logo
  1. Bosh sahifa
  2. Referatlar
  3. Informatika va AT
  4. Tеxnik tizimlar bakalavri, muqandisi va magistirining ishbilarmonlik xususiyatlari

Tеxnik tizimlar bakalavri, muqandisi va magistirining ishbilarmonlik xususiyatlari

Yuklangan vaqt:

20.09.2019

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

78.5 KB
Ko'chirib olish
T е xnik tizimlar bakalavri, muqandisi va magistirining ishbilarmonlik xususiyatlari Reja: 1 Transport vositalarini ekspluatatsiyasi yo’nalishi bakalavriga umumiy talablar 2 T е xnik tizimlar magistirining ishbilarmonlik xususiyatlari. 3 Texnik muhandisiga talablar. 1 Transport vositalarini ekspluatatsiyasi yo’nalishi bakalavriga umumiy talablar Muhandislik-texnik xizmat xodimlari: rahbarlardan; mutaxassislardan; ommaviy kasb kadrlari,tadbirkorlardan va transport ishi yordamchi bo’lgan, korxonalar, tashkilotlar va firmalarning ma’sullaridan tashkil topadi. Transport faoliyatiga ma’sullar ko’p hollarda turli avtotransport korxonalarida turli lavozimlarda faoliyat ko’rsatadilar. Jumladan rahbarlar; MTXlar; mutaxassislar; xaydovchilar; tamirlash ishchilari; kichik boshqaruv xodimlari kiradi. Bu ish joylarida xozirgi kunda avtotransport institutlarini bitirgan baqalavrlar, magistrlar, kollejlarni bitirgan diplomli mutaxassislar faoliyat ko’rsatib kelmoqda. Jadval Avtomobil transporti kichik tarmog’i xodimlarining tarkibi, % Xodimlar turlari ATK Yuk tashuvchi tashuvchi Yo’lovchi tashuvchi hammas i jumladan MTX hammasi jumlada n MTX Haydovchilar 57 7,4 40,0 8,3 Konduktorlar 6,0 Tamirlash ishchilari 16,5 16,5 19,0 19,0 Yordamchi ishchlar 9,8 6,2 14 9,3 Rahbarlar va mutaxassislar 9,7 3,4 9,2 3,1 Xizmatchilar 4,0 1,5 4,8 1,7 boshqalar 3,0 1,0 7,0 3,0 Kichik transport korxonalarida va avtotransport faoliyati yordamchi bo’lgan korxonalarida tashish faoliyati, texnik ta’minlash, harakat xavfsizligini ta’minlash va tashkil etish va qator hollarda moliyaviy – iqtisodiy faoliyat bilan bog’liq vazifalar bir-biriga qo’shib olib boriladi. Bundan tashqari, maxsus va umumiy tayyorgarlik darajasining pasayishi sodir bo’ldi. Mutaxassislar orasida 18 % oily va 31% o’rtamaxsus ma’lumotiga ega, 28 foizi bajarayotgan vazifalarga mos keladigan maxsus ma’lumotga ega emas, likin avtomobil transportida malakaviy tayyorgarlikni o’tgan va shartli ravishda«amaliyotchilar» toifasiga kiradi va 23% gacha xodim faqat avtomobil tayyorgarligi asoslarini qamrab olgan ma’lumotga ega mutaxassislardir. Shunday qilib, kasbiy oliy va o’rta maxsus ma’lumotga ega bo’lmagan, 50%ga yaqin shaxslar avtomobil transporti korxonalarida mutaxassis lavozimlarida ishlaydi. Firmalar va noavtotransport korxonalarining transport faoliyatiga ma’sullar orasida ayniqsa bu ulush katta (70-80%gacha etadi). Mutaxassislarga bo’lgan ehtiyojni aniqlash«tarmoq-xudud-korxona» darajasida olib borilishi mumkin. Bashorat: Qisqa muddatli (2-4yil) va uzoq muddatli (5- 10yil) bo’lishi mumkin va quydagi sxema bo’yicha bajariladi: yalpi ichki mahsulotni o’zgarish surrati→ transport ishining hajmi→xodimlarga bo’lgan ehtiyoj→ mutaxassislarga bo’lgan ehtiyoj sxemasi bo’yicha 9.2. jadvalda bashorat pagnoz natijalari keltirilgan. Shunday qilib, avtotransport korxonalari uchun mutaxassisga bo’lgan extiyoj transport ishlarining kutilayotgan hajimlaridan, hajimlardan, ushbu tarmoqda ishlayotganlarning yillik ishlab chiqarish unimdorligidan, ishlayotganlar orasidagi mutaxassislarning solishtirma ulushidan, o’rta maxsus va oliy ma’lumotli mutaxassislar nisbatidan, turli faoliyat ko’rsatuvchi mutaxassislarga bo’lgan ehtiyojdan kelib chiqqan holda, shaxsiy engil va yuk transportiga, o’zining ishlab chiqarish texnik bazasiga ega bo’lmagan korxonalar avtomobillariga xizmat ko’rsatish uchun 1 ming avtomobil parkiga zarur ishlaydiganlar sonibo’yicha aniqlanadi. Jadval Avtomobil transporti xizmati faoliyatining yo’nalishlari bo’yicha mutaxassislarga bo’lgan ehtiyojning bashorati Faoliyat yo„nalishi Ma’lumot% Oliy O’rta maxsus Tashishni tashkil etish, boshqarish, transportekspeditsiya xizmati 25 17 Nazorat-diagnostik va texnik 21 21 avtoservis 11 16 Savdo-sotiq, ulgurja ta„minot(avtomobillar, ehtiyot qismlar,jixozlar, shinalar, materiallar) 9 8 Xarakat xavfsizligi 3 3 Moliyaviy, iqtisodiy, buxgalteriya hisobi 19 17 Psihologik, ijtimoiy, kadrli, huquqiy 5 5 Nazorat-inspeksiya 2 2 «Transport faoliyatiga ma’sul » 5 11 Mutaxassislarga bo’lgan ehtiyojning baholaganda, odatda, texnologik va qo’shimcha extiyoj ko’rsatkichlari qo’llaniladi. Texnologik ehtiyoj- bu, xarakat xavfsizligini, iqtisodiy-ijtimoiy talablarni hisobga olgan holda avtotransport faoliyati samaradorligini ta’minlashga qodir mutaxassislar sonidir. Qo’shimcha ehtiyoj- bu, amaliyotchilarni almashtirishdagi, ish hajmi o’sishidagi harakat va tabiiy chiqib ketishni qoplash uchun zarur mutaxassislar sonidir. Qo’shimcha ehtiyoj umuiy texnologik ehtiiyojning 5-15 foizini tashkil etadi va tarmoqning rivojlanish sur’atlariga, mutaxassislar harakatiga va boshqa omillarga bog’liq. Korxonalar va hududlar darajasida mutaxassislarga bo’lgan ehtiyojni bashoratlashda xizmatlar orasidagi nisbatlar korxonalar va hududlarning xususiyatlariga, rivojlanish sur’ati va boshqa omillarga qarab o’zgarishi mumkin. Xodimlarni tayyorlash. Avtomobil transportini talab etilayotgan malakada va zarur miqdorda mutaxassislar va ommaviy kasb kadrlari bilan ta’minlash avtotransport kompleksi mutaxassislarining malakasini oshirish, qayta o’qitish amaldagi kasb ta’limi tizimi orqali amalga oshiriladi. Avtomobil sohaining sosiy mutaxassislari-ta’mirlash ishchilari va haydovchi kadrlarni tayyorlash avtomobil transportining o’quv-kurs kombinatlari va tarmoq kasbiy bilim yurtlarida amalga oshiradilar. Avtotransport korxonalarida qisman o’qitish va attestatsiya o’tkaziladi. Kasbiy faoliyatning yangi ko’rinishini bajarish uchun zarur bo’lgan ayrim fanlarni, fin bo’limlarini, texnika va texnologiyani o’rganishni ko’zda tutadigan qayta o’qitish ta’lim dasturlari bo’yicha qo’shimcha bilim,mahorat va ko’nikma olish maqsadida o’tkaziladi.Qayta o’qitishni oliy va o’rta mahsus bilim yurtlari amalga oshiradilar. Kasbiy qayta o’qitish yo’nalishi buyuritmachi tomonidan malaka oshirish bilim muassasi bilan kelishilgan holda aniqlanadi, o’qitish o’tkazilganligi tegishli ravishda davlatning namunali diplom yoki guvohnomasi bilan tasdiqlanadi. Malaka oshirish mutaxassislariga qo’yiladigan talablarga muvofiq nazariy va amaliy bilimlarni yangilaydi. Malaka oshirishni, mutaxassislar tayyorlashni asosiy yo’nalishlari bo’yicha litsenziyaga muvofiq o’zining tarkibida institutlari va malaka oshirish kurslari bo’lgan. Oliy va o’hrta mahsus bilim yurtlari o’tkazadilar. O’qitish buyuritmachi va bilim yurti tomonidan belgilangan dasturlar bo’yicha amalga oshiriladi. Tajritba orttirish(stajirovka) nazariy tayyorgarlik natijasida olingan kasbiy bilimlar, mahoratlar va ko’nikmalarni amalda mustahkamlash va shakillantirishni maqsad qilib qo’yadi va tajriba korxonalarida, ilmiy-tadqiqot tashkilotlarida, bilim yurdtlarida o’tkaziladi.Dastur va tajritba orttirish muddatlari yuborayotgan va qabul qilayotgan tashkilotlar tomonidan belgilanadi. Avtomobil transporti uchun mutaxassislar tayyorlash bilan 50 ga yaqin OO’YU va 200 dan ortiq kollejlar shug’ullanadilar. Xaydovchilar va ta’mirlash ishchilari 4000dan ortiq oquv-kurs kombinatlari va avtobaktablarda. Bilim yurtlari har yili avtotransport sohasining 4,5-5 ming oliy ma’lumotli va 10 mingdan ortq o’rta texnik ma’lumotli mutaxassislarini chiqaradilar. Baqalavr quydagi talablarga javob berishi zarur: - ijtimoiy iqtisodiy fanlar sohasi tafsilotlari bilan tanish bo’lish, ijtimoiy muammolar va jarayonlarnni ilmiy tahlil qila olish, fanlar uslubidan foydalanaolish; - nitbainson-insonga, jamiyatga va atrof muhitga bo’lgan munosabatini tartibga soluvchi axloqiy va xuquqiy qidalarni bilish,ularni ekologik va ijtimoiy loiyhararnib ishlab chiqishda hisobga ola bilish; - tabiatni bilishning xozirgi zamon ilmiy uslublari, imkoniyatlarini tushinish va ularni kasb ishlarini bajarishda uchraydigan muammolarni echish uchun zarur bo’lgan darajada egallash; - sog’lom xayot tarzi haqida ilmiy tasavvurga ega bo’lish jismoniy kamolotga etish, malaka va ko’nikmalarga ega bo’lish; - o’z mehnatini ilmiy asosda tashkil qila olish kasb faoliyatida qo’llaniladigan axborotlarni komp’yuter uslubi orqali yig’aolish, ularni saqlash va taxlil qilish; - texnik, moliyaviy va insoniy omillarni hisobga olgan holda ishlab chiqarish munosabatlari va boshqaruv asoslarini bilish; - ijtimoiy amaliyot va fan taraqqiyoti sharoitida egallagan tajribani qaytadan baholash, o’z imkoniyatlarini tahlil qilish, axborot –ta’limot texnologiyasidan foydalanib, yangi bilimlarga ega bo’lish; - fanlarning asosiy muammolarini tushina bilish, ularni ta’limotining yaxlit tizimidagi o’zaro bog’liqlikni ko’ra olish; - kasb sohasidagi tizimli yondoshish asosida loyihalash qobiliyatiga ega bo’lish, turli xodisalarni tasvirlashda va olidindan aytib berish modellarini yaratish va foydalana olish ularning sifat va miqdoriy tahlilini amalga oshira bilish; 2 Tеxnik tizimlar magistirining ishbilarmonlik xususiyatlari Tеxnik tizimlar magistiri quydagi mutaxassisliklar bo’yicha faoliyat ko’rsatishi mumkin: -loyiha konstruktorlik: zamonaviy ATKni loyihasini ishlab chiqish, mavjud ATKni ishlab chiqarish texnik bazasini qayta qurish, texnik qayta jixozlash, nostandart texnologik jihozlarni loyihalashga tayyorlash. -tajriba-tadqiqot: ATKni ishlab chiqish texnika bazasini, TXK va JT texnologikjarayonini, avtomobil transporti vositalarini (ATB) ekspluatatsion ishonchliligini tadqiqot etish; - ishlab chiqishni boshqarish: ATKni texnik ekspluatatsiyasi ATK va nosandart jixozlarniloyihalarini ishlab chiqish, avtomobil transporti sohasida texnik ekspluatatsiyani boshqarish bo’limlariga rahbarlik qilish; -ilmiy-pedagogik: oliy, o’rta mahsus va professional ta’lim bilim yurtlarida pedogogik faoliyat yuritish. Magistr har tomonlama kamolatga etgan, fundamental ilmiy bazaga, ilmiy ijodkorlik uslubiyatiga ega, zamonaviy axborot texnologiyalarini bilishi, ilmiytadqiqot, ilmiy-amaliy va ilmiy-pedogogik faoliyatga tayyor bo’lishi kerak. Magistrning baqalavrdan farqi shundaki, mutaxassislikni muammolarini tassavur qila olish qobiliyati, unga ilmiy jixatidan yondasha olish qobiliyatini yuqoriligi mutaxassislik fanlarini ilmiy uslublarini yaxshi bilishi, pedagogik faoliyatini jamligi va boshqa ma’naviy-ma’rifiy xususiyatlarga egaligi bilan ajralib turadi. 3 Texnik muhandisiga talablar Muhandisga bo’lgan talablar muhandis –bu mutaxassis, nazriy bilimlarga, professional ko’nikmalarga ishbilarmonlik sifatlariga suyangan holda, tahlil, hisob va boshqa usullar asosida texnik, texnologik tizimlarni belgilangan parametrlarda ishlashini ta’minlaydi. Muhandisglikfaoliyatini ob’ekti- avtomobil saroyi bo’lib, faoliyatning maqsadi avtomobil saroyini mehnat va material resurslarni optimal sarf qilgan holda ishonchli ishlashini ta’minlash va atrof muxitga,xodisalarga va aholiga salbiy ta’sirni kamaytirishdir. Muhandisga quydagi ishlab chiqish faoliyatlari xosdir: ishlab chiqish texnologik; tashkiliy- boshqaruv; loyihaviy va tadqiqot; va boshqalar. Xodimlarni rahbarlik lavozimiga ko’tarilish pog’onasi asosan 3 xil yo’nalishda bo’lishi mumkin: ishlab chiqarishdan; boshqarishdan; aralash; Ishlab chiqarishdan ko’tarilgan xodimlar ishni ustalikdan, mexanikdan, ustaxona boshlig’idan, ishlab chiqarish boshlig’i mansablaridan boshlashgan. Boshqarishdan ko’tarilish xodimlar ishni, katta muhandislikdan, bo’lim boshlig’i mansabidan boshlaganlar. Aralash yo’nalishdan ko’tarilish xodimlar ham ishlab chiqarishda ishlab, ham boshqarishda ishlab yuqori mansabga ko’tarilganlar. Muxandislar mansab pog’onalaridan ko’tarilgan sari bajarayotgan vazifalarning tarkibi ham o’zgaradi. Amerikalik mutaxassislarning ma’lumotiga ko’ra texnika xizmati mutaxassisi ish vaqtini balansi quydagicha: -texnik va texnologik masalalarni echish-30% -ma’muriy va tashkiliy masalalarni echish-30% -aloqalar, ichki va tashqi-20% -ishchilar bilan munosabat-20% Amerikalik mutaxassislarning fikricha muxandislik xizmatini rahbarining asosiy funktsiyalari quydagilarni o’z ichiga oladi: -TX va Tni rejalashtirish, tashkil qilish va hisoboti; -xodimlar bilan ishlash(ularni o’qitish, malakasinioshirish); -ijtimoiy masalalar; - texnik xizmati bo’limlari ishini koordinattsiya qilish va tashqi aloqalar (avtomobillarni extiyot qismlarini materiallarni buyurtirish). Olib borilgan tadqiqotlar natijasiga ko’ra kelajakda avtomobil transportida ikki xil mutaxassislik asosiy o’rini egallashi bashorat qilinmoqda: -xaydovchidan yoki mexanikdan to rahbar lovozimgacha ko’tarilgan, avtomobil tuzilishini yaxshi biladigan, ishlab chiqarishning nozik masalalari bo’yicha har tomonlama tajribaga ega bo’lgan menedjer; - ishlab chiqarishni boshqarishning uslubi va texnikasini yaxshi va mukammal biladigan menedjer; Adabiyotlar: 1.Avtomobillar t е xnik ekspluatatsiyasi. Qayta ishlangan va to’ldirilgan ruscha 4nashrdan (prof. Kuzn е tsov Е .S. taxriri ostida. M.: Nauka 2004 y.-535 b.) tarjima prof. Sidiqnazarov Q.M. umumiy taxriri ostida, Toshk е nt “VORIS-NASHRIYOT”, 2006.670 b. 2. Avtomobillar t е xnik ekspluatatsiyasi. O’zRO va O’MTV avtotransport Oliy o’quv yurtlari talabalari uchun darslik sifatida tavsiya etgan. Prof. Sidiqnazarov Q.M. umumiy taxriri ostida, Toshk е nt “VORIS-NASHRIYOT”, 2008.-560 b. 3.Barovskix Yu. I. va boshqalar. Avtomobillarning tuzilishi, t е xnik xizmat ko’rsatish va ta'mirlash.- Toshk е nt,M е hnat,.2001-503b. 4.Kuzn е tsov Е .S. Upravl е ni е t е xnich е skimi sist е mami. -M: MADI, 2001g. 5.T е xnich е skaya ekspluatatsiya avtomobil е y. Uch е bnik dlya VUZov. Pod r е d Е .S.Kuzn е tsova. –M. :Nauka, 2004 g. 6. Sidiqnazarov Q.M. Qodirsha е v T., Magdi е v Sh.P. Avtomobillar s е rvisi axborotnomasi. -Toshk е nt “VORIS-NASHRIYOT”, 2011.-495 b. 7.Avtotransport vositalari s е rvisi. 1 va 2 qismlar. Prof.M.A.Ikromov taxriri ostida. Toshk е nt, Alish е r Navoiy nomidagi O’zb е kiston milliy kutubxonasi nashriyoti, 2011y.

O'xshashlar

Intellektual tizimlar. Ekspert tizimlar
Operatsion tizimlar va ularning turlari
Dolzarb operatsion tizimlar va qobiqlar
Tеxnik tizimlari va ularni boshqarish uslublari xaqida tushincha
Operatsion tizimlar. Ularning vazifalari va turlari