tulik va uz vaktida tushishi ustidan nazoratni ta’minlash; «Fukoralarning pensiya ta’minoti tugrisida»gi konunga muvofik pensiyalarning uz vaktida tuplanishiga, ijtimoiy sugurta buyicha nafakalar tulash va xarajatlarni mablag bilan ta’minlash; budjetdan tashkari Pensiya jamgarmasi mablaglaridan belgilangan maksadda va samarali foydalanish ustidan nazorat etish; budjetdan tashkari Pensiya jamgarmasi daromadini amalga oshirish. Respublikamiz xududida faoliyat kursatayetgan barcha kishlok xujalik korxonalari Uzbekiston Respublikasi budjetdan tashkari Pensiya jamgarmasiga Vazirlar maxkamasining 2000 yil 15 noyabrdagi 444-son karoriga muvofik kuyidagi tulovlvrni tulab boradi: mulkchilik shaklidan katiy nazar korxonalar, muassasalar va tashkilotlarning, shuningdek yakka tartibda mexnat faoliyati bilan , shu jumladan yakka ijara shartlarida yoki shaxsiy dexkon xujaligida shugillanayetgan shaxslarning mexnatga xak tulash fondidan 37,3 foiz mikdoridagi sugurta badallari; fukoralarning ish xakining 2,5 foiz mikdoridagi majburiy sugurta badallari; mulkchilik shakillaridan kat’iy nazar korxonalar, muassasalar, tashkilotlarning sotilgan maxsulotlar (ishlar, xizmatlar) xaikiy xajmi kiymatining 0,7 foizi mikdoridagi majburiy ajratmalari; sugurta badallari va ajratmalarni uz vaktida tulamaganlik uchun solingan jarimalar va peniyalar summasi. Tulash muddati utgan kundan keyin xar bir kun uchun tulanishi lozim bulgan summaning 0,15 foizi mikdorida; muddatidan oldin pensiya tayinlash bilan boglik koplanadigan mablaglar, shuningdek «Fukoralarning davlat pensiya ta’minoti tugrisida»gi konunga muvofik regres talablar buyicha ish beruvchilar va fukoralardan undiriladigan mablaglar; yuridik va jismoniy shaxslarning ixtiyeriy badallari. Budjetdan tashkari pensiya jamgarmasi fondiga mablag tuplash va mablag tulik tushishi ustidan Uzbekistoye Respublikasi Davlat solik kumitasi xududiy bulimlari tomonidan nazorat kilib boriladi. Budjetdan tashkari Pensiya jamgarmasining sarflanishi: A. Ijtimoiy sugurta buyicha beriladigan nafakalar; a) vaktincha mexnatga kobilyatsizdik buyicha; b) xomiladorlik va tugish buyicha; v) bola tugilganda; g) dafn marosimi uchun. Umumiy koidaga kura nafaka,agar uni olish xukuki ish vaktida paydo bulsa sinov davri xamda bushatilgan kunni xam kushib beriladi. Vaktincha mexnatga kobilyatsizlik, xomiladorlik va tugish ta’tili boshlanganda, bola tugilganda, ishdan oldin yoki ishdan bushagandan sung vafot etganda bu agar nizomda boshka koida kuzda tutilmagan bulsa nafaka berilmaydi. Agar mexnat kobilyati tiklangan, nogironlik belgilangan, xomiladorlik va tugish ta’tili tugagan, bola tugilgan yeki vafot etgan kundan boshlab 6 oy muddat ichida murojat kilingan bulsa nafaka tayinlanadi. Bunda vaktincha mexnatga kobilyatsizlik nafakasi unga murojaat kilingan kungacha bulgan 12 oydan oshmagan davr uchun beriladi. Vaktincha mexnatga kobiliyatsizlik nafakasi kuyidagi xollarda beriladi: 1) Mexnat kobiliyatini yukotish bilan boglik kasallikda; 2) Sanatoriy, kurortda davolanganda; 3) Oila a’zosi kasallanganda uni parvarishlash zarur bulgan xollarda; 4) Karantinda ; 5) Sil yoki kasb kasalligi tufayli vaktincha boshka ishga utkazilganda. Ushbu nafakani tayinlashda belgilangan tartibda berilgan mexnatga kobiliyatsizlik (kasallik) varakasi asos buladi. Nafaka mexnat kobiliyati yukolgan birinchi kundan to u tiklangunga kadar yoki tibbiy-mexnat ekspertiza komissiyasi tomonidan nogironlik belgilangunga kadar, xatto bu davrda xodim ishdan bushatilgan bulsa xam beriladi. Kuyidagi xollarda vaktincha mexnatga kobiliyatsizlik nafakasi berilmaydi: 1) Ishdan yoki boshka vazifalardan buyin tovlash maksadida uz salomatligiga ataylab ziyon yetkazayotgan, yoxud uzini kasallikka solgan xodimlarga. Ularga ilgari tulangan nafaka pullari sud tartibida undirib olinadi; 2) Mastlik yoki mastlik bilan boglik xarakatlar okibatida shuningdek alkogolni iste’mol kilish okibatida belgilangan kasalliklar yoki jaroxatlar tufayli vaktincha mexnatga kobiliyatsizlik; 3) Jinoyat sodir kilish vaktida olingan jaroxatlar okibatida boshlangan xodimlarning vaktincha mexnatga kobiliyatsizligida; 4) Sud karori bilan majburiy davolash vakti uchun, ruxiy kasalliklardan tashkari; 5) Xibsda bulgan davr uchun va sud meditsina ekspetizasi vakti uchun. - Vaktincha mexnatga kobiliyatsizlik buyicha nafaka mikdori: - Ish xakining 100 foizi mikdorida mexnatdan jaroxat olgan yoki kasb kasalligiga uchragan xodimlarga, uzluksiz mexnat staji 8 yil va undan ortik bulgan xodimlarga beriladi, shuningdek 16 yoshga yetmagan 3 yoki undan ortik bolalari bulgan xodimlarga; - Ishlayotgan II-Jaxon Urushi katanshchilariga, baynalminal jangchilarga va imtiyoz jixatdan ularga tenglashtirilgan boshka shaxslarga; Chernobil AESidagi falokat okibatlarini tugatishda katnashgan xodimlarga; Chernobil falokati okibatida radioaktiv ifloslanish zonasidan evakuatsiya kilingan va kuchirilgan, kon xosil kilish organlari , kalkonsimon bez kasalliklari, xavfli usmalar bilan kasallangan xodimlarga; Ish xakining 80 foizi mikdorida: uzluksiz ish staji 5 yildan 8 yilgacha bulgan xodimlarga; 24 yoshga yetmagan sagir yetimlar jumlasidan bulgan xodimlarga; Ish xakining 60 foizi mikdorida uzluksiz ish staji 5 yilgacha bulgan xodimlarga. Budjetdan tashkari pensiya jamgarmasiningsaflanishi . Ijtimoiy sugirta buyicha beriladigan nafakalar. A) Vaktincha mexnatga kobiliyatsizlik buyicha B) Xomiladorlik va tugish buyicha . V)Bola tugiganda . G) Dafn marosimi uchun . Umumiy koidaga kura nafaka , agar uni olish xukuki ish vaktida paydo bulsa sinov davrini, xamda bushatilgan kunni xam kushib beriladi . Vaktincha mexnatga kobiliyatsizlik , xomiladorlik va tugish ta’tili boshlanganda,bola tugilganda , ishdan oldin yoki ishdan bushagandan sung vafot etganda bu agar nizomda boshka koida kuzda tutilmagan bulsa nafaka berilmaydi . Agar mexnat kobiliyati tiklangan , nogironlik belgilangan, xomiladorlik va tugish ta’tili tugagan, bola tugilgan yoki vafot etgan kundan boshlab 6 oy muddat ichida murojat kigan bulsa nafaka tayinlanadi. Bundan vakticha mexnatga kobiliyatsizlik nafakasi unga murojat kungacha bulgan 12 oydan oshmagan davr uchun beriladi . Vaktincha mexnatga kobiliyatsizlik nafakasi kuydagi xollarda beriladi. A)Mexnat kobiliyatini yukotish bilan boglik kasallikda. B)Sanatoriy kurotda dovolanganda. V)Oila a’zosi kasallangada uni parvarish zarur bulgan xollarda G)Karantinda . D)Sil yoki kasb kasalligi tufayli vaktincha boshka ishga utkaziganda. Ushbu nafakani tayinlashda belgilangan tartibda mexnatga kobiliyatsizlik (kasallik) varakasi asos buladi .Nafaka mexnat kobiliyati yukolgan birinchi kundan to u tiklangunga kadar yoki tabbiy- mexnat ekspertiza komissiyasi tomonidan nogironlik belgilangunga kadar, xatto bu davrda xodim ishdan bushatilgan bulsa xam beriladi. Kuyidagi xollarda vaktincha mexnatga kobiliyatsiz nafakasi berilmaydi. A) Ishdan yoki boshka vazifalardan buyn tovlash maksadida uz salomatligiga ataylab ziyon yetkazayotgan , yoxud uzini kasallikka solgan xodmlarga. Ularga ilgari tulangan nafaka sud tartibida undirib oladi. B)Maslik yoki maslik bilan boglik xarakatlar okibatida shuningdek alkagolni istemol kilish okibatida boshlangan kasalliklar yoki jaroxatlar tufayli vaktincha mexnatga kobiliyatsizlik . V) Jinoyat sodir kilish vaktida olingan jaroxatlar okibatida boshlangan xodimlarning vaktincha mexnatga kobiliyatsizligida.. G)Sud karori bilan majburiy davolash vakti uchun , ruxiy kasalliklardan tashkari D)Xibsda bulgan davr uchun va sud miditsina ekspertizasi vakti uchun. Vaktincha mexnatga kobiliyatsizlik buyicha nafaka mikdori . a) Ish xakkining 100% mikdorda mexnatdan jaroxat olgan yoki kasb kasalligiga uchragan xodimlarga ,uzluksiz mexnat staji 8 yil va undan ortik bulgan xodimlarga beriladi ,shuningdek 16 yoshga yetmagan uch yoki undan ortik bolalari bulgan xodimlarga ; - Ishlayotgan ulug vatan urishi katnashchilariga ,internatsional tankchilarga va imtiyozli jixatdan ularga tenlashtirilgan boshka shaxslarga ; -Chernobil AESsidagi falokat okibatlarini tugatishda katnashgan xodimlarga; -Chernobil xalokati okibatida radaktiv ifloslanish zonasidan evalyutsiya kilingan va kuchirilgan, kon xosil kilish organlari, kolkonsimon bez kasalliklari, xavfli usmalar bilan kasallangan xodimlarga. B) Ish xakining 80 foiz mikdorida : uzluksiz ish staji 5 yildan 8 yilgacha bulgan xodimlarga; 24 yoshga yetmagan sagir yetimlar jumlasidan bulgan xodimlarga. V) Ish xakining 60 foizi mikdorida: uzliksiz ish staji 5 yilgacha bulgan xodimlarga Xomiladorlik va tugish buyicha nafaka Xomiladorlik va tugish buyicha nafaka ishlovchi ayollarga jami 126 kalendar kun uchun beriladi. Tugish kiyin kechgan yoki ikki yoxud undan ortik bola tugilgan xollarda nafaka 140 kalendar kun uchun beriladi. Belgilangan tartibda berilgan kasallik varakasi xomiladorlik va tugish buyicha nafaka tayinlash uchun asos buladi .Kasalik varakasi yukotib kuyilganda uning dublikati buyicha nafaka beriladi. Bola tugilganda beriladigan nafaka Ishlayotgan ayollarga shuningdek ishlab chikarishdan ajralgan xolda oliy yoki urta maxsus ukuv yurtlarida , aspirantura, klinik ordinaturada yoki xunar- texnika bilim yurtlarda , kadrlar malakasini oshirish kayta tayyorlash va tayyorlash kurslarida va maktablarda taxsil olayotgan ayollarga brla tugilganda beriladigan bir martalik nafaka Uzbekiston Respublikasi xududida belgilangan oylik minimal ish xakining ikki borobor mikdorida beriladi . Bolaning onasi ishlamaydigan va ukimaydigan xollarda nafaka bolaning ishlaydigan yoki ishlab chikarishdan ajralgan xolda ukiydigan yoxud ota-ona urnini bosuvchi shaxslarga ish xakki yoki stependiyaning mikdoridan kat’iy nazartulanadi. Dafn kilish uchun nafaka Dafn kilish uchun nafaka xodim vafot etganda yoki xodimning karamogida bulgan kuydagi oila a’zolari vafot etganda beriladi: -Turmush urtogi ; -18 yoshga tulmagan yoki mexnatga kobiliyatsiz (yoshidan ka’iy nazar ) bolalari , aka-ukalari va opa-singillari -ota-onasi; -bobosi va buvisi. Yashash uchun mustakil mablag manbayiga ega bulgan oila a’zolari karamogida turgan xisoblanmaydi . Xodim vafot etganda dafn kilish uchun nafaka uning oila a’zolariga yoki dafnni utkazishni uz zimmasiga olgan shaxslarga beriladi. Dafn kilish uchun naafka eng kam ish xakining uchlamchi mikdorida beriladi . Tashkilotlar sugirta kiluvchi sifatida uzlari ruyxatdan utgan davlat solix inspeksiyasi bilan ijtimoiy sugirta badallari buyicha xisob kitoblar xisobini olib borishlari lozim. Tashkilotlar xar chorakda xisoblab kushilgan badallar summasini va boshka tushimlarni , shuningdek pensiya va nafakaga sarflangan summalarni kursatgan xolda budjetdan tashkari pensiya fondi mablaglari buyicha ikki nusxada xisob- kitob vedomostini tuzadilar. Xisob kitob vedomostlarining barcha nusxalari tashkilot raxbari va bosh xisobchisi tomonidan imzolanib, muxr bilan tasdiklanadi. Vedomost ya’ni xisobat xar chorakda chorakdan keyin keluvchi 15-kungacha badal tulovchi ruyxatdan utkazilgan joydagi davlat solik inspeksiyasi vakiliga takdim etiladi. Xisobatning ikkinchi nusxasi tulovchining buxgalteriyasida koladi. 3. Kasaba uyushmalari Federatsiyasi kengashiga ijtimoiy sugurta va ularni sarflanishi Mulk va xujalik yuritishdan katiy nazar barcha korxonalar, muassasalar va tashkilotlar, shuningdek shartnomalar buyicha fukarolarni yollovchi shaxslar, yuridik shaxsga aylanmasdan tadbirkorlik faoliyati bilan shugullanuvchilar, dexkon xujaligida faoliyat kursatayetgan shaxslar amaldagi konunchilik asoslarida kuyidagi sugurta badallarini tulashlari shart: mexnatga xak tulash fondidan 2 foiz mikdorida majburiy sugurta badali; tashkilotlarni mansabdor shaxslariga solingan jarimalar va badallar belgilangan muddatda tulanmagan xollarda xisoblangan peniyalar summalari; ijtimoiy sugurta mablaglari xisobga olingan xodimlarga dam olish va davolanish uchun belgilangan tartibda berilgan yullanmalar uchun ulardan olingan summalar. Ijtimoiy sugurta badallari Uzbekiston Respublikasi konunchiligida tulanadi. Uzbekiston kasba uyushmalari Federatsiyasi Kengashiga ajratilayotgan sugurta badallarining mikdori mexnatga xak tulash ummumiy summasiga nisbatan foizlarda Uzbekiston Respublikasi xukumati tomonidan belgilanadi. Shartnomalar buyicha fukarolarni yollovchi shaxslar, shu jumladan yuridik shaxsga aylanmasdan tadbirkorlik faoliyati bilan shugullanuuvchilar, ijara yoki shaxsiy dexkon xujaligida shugullanuvchi shaxslar umumiy belgilangan tartibda sugurta badallarini kasaba uyushma organlariga tulaydilar. Yukorida takidlangan barcha tashkilotlar va shaxslar solik organlarida ruyxatda utish bilan bir vaktda sugurtachilar sifatida kasaba uyushmalarining tuman, shaxar, viloyat markaziy kumitalarida, ular bulmagan joylarda esa kasaba uyushmalari kengashlarida ruyxatdan utishlari shart. Sugurtachi kasaba uyushmasi organlariga utishi uchun zarur bulgan ma’lumotlarni takdim ettishlari lozim. Xar bir sugurtachiga ruyxatdan utgandan sung ruyxatga olinganlik nomeri beriladi va sugurta badallarini tulash muddatlari tugrisida yozma xabarnoma topshiriladi. Kaytadan tashkil topgan badal tulovchilar uzlari tashkil topgan kunlaridan boshlab un kunlik muddatda ruyxatdan utishlari shart. Sugurta badallarini xisoblash ijtimoiy sugurta joriy kilinadigan ishlovchilarning barcha toifalarini mexnatga xak tulash fondiga belgilangan tarifdan kelib chikkan xolda amalga oshiriladi. Sugurta badallari ushlanadigan soliklarni xisobga olmasdan moliyalashtirish manbalaridan kat’iy nazar amaldagi konunchilikka muvofik nizomlar, ustavlar, karorlar bilan aniklanadigan barcha turdagi daraomadga xisoblanadi. Sugurta badallari kuyidagi tulovlar turlariga xisoblanmaydi: 4. 1.Foydalanilmagan ta’til kompetsatsiyasiga; 2. Ishdan bushayetgan chogda beriladigan nafakaga; 5. Moddiy yordam sifatida beriladigan xar xil turdagi pul nafakalariga. 6. Kompensatsiya tulovlariga; 7. Bazi toifadagi xodimlarga bepul beriladigan uy-joy, kommunal xizmatlar, issiklik, yul chiptalarining kiymatlari yoki ularni koplash kiymatlari. 8. Berilgan maxsus kiyim bosh, oyek kiyimi va boshka yakka ximoya vositalari, sovun yogsizlantiruvchi vositalar, sut va davolash profilaktika ovkatlarini kiymatlari . 9. Bepul ovkat kiymatlari. 10. Tushlik uchun berilgan dotatsiyalar, tashkilot va ijtimoiy sugurta mablaglari xisobidan olingan yullanmalarning kiymatlari, statsionar va ambulatoriya davolash tulovlari. 11. Yulda yurish, boshka joyda ishga utilishi yoki utib ketish chogida xonalarni ijaraga olish va yuklarni tashish xarajatlarini koplashlar. 12. Doimiy ish yulda tugaydigan yoki borib kelish xarajatlariga ega bulgan yoki xizmat kursatiladigan uchastkalar doirasida xizmat safarlari bilan boglik buladigan xollarda sutkaliklar urniga ish xakiga kushib beriladigan ustama xaklar va kushimcha tulovlar. 13. Mexnatga xak tulanmaydigan ish kunlari uchun tegishli budjetga yoki xayriya fondlariga utkaziladigan ish xaklari. 14. Mexnatga xak tulash fondi xisobidan amalga oshiriladigan yubiley kunlari, tugilgankunlar,kup yillik va nuksonsiz mexnat faoliyati, faol jamoat ishlari va boshka shunga uxshash xollar munosabati bilan beriladigan takdirlov tulovlari. 15. Musobakalar, kuriklar,konkurslar va boshkalardagi mukofotli urinlar uchun beriladigan pul mukofotlari. 16. ishlab chikarishdan ajralgan xolda ukishga yuborilgan ukuvchilarga korxonalar va tashkilotlar tomonidan tulanadigan stipendiyalar. 17. Oliy yoki urta maxsus bilim yurtini tugatgandan keyingi ta’til vakti uchun mutaxasislarga korxonalar, muassasalar va tashkilotlar xisobidan tulanadigan nafakalar. 18. Davlat ijtimoiy sugurtasi buyicha nafakalar,ishsizlik buyicha nafakalar,ijtimoiy nafakalar va pensiyalar; Sugurtachilar xisoblangan sugurta badallarini tegishli summalarini bank muassasalaridagi uzlarini joriy schetlaridan ruyxatga olingan joydagi kasaba uyushmalari organlarining schetlariga nakdsiz xisob kitob utkazish yuli bilan tulaydilar. Xisoblangan sugurta badallari xech kanday chikarib tashlashlarsiz tulik xajmda utkaziladi. Sugurtachilar bank muassasalariga tegishli davr uchun ish xakiga pul talab kilish bilan bir vaktda, badallarni boshka ajratmalarni utkazish tugrisida tulov topshiriknomasini takdim etadilar. Budjetdan moliyalashtiriladigan tashkilotlar badallarini oyning ikkinchi yarimi uchun ish xaki tulashga belgilangan muddatda oyiga bir marta tulashlari lozim. Kolgan tashkilotlar mulk shaklidan katx’iy nazar badallarni oyning birinchi va ikkinchi yarimi uchun ish xakini tulashga belgilangan muddatlarda tulashlari lozim. Tashkilotlar oyning ikkinchi yarmi uchun ish xaki summalarini talab kilish chogida bank muassasasiga butun tugagan davr uchun aniklashtirilgan xisob-kitob buyicha badalalarni utkazish tugrisida tulov topshiriknomasini takdim etadilar. Badallar buyicha karzdorlik bulmagan chogda sugurtachilarga pul olsh chekini orka tomoniga kredit taksimlovchilarning imzosi va muxri bilan tasdiklangan «ijtimoiy sugurta badallari buyicha karz yuk» deb yezilgan belgi kuyiladi. Xodimlariga ish xakini bank muassasalari orkali tulashga utgan tashkilotlar ijtimoiy sugurta buyicha badallar va boshka tulovlarni ish xakini bank muassasaga utkazish kunida tulaydilar Diniy tashkilotlar va shartnomalar buyicha aloxida fukarolarni yallovchi shaxslar shuningdek yakka mexnat faoliyati bilan shugullanuvchi shaxslar, ya’ni yuridik shaxsga aylanmasdan tadbirkorlik faoliyati bilan shugullanuvchilar badallarni nakdsiz xisob kitob yuli bilan yoki ish xaki tulangan oydan keyingi oyning beshinchi kunidan kechikmasdan xalk banki muassasalari orkali tulaydilar. Ular tomonidan sugurta badallarini tulash sugurtachi sifatida ruyxatga olingan joyning kasaba uyushmasining schetiga nakdsiz yeki nakd pul kurinishida amalga oshiriladi. Sugurtachilar bank muassasasiga badallarni utkazilganligi tugrisida takdim etadigan tulov t opshiriknomalarini sugurtachini joriy schetida mablaglarni mavjudligidan kat’iy nazar xisoblanadigan summalarda tulik yozishlari shart. Badallar buyicha tulov topshiriknomalari bojlar tomonidan umkumiy belgilangan tartibda bajariladi. Badallarni utkazish buyicha tulik yoki kisman bajarilmagan tulov topshiriknomalari boj muassasasida koladi va sugurtachini xisob kitob yoki joriy schetiga navbatdagi mablaglar tushishi bilanok ular tomonidan bajariladi. Sugurta badallari va ijtimoiy sugurta buyicha boshka tulovlarni tulash topshiriknomalari tulik sumlarda yoziladi. Tashkilot tugatilayotgan chogda, sugurtachi uzini sugurtachi sifatida ruyxatdan utgan joyning kasabauyushmasiga xisobdan chikarishtugrisida bildirishi shart.Sugurta tulovlarini tugri va uz vaktida tushishi uchun javobgarlik,belgilangan tartibda tuziladigan tugatish komissiyasiga yuklatiladi. Tugatilayotgan tashkilot xisoblanuvchi tulovlarni tulash muddati kelmagan xollarda tugatish komissiyasi bu summani tugatilayotgan tashkilotni uni kabul kiluvchisiga berish balansiga kiritishi shart va buni dalolatnoma bilan rasmiylashtirib kuyadi. Dalolatnomada tugatilayotgan tashkilotni kabul kiluvchisi, xisoblanadigan summa va bu tulovlar tulanishi lozim bulgan sana kursatiladi. Kursatilgan sana u tugatulgunga kadar ularni tulash uchun tashkilotga belgilangan muddatdan kech bulmasligi lozim. Tugatish komissiyasi va kabul kiluvchi tomonidan imzolangan dalolatnomaning nusxalari tugatilayotgan tashkilot va kabul kiluvchi ruyxatdan utgan joyning kasaba uyushmasi organiga takdim etiladi. Agar tugatiladigan tashkildotga xisoblanadigan tulov summasi dalolatnomada kursatilgan summadan ortik bulsa, u xolda kabul kiluvchi xisoblanadigan summani tulik kiritishi va bir vaktning uzida tugatish komissiyasidan olingan balansga tuzatish kiritishi lozim. Jamoa xujaliklarini uzgartirish chogida kasaba uyushmalari organlariga shu jamoa xujaligi tulovlar, shu jumladan kechiktirilgan tulovlvr va tulov muddati yetgan joriy yilning badallari buyicha bokimandaliklari jamoa xujaligi faoliyatini tugatishi buyicha tegishli komissiyaga ular uzgartirilgan va shundan boshlab besh kunlik muddatdan kechikmasdan takdim etiladi. Komissiya badallarni tulash buyicha majburiyatni yuklash tugrisidagi masalani yechishi shart. Ijtimoiy sugurta mablaglarini uz vaktida va tulik tushishi ustidan nazorat kilishni kasaba uyushmasi organlari solik organlari bilan birgalikda amalga oshiradilar. Badal tulovchi tomonidan badallar xisoblanmagan ish xaki summasini tekshirishda tulanmagan badallar ma’lum bulib kolganda tekshirish dalolatnomasi buyicha bu badallar kushib xisoblanadi. Bunda tulovchi bu badallarni tulashi shart bulgan kundan boshlab utgan butun davr uchun peniyalar xisoblanadi. Tekshirish tugagandan keyin uch nusxada dalolatnoma tuziladi, ulardan bir nusxasi ma’muriyatga , ikkinchisi badal tulovchi xisobda turadigan kasaba uyushmasi organiga, uchinchi nusxa esa nazorat uchun kasaba kumitasiga beriladi. Jismoniy va yuridik shaxslarning shikoyatlari va takliflari tegishli kasaba uyushmasi organi tomonidan un kunlik mkddatda kurib chikiladi. 3. Qishloq xo‘jalik korxonalarining «Yul jamgarmasi»ga va ijtimoiy tashkilotlarga tulovlari Uzbekiston Respublikasining «Avtomobil yullar tugrisida»gi konunlarning 1993 yilda tasdiklandi. Ushbu konunga binoan Respublika Vazirlar Maxkamasining 1993 yil 5 iyuldagi 334-sonli «Respublika yul jamgarmasini tashkil etish tugrisida»gi karori e’lon kilindi. Mazkur korrda «Yul jamgarmasi»ga mablag yigish tartibi, mablag tulovchilar va yiguvchilarning xukuk va majburiyatlari belgilab berilgan. Bugungi kunda «Respublika yul jamgarmasi» uz tizimidagi viloyat, tuman yul jamgarmasi boshkarmalari bilan birgalikda «Yul jamgarmasi»ga mablag yigish va bajarilgan yul kurilish ishlarini moliyalashtirish bilan shugillanib kelmokda. «Yul jamgarmasi»ga mablag ajratish mikdori Vazirlar Maxkamisining 1996 yil 30 dekabr 466-sonli, 1997 yil 5 dekabr 540 sonli, xamda 1999 yil 31 dekabrdagi 554-sonli karorlari bilan kayta kurib chikilgan. Shunga muvofik kurilish tashkilotlari, sanoat, transport, kishlok xujaligi , maishiy xizmat kursatish korxonalari, jamoa xujaliklari, xususiy korxonalar, fermer xujaliklar, tijorat banklari va ularning bulimlari kursatilgan xizmatlar bajarilagan ishlar yoki ishlab chikarilgan maxsulot xajmi kiymatining 1993-1996 yillarda –1%, 1997 yil 1,2%, 1998-1999 yillarda 1,4%, va 2000 yil 1 yanvardan boshlab 1,5% mikdorida «Yul jamgarmasi»ga mablag ajartilishi belgilangan. Bundan tashkari avtotransportga ega bulgan barcha korxonalar va tashkilotlarning avtomobil transporti va avtotransport vositalaridan foydalanish buyicha olgan daromadlarining 1998-1999 yillarda 2 foizini ajratish belgilangan bulsa, 2000 yil 1 yanvaridan boshlab 2,5foiz ajratiladi. 2000 yil 1 yanvaridan boshlab yengil avtomashinalarni sotib olishda uning kiymatidan 6 foizi va yuk mashinalari sotib olishda esa kiymatining 20 foizi mikdorida «Yul jamgarmasi»ga mablag tulanishi belgilangan. «Yul jamgarmasi»ga mablaglarni tugri xisoblash va ularning uz vaktida tulanishi uchun tashkilot raxbarlari va bosh xisobchilari ma’suldirlar. Shu bilan birga ularga tulangan mablaglar xisobini olib borish, mablag yigish bilan shugullanuvchi inspektorlarga mablagni xisoblash, tulash btlan boglik xujjatlarni takdim etish va bank rekvizitlarini anik ma’lum kilish ma’suliyatlari yuklatiladi. «Yul jamgarmasi»ga ajratmalarni belgilangan muddatlarda tulashdan bosh tortilgan xollarda bu mablaglarni avtomobil yullari xududiy davlat aksiyadorlik birlashmalari yoki tuman avtomobil yullari boshkarmalari va tuman «Yul jamgarmasi» bulimlari tomonidan shak shubxasiz undirib olinadi. Muddati utkazib yuborilgan xar bir kun uchun tulanmagan summaning 0,2 foiz mikdorida jarima undiriladi. «Yul jamgarmasi»ga mablaglarni xisoblash, tulash korxona va tashkilotlarning moliya xujalik faoliyati natijalaridan kat’iy nazar amalga oshiriladi. Respublika xukumiati tomonidan tadbirkorlikni rivojlantirish maksadida, yangi faoliyat kursata boshlagan xususiy korxonalar, firmalar, dexkon- fermer xujaliklariga ma’lum muddatgacha berilgan imtiyozlar moxiyatini tugri tushinish kerak. «Yul jamgarmasi» Davlat budjetidan tashkari jamgarma bulib, uni shakillantirish uchun tulanadigan ajratmalar soliklar turkumiga kirmaydi va shu sababli barcha soliklardan ozod etish tugrisida imtiyozlar ushbu jamgarma uchun tarkatilmaydi. Uzbekiston Respublikasi Vazirlar Maxkamasining 1993 yil 5 iyul 334-sonli karori bilan kuyidagi korxonalar va xujalik tashkilotlari «Yul jamgarmasiga» mablag ajratishdan ozod kilinadi: - давлат budjetida bulgan tashkilotlar va muassasalar; -tamosha korxonalari; -sanatoriyalar, dam olish uylari va pansionatlar; -umumiy foydalanishdagi avtomobil yullarini kurish, tuzatish, kayta kurish va saklashni amalga oshiruvchi yul xujaligi tashkilotlari; -uy joylardan foydalanish idoralari va uy boshkarmalari; -Markaziy bank muassasalari; -davlat sugurta organlari; -Uzbekiston Respublikasi Tashki iktisodiy alokalar Vazirligining tashki savdo birlashmalari; -davlat va jamoat tashkilotlarining Respublika va maxalliy boshkaruv organlari; -Uzbekiston Respublikasi Mudofaa Vazirligi va Ichki ishlar Vazirligining korxonalari va tashkilotlari (ularga buysinuvchi xujalik xisobidagi tashkilotlardan tashkari). Bundan tashkari sotib olingan avtotransport vositalari kiymati olingan yigimlardan kuyidagilar ozod kilinadi: -motokolyaskalar va avtomobillarga ega bulgan xamda ularning sotib oluvchi barcha guruxlarga tegishli nogironlar, transplort vositalari orkali yulovchilar tashishni amalga oshiruvchi korxonalar (taksidan tashkari); -umumiy foydalanishdagi avtomobil yullarini kurish, kayta kurish, tuzatish va saklashni amalga oshiruvchi korxonalar; -40 tonnadan ortik yuk kutaradigan avtosamosvallarni sotib oluvchi korxonalar. Tijorat banklari esa «Yul jamgarmasi»ga mablag yigishda konunda belgilangan tartibda uz amaliy yordamini berishi zarur. Ular «Yul jamgarmasi» bulimlaridan kuyilgan inkassa topshiriklarini solishtiruv dalolatnomalarisiz kabul kilish va bajarishi zarur. Agar karzdor xisobida mablag bulmasa belgilangan tartibda kartotekaga kushishi va bu xakda yul jamgarmasi bulimini xabardor etishi lozimdir . «Yul jamgarmasi»ga mablaglarni tugri xisoblash va tulashni nazorat kilish maksadida barcha korxona va tashkilotlar uzlari faoliyat kursatayetgan xududddagi yul jamgarmasi bulimiga xar chorak yakuni bilan Uzbekiston Respublikasi Adliya vazirligi tomonidan tasdiklangan 544 - xisobat shaklini topshirishi kerak. Ushbu xisobat yul jamagrmasi va tulovchi urtasidagi xisob kitob anik bulishiga amaliy yordam beradi.

O'xshashlar

Mualliflik huquqi va turdosh huquqlar, ixtirochilikda moliyaviy munosabatlar
Tashkilotlar va ularni boshqarish
Korxona va tashkilotlar moliyasi.
Korxonaning moliyaviy barqarorligi bilan bog’liq koeffitsiyentlari
Reklama, xaridni ragbatlantirish, jamoatchilik bilan munosabatlar, shaxsiy sotuv