Молиявий менежментнинг концептуал асослари - Iqtisodiyot - Referatlar

Молиявий менежментнинг концептуал асослари

Yuklangan vaqt:

04.03.2024

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

107.5 KB

Ko'chirib olish

Молиявий менежментнинг концептуал асослари Режа: 1. Молиявий менежментни мустақил фан сифатида шаклланишида назарий билимлар ва концепцияларнинг ўрни ва аҳамияти 2. Молиявий менежментда қўлланадиган асосий моделлар

Молиявий менежментни мустақил фан сифатида шаклланишида назарий билимлар ва концепцияларнинг ўрни ва аҳамияти Молиявий менежмент концепцияси қуйидаги ўзаро боғлиқ бўлган асосий концепцияларга асосланади: 1. Пул оқимлари концепцияси. 2. Пул ресурсларининг вақтинча қийматлилик концепцияси. 1. Таваккалчилик ва даромад (фойда) ўртасида муросасозлик концепцияси. 3. Капитал баҳоси концепцияси. 4. Капитал бозорининг самаралилик концепцияси. 5. Ахборотнинг ҳар хиллилиги концепцияси. 6. Агентлик алоқалари концепцияси. 7. Харажатларнинг муқобиллилик концепцияси. 1. Пул оқимлари концепцияси қуйидагиларни назарда тутади: - пул оқимларининг идентификацияси, унинг давомийлиги ва турлари (қисқа муддатли, узоқ муддатли, фоизли ва фоизсиз); - пул оқимлари элементлари ҳажмини белгиловчи факторларни баҳолаш; - вақтнинг турли лаҳзаларида кучаювчи пул оқими элемент- ларини таққослашга имкон берувчи дисконтлаш коэффициентларни танлаш; - мазкур оқимга тааллуқли бўлган таваккалчилик ҳамда уларни ҳисобга олиш усулларини баҳолаш. 2 Пул ресурсларининг вақтинча қийматлилик концепцияси. Вақтинча қийматлилик - пул ресурсларининг муомаладаги объектив тавсифи. У қуйидаги 3 та сабабга асосланади: а) инфляцияга; б) кутилаётган даромад (фойда)нинг тўлиқ ёки қисман ололмаслик риск (хатар)ига; в) айланувчанликка. 3. Таваккалчилик ва даромад (фойда) ўртасида муросасозлик

концепцияси. Бу тамойилнинг маъноси: бизнесда ҳар доим, узлуксиз равишда ҳар қандай фойдани олиш - катта риск (хатар) билан боғлиқ ва улар ўртасидаги ўзаро боғлиқлик тўғри пропорционалдир. Шу билан бирга, фойдани максималлашуви - риск (хатар)ни минималлашуви билан боғлиқ лаҳзалар ҳам бўлиши мумкин. 4. Капитал баҳоси концепцияси - у ёки бу молиялаштириш манбасига хизмат кўрсатиш фирма учун бир хилда кечмайди. Натижада капитал баҳоси ҳар бир манбани фаолиятини таъминлаш учун керакли харажатларни қоплаш ва зарар кўрмаслик мақсадида минимал даражадаги даромадга эга бўлади. Капитал баҳосини миқдорий баҳолаш инвестиция лойиҳаларини таҳлил қилишда ҳамда муқобил вариантларни танлашда асосий ўринни эгаллайди. 5. Капитал бозорининг самаралилик концепцияси - молиявий бозорлардаги операциялар (қимматли қоғозлар билан) нинг ҳажми қимматли қоғозлар қиймати жорий нархларга қанчалик мувофиқ келишига боғлиқ. Бозор баҳоси кўп факторларга, шу жумладан маълумот ва ахборотларга ҳам боғлиқ бўлади. Ахборотлар оқими энг асосий факторлардан ҳисобланади, бундан ташқари ахборотларнинг қанчалик тезкорлик билан нархларга таъсир кўрсатишини бозор самарадорлигини ўзгаришига олиб келади. Бу ерда “самарадорлик” термини иқтисодий маънода эмас, балки ахборотларга нисбатан қўлланилган, яъни бозор самарадор- лиги унинг ахборотларга бойлиги ҳамда бозор иштироқчиларига уни етиб бориши билан боғлиқ. Бозорни ахборот самарадорлигига етишиши учун қуйидаги шартлар амалга ошиши лозим: - бозор кўп миқдордаги харидор ва сотувчиларга мавжудлиги хусусиятига эга; - бозорда ахборотлар барча субъектларга бир вақтда тарқалади ва уларни олиш учун харажат қилиш шарт эмас; - битишувларни амалга ошириш учун транзакцион сарфлар мавжуд эмас, яъни шартномалар тузиш учун тўсиқлар, солиқлар ва бошқа факторлар йўқ; - алоҳида юридик ҳамда жисмоний шахслар ўртасида тузиладиган

шартномалар, бозордаги умумий баҳоларга таъсир кўрсатмайди; - бозорнинг барча субъектлари рационал равишда кутилаётган фойдани максимал даражага кўтариш учун ҳаракатланади; - қимматли қоғозлар билан савдо қилишда ортиқча даромад олишни имкони йўқлиги, яъни бозорнинг барча қатнашчилари истиқболдаги натижани тенг эҳтимолли тарзда тузади. Самарали бозорнинг ўзига хос икки хусусияти мавжуд: 1. Бу бозордаги инвестор инвестицион капитал доирасида белгиланган таваккалчилик даражасидаги ўртача даромаддан кўпроқ фойда олиш учун асосланган имкониятга эга эмас. 2. Инвестиция қилинган капиталнинг даромадлилик даражаси–бу таваккалчилик даражасининг функцияси ҳисобланади. Бу бозор ни самарадорлик концепцияси амалиётда 3 турдаги самарадорлик даражаси билан намоён бўлади: 1) паст даражадаги; 2) ўртача даражадаги; 3) кучли даражадаги. Паст даражадаги самарадорлик шароитида акцияларни жорий баҳоси ўтган даврдаги баҳолар динамикасини ўзида тўлиқ акс эттиради. Бунда нархлар динамикасининг статистикасига қараб курсларни ошиши ёки пасайишини асосли равишда аввалдан тахминлаштириб бўлмайди. Ўртача даражадаги самарадорлик шароитида акцияларнинг жорий баҳоси нафақат ўтмишдаги нархлар ўзгаришини, балки барча тенг имкониятли ахборотларни бозорга келиб тушиб нархларда акс этиши билан характерланади. Кучли даражадаги самарадорлик шароитида жорий нархлар барча бозор иштироқчиларига тегишли ахборот сифатида майдонга чиқади, яъни ҳеч ким қимматли қоғозлар бўйича юқори даражадаги фойда олиш имкониятига эга бўлмайди.

6. Ахборотнинг ҳар хиллилиги концепцияси бешинчи концепция билан узвий боғлиқдир. Унинг маъноси қуйидагича: бошқаларга етиб бормаган ахборотларни, алоҳида категориядаги шахслар эга бўлиши мумкин. Бу ахборотлардан фойдаланиш ижобий ва салбий натижа бериши мумкин. 7. Агентлик алоқалари концепцияси ни молиявий менеж ментга киритилиши бизнеснинг ташкилий-ҳуқуқий шаклидаги мураккабликлар билан боғлиқ. Унинг маъноси шундаки: мураккаб ҳуқуқий-бошқарув шаклларида бошқарув функцияси билан эгалик қилиш функцияси ўртасида узилишлар мавжуд, яъни компаниялар эгалари бошқаришдан узоқлашади, бошқарувни эса компания менежерлари бажарадилар. Менежерлар ҳамда компания эгалари ўртасида ўзаро яхши алоқа ўрнатиш ҳамда менежерларнинг номақбул ҳаракатларини чегаралаш учун мулк эгалари агентлик харажатларини қоплашга мажбур бўладилар (масалан, компания олган даромадларни менежерларга алоқасини чегараланиши). 8. Харажатларнинг муқобиллилик концепцияси. Унинг маъноси: ҳар қандай қўйилмалар доимо муқобил манбага эга бўлади. Молиявий менежментда қўлланадиган асосий моделлар Корхона активлари ва, шу жумладан молиявий активлар турли кўринишларда мавжуд бўлади. Шу нуқтаи назардан молиявий активлар портфели ёки инвестицион портфель ҳақида сўз юритиш мумкин. Ўз молиявий имкониятлари доирасида корхона ўз ресурсларини молиявий активларнинг турли комбинацияларига йўналтириши мумкин. Инвестицион портфель ҳақида Уилям Шарп ва Гарри Марковицнинг назариялари ҳозирда энг кенг тан олинган. Ундаги асосий қоидалар қуйидагича: 1. Инвестициянинг муваффақияти унинг активлар турлари бўйича тақсимланишига боғлиқ.

2. Муайян қимматли қоғозга инвестициянинг хатари фойданинг прогноз қилинган миқдори кутилаётган миқдоридан фарқланиши эҳтимоли билан аниқланади. Прогнозланаётган миқдор фойда динамикаси бўйича статистик маълумотларни қайта ишлаб, хатар эса кутилаётган фойда миқдоридан ўртача квадратик четланиш сифатида аниқланиши мумкин. 3. Инвестицион портфель бўйича умумий даромадлилик уни таркиби ўзгариши билан ўзгариши мумкин. Демак, жами хатарни пасайтиришга ва жами даромадни оширишга интилиш лозим. 4. Портфелни шакллантиришда қўлланаётган барча баҳолашлар эҳтимолий характерда. Хатарнинг ўрнатилган даражасида максимал кутилаётган даромадни ёки даромаднинг белгиланган даражасида минимал хатарни таъминловчи портфель самарали портфель деб аталади. Самарали портфелларни аниқлаш алгоритми 1950 йилларда Г. Марковиц томонидан ишлаб чиқилган эди. Ҳар қандай активга эгалик қилиш корхона умумий даромадига таъсири бўйича муайян хатар билан боғлиқ. Портфелнинг умумий хатари икки қисмдан иборат: - диверсификацияланувчи (тизимли бўлмаган) хатар, бу хатар инвестицияларни диверсификациялаш орқали силлиқланиши мумкин; - диверсификацияланмайдиган (тизимли ёки бозор) хатар, уни портфель таркибини ўзгартириш билан камайтириб бўлмайди. Портфелни шакллантиришда асосий эътибор бозор хатарларига қаратилади. “Портфель назарияси” доирасида статистик методлар ёрдамида портфель хатарини энг мақбул равишда тақсимлаш ва фойдани баҳолаш амалга оширилади. Бу назария ўз ичига тўрт элементни олади: 1) активларни баҳолаш; 2) инвестицион қарорлар; 3) портфелни оптималлаштириш; 4) натижаларни баҳолаш. Молиявий менежмент суянадиган концепциялардан бири капиталнинг таркиби назариясидир. Бу назария Франко Модильяни ва Мертон

Миллернинг 1958 йилда ва 1963 йилда эълон қилинган икки асарида баён этилган ( Modigliani F . Miller M . H . The Cost of Capital , Corporation Finance and the Theory of Investment . Amer. Econ. Rev 1963, June. P. 261-297; Modigliani F., Miller M. H. Taxes and the Cost of Capital: A Correction. -Amer. Econ. Rev. 1963 June. P. 433-443). Унга кўра ҳар қандай фирманинг қиймати мутлақо унинг келажакдаги даромадлари билан белгиланади ва капиталнинг таркибига боғлиқ эмас . Агар фирма фаолиятини қарз капитал ҳисобидан молиялаш фойдалироқ бўлса , капиталнинг аралаш таркиби хос бўлган компаниянинг акциялари эгалари ўз фирмалари акциялари бир қисмини сотадилар ва тушумни жалб этилган манбалардан фойдаланмаётган фирманинг акцияларини сотиб олишга сарфлайдилар . Фирмаларнинг қимматли қоғозлари билан операциялар пировардида бу фирмаларнинг баҳолари бараварлашувига олиб келади. Шундай қилиб фирма акциялари бозор қиймати ўз ва қарз капитал ўртасидаги нисбатга боғлиқ бўлмайди. Инвестицион портфелни бошқаришда портфелга янги воситаларни қўшиш масаласини ҳал этиш учун уларни таҳлил этиш лозим бўлади. Буни амалга оширишнинг қатор усуллари мавжуд ва улар орасида САРМ - Capital Asset Pricing Model алоҳида ўрин тутади. Мазкур модель тизимли хатар ва даромадлиликни бир- бири билан боғлайди. Бунда САРМ модели қатор фаразларга асосланади: 1. Ҳар бир инвестор ўз бойлигини режалаштирилаётган давр охирига максималлаштиришга интилади. 2. Барча инвесторлар муайян хатарсиз фоиз ставкасида чекланмаган миқдорларда ссуда олишлари ва беришлари мумкин, бунда активларни “қисқа” сотишларга (сотиш пайтида ўзида мавжуд бўлмаган активларни сотиш бўйича шартнома) чекловлар йўқ . 1. Барча инвесторлар барча активлар бўйича кутилаётган даромадлиликни, дисперсия ва ковариацияларни бир хил баҳолайдилар. 2. Барча активлар бўлина олади ва бутунлай ликвид характерда (бозорда мавжуд баҳоларда тўла сотилиши мумкин). 3. Трансакция харажатлари мавжуд эмас.

4. Солиқлар эътиборга олинмайди. 5. Барча инвесторлар баҳони четдан берилган экзоген миқдор сифатида қабул қиладилар (сотувчиларнинг фаолияти бозор баҳоларига таъсир этмайди). Барча молиявий активлар миқдори аввалдан белгиланган ва ўзгармайди. Моделнинг мантиқи қуйидагича ифодаланади: Y = f ( x ), Бу ерда Y - даромадлилик, x - активнинг хатар даражаси. Мазкур формула, биринчидан, даромадлилик хатар билан бевосита боғланганлигини, иккинчидан, хатар бирон-бир кўрсаткич орқали ифодаланганлигини ( В - коэффициент), учинчидан, хатарнинг ва даромадлиликнинг ўртача даражаси хос активлар мавжудлигини ва, тўртинчидан, хатар даражаси нолга тенг, лекин муайян даромад келтирадиган активлар мавжудлигини назарда тутади. Бозордаги ўртача хатар коэффициенти 1 га тенг деб олинади. Тегишли равишда хатар даражаси юқори активларда хатар коэффициенти 1 дан юқори бўлади. САРМ моделида тизимли хатарлар мана шу коэффициент орқали ифодаланади. Портфель бўйича йиғма коэффициентнинг ўсиши хатар даражаси ортишини билдиради. Масаланинг муҳим жиҳати шундаки, даромадлилик хатар даражасига тескари пропорциональ, яъни хатари юқорироқ активларга юқорироқ даромад ваъда қилинган бўлади. Кўриниб турибдики, ХХ асрнинг 60-йилларида У. Шарп, Ж. Линтнер ва Ж. Моссиннинг саъй-ҳаракатлар билан ишлаб чиқилган бу модель молиявий активлар даромадлилигини тизимли хатарлар билан портфель даромадлилигини боғлаган ҳолда баҳолайди. Ўзларининг 1963 йилдаги асарида Ф.Модильяни ва М.Миллер дастлабки моделга корпорацияларга солиқ омилини киритдилар, яъни ноль солиқ солиш шартини юмшатдилар. Корпорацияга солиқни эътиборга олинадиган бўлса, бошқа барча тенг шароитларда, қарз капитал улуши қанча юқори бўлса, акциялар баҳоси шунчалик юқори бўлади. Чунки акциядорларга даромад солиқ тўлангандан кейин қолган фойдадан, кредиторларга тўловлар эса солиқ тўлангунга қадар фойдадан бажарилади. Солиққа тортишдаги бундай асимметрия қарз

капитал ортиши билан фирма даромадининг инвесторлар ихтиёрида қоладиган қисми ортишига олиб келади. Демак, фирма 100 фоизга қарз капитал ҳисобидан молияланса, акциялар курси энг юқори бўлар эди. Лекин, реал ҳаётда фирма капиталидаги қарзлар улуши 100 фоиздан анча узоқда бўлади. Юқоридаги моделда капиталнинг ноқулай таркиби туфайли вужудга келадиган қийинчиликларни енгиш харажатлари омили эътиборга олинмаган. Қарзларнинг капиталдаги улуши ортиши билан солиқ тўловлари пасайиши ҳисобига эришилаётган тежам ортиб боради. Лекин, қарзларнинг муайян даражасида маблағлар манбаларининг хатарлироқ таркиби билан боғлиқ харажатлар мазкур тежамдан ҳам ортиб кетиши мумкин. Молиявий қийинчиликларга дуч келишни ҳисобга олиб такомиллаштирилган Модильяни-Миллер назарияси қуйидаги хулосаларни беради: 1) қарз капиталнинг муайян улуши фирма учун фойдали; 1) қарз капиталдан ҳаддан зиёд фойдаланиш фирмага зарар келтиради; 2) ҳар бир фирма учун қарз капиталнинг оптимал улуши мавжуд бўлади. Мазкур назария солиқ тўловлари пасайишидан тежам билан молиявий харажатлар ўртасидаги компромисс назарияси деб аталади ( tax savings - financial costs trade off theory ) ва у капиталнинг оптимал таркибига таъсир этувчи омилларни яхшироқ тушунишга имкон беради. Молиявий менежмент соҳасида Ф. Модильяни ва М. Миллер томонидан илгари сурилган ғоялардан бири дивидендлар назариясидир ( Miller M . H ., Modigliani F . Dividend Policy , Growth and the Valuation of Shares . - Journ . Business . 1961 Oct . P . 411-433). Унга кўра компаниянинг дивидендлар сиёсати унинг акциялари курсига таъсир этмайди. Чунки акциядорлар томонидан дивиденд кўринишида олинаётган ҳар бир доллар уларни келажакдаги дивидендлардан маҳрум этади. Келажакдаги даромадларнинг дисконтланган қиймати эса ҳозирги даромад миқдорига тенг. Молиявий менежментда инвестицион портфель концепцияси алоҳида ўрин тутади. Унга 1990 йилда иқтисодиёт бўйича Нобель мукофотига сазовор бўлган Гарри Марковиц асос солган ( Markovitz . Portfelio Selection . -

Journ . Finance . 1952. March . P . 77-91). Г. Марковицнинг портфель назариясининг асосий хулоса-лари қуйидагилардир: 1) хатарни минималлаштириш учун инвесторлар активларни инвестицион портфелларга гуруҳлашлари лозим; 2) алоҳида актив бўйича хатарни уни диверсификацияланган портфелнинг умумий хатарлилига таъсири билан ўлчаш лозим. Портфель назарияси инвесторларни хатарни ўлчашга ундаса ҳам, хатар даражаси билан даромадлилик ўртасидаги боғлиқликка аниқлик киритмайди. Уильям Шарп томонидан ишлаб чиқилган молиявий активларнинг даромадлилигини баҳолаш модели ( Capital Asset Pricing Model , CAPM ) бу боғлиқликни ифодалаб беради ( Sharpe W . F . Capital Asset Prices : A Theory of Marut Eguilibrium Under Conditions of Risk . - Journ . Finance . 1964. Sept . P .425-442). C АРМ капиталнинг идеал бозори мавжуд деб фараз қилади. Бу моделга кўра хатар хос активларнинг ҳар қандай тури учун талаб қилинадиган даромадлилиги уч ўзгарувчининг функциясидан иборат бўлади: хатарсиз даромадлилик, қимматли қоғозлар бозоридаги ўртача даромадлилик ва мазкур молиявий актив даромадлилигининг бозордаги ўртача даромадлиликка нисбатан тебраниши индекси. САРМ фирма капиталининг умумий баҳосини ҳамда фирма амалга ошираётган алоҳида лойиҳаларнинг талаб этиладиган даромадлилигини аниқлашда муҳим аҳамиятга эга. Молиявий менежментда қўлланадиган муҳим назарий хулосалардан бири бозорлар самарадорлиги гипотезасидир ( Efficient Markets Hypothesis , EMH ). Самарадорлик сўзи бу ерда бозор ҳақидаги ахборотга тааллуқли бўлиб, самарали бозор тушунчаси унинг баҳоларида барча маълум ахборот акс этишини билдиради. Бозорнинг ахборот самарадорлиги таъминланиши учун тўрт шарт бажарилиши лозим: 1. Ахборот бозорнинг барча субъектларига бир пайтда очиқ бўлади ва ахборотнинг олиниши бирон-бир харажатлар билан боғланмаган. 2. Трансакцион харажатлар, солиқлар, битимлар тузишга тўсқинлик қилувчи бошқа омиллар мавжуд эмас.

3. Алоҳида жисмоний ёки юридик шахс томонидан амалга оширилаётган битишувлар баҳоларнинг умумий даражасига таъсир эта олмайди. 4. Бозорнинг барча субъектлари оқилона ҳаракат қиладилар, кутилаётган нафни максималлаштиришга интиладилар. Бозорлар самарадорлиги гипотезаси (ЕМН) фирманинг қийма- тини молия бозоридаги операциялар ҳисобидан ошириб бўлмас-лиги ҳақидаги хулоса учун имкон беради. Чунки бу операциялар соф келтирилган қиймати ( NPV ) нолга тенг. Демак, фирманинг қиймати амалда моддий товарлар ва хизматлар ҳаракати билан боғлиқ операциялар натижасидагина ортади. Молиявий актив- ларнинг қиймати умуман олганда объектив миқдор. Шунинг учун уларни ифодаловчи у ёки бу қийматли қоғозларнинг оширилиши ёки пасайтирилган қиймати тўғрисидаги таҳлиллар ёки мулоҳазалар пухта текшириб чиқилиши лозим. Молиявий ресурсларга эгалик билан уларни тасарруф қилиниши бир- биридан ажралган ҳолларда агентлик муносабатлари келиб чиқади. Ресурсларнинг эгалари принципиаллар деб аталиб, улар қарорлар қабул қилиш бўйича ваколатларни агентларга берадилар. Молияни бошқариш нуқтаи назаридан энг муҳим агентлик муносабатлари акциядорлар билан менежерлар ўртасида ҳамда кредиторлар билан акциядорлар ўртасида келиб чиқади. Менежерлар томонидан акциядорлар манфаатларига жавоб бермайдиган қарорлар қабул қилиниши ва ҳаракатлар қилиниши агентлик низоларини келтириб чиқаради. Менежерлар устидан акциядорлар назоратини ўрнатиш эса агентлик харажатлари деб аталадиган харажатларни талаб этади. Бундай харажатларга мисол қилиб аудитор текширувини ўтказишга харажатларни келтириш мумкин. Агентлик низоларини ҳал этиш йўлларидан бири менежерларни рағбатлантириш тизимидир. Стивен Росснинг «Арбитраж баҳо шаклланиш» ( Arbitrage Pricing Theory ) модели. Молиявий менежментда арбитраж ( arbitrage ) тушунчаси. Бу ёндашув Йель университети профессори Стивен Росс томонидан 1976 йилда таклиф этилган. Модель асосида ҳар қандай акциянинг ҳақиқатдаги даромадлилиги икки қисмдан: нормаль, яъни кутилаётган ва хатар билан боғлиқ, яъни ноаниқ

даромадлиликдан иборат деган фараз ётади. Ўз навбатида хатар кўплаб омилларга боғлиқ бўлади. Мазкур моделни сўзларда қуйидагича ифодалаш мумкин: Ҳақиқатдаги даромадлилик кутилаётган даромадлилик + биринчи омилнинг таъсири + иккинчи омилнинг таъсири + ... + моделга киритилмаган омилларнинг таъсири. Ҳар бир омилнинг таъсири эса омилдаги ўзгаришни даромадлиликнинг шу омил таъсирига қанчалик даражада боғлиқлигини ифодаловчи коэффициентга кўпайтмаси сифатида аниқланади. Омилларнинг танлаб олиниши пухта ўтказиладиган сифат таҳлилига таяниши лозим. Моделнинг қўлланиши анча мураккаб математик статистика аппаратига асосланади. Франко Модиляни ва Мертон Миллернинг «Капитал таркиби (структураси)» назарияси. Ф. Модиляни ва М. Мертон муайян шароитларда фирманинг бозор қиймати ва капиталнинг қиймати унинг таркибига боғлиқ эмас, демак, уларни оптималлаштириш мумкин эмас, шунингдек, фирманинг бозор қийматини капитал таркибини ўзгартириш ҳисобига ошириш ҳам мумкин эмас. Мазкур ёндашув қуйидаги фаразларга асосланади: - самарали капитал бозори мавжудлиги (ахборотнинг бепуллиги, барча манфаатдор субъектлар бозорга кира оладилар, трансакцион харажатлар йўқ, қимматли қоғозлар пакети хоҳлаганча майдалаштирилиши, инвесторлар оқилона ҳаракат қилиши); - компаниялар фақат икки турдаги мажбуриятларни эмиссия қиладилар - хатарсиз ставкали қарз мажбуриятлари (облигация) ва акциялар (хатар хос капитал); - жисмоний шахслар қарз операцияларини хатарсиз ставкада амалга ошира оладилар; - банкротлик билан боғлиқ харажатлар йўқ; - барча компаниялар хатарнинг битта гуруҳига мансуб; - кутилаётган пул оқимлари муддатсиз аннуитетдан иборат (даромадлар ўсиб борувчи эмас); - солиқлар йўқ.

Капитал таркиби назариясининг иккита хулосаси мавжуд: - компаниянинг бозор қиймати капиталнинг таркибига боғлиқ эмас ва унинг операцион фойдасини мазкур компаниянинг хос бўлган хатар тоифасига мувофиқ келадиган ставка бўйича капиталлаштирилиши орқали аниқланади; - молиявий қарам компания ўз капиталининг қиймати шунга ўхшаш молиявий мустақил компаниянинг даромад ва хатар даражаси бўйича ўз капитали қиймати билан хатар учун мукофот йиғиндисига тенг бўлади. Хатар учун мукофот эса ўз капитали қиймати билан қарз капитал қиймати миқдорлари ўртасидаги тафовутни молиявий левериж миқдорига кўпайтириб аниқланади. Мазкур хулосалардан кўриниб турадики, арзонроқ манбаларни жалб этиш компаниянинг бозор қийматини оширмайди. Чунки арзон манбани жалб қилишдан келадиган ютуқ хатар даражаси ортиши ва шунга мувофиқ ўз капитали қадрсизланиш туфайли йўққа чиқади.

Адабиётлар : 1. Ванхорн, Джеймс, С, Вахович, мл., Джон, М. Основы финансового менеджмента, 12-е издание: Пер. с англ. — М: ООО "И.Д. Вильяме", 2008. — 1232 с: ил. — Парал. тит. англ. ISBN 978- 5-8459-1074-5 (рус.) 2. Ковалева В. «Финансовый анализ», Москва, «Финансы и статистика», 1996г. 3. Леонтьев В.Е. Финансовый менеджмент: Учебник. - М: Элит, 2005. - 560 стр. 4. Павлова Л.Н. Финансовый менежмент. Учебник. - М: ЮНИТИ-ДАНА, 2003.- 269с. 5. Тошмуродова Б.Э., Элмирзаев С.Э.,Турсунова Н.Р. Молиявий менежмент. Дарслик Ўз РО ва УМТВ ТМИ.- Т.: «Иқтисод- молия», 2017.- 338 бет

O'xshashlar

Молиявий менежментнинг математик асослари

Молиявий менежментнинг инструментлари

Бошқарув ҳисобининг концептуал асослари

Молиявий менежментнинг иқтисодий моҳияти, предмети ва функциялари

Менежментнинг ривожланиш тарихи ва назарий асослари