Ошхона сочиқлари, идиш ва анжомларни олиш ва хизмат бошлашга тайёрлаш - Iqtisodiyot - Referatlar

Ошхона сочиқлари, идиш ва анжомларни олиш ва хизмат бошлашга тайёрлаш

Yuklangan vaqt:

20.09.2019

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

61.5 KB

Ko'chirib olish

Ошхона сочиқлари, идиш ва анжомларни олиш ва хизмат бошлашга тайёрлаш Режа: 1. Ишхона сочиқлари ва идиш-товоқларни тайёрлаш чора- тадбирлари 2. Стол устига дастурхон ёзиш. сочиқ-салфеткаларни тахлаш қоидалари 3. Столни олдиндан ясатиш

1. Ишхона сочиқлари ва идиш-товоқларни тайёрлаш чора-тадбирлари Ресторан ичини тозалаб бўлгандан кейин, столлар жой-жойига қўйилгач, официантлар бригадири ресторан очилишидан икки соат олдин идиш- товоқлар, сочиқ ва бошқа анжомлар сақланадиган хонадан керакли анжомларни олади ва стол ясатишга киришади. У столлар сони ва келиши мумкин бўлган мижозларни мўлжаллаб ҳаракат қилади. Баъзи ресторанларда сочиқ, дастурхон, сал-феткаларни навбатчи официантлар олади. Буларни қабул қилиб олишда уларнинг ҳолатига эътибор берилади. Яъни дастурхон, сочиқлар, сочиқ-салфеткалар топ-тоза, крахмалланган, дазмолланган бўлиши шарт. Идишлар эса, синмаган, дарз кетмаган, ҳаммаси бир нусха бўлиши керак. Бу олинган керакли нарсаларнинг ҳаммаси официант сервантига қўйилади. Иш унумли бўлиши учун официант серванти тартибли бўлиши лозим: сервантнинг тепароғи-да ошхона анжомлари, ўртада—тарелкалар, пастда — со-чиқдастурхон бўлади. Идиш-товоқларнинг бир қисми — иссиқ овқат қўйилиши керак бўлганларини — илиқ ҳолда сақланади. Фойдаланилган идишлар ўрнига официант то-засини олиб туради. > Официант хизмат қилаётган столларига керакли ва етар- ли идиш-товоқ, анжомлар олиши керак. Стол ясатиш учун керакли идиш-товоқ ва анжомлар-ни ташишда официант уч қаватли аравачадан фойдалана-ди. Юқори қаватда тарелкалар, ўрта қаватда анжомлар туради. Стол ясатишдан олдин олинган ҳамма нарса тек- шириб кўрилади: уларнинг ювилиш сифати, тарелка ва бошқа идишларда дарз кетган, учган жойлари йўқми, вил-каларнинг тишлари синмаганми — ҳаммаси текшириб кўрилади. Камчилиги бор нарсалар тезда алмаштирилади. Официант қўл сочиқ билан идишларни артади. Идишларни артганда қуйидагиларга риоя қилинади: — чап қўлда сочиқча билан тарелка ушланади, сочиқ-нинг иккинчи томони билан ўнг қўлда айлантирилиб, та-релка артилади; — рюмка ва қадаҳларни чап қўл билан пастидан ушла- нади, сочиқча билан ўнг қўлда, бош бармоқни ичкарига тиқиб, бошқа бармоқлар билан сирти

артилади; — узун қадаҳларни эҳтиёт бўлиб артиш керак. Ичига сочиқ учи солиниб артилади. Сўнгра қуруқ сочиқ билан артилади. Пичокдарнинг бир нечтасини чап қўл билан сопидан ушланади ва ўнг қўлдаги сочиқ билан ялтирагунга қадар артилади. Пичоқнинг ўткир томони тескари туриши ке- рак. Сўнфа уларни салфетка солинган тарелкага тахланади. Вилка ва қошиқларни ҳам пичоққа ўхшаш артилади. Тозалиги текширилади. Чашкаларни сочиқ билан чап қўлга олинади, ичи ва ташқариси артилади. Дастурхон ясатиш учун тайёрланган тарелка ва анжом-лар, шиша идишлар эҳтиётлик билан ёрдамчи столга қўйи- лади ва салфетка солинган патнисга терилади. Якка ҳолда фойдаланиладиган тарелка, фужер, рюмка, анжомлардан ташқари ҳар бир столга туз, қалампир, гор-чица идишлари, гул учун ваза, кулдон, қоғоз салфеткалар қўйилади. Идишларда «туз», «гаримдори» деган ёзувлар бўлиши керак. Бу идишлар қуруқ ва тешикларидан ичи-даги нарсалар эркин сепилиши лозим. Бу идишлар бил-лур, шиша ёки чиннидан ясалиши мумкин, четларига зан-гламайдиган темир ёпиштирилади. Уларни ҳар куни ар- тиб туриш керак. Туздонга жуда тўлдириб туз солинмасин, чунки у нам тартиб тешикларидан тушмайдиган бўлиб қолади. Нам тортмаслиги учун бир неча дона гуруч солиб қўйилади. Тепаси очиқтуздонлар ҳар куни ювилади, қуруқ қилиб артилади, туз тўлдириб солинмайди. Туз бети сил- лиқланади, идиш четлари сочиқ билан артилади. Гарим-дори идишига ярмигача қалампир солинади. Гаримдори идишининг қопқоғи анча вақт очиқ қолса, у ялтироқсиз ҳолга келиб қолади. Горчица идиши ҳам тўртдан уч қисмга тўлдирилади, сифатини йўқотмаслиги учун бир неча томчи сут қўшиб қўйилади. Кулдон ҳам ўзига хос хизмат талаб қилади. Чинни идишлар сингари уларни ҳам сочиқ билан артиб, стол ус-тига қўйилади.

Официантнинг қўл остида ҳар доим писта ёғи, сирка бўлиши керак. Мижозлар талабига биноан улар берилади. Сиркага бир неча томчи қизил вино қўшиб қўйилади, бошқа суюқликлардан фарклаш учун шундай қилинади. Писта ёғи қорамтир тус олиб қолса, пичоқ учида озги-на туз қўшиб юбориш лозим. 2. Стол устига дастурхон ёзиш. сочиқ-салфеткаларни тахлаш қоидалари Зални хизмат қилишга тайёрлаш. Зални хизмат қилиш- га тайёрлашда официантлар дастурхонлар ҳажми столлар юзи ҳажмига тўғри келишини ҳисобга оладилар. Қуйида-ги қоидани қўллашлари керак: дастурхон четлари стол четидан 25—35 см пастга осилиб туриши лозим, аммо стул курсисидан пастга тушиб кетмаслиги назарда тутилади. Агар дастурхоннинг чети кам туширилса, хунук бўлиб қола- ди, эстетик кўриниш йўқолади, агар узун туширилса, ми- жоз учун ноқулай бўлади. Дастурхоннинг ўрта қисми яхши дазмолланган бўлиши, бурчаклари стол оёқлари устига тушиши мумкин. Ғижим, яхши дазмолланмаган дастур-хон бўлса, официант дазмоллаб келиши ёки алмаштириб бошқасини солиши керак. Ресторанга мижозлар кирмасдан олдин дастурхон со-линиб қўйилади. Тартиб қуйидагича: дастурхонлар қан-дай олинган бўлса, столлар устига шундай қўйиб чиқила-ди, сўнгра уларни стол устига ёзилади. Унинг ўнги, теска-рисини билиб солиш керак. Дастурхоннинг икки четидан қўл билан тутиб ёйилади ва стол устига солинади. Дастурхонни ўртасидаги дазмолланган тахт чизиқлари туташган жой стол марказида бўлиши шарт. Гулли дастурхонлар бўлганда унинг гулли қисмлари ҳам бир-бирига мос қилиб солиниши лозим. Ҳар бир официант стол устига дастурхон ёзишни били-ши керак. Баъзи ҳолларда мижозлар кўз одцида дастурхон-ларни алмаштиришга эҳтиёж туғилади. Айтайлик, таом ис-теъмол қилиш жараёнида дастурхонга бирон бир нарса тў- килиб кетди, дастурхон ифлосланди, ҳўл бўлди. Бундай ҳолларда

албатта дастурхон алмаштирилади. Официанттез- лик билан ҳаракат қилиб, дастурхонни алмаштириши керак. Официант дастурхонни ўзига тортиб йиғиштириб ола-ди, агар стол деворга тақалган бўлса, уни сал силжитади, тўрт букланган тоза дастурхонни олиб келиб, стол устига ёзади, дастурхоннинг очиладиган томони официантга қара- тилган бўлиши керак. Бош бармоқ ва кўрсаткич бармоқ-лари билан дастурхоннинг бир томонидан чеккасидан уш-лаб, стол устига ёзади. Дастурхон текис ёзилиши, букланиб қолмаслиги, стол четларига унинг тўрт атрофи ҳам баробар тушиб туриши лозим. Рестораннинг тушки овқатлари ошхона баҳосида со-тиладиган бўлса, столдаги дастурхон устидан полиэтилен клеёнка солинади. Салфетка-сочикдар — тушлик, кечки овқатларда, қабул маросимлари, банкетлар, тўйлар ва бошқа тантанали ке-чаларда полотнодан тайёрланган салфеткалар ишлатила-ди. У столни безайди, чиройли кўриниш вужудга келади. Салфеткалар танлашнинг турли усуллари бор. Шундай тамойил бор: официантнинг қўли салфеткага қанча кам тегса, шунча гигиеник қоидали бўлади. Салфеткани кар-най қилиб берилса, мижоз учун анча қулай. Салфеткалар-ни тахлаш хизмат турига боғлиқ. Ҳар бир зал учун сал- феткалар бир хилда тахланади. Нонушта учун салфетка-лар тўртга букланиб, учбурчак, конверт, карнай шаклида оддий қилиб қўйилади. Тушлик ва кечки овқатда салфеткалар қалпоқли, кос-мос, тож, шапочка шаклида бўлади. 3. Столни олдиндан ясатиш Ҳамма ресторанларда мижозларга хизмат қилиш вақ-тини тежаш мақсадида столлар олдиндан ясатиб қўйила-ди. Русчадаги сервировқа деган сўз (вепчг) — асли фран-цузлардан келиб чиққан ош^тлашпш ^айёргарл иқдеган маънони англатади. Сервировка қилиш бу дастурхон яса-тиш, тузаш демақдир. Ўзбекларда таом истеъмол қилиш-дан

оддин чой дамланади, хонтахтага дастурхон солиниб, патнис тузалади, сўнгра таом келтирилади. Официант столга дастурхон ясатар экан, идиш-товоқ- ларни зал кўринишига мос ҳолда камтарона танлаши шарт, мижозларга кўнгилдагидек қулайлик яратилиши лозим; идиш-товоқларнинг эстетик хусусиятари — шакли, ран-ги, бўёқлари, салфеткалар ўрнатилиши меҳмонларга тан- танаворлик бахш этсин. Стол ясатиш — ижодий жараён. Унинг кўпгина усул-лари бор. Стол ясатиш ресторан тоифаси, рестораннинг хизмат йўналишига боғлиқ. Шундай бўлиши билан бирга официант меҳнатини илмий ташкил қилиш тамойилига асосланган стол ясатишнинг умумий қоидаси амал қилади: — стол ясатишда таомномага риоя қилинади (нонуш- та, тушлик, кечки овқат, чой, кофе, банкет); — стол ясатиш олдиндан ва қўшимча бўлиши мумкин. Дастлабки стол ясатиш зални хизматга тайёрлаш жара- ёнида амалга оширилади. Буюртмалар бажарилишида унча кўп нарсалар ишлатилмайди: тарелкалар, фужерлар, ошхо- на анжомлари (пичоқ, вилка, қошиқ), салфеткалар, гуллар. Хизматнинг тури ва характерига қараб (нонушта, туш- лик, буюртма таомлар, банкет, чой, кофе) стол ясатиш мураккаблик даражаси ҳар хил бўлади. Туристларга эрталабки нонушта бериш учун стол яса-тилганда сомса тарелкаси, газак анжомлари, чой қошиқ, сочиқ-салфетка қўйилади. Таомномага биноан яна ёғ учун пичоқ қўйилиши мумкин. Европа туристлари нонуштада албатта чой ёки кофе ичадилар. Шунинг учун дастурхон ясалганда кофе ва чой идишлари қўйилиши зарур, сут, қанд, қиём, лимон идиш- лари ҳам қўйилади. Тарелканинг ўнг томонига сариёғ учун пичоқ қўйилади, усиз чой ичиш ўрнига тушмайди. Қанд- дон чой ёки кофе идишининг ўнг томонига қўйилади,

қиём, сариёғ асосий тарелканинг нариги томонида бўли- ши керак. , Кофе ёки чойни туристлар столига иссиқ овқат билан баробар бериш ҳам мумкин. Столга мева маҳсулотлари: қовун, тарвуз ва бошқалар тортиладиган бўлса, улар учун ҳам тегишли анжомлар берилади. Кундузги овқатлар учун стол олдиндан қуйидагича яса- тилиши мумкин: — махсус таомнома бўйича — сомса тарелкаси, ошхо-на анжомлари (пичоқ, вилка, қошиқ), фужер, салфетка-лар, зиравор идишлари, гуллар қўйилади — таомнома бўйича буюртма таомлари: тарелкалар, пичоқ, вилка, фужер, сочиқ-салфетка. Кечки стол ясатишда газак анжомлари қўйилади, ош қошиқ олиб кетилади. Таомнома бўйича кечки овқатга стол ясатилганда со-вуқ ва иссиқ газаклар учун бериладиган анжомлар овқат тортилганда берилади. Хизмат қилиш амалиётида стол ясатишнинг асосий техник қоидаси ишлаб чиқилган: 1. Официант чап қўлидаги сочиқча билан газак тарел-каларини олиб, ўнг қўли билан ҳар бир истеъмолчи учун қўйиб чиқади, сомса тарелкаси чапроққа, стол четидан 2 см ичкарида бўлиши керак. Газак ва сомса тарелкалари бир қаторда туриши лозим. Газак тарелкасидан чапга вилка қўйилади (вилка ўнг қўлда салфетка билан ушланади). Газак тарелкаларининг ўнг томонига ўткир томонини та-релкага қаратиб, олдин ошхона пичоғи, кейин балиқ ке-сиш учун пичоқ қўйилади. Уларни ҳам чап қўл билан сал-фетка орқали ушланади. Вилкаларни газак тарелкасидан чап томонга, тишларини юқорига қаратиб қўйилади. Ав-вал балиқ вилкаси, ошхона ва охирида газак вилкаси те-рилади. Ҳамма пичоқ ва қошиқлар стол четидан 2 см ич-карида ётиши керак. Пичокларнинг ўткир томонларида фужерлар туради. Газак тарелкасида тахланган салфетка бўлади. Мижоз томонидан буюрилган таом ва ичимлик-ларга қараб, официант столга қўшимча идиш-анжомлар олиб келади. Баъзан анжомларни хизмат қилиш

жараёнида ҳам келтириши, фойдаланилганларини олиб кетиши мумкин. 2. Рюмка, қадахдарни териш тартиби таомлар берили-шига мосланиши лозим. Рюмкаларни ўнгдан чапга томон қўйилади, винолар ҳам худди шундай тартибда берилади; ч/ароқ рюмкалар газаклар берилганда қўйилади; модерно виноси — биринчи таом келтирилганда берилади; қадаҳ шампан виносига; фужерлар — сув ва пивога берилади. Одатда рюмкалар фужердан ўнг томонга қўйилади, ҳамма вақт шундай бўлади. Агар банкетларда хизмат қилинади-ган бўлса, 4—5 та рюмка қўйилиши зарур бўлганда улар-ни икки қатор қўйилади. Кечга томон стол ясатишга тўғри келса, ҳар бир столга 3 тадан рюмка қўйилади. Фужерлар тарелкалардан нарироқ, марказга қўйилади. Официант фужерларни патнисда тескари қўйилган ҳолда олиб кела-ди. Патнисни чап қўлида кўтариб келади, ўнг қўли билан столга қўяди. Фужерлар унча кўп бўлмаса, чап қўли бар-моқлари орасига олиб оғзини пастга қаратиб олиб кели-ши мумкин. Чап қўл кафтлари юқорига қараган бўлади. 3. Биринчи навбатда столга бериладиган идиш-анжом- лар патнис четроғига қўйилади. Ширин таомлар, мевалар учун ишлатиладиган анжомлар стол бўйлаб, қўл пичоғи ўнг- га, вилка чапга қўйилади. Стол юзидаги бўш жойлар эъти- борга олиниб, баъзи анжомлар жойи ўзгариши мумкин. 4. Сочиқ-салфеткалар қўйилиши билан стол ясатишга якун ясалади. Сўнгра стол устига зироварлар ва кулдон қўйилади. Туз, гаримдори столнинг ўртасида, банкетлар-да тарелкалар рўпарасида туради, бироқ туз гаримдори- дан чап томонга қўйилади. Тўрт ёки ундан кам мижоз бўлганда кулдон йўлактомон бурчакка қўйилади, кўп ўрин- лик столларда 3—4 кишига биттадан кулдон стол марка-зига қўйилади. Гул солинган вазалар ҳам стол ўртасида туради. Залдаги столларнинг қўйилишига, шакли, ўлча-мига қараб гул вазаларини столнинг тўри томонига қўйиш ҳам мумкин. 5. Столни дастлабки ясатишда рюмка ва қўшимча ан-жомлар қўйиш тавсия этилмайди. Яхшиси уларни таом буюрилгандан сўнг хизмат жараёнида олиб

келган маъқул. Шунингдек, стол устига олдиндан мева ва ичимликлар ҳам келтириб қўйилмайди. Ресторанда~хизмаҒ қилишга тайёрланаёганда офици-антлар майда, ичи чуқурроқ тарелкаларни иситиш шкаф-ларига қўяди. Иш куни давомида навбатчи официант улар-ни кузатиб боради, камайиб қолганлари ўрнига идишлар олиб келиб тўлдириб туради. Агар залда ҳар 3—4 официантга битта музлаткич ишлаб турса, улар иши анча енгиллашади. Ичимлик ва бошқа нарсалар бу ерда сақланади. Официант яхна ичимликларни олиб мижозларга тар-қатади, дафтарчасига ёзиб қўяди ва буфетдан олиб келиб, улар ўрнини тўлатади. Иш куни охирида ортиб қолган ичимликларни буфетга қайтаради, сотилганлари бўйича буфетчи билан ҳисоб-китоб қилади. Чой ва кофе ичиш столлари ташкил этилганда гулли дастурхонлар, гулли сочиқ-салфеткалар ишлатилади. Стол- ларга ширинликлар солинадиган тарелкалар, кофе ичиш идишлари, чойнак-пиёлалар қўйилади. Самовар, кофе пиширгич, чой қошиқ, гулли ваза ва бошқалар бўлади.

Фойдаланилган адабиётлар рўйхати : 1. «Туризм тўғрисида» ги Ўзбекистон Республикаси Қонуни. 2. «Ўзбекистон Республикасида 2006-2010 йилларда хизмат ва сервисни ривожлантиришни жадаллаштириш чора-тадбирлари тўғрисида»ги Ўзбекистон Республикаси Президенти қарори. 2006 йил 17 апрел, Тошкент. 3. З. Романович Ж.А., Калачев С.Л. Сервисная деятельность. Учебник.- М.: Изд. Торг. Корпорация «Дашков и К», 2007.- 268с 4. Э. Мухамадиев. Рангшунослик: Ўқув қўлланма.-Самарқанд, 2002 й 5. В.С. Сенин. Организация международного туризма: Учебник, 2-е изд., перераб.и доп.-М.: Финансы и статистика, 2004 г. 6. Туризм, гостеприимство, сервис: Словарь-справочник/ Г.А.Аванесова, Л.П.Воронкова, В.И.Маслов, А.И.Фролов; Под ред. Л.П. Воронковой.-М.: Аспект Пресс,2002г. 7. И.Ю.Ляпина. Организация и технология гостиничного обслуживания: Учебное пособие.-М.: ACADEMA , 2002г. 8. Д.Нозилов. Ўрта Осиё дизайни тарихидан. Халқ амалий-бадий саньати: Қўлланма.-Т.: «Ўзбекистон», 1998 й. 9. Т.З.Соибов. Дизайн: Қўлланма.-Т.: 2003 й. 10. В.П.Скараманга. Фирменний стиль в гостеприимстве: Учебное пособие.-М.: Финансы и статистика, 2005 г.

O'xshashlar

Ошхона идиш-товоқлари, приборлари ва дастурхонлар

Ресторанларда хизмат кўрсатиш менежменти

Истемолчиларга хизмат кўрсатишнинг технологик жараёнлари

Ресторан меҳмонларни кутиб олиш ва хизмат қилиш

Ресторанларда савдо залини хизмат кўрсатишга тайёрлаш ишларини ташкил этиш