O'zbekistonda sertifikatlashtirishning tashkiliy tuzilmasi va uning asosiy bosqichlari - Iqtisodiyot - Referatlar

O'zbekistonda sertifikatlashtirishning tashkiliy tuzilmasi va uning asosiy bosqichlari

Yuklangan vaqt:

16.03.2024

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

102.5 KB

Ko'chirib olish

O`zbekistonda sertifikatlashtirishning tashkiliy tuzilmasi va uning asosiy bosqichlari Reja: 1. O`zbekiston Respublikasi sertifikatlashtirish milliy tizimining tashkiliy tuzilmasi 2. Standartlashtirish, sertifikatlashtirish va texnik jihatdan tartibga solish ilmiy-tadqiqot institutining asosiy vazifasi va funktsiyalari 3. Akkreditatsiya markazi davlat unitar korxonasining ustuvor vazifalari va faoliyat yo`nalishlari 4. SHtrixli kodlash va axborot texnologiyalari markazi davlat korxonasining asosiy faoliyat turlari 5. O`zbekiston ilmiy-sinov va sifat nazorati markazi (“UzTest”) davlat korxonasining asosiy vazifalari 6. Bir turdagi mahsulotlarni sertifikatlashtirish idoralari va akkreditlangan sinash laboratoriyalari

O`zbekiston Respublikasi sertifikatlashtirish milliy tizimining tashkiliy tuzilmasi O`zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining “O`zbekiston standartlashtirish, metrologiya va sertifikatlashtirish agentligining faoliyatini yanada takomillashtirish chora-tadbirlari to`g`risida”gi 2019 yil 24 apreldagi 348- sonli qarori ga asosan O`zbekiston standartlashtirish, metrologiya va sertifikatlashtirish “O`zstandart” agentligi texnik jihatdan tartibga solish, standartlashtirish, sertifikatlashtirish va metrologiya sohasidagi vazifalarni hal etish uchun maxsus vakolatli davlat boshqaruvi organi hisoblanadi. “O`zstandart” agentligi o`z faoliyatida O`zbekiston Respublikasi Konstitutsiyasiga va qonunlariga, O`zbekiston Respublikasi Oliy Majlisi palatalarining qarorlariga va boshqa qonun hujjatlariga, O`zbekiston Respublikasi Prezidentining farmonlari, qarorlari va farmoyishlariga, O`zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining qarorlariga va farmoyishlariga shuningdek, Nizom va boshqa qonunchilik hujjatlariga amal qiladi. O`zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining “O`zbekiston standartlashtirish, metrologiya va sertifikatlashtirish agentligining faoliyatini yanada takomillashtirish chora-tadbirlari to`g`risida”gi 2019 yil 24 apreldagi 348- sonli qarori ga asosan “O`zstandart” agentligining asosiy vazifalari quyidagilardan iborat: “Texnik jihatdan tartibga solish to`g`risida”gi, “Standartlashtirish to`g`risida”gi, “Metrologiya to`g`risida”gi, “Mahsulotlar va xizmatlarni sertifikatlashtirish to`g`risida”gi, “Muvofiqlikni baholash to`g`risida”gi O`zbekiston Respublikasining qonunlari hamda texnik jihatdan tartibga solish, standartlashtirish, metrologiya, sertifikatlashtirish va akkreditatsiya sohasidagi boshqa normativ-huquqiy hujjatlarni amaliy jihatdan amalga oshirilishini ta`minlash; standartlashtirish, metrologiya, sertifikatlashtirish va akkreditatsiyadan o`tkazish, xalqaro standartlarni, shu jumladan sifatni boshqarish tizimi bo`yicha

xalqaro standartlarni qo`llash asosida mahsulotlar sifatini va raqobatbardoshligini oshirish sohasidagi yagona davlat siyosatini amalga oshirish; standartlashtirish, o`lchashlarning yagona birlikda bo`lishini, sertifikatlashtirish, akkreditatsiya tizimlarining faoliyatini va rivojlanishini hamda mazkur sohalarda ilmiy-texnik axborotni tarqatish, shuningdek, ularning xalqaro, davlatlararo va xorijiy mamlakatlarning milliy tizimlari bilan uyg`unlashtirilishini ta`minlash; mahsulotlar, ishlar, xizmatlarning sifati va xavfsizlik talablariga rioya qilinishi va iste`molchilar huquqlarini noto`g`ri o`lchash natijalarining salbiy oqibatlaridan muhofaza qilishga doir chora-tadbirlarni amalga oshirish; texnik jihatdan tartibga solish, standartlashtirish, metrologiya sertifikatlashtirish va akkreditatsiya sohalarida kadrlarni qayta tayyorlash va malakasini oshirishni tashkil etish; mahalliy mahsulotlarni ishlab chiqarishda xalqaro standartlar va texnik reglamentlarni jadal joriy etish orqali, ularning zamonaviy talablarga muvofiqligini ta`minlash va tashqi bozorlarda raqobatbardoshligini oshirish; mahsulot sifatini boshqarishning zamonaviy tizimlarini, birinchi navbatda, eksport qiluvchi korxonalarda keng joriy etish va mahsulotlarni texnik reglamentlar va standartlashtirishga doir normativ hujjatlar talablariga muvofiq sertifikatlashtirishni amalga oshirish; eksport qiluvchi korxonalarga mahsulotlarni sertifikatlashtirish masalalarida qulay sharoitlarni yaratish, xalqaro tashkilotlar bilan milliy sertifikatlar va muvofiqlikni baholash ishlari natijalari asosiy eksport bozorlarida tan olinishiga yo`naltirilgan hamkorlikni faollashtirish; texnik jihatdan tartibga solish va metrologiya tizimlarini yanada rivojlantirish, sotiladigan mahsulotlar xavfsizligini tizimli nazorat qilishni ta`minlashda ularning samaradorligini oshirish; zamonaviy axborot-kommunikatsiya texnologiyalarini joriy etish, tadbirkorlik sub`ektlari va aholiga ko`rsatiladigan interaktiv davlat xizmatlari turlarini kengaytirish;

texnik jihatdan tartibga solish, standartlashtirish, sertifikatlashtirish va metrologiya sohasidagi qonun hujjatlari buzilishining oldini olish va profilaktikasini amalga oshirish; texnik jihatdan tartibga solish, standartlashtirish, sertifikatlashtirish va metrologiya masalalarida tadbirkorlik sub`ektlariga har tomonlama ko`maklashish; texnik reglamentlar, standartlashtirishga doir normativ hujjatlarning talablariga, o`lchashlarning yagona birlikda bo`lishi va to`g`riligi ta`minlanishi, majburiy sertifikatlashtirish qoidalariga amal qilinishi yuzasidan davlat nazoratini tashkil etish va amalga oshirish; davlat va xo`jalik boshqaruvi organlari huzurida tashkil etiladigan standartlashtirish bo`yicha texnik qo`mitalarning faoliyatini muvofiqlashtirish; davlat va xo`jalik boshqaruvi organlari va boshqa tashkilotlarni standartlashtirishga doir normativ hujjatlar bilan belgilangan tartibda ta`minlash; standartlashtirishga doir normativ hujjatlarning xalqaro talablar bilan zarur uyg`unlashtirish darajasiga erishish. “O`zstandart” agentligi o`z faoliyatini amaldagi Qonunchilikka ko`ra bevosita va quyi tizim tashkilotlari orqali amalga oshiradi. Uning quyi tizim tashkilotlariga quyidagilar kiradi: “Standartlashtirish, sertifikatlashtirish va texnik jihatdan tartibga solish ilmiy-tadqiqot instituti” davlat muassasasi (Standartlar instituti), “O`zbekiston milliy metrologiya instituti” DK, Texnik jihatdan tartibga solish, standartlashtirish, sertifikatlashtirish va metrologiya sohasidagi qonunchilik talablariga rioya qilinishini ta`minlash departamenti, “Akkreditatsiya markazi” DUK, SHtrixli kodlash va axborot texnologiyalari markazi, “O`zbekiston ilmiy- sinov va sifat nazorati markazi” davlat korxonasi (“UzTest” DK). Standartlashtirish, sertifikatlashtirish va texnik jihatdan tartibga solish ilmiy-tadqiqot institutining asosiy vazifasi va funktsiyalari O`zbekiston Respublikasi Prezidentining 2018 yil 12 dekabrdagi “Texnik jihatdan tartibga solish, standartlashtirish, sertifikatlashtirish va metrologiya tizimlarini yanada rivojlantirish chora-tadbirlari to`g`risida”gi PQ-2935-sonli

qaroriga muvofiq, mavjud Standartlashtirish, metrologiya va sertifikatlashtirish ilmiy-tadqiqot instituti va “Axborot-ma`lumot markazi” davlat korxonasi negizida “Standartlashtirish, sertifikatlashtirish va texnik jihatdan tartibga solish ilmiy- tadqiqot instituti” davlat muassasasi (Standartlar instituti) tashkil etildi. Ushbu qarorga asosan “Standartlashtirish, sertifikatlashtirish va texnik jihatdan tartibga solish ilmiy-tadqiqot instituti” davlat muassasasi standartlashtirish bo`yicha tarmoq texnik qo`mitalarining faoliyatini muvofiqlashtirish, standartlashtirish bo`yicha normativ hujjatlarni, shu jumladan, shartnoma asosida xo`jalik yurituvchi sub`ektlar va boshqa tashkilotlarning arizalari bo`yicha ishlab chiqish va realizatsiya qilish, shuningdek, texnik jihatdan tartibga solish, standartlashtirish, sertifikatlashtirish va metrologiya sohasida kadrlarni qayta tayyorlash va malakasini oshirish bo`yicha bazaviy tashkilot etib belgilandi. Standartlashtirish, sertifikatlashtirish va texnik jihatdan tartibga solish ilmiy- tadqiqot instituti davlat muassasasining asosiy vazifasi quyidagilardan iborat: standartlashtirish bo`yicha tarmoq texnik qo`mitalarining faoliyatini muvofiqlashtirish; standartlashtirish, texnik jixatdan tartibga solish, metrologiya va muvofiqlikni baholash sohalarida kadrlar malakasini oshirish va qayta tayyorlash; standartlashtirish bo`yicha normativ xujjatlarni, shu jumladan, xo`jalik yurituvchi sub`ektlar va boshqa tashkilotlarning buyurtmalari bo`yicha shartnoma asosida ishlab chiqish va realizatsiya qilish; standartlashtirish, texnik jixatdan tartibga solish, metrologiya va muvofiqlikni baholash sohalarida ilmiy tadqiqot ishlari olib borish, standartlashtirish, texnik jixatdan tartibga solish, metrologiya va muvofiqlikni baholash tizimlarining ishlashini va rivojlanishini ta`minlashda ishtirok etish va mazkur sohalarda ilmiy texnik axborotni tarqatish, shuningdek, ularni xalqaro, davlatlararo va xorijiy mamlakatlarning milliy tizimlari bilan uyg`unlashtirish. Institut o`ziga yuklatilgan vazifalarni bajarish uchun quyidagi funktsiyalarni amalga oshiradi:

a) standartlashtirish bo`yicha tarmoq texnik qo`mitalarining faoliyatini muvofiqlashtirish sohasida: standartlashtirish bo`yicha texnik qo`mitalar faoliyatini muvofiqlashtiradi, faoliyatini tashkil etish, tugatishda ishtirok etadi; standartlashtirish bo`yicha texnik qo`mitalar xamkorligini rivojlantirishni va o`zaro xamkorlikni ta`minlaydi; standartlashtirish bo`yicha texnik qo`mitalarni tashkil etadi va standartlashtirish bo`yicha texnik qo`mitalar kotibiyati faoliyatini boshqaradi; standartlashtirish bo`yicha xalqaro texnik qo`mitalar va mintaqaviy tashkilotlar faoliyatida xamda davlat standartlarini xalqaro darajada tarqatishda faol ishtirok etadi; b) standartlashtirish, texnik jixatdan tartibga solish, metrologiya va muvofiqlikni baholash sohalarida kadrlar malakasini oshirish va qayta tayyorlash sohasida: standartlashtirish, texnik jixatdan tartibga solish, metrologiya va muvofiqlikni baholash sohalarida kadrlar malakasini davriy oshirish va qayta tayyorlashni, shuningdek, tasniflashtirish va kodlashtirishni amalga oshiradi; manfaatdor vazirliklar va idoralar bilan birgalikda standartlashtirish, texnik jixatdan tartibga solish, metrologiya va muvofiqlikni baholash, tasniflashtirish va kodlashtirish sohasida kadrlar malakasini oshirish va qayta tayyorlash reja jadvali tasdiqlanishini ta`minlaydi; standartlashtirish, texnik jixatdan tartibga solish, metrologiya va muvofiqlikni baholash, tasniflashtirish va kodlashtirish masalalari bo`yicha kadrlar malakasini oshirish va qayta tayyorlashdan o`tgan kadrlarni yagona axborot ma`lumot bazasini yaratadi va kuzatib boradi; oliy ta`lim muassasalari, ilmiy tadqiqot muassasalari, xo`jalik boshqaruvi organlari va boshqa manfaatdor tashkilotlar, shuningdek xususiy sektor bilan standartlashtirish, texnik jixatdan tartibga solish, metrologiya va muvofiqlikni baholash sohalarida innovatsiyalarni joriy etishga yo`naltirilgan o`zaro xamkorlik qilish bo`yicha tadbirlarni ishlab chiqadi va amalga oshiradi;

bakalavriat va magistratura mutaxassisliklari uchun tegishli ta`lim yo`nalishlarida yangi o`quv dasturlari, darsliklar, o`quv qo`llanmalari yaratishga ko`maklashish orqali o`quv metodik ishlarning sifati va darajasini oshiradi; bakalavriat va magistrlarni tayyorlashda ilmiy-metodik ko`maklashadi, shuningdek, Institut bazasida standartlashtirish, texnik jixatdan tartibga solish, metrologiya va muvofiqlikni baholashning tegishli mutaxassisliklari bo`yicha oliy ta`lim muassasasidan keyingi ta`limni tashkil etish yo`li bilan, oliy malakali ilmiy va ilmiy pedagogik kadrlar tayyorlashni amalga oshiradi; iqtisodiyot tarmoqlari uchun standartlashtirish, texnik jixatdan tartibga solish, metrologiya va muvofiqlikni baholash sohasida kadrlar malakasini oshirish va qayta tayyorlash jarayonlariga zamonaviy innovatsion pedagogik texnologiyalarni, o`qitishning samarali shakl va usullarini joriy etadi; standartlashtirish, texnik jixatdan tartibga solish, metrologiya va muvofiqlikni baholash sohasida mutaxassislar tayyorlovchi ta`lim muassasalari uchun ilmiy, o`quv, o`quv metodik adabiyotlarning yangi avlodini nashr etishga tayyorlash ishlarida ishtirok etadi; v) standartlashtirish bo`yicha normativ xujjatlarni ishlab chiqish va realizatsiya qilish sohasida: xo`jalik yurituvchi sub`ektlar va boshqa tashkilotlarning buyurtmalari asosan standartlashtirish bo`yicha normativ xujjatlarni shartnoma asosida ishlab chiqadi, ekspertizadan o`tkazadi va realizatsiya qiladi; “O`zstandart” agentligiga standartlashtirish bo`yicha normativ xujjatlarni davlat ruyxatidan o`tkazish uchun kiritadi; standartlashtirish bo`yicha normativ xujjatlarni ishlab chiqishda ilmiy- metodik ko`rsatmalar berishda ko`maklashadi; mahsulotlar va texnologiyalarning tubdan yangi turlarini ishlab chiqishni o`zlashtirishga ko`maklashadigan, shu asosda maxalliy mahsulotlarning tashqi bozorlarda raqobatbardoshligini ta`minlaydigan ilg`or standartlarni ishlab chiqadi;

“O`zstandart” agentligiga standartlashtirish bo`yicha normativ xujjatlarning yangisini ishlab chiqish, amaldagilarini qayta ko`rib chiqish yuzasidan takliflar kiritadi; umumiy va maxsus texnik reglamentlarni ishlab chiqishda ishtirok etadi; standartlashtirish bo`yicha davlat normativ xujjatlar fondini xalqaro me`yorlar bilan uyg`unlashtirish darajasini oshirish choralarini ko`radi; standartlashtirish bo`yicha davlat normativ xujjatlar fondini yaratadi, yuritadi va dolzarblashtiradi, shuningdek nazorat nusxalari saqlanishini ta`minlaydi; standartlashtirish bo`yicha davlat normativ xujjatlarning yillik ko`rsatkichi (katalog)ni tayyorlaydi; standartlashtirish bo`yicha normativ xujjatlarning yagona axborot-ma`lumot bazasini yaratadi va kuzatib boradi, undan barcha manfaatdor tomonlarning shartnoma asosida foydalanishi imkoniyatini beradi; standartlashtirish bo`yicha normativ xujjatlar axborot resurslari ma`lumotlar bazalarini shakllantirish, saqlash va foydalanishning yagona tizimini yaratadi; standartlashtirish bo`yicha normativ xujjatlarni ishlab chiquvchilar bilan o`zaro xamkorlik qiladi; mahsulotga standartlashtirish bo`yicha normativ xujjatlarga muvofiq katologlashtirilgan ro`yxat asosida mahsulotlarni katologlashtiradi; g) standartlashtirish, texnik jixatdan tartibga solish, metrologiya va muvofiqlikni baholash sohalarida ilmiy-tadqiqot ishlarini o`tkazishda standartlashtirish, texnik jixatdan tartibga solish, metrologiya va muvofiqlikni baholash tizimlarining ishlashini va rivojlanishini tarqatish, shuningdek ularni xaqaro davlatlararo va xorijiy mamlakatlarning milliy tizimlari bilan uyg`unlashtirish sohasida: standartlashtirish, texnik jixatdan tartibga solish, metrologiya va muvofiqlikni baholash sohalarida ustivor yo`nalishlarni shakllantirishda, fundamental va amaliy ilmiy tadqiqotlar olib borishda, innovatsion loyixalarni amalga oshirishda, shuningdek, iqtisodiyot tarmoqlari rivojlanishining zamonaviy jaxon tendentsiyalarini tahlil qilishda ishtirok etadi;

standartlashtirish, texnik jixatdan tartibga solish, metrologiya va muvofiqlikni baholash sohalarida ilmiy materiallarni nashr etadi; “O`zstandart” agentligi standartlashtirish, texnik jixatdan tartibga solish, metrologiya va muvofiqlikni baholash sohalari yangi qonun xujjatlarini ishlab chiqish va amaldagilarini takomillashtirish yuzasidan takliflar kiritadi; standartlashtirish, texnik jixatdan tartibga solish, metrologiya va muvofiqlikni baholash sohalarida xalqaro amaliyotni doimiy ravishda o`rganadi, uning natijalari bo`yicha ilg`or amaliyotlarni joriy qilish bo`yicha takliflar kiritadi; standartlashtirish, texnik jixatdan tartibga solish, metrologiya va muvofiqlikni baholash sohalarida erishilgan yutuqlarning ilmiy-texnik targ`ibotini yuritadi; standartlashtirish, texnik jixatdan tartibga solish, metrologiya va muvofiqlikni baholash sohalarida, shu jumladan, manfaatdor vazirliklar, idoralar, xo`jalik birlashmalari, oliy ta`lim muassasalari va vazirliklar va idoralarning tasarrufida bo`lgan boshqa ilmiy muassasalari bilan ilmiy-tadqiqot ishlarini amalga oshiradi; xorijiy mamlakatlarning standartlashtirish bo`yicha milliy institutlari bilan yaqin va faol hamkorlikni amalga oshiradi; xalqaro, mintaqaviy va davlatlararo ilmiy-texnik xamkorlikni rivojlantiradi; muvofiqlikni baholash, shu jumladan, mahsulotlarni putur yetkazmasdan tekshirish, shuningdek, xorijiy davlatlarning sertifikatlashtirish bo`yicha ishlari natijalarini O`zbekiston Respublikasi qonun xujjatlarida belgilangan tartibda e`tirof etish ishlarini tashkil etish va amalga oshirishda ishtirok etadi. O`zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining “O`zstandart” agentligi huzuridagi standartlashtirish, sertifikatlashtirish va texnik jihatdan tartibga solish ilmiy-tadqiqot instituti faoliyatini tashkil etish to`g`risida”gi 2018 yil 14 martdagi 220-sonli qarori ga asosan, Standartlashtirish, sertifikatlashtirish va texnik jihatdan tartibga solish ilmiy-tadqiqot instituti (Standartlar instituti) - standartlashtirish, texnik jihatdan tartibga solish, metrologiya va muvofiqlikni baholash, kadrlar malakasini oshirish va qayta tayyorlash sohasida davlat ilmiy muassasasi hisoblanadi.

“O`zstandart” agentligi huzuridagi Standartlashtirish, sertifikatlashtirish va texnik jihatdan tartibga solish ilmiy-tadqiqot institutining Qayta tayyorlash va malaka oshirish markazi standartlashtirish, mahsulot va xizmatlarni sertifikatlashtirish, metrologiya va sifatni boshqarish bo`yicha mutaxassislarni qayta tayyorlashni olib boradi. Ta`lim berish yakunlangandan so`ng mutaxassislarga standartlashtirish, sertifikatlashtirish, metrologiya sohasida kasb faoliyatini olib borish huquqini tasdiqlaydigan, kasbiy qayta tayyorlash sohasida belgilangan namunadagi guvohnoma tag`dim etiladi. Quyidagi mutahassisliklar bo`yicha mutahassislar malakasini oshiradi: ISO 9000 seriyali xalqaro standartlar bazasida standartlashtirish, metrologiya, sertifikatlashtirish va mahsulot sifatini boshqarish asoslari (oliy va o`rta maxsus o`quv yurtlari o`quvchilari uchun); standartlashtirish, metrologiya va sertifikatlashtirish (ISO 9000 seriyali XS bazasida sifat tizimini o`z ichiga olgan xolda) va mahsulotni raqobatbardoshliligini oshirish (vazirliklar, idoralar, kontsernlar, assotsiatsiyalar, korporatsiyalar, tashkilotlar va boshqa. Rahbarlik qiluvchi tarkib uchun); . standartlashtirish bo`yicha ishlarni tashkil qilish; . standartlar va o`lchash vositalarining davlat nazorati; . sanoat mahsulotlarini sinash (sinov laboratoriyalari mutahassislari uchun); .ISO 9000 seriali XS bazasida sifat tizimlarini sertifikatlashtirish; .ISO 9000 seriali XS bazasida sifat tizimlarini ishlab chiqish va joriy etish (sanoat MTX uchun); mashinasozlik, yengil sanoat, agro sanoat kompleksi, qurilish industriyasida sifatni texnikaviy tekshirishni tashkil qilish; ISO 9000 seriali XS bazasida sifat tizimlari bo`yicha hujjatlarni ishlab chiqish (sifat tizimlari ishlab chiqaruvchilari uchun); . sertifikatlashtirish va akkreditlashtirish qoidalari, sertifikatlashtirish idoralari va sinov laboratoriyalari faoliyatini tekshirish (sertifikatlashtirish idoralari rahbarlari uchun);

. issiqlik texnikasi o`lchash vositalarini, elektr o`lchash vositalarini, radiotexnik o`lchash vositalari, uzunlik - burchak o`lchash vositasi, xajmni o`lchash vositasi, og`irlikni (massani o`lchash vositasi, kuchni o`lchash vositasi va mexanik tavsiflar, vaqtni o`lchash vositasi va harakat parametrlarini, fizik- kimyoviy o`lchash vositasi, tebranish va shovqinni o`lchash vositasi, suyuqliklar, gaz va bug`ning sarfi va miqdorini o`lchash vositasi, ion hosil qiluvchi nurlanishlarni (radiometrik, radioizotop) qiyoslash va kalibrlash; . analitik tekshirishning metrologik ta`minoti; miqdoriy kimyoviy tahlilni o`lchashlarni bajarish metodikasi va ularni metrologik attestatlashtirish; . ishlab chiqarishning metrologik ta`minoti; hujjatlashtirishning metrologik ekspertizasi; • shtrixli kodlash, tasniflash va texnik-iqtisodiy va ijtimoiy ahborotlarni kodlash bo`yicha ishlarni tashkil qilish; • oliy va o`rta zveno (bo`g`in) rahbarlari uchun menejment, marketing va tashkiliy psixologiya; .me`yoriy hujjatlar ilmiy-texnikaviy darajasining ilmiy-texnikaviy ekspertizasi, uyg`unlashtirilishi va baholanishi. Qayta tayyorlash va malaka oshirish markazi o`quv guruhlarida ishdan ajralgan holda bir haftadan olti haftagacha bo`lgan muddatda olib boriladi. Akkreditatsiya markazi davlat unitar korxonasining ustuvor vazifalari va faoliyat yo`nalishlari O`zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining “Muvofiqlikni baholash organlarini akkreditatsiyadan o`tkazish sohasidagi ishlarni takomillashtirishga doir qo`shimcha chora-tadbirlar to`g`risida” 2019 yil 24 apreldagi 349-sonli qarori ga asosan akkreditatsiya bo`yicha ishlarni olib borish “ Akkreditatsiya markazi” DUK ga (keyingi o`rinlarda Akkreditatsiya markazi deb ataladi) yuklatilgan. Akkreditatsiya markazining ustuvor vazifalari va faoliyat yo`nalishlari quyidagilardan iborat:

muvofiqlikni baholash organlarini akkreditatsiyadan o`tkazishda akkreditatsiya jarayonining betarafligi va xolisligini ta`minlagan holda manfaatlar to`qnashuviga yo`l qo`ymaslik; Akkreditatsiya bo`yicha Osiyo-Tinch okeani hamkorligiga (ARAS), Laboratoriyalar akkreditatsiyasi bo`yicha xalqaro tashkilotga (ILAC) va Akkreditatsiya bo`yicha xalqaro forumga (IAF) to`laqonli a`zo sifatida kirish; akkreditatsiya milliy tizimini xalqaro normalar va mezonlarga muvofiq doimiy ravishda rivojlantirish va qo`llab-quvvatlash, ISO/EC 17011 xalqaro standarti talablariga rioya qilish; . akkreditatsiya tartib-taomillariga taalluqli zarur axborotni, shu jumladan, o`zining rasmiy veb-sayti orqali erkin olish imkoniyatini yaratish; . O`zbekiston Respublikasining xalqaro shartnomalari asosida akkreditatsiya bo`yicha ishlar natijalarining xorijiy mamlakatlar tomonidan e`tirof etilishini ta`minlash yuzasidan zarur choralar ko`rish; . akkreditatsiyadan o`tkazilgan tashkilotlar va ularning akkreditatsiya sohasi to`g`risidagi ma`lumotlar bazasining shakllantirilishi va dolzarb holatda saqlanishini, shuningdek, tegishli axborotning maxfiyligiga rioya qilgan holda jamoatchiliknining ulardan foydalanishini ta`minlash. Akkreditatsiya markaziga quyidagi xuquqlar berilgan: . akkreditatsiya sohasida idoralararo xususiyatga ega, shu jumladan, xorijda akkreditatsiya ishlari natijalari e`tirof etilishini ta`minlashga qaratilgan xalqaro shartnomalarni belgilangan tartibda tuzish; • ISO/IEC 17000 xalqaro standartlariga, shuningdek, Akkreditatsiya bo`yicha Osiyo-Tinch okeani hamkorligi (ARAS), Laboratoriyalar akkreditatsiyasi bo`yicha xalqaro tashkilot (ILAC) va Akkreditatsiya bo`yicha xalqaro forum (IAF) talablari va tavsiyalariga muvofiq akkreditatsiya tartibotlari bo`yicha qoidalar, yo`riqnomalar va nizomlar ishlab chiqish va tasdiqlash; treninglar, seminarlar o`tkazish va baholovchilar, texnik ekspertlar, shuningdek, muvofiqlikni baholash sohasida ishtirok etuvchi mutaxassislar malakasini baholash;

o`z xizmat vazifalarini vijdonan va samarali bajaryotgan xodimlarga o`z mablag`lari hisobidan lavozim maoshining ikki baravari miqdorigacha bo`lgan miqdorda har oylik ustamalar to`lash; eng yaxshi amaliyotlarga muvofiq vazifalarni sifatli bajarish maqsadida mustaqil maslahatchilar va ekspertlarni, shu jumladan xorijiy maslahatchilar va ekspertlarni shartnoma asosida j alb qilish; Akkreditatsiya markazining tuzilmasini, xodimlarining shtatdagi soni va ish haqi miqdorlarini mustaqil tasdiqlash. Akkreditatsiya milliy tizimini rivojlantirishning strategik yo`nalishlarini belgilab berishi va Akkreditatsiya markazi ushbu yo`nalishlarga erishishi yuzasidan monitoring olib borushi uchun Akkreditatsiya markazi, O`zbekiston Respublikasi Savdo-sanoat palatasi va boshqa manfaatdor vazirliklar, idoralar, nodavlat tashkilotlar vakillari, tadbirkorlik sub`ektlari va jismoniy shaxslar ishtirokida Akkreditatsiya bo`yicha kengash tashkil etilgan. SHtrixli kodlash va axborot texnologiyalari markazi davlat korxonasining asosiy faoliyat turlari SHtrixli kodlash va axborot texnologiyalari markazi davlat korxonasining asosiy faoliyat turlari qo`yidagilardan iborat: SHtrixli kodlash sohasida: • turli tashuvchilar va firmaga oid o`zi yopishadigan etiketka va yorliqlarda shtrixli kodlarning original-maketlarini tayyorlash; . original-maket va upakovkalarda shtrixli kodlar verifikatsiyasi; . etiketka, upakovka va tovarda shtrixli kodlar bosilishining sifatini tekshirish; . O`zbekiston Respublikasida chiqarilgan mahsulotning shtrixli kodlarini Davlat reestriga kiritish; . avtomatik tarzda identifikatsiyalash va shtrixli kodlash sohasidagi masalalar bo`yicha seminar, yig`ilishlar o`tkazish; shtrixli kodlash texnologiyalarini qo`llagan holda avtomatlashtirilgan tizimlarni loyihalashtirish va joriy qilish.

Axborot - kommunikatsiya texnologiyalarini joriy qilish sohasida idorada axborot-kommunikatsiya texnologiyalarini joriy etish va rivojlantirish, axborotni saqlash va ishlash, axborotlashtirish sohasida avtomatlashtirish bo`yicha kompleks dasturlarini olib borish; axborot tizimlari va manbalari bo`yicha o`zaro munosabatlarni ta`minlash, tadbirkorlik sub`ektlari va aholiga interaktiv davlat xizmatlarini ko`rsatish, shuningdek ma`lumotlarsiz ishlab chiqishni ta`minlaydigan idora infrastrukturasini shakllantirish va rivojlantirish; idoraning hamma bo`limlarini rivojlantirish jarayonining me`yoriy-huquqiy, texnologik va axborot - tahlil materiallari va axborot-kommunikatsiya texnologiyalari bilan ta`minlash; idoraning rasmiy veb-saytini takomillashtirish va uning ishlashini doimiy ta`minlash; idora axborot manbalarini va axborot tizimlarini himoya qilish bo`yicha texnik infrastrukturani joriy qilish va rivojlantirish; zamonaviy axborot texnologiyalarini, dasturli mahsulotlarni, ma`lumotlarni ishlash apparat vositalarini, aloqa vositalari va ma`lumotlarni uzatishni rivojlantirish va ularni qo`llash masalalari bo`yicha takliflar tayyorlash, axborot havfsizligini ta`minlash va ularni idora rahbariga taqdim qilish; ishlab chiqarish jarayonini, axborot-kommunikatsiya texnologiyalarini avtomatlashtirish tizimini joriy qilish va rivojlantirish bo`yicha biznes reja va harajatlar smetasining alohida bandlariga tegishli takliflarni ishlab chiqish va hodimlar malakasini oshirish; korporativ tarmoq, axborot-kommunikatsiya texnologiyalari va telekommunikatsiya tarmoqlari, dasturiy-apparat vositalari, almashish vositalarini ishlab chiqish va ma`lumotni saqlash bo`yicha loyihalarni ishlab chiqish va yuritish.

O`zbekiston ilmiy-sinov va sifat nazorati markazi (“UzTest”) davlat korxonasining asosiy vazifalari Respublikamizda ishlab chiqarilayotgan mahsulotlarning sifatini va eksporti hajmlarini oshirish, ularning xalqaro standartlarga muvofiq ishlab chiqarilishini ta`minlash hamda mavjud sinov va kalibrlash laboratoriyalarini modernizatsiya qilish, shuningdek aholiga sifatli va xavfsiz mahsulotlarni yetkazib berish bo`yicha tizimli ishlar amalga oshirilmoqda. Muvofiqlikni baholash sohasidagi faoliyatni tubdan takomillashtirish, idoralararo va innovatsion sinov va kalibrlash laboratoriyalari kompleksini rivojlantirish, sohaga xususiy investitsiyalarni keng jalb etish va mahalliy mahsulotlarni xalqaro standartlarga muvofiq baholash orqali savdodagi texnik to`siqlarni bartaraf etish maqsadida O`zbekiston Respublikasi Prezidentining 2019 yil 15 avgustdagi PQ-4419-sonli “O`zbekiston respublikasida muvofiqlikni baholash tizimini yanada takomillashtirish va sinov laboratoriyalari kompleksini rivojlantirish to`g`risida”gi qaroriga asosan “O`zstandart” agentligining “Respublika sinov va sertifikatlashtirish markazi” davlat korxonasini 2020 yil 1 yanvardan “O`zbekiston ilmiy-sinov va sifat nazorati markazi” davlat korxonasiga (keyingi o`rinlarda - “UzTest” davlat korxonasi) aylantirildi, hamda uning muassisi etib Standartlashtirish, sertifikatlashtirish va texnik jihatdan tartibga solish ilmiy- tadqiqot institutini belgilandi. “O`zstandart” agentligining “Respublika sinov va sertifikatlashtirish markazi” davlat korxonasi vorisi etib “UzTest” davlat korxonasini belgilandi. “O`zstandart” agentligining hududiy sinov va sertifikatlashtirish markazlari davlat korxonalarini tugatilib ular negizida “UzTest” davlat korxonasining hududiy filiallari va “O`zbekiston milliy metrologiya instituti” davlat korxonasi hududiy filiallari tashkil etildi. Korxonaning asosiy vazifalari quyidagilardan iborat: iste`molchini sifatsiz, shu jumladan fuqarolarning xayoti, sog`ligi va mol- mulkiga xavf tug`diruvchi, atrof muxitga zarar yetkazuvchi

o`zaroalmashinuvchanlik va moslashuvchanlik talablarini o`lchash uslublari va yorliqlash qoidalari birliligini ta`minlamaydigan maxsulotlardan ximoyalash; mahsulotlarni va xizmatlarni sertifikatlashtirilishini tashkil etish va uni o`tkazishda respublika standartlari va xalqaro standartlarni qo`llash asosida mahsulot sifatiga qo`yiladigan talablarni uyg`unlashtirish, sifat tizimlarini joriy qilish va ularni muvofiqlashtirish; xalqaro bozorda maxsulotlarning raqobatbardoshliligiga ko`maklashish; bir turdagi mahsulotlarni sertifikatlashtirish tizimlarini yaratishda qatnashish, shu xisobda Sertifikatlashtirish Milliy Tizimi doirasida o`tkaziladigan sertifikatlashtirish natijalarini chet elda tan olinishi uchun sharoitlar yaratish; mahsulot ishlab chiqaruvchi korxonalarda va xizmatlar ko`rsatadigan idora va tashkilotlarda xalqaro standartlar talablari asosida sifat tizimlarini joriy qilish; xalqaro standartlar talablari asosida sifat tizimini ishlab chiqish va yo`nalish bo`yicha o`quv kurslarini tashkillashtirish, o`tkazish, respublika va xalqaro miqyosida seminarlar, konferentsiyalar tashkillashtirish xizmatlarini ko`rsatish; xududiy sinov va sertifikatlashtirish korxonalarida sifat menejmenti tizimi xujjatlari asosida ichki auditni tashkillashtirish va o`tkazish bo`yicha o`quv kurslarini olib borish; xududiy sinov va sertifikatlashtirish korxonalarining faoliyatiga raxbarlik qilish va uni muvofiqlashtirish; Korxonaning laboratoriyalarida sinash tizimini rivojlantirish xamda ularning Setifikatlashtirish Milliy Tizimida akkreditatsiyalanishiga tayyorlanishini ta`minlash, ayrim funktsiyalarni bajarish uchun shartnoma tuzish asosida mutaxassislarni jalb qilish; me`yoriy xujjatlar talablariga muvofiq maxsulotlarni sinash protseduralarini takomillashtirish va o`tkazish; standartlashtirish, metrologiya, sertifikatlashtirish va sinash masalalari bo`yicha korxonaning kadrlar tarkibini doimiy, tizimli tayyorgarligi va malakasini oshirish chorasini ta`minlash;

Sertifikatlashtirish Milliy Id orasi topshirig`i bo`yicha yuridik shaxslarning sertifikatlashtirish idoralari va sinov laboratoriyalarini akkreditatsiyalashda qatnashish; sinash va sertifikatlashtirish bo`yicha ishlar jarayonida olinadigan axborotni sir saqlanishini ta`minlash; sinash va sertifikatlashtirish bo`yicha xujjatlar va ishchi materiallarning xisobi va saqlanishini ta`minlash; Asosiy vazifalariga muvofiq korxona quyidagi funktsiyalarni amalga oshiradi: sinash va sertifikatlashtirishni tashkil etadi va o`tkazadi, muvofiqlik belgisini qo`llash xuquqini berish uchun kelishuvlarni rasmiylashtiradi; sertifikatlashtirilgan mahsulotlar va xizmatlar reestrini yuritadi, muvofiqlik sertifikatlarini ruyxatga oladi; “O`zstandart” agentligiga taqdim etish uchun sinash va sertifikatlashtirish bo`yicha o`tkazilgan ishlar xaqida xisobotlarni tayyorlaydi; sertifikatlashtirilgan mahsulotlar va xizmatlar ustidan inspektsiya nazoratini o`tkazadi; mahsulotlarni sertifikatlashtirish va sinash masalalari bo`yicha respublika korxonalari va tashkilotlariga uslubiy va amaliy yordam ko`rsatadi; Korxonaning tarkibiga kiruvchi sertifikatlashtirish idoralarining va akkreditatsiyalangan labaratoriyalarning ichki auditini tashkil etadi; sertifikatlashtirish tashkil etilganida uning sxemalarini tanlaydi; Sertifikatlashtirish Milliy Idorasi topshirig`i bo`yicha akkreditatsiyalangan sertifikatlashtirish idoralari va laboratoriyalarining faoliyatini inspektsiya nazoratidan o`tkazishda qatnashadi; Korxonaning akkreditatsiyalangan laboratoriyalarida o`lchash vositalarini xisobini olib boradi; sertifikatlashtirish qoidalariga rioya qilinishi va natijalarini rasmiylashtirilishi ustidan nazoratni amalga oshiradi; O`zbekiston xududida realizatsiya qilinadigan iste`mol tovarlarning davlat tilidagi markilovkalarini tayyorlash xizmatlarini ko`rsatadi;

yuklarni ortishdan va tushirishdan avvalgi inspektsiyani xamda import kontraktlari bo`yicha respublikaga olib kiriladigan tovarlarning baxosi yuzasidan ekspertiza xizmatlarini bajaradi; ekspert xulosalar berish orqali tashqi iqtisodiy faoliyat tovarlarni tasniflash TIF TN bo`yicha tovar kodlarini aniqlaydi hamda mahsulotlarning majburiy sertifikatlashtirish ruyxatiga kirish yoki kirmasligi to`g`risida xulosalar rasmiylashtiradi; tashqi savdo, texnik va boshqa ish yuritish xujjatlar tarjimasini amalga oshiradi; marketing tadqiqotlar o`tkazadi; faoliyatiga oid adabiyotlarni nashr etishda va tarqatishda qatnashadi; fors-major xolatlarni aniqlaydi va ekspert xulosalarini taqdim etadi; me`yoriy xujjatlar fondini tashkil etish va shakllantirish, uni yuritish va aktuallashtirish ishlarida qatnashadi, shu jumladan ularni takomillashtirish bo`yicha takliflarni tayyorlaydi, ularga bo`lgan qo`shimchalar va o`zgartirishlar loyixalarini tayyorlash, shuningdek xalqaro standartlarining talablarini xisobga olgan xolda yangi xujjatlarni ekspertizasini o`tkazish va ularni kelishish ishlarida qatnashadi; korxona va tashkilotlarga xalqaro standartlarga muvofiq sifat tizimlarini joriy etish bo`yicha metodik va amaliy yordam ko`rsatadi; korxona va tashkilotlar bilan birgalikda majburiy sertifikatlashtirilishi lozim bo`lgan mahsulotlar ruyxati bo`yicha takliflar tayyorlaydi va “O`zstandart” agentligiga taqdim etadi; xujjatlarni nusxa ko`chirish yo`li bilan ko`paytirish xizmatini amalga oshiradi; O`zbekiston Respublikasining amaldagi qonun xujjatlarida taqiqlanmagan faoliyatning boshqa turlarini amalga oshiradi. Bir turdagi mahsulotlarni sertifikatlashtirish idoralari va akkreditlangan sinash laboratoriyalari Bir turdagi mahsulotlarni sertifikatlashtirish bo`yicha akkreditlagan idoralar quyidagi vazifalarni amalga oshiradilar:

- muayyan turdagi mahsulotlarni sertifikatlashtirish tartibini ishlab chiqadi; - Bir turdagi mahsulotlarni sertifikatlashtirish (BMS) tizimida sertifikatlashtirilishi kerak bo`lgan muayan turdagi mahsulotlarni aniqlashda ishtirok etish; - muayyan turdagi mahsulotni sertifikatlashtirishi o`tkaziladigan MH fondini aniqlash va yuritish; - sertifikatlashtirishni tashkil qilish va o`tkazish; - muvofiqlik sertifikatini rasmiylashtirish, berish va tan olish; - sertifikatlashtirilgan mahsulotlarning reestrini yuritish; - berilgan mahsulotni sertifikatlashtirish natijalari haqida ma`lumot berish; - O`zDSt 51-032 standartida o`rnatilgan tartib asosida sertifikatlashtirish ishlarining mehnat sarfi va qiymatining hisob-kitob me`yorlarini aniqlash; - sertifikatlashtirilgan mahsulot ustidan inspektsion nazorat o`tkazish. Mulkchilik shaklidan qat`iy nazar, O`z SMT qoidalarini bajarayotgan va O`zDSt 5.2 standarti talablariga javob beruvchi tashkilotlar sertifikatlashtirish bo`yicha idoralar sifatida akkreditlanishi mumkin. Akkreditlangan sinash laboratoriyalari (markazlari) O`z SMTda quyidagi asosiy vazifalarni amalga oshirishadi: - mahsulotni sertifikatlashtirish bo`yicha sinovlarni o`tkazish va sinov dalolatnomalari berish; - sertifikatlashtirilgan mahsulot namunalarini, agar bu sertifikatlashtirish tartibida nazarda tutilgan bo`lsa, inspektsion (tekshirish) sinovlarini o`tkazish; - sifat tizimlari va ishlab chiqarishlarni sertifikatlashtirishda (sinovlarni o`tkazishning to`g`riligi borasida) ishtirok etish. Sinash laboratoriyalari (markazlari) sifatida “O`zstandart” agentligi va uni hududiy idoralarining laboratoriyalari, ilmiy-tekshirish va konstruktorlik tashkilotlarining sinov markazlari, boshqa laboratoriyalar va mulkchilik ixtiyoriy shaklidagi markazlar akkreditlanishi mumkin.

Sifat tizimlari va ishlab chiqarishlarni sertifikatlashtirish idoralari Sifat tizimlari va ishlab chiqarishlarni sertifikatlashtirish bo`yicha akkreditlangan idoralar quyidagi asosiy vazifalarni amalga oshiradi: - sifat tizimlarini dastlabki baholashni o`tkazadi va sertifikatlashtirishni o`tkazish uchun kontraktlar tuzadi; - ishlab chiqarishlarni sertifikatlashtirish usullarini va sifat tizimlarini tekshirish dasturlarini ishlab chiqadi; - sifat tizimi yoki ishlab chiqarishning auditini o`tkazadi; - sifat tizimi yoki ishlab chiqarish sertifikatlarini rasmiylashtiradi, sertifikatni beradi va tan oladi; - sertifikatlashtirilgan sifat tizimlari va ishlab chiqarishlar ustidan inspektsion nazoratni amalga oshiradi; - sertifikatlashtirish natijalari haqida ma`lumot beradi. Sifat tizimlari va ishlab chiqarishlarni sertifikatlashtirish bo`yicha idoralar sifatida “O`zstandart” agentligining hududiy idoralari, bir turdagi mahsulotlarni sertifikatlashtirish bo`yicha idoralar va boshqa ishlab chiqaruvchi va iste`molchilarga tobe bo`lmagan va belgilangan talablarga javob beradigan boshqa tashkilotlar akkreditlanishi mumkin. Mahsulot yoki buyum ma`lum tekshiruvdan o`tganligini, tekshiruvning xaqqoniyligi yoki sertifikatlashtirish idorasi tomonidan tekshirilganligini isbotlaydigan dalil - tamg`a, etiketka, sertifikat, ilova qilib yuboriladigan ro`yxat, sertifikatlashtirilgan mahsulotlar ro`yxati yoki korxona tayyorlovchilarning ro`yxati hisoblanadi. Muvofiqlik sertifikatini sertifikatlashtirish idorasi yoki uning nomidan akkreditlangan idora tomonidan berilishi mumkin. Sertifikatda qayd etiladigan ma`lumotlar quyidagilardan iborat: - sertifikatlashtirish idorasining nomi va manzili; - tayyorlovchining nomi va manzili; - mahsulotni va uning to`dasini belgilanishi, seriya raqami, sertifikatlashtirishga tegishli bo`lgan model yoki mahsulot turi;

- tegishli standartga havola; - vakil-shaxsning imzosi va lavozimi. Quyidagi keltirilgan hollarda sertifikat bekor qilinishi mumkin: - agar mahsulot (buyum, mol) ning tarkibiga yoki uni ishlab chiqarish texnologiyasiga o`zgartirishlar kiritilsa, bu esa o`z navbatida sertifikatlashtirish bo`yicha qilinayotgan tekshiruvda uning tavsiflarida o`zgarishlarga olib kelsa, hamda shu mahsulot namunalarining sinovlari qo`shimcha bayonnomadagi standart talablariga mosligi tasdiqlanmasa; - ishlab chiqarish texnologiyasining buzilishi va korxona-tayyorlovchi mahsulotining sifati pasaysa yoki material bilan ta`minlovchi tomonidan komplektlash detallari, yig`ish qismi tegishli standartlar talablarini buzilishiga olib kelsa. Sertifikatlashtirish natijalarini, tizim idorasi tomonidan sertifikatlashtirish ishlari to`g`risidagi ma`lumotlarni har doim chop etilishi lozim. Bu ma`lumotlar quyidagilarni o`z ichiga oladi: - sertifikatlashtirilgan mahsulot ro`yxati; - akkreditlangan sinov tashkilotlarining ro`yxati; - attestatlangan korxonalardagi sertifikatlashtirilgan mahsulot ro`yxati; - sertifikatlashtirish hujjatlarining ro`yxati. Bu ro`yxatlarni sertifikatlashtirish milliy idorasi bo`yicha qilinadigan ishlarda qatnashuvchi vazirliklarga yuboriladi.

Adabiyotlar: 1. Basovskiy L. Ye., Protas ь ev V. B. Upravlenie kachestvom: Uchebnik. – M.: INFRA – M, 2001. –212 s. 2. Ilenkova S.D. i dr. upravlenie kachestvom. –M.: izdatelskoe ob`edinenie «YuNITI», 1999. 3. ISO 9001 Razrabotka, vnedrenie, sertifikatsiya, uluchshenie sistem ы menedjmenta kachestva. Prakticheskoe rukovodstvo dlya spetsialistov po kachestvu. S-Peterburg. OOO “Izdatel ь stvo Forum Media”, avgust 2006 g. 4. Kanji J.K. An innovative approach to make ISO 9000 standards more effective // Total Quality Management. Vol.9. №1. 1998. pp. 67-78. 5. Lee-Peng Tan. ISO 9000: The answer for total quality management implementation? The Malaysian case. // Total Quality Management. Vol.12. №2. 2001. pp. 223-229 6. Mazur I.I. Upravlenie kachestvom: Ucheb. posob. - M.: Omega-L, 2005. - 400 s. 7. Mezher T., Ramadan H. The costs and benefits of getting ISO 9000 certification in the manufacturing sector in Saudi Arabia. Quality Assurance. №6 1999. pp. 107-122. 8. Peregudov V.L va boshq. Maxsulot sifati va raqobatbardoshligini boshqarish. T.: “Moliya”, 2002.

O'xshashlar

Mehmonxonalarning tashkiliy-boshqarish tuzilmasi

Fond birjasining tashkiliy tuzilmasi

Turizm sohasini boshqarishning tashkiliy tuzilmasi va marketingi

O'zbekistonda boshqarish nazariyasining rivojlanish bosqichlari

Investitsiya jarayonlarining mazmuni va asosiy bosqichlari