Меҳмонхона жамоавий қисмининг ташкиллантирилиши - Iqtisodiyot - Referatlar

Меҳмонхона жамоавий қисмининг ташкиллантирилиши

Yuklangan vaqt:

20.09.2019

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

63 KB

Ko'chirib olish

Меҳмонхона жамоавий қисмининг ташкиллантирилиши Режа: 1. Меҳмонхона хўжалиги жамоавий қисмини таркибий қисми 2. Меҳмонхона хўжалигининг жамоавий қисмига қўйилган талаблар ва уларни ташкил этиш 3. Жамоавий қисмлардаги хизматчилар, яшовчилар, ички, кириш, чиқиш, аралаш оқимлар, уларнинг бошқарилиши

Таянч иборалар: яшаш қисми, административ, ёрдамчи гуруҳ хоналари, вестибюл, жамоавий қисм, меҳмонлар келиб-кетиши, вестибюл интерьери, зинапоялар, гардероб, порятье, мебел, спорт-соғломлаштириш, ички оқим, кириш оқими, чиқиш оқими. 1. Меҳмонхона хўжалиги жамоавий қисмини таркибий қисми Меҳмонхона хўжалиги таркибидаги хоналарни асосан яшаш, административ, хизмат кўрсатиш ва ёрдамчи хоналар гуруҳлари ташкил этади. Яшаш хоналар гуруҳига ундаги барча категориядаги номерлар ва уларга бевосита боғлиқ бўлган хоналар кирсада, административ хоналар гуруҳини ўзининг барча хоналари ва коммуникацияси билан вестибюл, административ кабилар ташкил этади. Меҳмонхона хизматини юқори даражада бажариш учун, уларга киноконцерт заллари, мусиқали салонлар, конференция ўтказиш, учрашувлар хоналар гуруҳи киради. Ёрдамчи хўжаликларига хўжалик ва омборхоналар, яъни чойшабхона ва кир ювиш хонаси, инвентарлар ва таъмирлаш устахоналари, омборхоналар, устахоналар ташкил этади. Меҳмонхона хўжалигидаги бу гуруҳ хоналарни, янада катта гуруҳларга бўлсак, унда уларни асосан жамоавий ва яшаш қисмига бўлиш мумкин. Меҳмонхонанинг жамоавий (коллектив) қисми деб, одамларнинг жамоа (коллектив), гуруҳ бўлиб, биргаликда бўлиб туриш жойлари, хоналари тушунилади. Уларга, меҳмонхона биносининг кўп ҳолда биринчи ёки ярим подвал қисмига жойлашган: вестибюл – қабул қилиш, узатиш гуруҳ хоналари, овқатланиш корхонаси, турли хизматлар кўрсатиш билан боғлиқ хоналар, административ гуруҳ хоналари киради. Вестибюл, меҳмонхонада марказий хона ҳисобланади, қолганлари ундан сўнг ёки унинг атрофида ташкил топиши мумкин. Жамоавий хоналар гуруҳидаги административ хоналар меҳмонхона коридорларининг икки

томонига жойлаштирилади. Овқатланиш корхонаси хоналари анфидиал турда – кетма-кет: бар, ресторан зали, ошхонаси ва кетма-кет жойлаштирилган ёрдамчи хоналар ташкил этиши мумкин. Турли хилдаги конференция, концерт, кино ва ҳ.к. заллар мавжуд бўлса, улар ҳам маълум бир композицияда жойлаштирилади. Умуман олганда, жамоавий гуруҳ хоналари бир-бирига яқин ва боғлиқ ҳолда бўлса мақсадга мувофиқ бўлади. Юқорида кўрсатиб ўтганимиздек, вестибюл гуруҳ хоналари, меҳмонхоналар асосий меҳмонларни қабул қилиш ва кузатиш хоналар гуруҳидан иборат. Улар таркибида: навбатчи администратор, паспорт столи, касса ва хизмат кўрсатиш бюроси киради. Бундан ташқари, уларда алоқа агентлиги, транспорт бўлими, сувенирлар, парфюмерия, газета ва журналлар сотиш киоски бўлиши мумкин. Шунингдек, халқаро алоқа бўлими, банк бўлими, транспорт агентлиги, ателье ва сартарошхона ва ҳ.к. ҳам шу ерда бўлиши мумкин. Вестибюлдан ресторан ва кафеларга ҳамда яшаш қисмига ўтиш мумкин бўлиши керак. Меҳмонхона жамоавий қисм администрация хоналарини: директор кабинети, бухгалтерия ва кадрлар бўлими ташкил топади. 2. Меҳмонхона хўжалигининг жамоавий қисмига қўйилган талаблар ва уларни ташкил этиш Меҳмонхона хўжалигининг жамоавий қисми истеъмолчилар ва хизматчилар эҳтиёжидан келиб чиққан ҳолда, уларнинг талабларини қондириши, ҳам яшашда, ҳам яшовчиларга хизмат кўрсатишда қулай бўлиши керак. Шунинг учун меҳмонхоналарнинг дастлабки лойиҳаланишидан бошлаб бу талаблар кўриб чиқилиши лозим. Жамоавий гуруҳ хоналаридан бошқаларига нисбатан бирмунча муҳим ҳисобланган вестибюлни ташкил этишда, унинг меҳмонлар келиб ва кетиш, ҳамда бўлиниш жойи эканлигини ҳисобга олиш керак. Шунинг учун, уни ташкил этишда албатта, меҳмонхонага бош – асосий кириш жойи унда

бўлиши, шу билан бирга вертикал коммуникациялар туташган жойи ва мижозлар дам олиш зонаси бўлиши керак. Вестибюл расмийлаштириш стойкаси ва қисқа вақт дам олиш жойи ораси ўтиш йўли бўлмаслиги, шу билан бирга яшовчилар кириш лифти ёки зинапояси унча узоқ бўлмаслиги, айниқса номерлар калити олиш ва бериш жойидан узоқ бўлмаслиги керак. Вестибюл билан ресторан, кафе ва бар, сартарошхона, юкни ташийдиганлар хоначаси, инвентарлар ижараси пункти, тиббий хизмат кўрсатиш хоналари бир-бирига қисқа, қулай боғлиқликда бўлиши талаб этилади. Вестибюл гуруҳи хоналари ҳам ҳажмий, ҳам кенгликда кўзга кўринар, дид билан жиҳозланган, осойишта, ёруғ ва шинам бўлса мақсадга мувофиқ бўлади. Унинг баландлиги меҳмонхона категорияси, даражасидан, сиғимидан келиб чиққан ҳолда 3,6; 4,2; 4,8 м ёки бундан юқори бўлиши, умуман қанчалик баланда бўлса шунчалик ҳашаматли, кўркам кўринади. Вестибюл гуруҳидаги хоналарда юмшоқ мебель (кресло, диванлар, стуллар) гуруҳ-гуруҳ этиб жойлаштирилади. Стол ва стуллар турли конфигурацияда бўлиши мумкин. Аммо, албатта, улар умумий интерьрега қўйилиши – мос келиши зарур. Бу ерда телевизор, радиоприемник қўйилса ҳам бўлади. Поллари паркет бўлмаса албатта, йўлакли гиламлар, гиламлар тўшалса ёки пластикли қоплама қопланса мақсадга мувофиқ бўлади. Вестибюл интерьери бу меҳмонлар кўзига биринчи тушадиган жой, шунинг учун унинг интерьерига кўпроқ эътибор бериш зарур. Меҳмонхона вестибюлининг тартиби, тозалигидан меҳмонлар меҳмондорчилик даражасини аниқлайдилар. Меҳмонлар вестибюлда ҳужжатларни расмийлаштиришларидан, керакли ахборот олишларидан ташқари, бу ерда қисқа дам олиб, хордиқ чиқарадилар, кутадилар. Вестибюлнинг аҳамиятли элементларидан яна бири бу зинапоялар. Улар ўзларининг тузилиши, кенглиги, баландлиги билан умумий интерьерни безашлари керак. Вестибюлда бўлган киосклар гуруҳи (газета, сувенир, чекиш маҳсулотлари, парфюмерия) ва хизмат кўрсатиш бюроси, нарсаларна сақлаш

камераси, гардероби ҳам интерьерга мос бўлиб, қўйилишида одамлар оқимига халақит бермаслиги керак. Қоидага асосан, административ хизматлар, портье (меҳмонхона швейцари) ва ҳисоб-китоб бўлимлари умумий залдан тўсиқлар билан ажратилиши керак. Улар меҳмонлар билан мулоқотга халақит бермаслиги керак. Бу хизматлар шундай қурилиши керакки, хизматчилар иш давомида меҳмонхона вестибюлига кириб келганларни кўриб туришлари ва тартибни назорат қилиб туришлари мумкин бўлсин. Меҳмонхона интерьерида кўкламзорлаштириш ҳам муҳим ҳисобланади. Меҳмонхона учун декоратив ўсимликлар, хоналарда ривожланадиганларини танлаш керак. Гуллар вестибюлда, зиналарда керамик ёки пластмассали тувакларга экилиб, махсус тагликларга қўйиш керак. Уларни турли усулда капроний иплар ёрдамида осма равишда ҳам қўйиб чиқиш мумкин. Шу билан бирга турли хилдаги сунъий гулларни ҳам қўллаш мумкин. Меҳмонхона жамоавий қисмида конторали, ресторан ва махсус мебеллар қўлланилади. Конторалар мебели турли хизматчилар ва навбатчилар учун ишлатилса, бар, кафе, ресторанларда ресторан мебели ва сартарошхона ҳужжатлар ва карточкалар учун махсус мебеллар қўлланилади. Вестибюлдаги мебеллар ҳам икки гуруҳга: хизмат мебели (административ иш жойида, портье, ҳисобчи, операторларга) ва меҳмонлар учун мебел бўлинади. Вестибюлда жамодонлар, сумкалар қўйиш учун, журнал столчалари, юмшоқ диван, креслолар қўйилади. Агар майдон етишса турли кўринишдаги дам олиш учун мебеллардан “фолча”лар ҳосил этиш мумкин. Меҳмонхона жамоавий қисмида, яна бир неча овқатланиш корхоналари бўлиб, улар нафақат меҳмонларни, улардан ташқари келувчи туристларга кириш бемалол вестибюл гуруҳидан бўлиши кера. Уларни шундай жойлаштириш керакки, яшаш қисмидан йўлаклар тўғридан-тўғри бўлса,

хўжалик зонасидан қисқа бўлиш керак. Овқатланиш корхоналаридаги жойлар меҳмонхонадаги жойга тенг ёки кўп бўлиши керак. Овқатланиш корхоналари заллари меҳмонхона номерлари ва вестибюл билан қулай боғлиқликда бўлиши керак. Дам олиш, маиший хизмат кўрсатиш хоналарининг бўлиши, меҳмонхоналарнинг категориясига боғлиқ равишда бўлиб, асосан 4* ва 5* меҳмонхоналарда тўлиқ ташкил топади. Улар ҳам ҳам вестибюл, ҳам яшаш қисми билан қулай боғлиқликда бўлиши талаб этилади. Меҳмонхоналарда конференция зали, кўриш зали турли учрашувлар учун хоналар кўп ҳолда биринчи ёки иккинчи қаватларда жойлаштирилади. Уларни универсал мақсадда қўллаш учун ташкил этиш мақсадга мувофиқ бўлади. Уларга кириш, чиқиш вестибюлдан бажарилиши қулайлик яратади. Меҳмонхона жамоавий қисмида маиший хизмат кўрсатиш корхоналарининг хоналари ҳам бўлиб, улар меҳмонхона биносининг пастки қаватларида бўлиб, кўп ҳолда уларнинг охирги қисмларида режалаштирилади. Туристик спорт-соғломлаштириш хоналари: метод кабинет инструкциялаш, инвентар ижараси хоналари, маданий дам олиш хоналари атрофида бўлса, спорт инвентарлари омбори ярим ёки подвал хоналарда жойлаштирилади. Худди шунингдек, бу ерда сауна-бассейни билан, машқ қилиш хоналари ҳам бўлиши мумкин. 3. Жамоавий қисмлардаги хизматчилар, яшовчилар оқимлари ва уларнинг бошқарилиши Меҳмонхоналар жамоавий қисмини ташкиллаштиришда, ундаги одамлар ҳаракат оқимларини ҳисобга олиш муҳим ҳисобланади. Чунки, меҳмонхона таркибий хоналарини ўзаро боғлаб турувчи, ундаги оқимлар ҳисобланади. Меҳмонхонада ички, кириш ва чиқиш оқимлар таркиб топади.

Ички оқим деб, хоналар ёки гуруҳ хоналари орасидаги одамлар ҳаракати тушунилса, кириш оқимига, меҳмонхонага кирувчи яшовчилар, янги келганлар, меҳмонхона хизматчилари, ресторанларга кирувчилар, ҳамда меҳмонхонага келтирилган мебеллар, инвентарлар, тоза чойшаблар, маҳсулотлар, багажлар ва ҳ.к. ҳаракати тушунилади. Чиқиш оқимлари, меҳмонхоналарга кириш оқимига тескари бўлган меҳмонхонадан кетаётган, озиқ-овқат чиқиндилари, эскирган жиҳозлар, юк ва бошқалар ҳаракати ташкил этади. Барча ҳосил бўладиган оқимлар маълум йўналишда ва мўлжалга қаратилган бўлади. Ҳосил бўладиган технологик оқимлар ҳаракати вақтида бирлашиши, ёки тескари бир-биридан изоляцияланиб, ажралиши мумкинки, буларнинг сабаби асосан уларнинг санитария ҳолатининг тўғри келмаслиги бўлиши мумкин. Оқимларнинг асоси бўлиб, меҳмонхонага келувчилар оқими ҳисобланади. У меҳмонхона бош кириш жойидан қабул қилиш стойкасига, сўнг лифт ва яшаш номерига боради. Меҳмонларни кетишида бу оқим унга қарама-қарши равишда бажарилади. Бундан бошқа меҳмонлар оқими яшаш қаватларидан овқатланиш хоналарига, маиший хизмат, кўнгилочар ва спорт- соғломлаштиришга мўлжалланган хоналарга йўналади. Яшовчилар билан бирга хизматчилар оқими ҳаракати ҳам мавжуд бўлиб, уларни ҳаракат йўналиши ва интенсивлигини бошқариш мумкин. Меҳмонхоналарни ташкил этишда кириш, чиқиш жойларининг аҳамияти катта ҳисобланади. Асосан, меҳмонхоналарда камида учта: асосий, кириш, ресторанга кириш ва хизматчилар кириши ҳамда чиқиш ва ресторанларга келган машиналарни бўшатиш майдончаси бўлади. Бундай бўлиши уларни оптимал равишда эксплуатация этишни таъминлайди. Бундан бошқа, ҳар вақтда чойшаблар, чиқиндилар, жиҳозлар учун очилувчи- ёпилувчи кириш ва чиқиш жойлари бўлиши мумкин.

Меҳмонхоналар таркибий қисмидаги хоналарнинг ўзаро боғлиқлигини бажариш мақсадида, уларда вертикал ва горизонтал боғлиқлик ёки коммуникациялар амалга оширилади. Хоналарнинг горизонтал бўйича алоқаларни ошириш бир қаватда коридорлар, ўтиш йўлаклари, галереялар, холлар ва бошқалар билан бажарилади. Вертикал боғлиқлик эса, зиналар ва пандуслар, лифт ва турли мўлжалдаги кўтаргичлар, замонавий меҳмонхоналарда эскалаторлар қўлланилади. Ушбу коммуникацияларни бир-бирига қаватлардаги зиналардаги холлар, вестибюл ва файелар кулуарлар орқали бажарилади.

Фойдаланилган адабиётлар рўйхати : 1. “Ўзбекистон Республикасида 2006-2010 йилларда хизмат кўрсатиш ва сервис соҳасини ривожлантиришни жадаллаштириш чора-тадбирлари тўғрисида” Ўзбекистон Республикаси Президентининг қарори. – Тошкент, “Халқ сўзи” газетаси, 18 апрел 2006 йил. 2. Ляпина И.Ю. Организация и технология гостиничного обслуживания. – М. АСАДЕМА. 2002. – 207 с. 3. Ляпина И.Ю., Игнатьева Т.Л., Безрукова С.В. Моддийьно-техническая база и оформиление гостиниц и туркомплексов. – М.: АСАДЕМА. 2004. – 251 с. 4. Ахмедов Х.И., Аддаберганов А.А. Организация обслуживания в гостинице. – Ташкент, “ To ’ lqin ”. 2007. – 222 б. 5. Филлиповский Е.Е., Л.В.Шмарова. Экономика и организация гостиничного хозяйства. – М.: “Финансы и статистика”. 2003. – 175 с. 6. Туризм и гостиничное хозяйство (под редакции А.Д.Чудновского). – М.: “ЮР Книга”. 2005. – 447 с.

O'xshashlar

Меҳмонхона яшаш қисмининг ташкиллантирилиши

Меҳмонхона индустриясининг ривожланиши

Меҳмонхона ёрдамчи хизматлари

Меҳмонхона хўжалигининг моддий-техникавий баъзаси

Меҳмонхона бизнесида меҳнат муносабатлари