Agrosanoat majmuasining ijtimoiy infratuzilmasi - Iqtisodiyot - Referatlar

Agrosanoat majmuasining ijtimoiy infratuzilmasi

Yuklangan vaqt:

20.09.2019

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

44.5 KB

Ko'chirib olish

www.arxiv.uz Reja: 1. Agrosanoat majmuasi ijtimoiy infratuzilmasining mohiyati, tarkibi 2. Agrosanoat majmuasi ijtimoiy infratuzilmasining ahamiyati, iqtisodiyotdagi o`rni va hozirgi holati 3. Agrosanoat majmuasi ijtimoiy infratuzilmasini rivojlantirish yo`nalishlari

www.arxiv.uz Agrosanoat majmuasi ijtimoiy infratuzilmasining mohiyati, tarkibi Agrosanoat majmuasi ijtimoiy infratuzilmasi juda keng tarkibga ega. Bugungi kunda inson hayotini yengillashtirishga, uning vaqtini tejashga ijtimoiy infratuzilmaning ta`siri katta. Infratuzilma aholini ish bilan ta`minlashda ham nisbatan juda katta imkoniyatlarga ega. Ijtimoiy infratuzilma halqining turmush darajasinikeskin oshiradigan sohalardan biridir. Ijtimoiy infratuzilmasiz agrosanoat majmuasi rivojlanishi tasavvur etish qiyin. Agrosanoat majmuasi ijtimoiy infratuzilmasiga quydagilar kiradi:  Aholiga maishiy xizmat ko`rsatish tizimi;  yo`lovchi tashish tizimi;  aloqa xizmati;  uy – joy xo`jaligi;  maktabgacha ta`lim tizimi;  ta`lim tizimi;  sog`liqni saqlash tizimi;  aholini tabiiy gaz, ichimlik suvi va elektr energiyasi bilan ta`minlash tizimlari;  sport-sog`lomlashtirish tizimi;  kommunal xizmatlar;  madaniy –maishiy xizmatlar tizimi va boshqalar. Agrosanoat majmuasi ijtimoiy infratuzilmasi o`z mohiyatiga ko`ra, insonlarning turmishini yengillashtiradigan sohadir. Ularning asosiy maqsadi – insonni jismoniy va ma`naviy qobiliyatlarini, kuchilarini qayta tiklash va ularning yanada rivojlanishini ta`minlashga xizmat ko`rsatishdir. Mamlakatmizda, uning regonlarida agrosanoat majmuasi ijtimoiy infratuzilmasi rivoji turlicha. Yirik shaharlar va yirik transport uzellariga yaqin joylashish zonalarda agrosanoat majmuasi ijtimoiy infratuzilmasi nisbatan yaxshi rivojlangan. Bozor iqtisodiyoti talabidan kelib chiqib, yangidan –yangi ijtimoiy infratuzilma xizmat turllari vujudga kelmoqda. Ayrim turlar esa yo`qolib bormoqda. Bu, umuman olganda, to`g`ri qonuniyatdir.

www.arxiv.uz Agrosanoat majmuasi ijtimoiy infratuzilmasining ahamiyati, iqtisodiyotdagi o`rni va hozirgi holati Mamlakat agrosanoat majmuasi ijtimoiy infratuzilmasi katta iqtisodiy va ijtimoiy ahamiyatga ega. Chunki ijtimoiy infratuzilmasisiz agrosanoat majmuasida mo`tadil faoliyat yuritish mumkin emas. Ijtimoiy infratuzilmasi agrosanoat majmuasida ishlab chiqarishning uzliksiz tashkil etilishga, uning barqaror ishlashi uchun sharoit yaratadi. Agarda har bir korxona barcha ish va xizmatlarini o`zi bajarishga harakat qilsa , bu juda qimmatga tushadi. Ko`p holatlarda buni amalga oshirish mumkin ham emas. Bu ish va xizmat turlarini bir xo`jalik bajarishi uchun qanchadan qancha mutaxassis, transport, texnikalar va boshqa resurslar kerak. Bular uchun xo`jalikda na mutaxassislar, na moliyaviy resurslar yetarli. Chunki ayrim xizmat turlari ta`minoti bir xo`jalik uchun emas, balki yuzlab, minglab tashkilotlarga xizmat ko`rsatadi. Masalan, elektr bilan ta`minlash va h.k. Ularni har bir xo`jalik o`zi aholida tashkil eta olmaydi. Shu sababli ham bu ish va xizmat turlari aholida mustaqil tizimlarni tashkil etadi. Agrosanot majmuasi ijtimoiy infratuzilmasi iqtisodiyotda katta o`rinni egallaydi. Eng avvalo, bu ish va xizmatlar ishlab chiqarishning rivojlanishga olib keladi. Iqtisodiyot rivojlangan sari esa, infratuzilma xizmatlariga talab ortadi. Natijada, ishlab chiqarishning samaradorligi oshadi. Mehnatga loyoqotli aholining katta qismi infratuzilmaga ish joylashadi. Iqtisodiyoti rivojlangan davlatlarda jami ishlayotganlarning 60-70 foizi xizmat ko`rsatish tizimida ishlaydi. Bizda esa bu ko`rsatkich 14 foizdan kamroq. Natijada qishloq xo`jaligi korxonalari o`ziga xos bo`lmagan ko`pgina xizmat turlarini o`zlari bajaradilar. Shu bois ishlab chiqarishning samardorligi kutulgan darajada ijobiy emas. Infratuzilma qishloq xo`jaligi ishlab chiqarishini intensiv rivojlantirishga ijobiy ta`sir ko`rsatadi, qishloq xo`jaligi tarmoqlarini asta - sekin ayrim xizmat ko`rsatish funksiyalaridan ozod qiladi. Bu xizmatlar ixtisoslashgan infratuzilma korxona va tashkilotlari tomonidan bajariladi. Albatta, bu iqtisodiy samardorlikning oshishiga olib keladi. Qishloq xo`jaligi ham asosan ishlab chiqarish jarayoni bilan

www.arxiv.uz shug`ullanadi. Natijada barcha ishlarning o`z agrotexnik muddatlarida sifatli bajarilishi ta`minlanadi. Lekin hozirda infratuzilma bajarishi kerak bo`lgan juda ko`plab ish va xizmatlar qishloq xo`jaligi korxonalari tomonidan bajarilmoqda. Bu, o`z navbatida, ayrim ishlarning sifatsiz va katta xarajatlar evaziga bajarilishiga olib kelmoqda. Ikkinchi tomondan, mavjud infratuzilma ham samarali va sifatli faoliyat ko`rsatadi. Shulardan biri ko`rsatilayotgan xizmatlar bazorida raqobat muhitining pastligi, ko`pgina hollarda umuman yo`qligi, xizmatlar sifatining juda pastligidir. Shu sabali bu borada ham qilinadigan ishlar juda ko`p. Respublikada agrosanoat majmuasining ijtimoiy infratuzilmasi ma`lum darajada rivojlangan. Ayniqsabu masalalarga mustaqillik yillarada katta e`tibor berildi. Natijada aholining ichimlik suvi bilan ta`minlanish darajasi 83 foiz, tabiiy gaz bilan ta`minlanish darajasi 81 foizga yetdi. Bu yo`nalishdagi ishlar davlatning qattiq nazorati ostida rivojlantirilmoqda. Agrosanoat majmuasi ijtimoiy infratuzilmasini rivojlantirish yo`nalishlari Agrosanoat majmuasi ijtimoiy infratuzilmasi bozor iqtisodiyoti talablari asosida obyektiv ravishda doimo rivojlanib boradi. Qishloq aholini ish bilan ta`minlashning zarurati qishloq joylarda yangidan-yangi xizmat turlarini vujudga keltiradi. Aholining ish bilan ta`minlanish darajasini maqsadida ijtimoiy infratuzilmani rivojlantirish lozim. Bu borada ko`plab ishlar amalga oshrilmoqda. Aholi punktlarning asosiy qismi gaz, ichimlik suvi bilan ta`minlanmoqda, deyarli barchasida qishloq ambulatoriyalari tashkil etildi. Bk esa, yangi ish o`rinlarini paydo etmoqda. Qishloq xo`jaligi mahsulotlarini ( teri, jun, quruq mevalar va h.k.) tayyorlaydigan xususiy tadbirkorlar guruxi shakllanmoqda. Aholining mahsulot va xizmatlarni xarid qilish quvvatini oshirish ijtimoiy infratuzilma rivojlanishini ta`minlovchi eng asosiy omilladan biridir. Bu borada katta ishlar qilinishi lozim. Bu muammo ijobiy hal etilmaguncha ijtimoiy infratuzilma ham rivojlanmaydi. Albatta, aholining xarid qobiliyatini oshirish ishlab chiqarishni rivojlantirish,

www.arxiv.uz mehnat unumdorligini oshirish, yangidan – yangi ishlab chiqarish korxonalarini qurish kabi iqtisodiy ahamiyati katta faloiyatlar asosida olib borlishi kerakligini unitmaslik lozim. Malakatda iqtisodiyotning yuksalishi darajasini hisodga olgan holda aholining xarid qobiliyatini o`stirish talab qilinadi. Aks holda inflyatsiyadarajasi keskin oshishi va juda katta salbiy oqibatlarga olib kelishi mumkin. Demak, agrosanoat majmuasi ishlab chiqarishining samardorligini oshrish, umuman, mamlakat iqtisodiyotini rivojlantirish ijtimoiy infratuzilmaning rivojlanishiga olib keladi. Infratuzilma rivoji ko`p jihatidan u davlat tomonidan qo`llab – quvvatlanishiga bog`liq. Chunki ijtimoiy infratuzilmaning shunday yo`nalishlari mavjudki, ularni birorta ishbilarmon o`z faoliyat turiga aynaltira olmaydi. Masalan, qishloq joylaridagi asosiy ko`chalarni kechasi yoritadigan chiroqlar, aholi dam oladigan park (bog`lar), o`t o`chiruvchilar tashkilotini yuritish xarajatlari, ishbilarmon faoliyati bo`yicha hech qachon o`zini oqlamaydi. Shunday ekan, bu xarajatlarni davlat tomonidan qoplash zaruriyati bor. Hamma foydalanadigan bu turdagi ijtimoiy xarajatlarga davlat tomonidan qilinadigan sarflar mivdori ham ijtimoiy infratuzilmani rivojlantirishning bir yo`nalishidir.

www.arxiv.uz Foydalanilgan adabiyotlar: 1. O`zbekiston Respublikasining Konstitutsiyasi: -T.: O`zbekiston 1999 2. Karimov I. A. O`zbekiston buyuk kelajak sari.-T.: O`zbekiston, 1999. 3. Karimov I. A. Qishloq xo`jaligi taraqiyoti – to`kin hayot manbai. – T.: O`zbekiston, 1998. 4. Qayumov F. Q. Effektivnost APK v usloviyax perexoda k ro`nku: Obhiye i regionalno`ye problemo`. – M.: IPO «Poligran», 1992. 5. Serova YE. V. Agrarnaya ekonomika: Uchebnik dlya studentov ekonomicheskix vuzov, fakultetov i spetsialnostey. – M.: GU VSHE, 1999. 6. Uzbekistan: desyat let po puti formirovaniya ro`nochnoy ekonomiki Koll. Avt.: R. A. Alimov, A. K. Bedrinsev, A. F. Rasulov i dr.G`G` Pod red. A.X. Xikmatova. – T.: O`zbekiston, 2001.- 352 b. 7. Xakimov R., Otaqulov M., Yusupov E., Yusupov M.S. Agrosanoat majmuasi iqtisodiyoti. – (O`quv qo`llanma) T., TDIU, 2004.-160 b. 8. Salimov B.T., Hamdamov Q.S., Berkinov B.B., Xakimov R., Yusupov M.S., Oripov M.A., O`roqov N.I. - Dehqon va fermer xo`jaliklari iqtisodi – (O`quv qo`llanma) –T.: TDIU, 2004. – 176 b. 9. Salimov B.T., Hamdamov Q.S., Tursunxo`jayev T.L., To`raxo`jayev T.I., Hakimov R.X., O`roqov N.I, Aripov I.M. -Jahon qishloq xo`jaligi. – (O`quv qo`llanma) – T.: TDIU, 2004. – 128 b. 10. Abdug`aniyev A., Abdug`aniyev A.A. – Qishloq xo`jaligi iqtisodiyoti – (darslik). – T.: TDIU, 2004. – 304 b. www.ziyonet.uz

O'xshashlar

Agrosanoat majmuasining mohiyati, tarkibi va vazifalari

Qishloq xo`jaligi - agrosanoat majmuasining asosiy bo`g`ini

“Agrosanoat majmuasi iqtisodiyoti” fanining predmeti vazifalari va o`rganish usullari

Agrosanoat marketingi

Turizm industriyasi va infratuzilmasi