Shaxsiy kompyuterning dasturiy ta`minoti. Operatsion tizimlar va ularning tasniflanishi - Informatika va AT - Referatlar

Shaxsiy kompyuterning dasturiy ta`minoti. Operatsion tizimlar va ularning tasniflanishi

Yuklangan vaqt:

20.09.2019

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

54.5 KB

Ko'chirib olish

www.arxiv.uz Shaxsiy kompyuterning dasturiy ta`minoti. Operatsion tizimlar va ularning tasniflanishi Reja: 1. Operatsion tizim (OT) tushunchasi. 2. OT ning tasniflanishi. 3. OT lar rivojlanishining an`analari.

www.arxiv.uz Operatsion tizim (OT) – bu EXM zaxiralarini boshkarish, amaliy dasturlarni chikarish va ularning tashki kurilmalar, boshka dasturlar bilan uzaro alokasini amalga oshirish uchun, shuningdek, foydalanuvchining kompyuter bilan mulokotini ta`minlovchi dasturiy vositalar yigindisidir. OT foydalanuvchiga xisoblash tizimi bilan kulay mulokot kilish usuli (interfeys)ni takdim etadi. Interfeyslar ikkiga bulinadi, ya`ni dasturiy va foydalaniladigan interfeyslarga bulinadi. Dasturiy interfeys – xisoblash tizimi doirasida kurilma va dasturlar uzaro ta`sirini ta`minlovchi vositalar yigindisidir. Foydalaniluvchi interfeys – foydalanuvchining dasturiy yoki EXM bilan uzaro ta`siridagi dasturiy va apparat vositalaridir. Kupgina operatsion tizimlar xatolarni tuzatish va yangi imkoniyatlarni kiritish yunalishida modifikatsiyalashadi va takomillashadi. Vorislikni saklash maksadlarida operatsion tizimning yangi modifikatsiyasi kayta nomlanmaydi , balki versiyalar (taxmin) nomini oladi. OT versiyalari odatda 6.00, 2.1., 3, 5, va xokazo kurinishida unli kasrni anglatadi.Bunda rakamlarni nuktagacha oshib borishi OT ga kiritiladigan jiddiy uzgarishlarni nuktadan keyin turuvchi rakamning oshib borishi esa uncha axamiyatsiz uzgarishlarni aks ettiradi. (masalan xatolarni tugirlash). Versiyaning tartib nomeri kancha ortik bulsa sistema shuncha imkoniyatga ega buladi. 2. OT ning tasniflanishi. OT lar kuyidagi omillar buyicha asniflanadi: bir vaktda ishlaydigan foydalanuvchilar: bir kishi, kup kishi (soniga kura); tizim boshkaruvi ostida bir vaktda foydalaniluvchi jarayonlar: bir vazifali, kup vazifali (soniga kura); kullab-kuvvatlovchi jarayonlar: bir protsessorli, kup protsessorli; OT kodi razryadliligi: 8 razryadli, 16, 32,64 razryadlilar. Interfey turi: buyruk (matnli) va obyektli- yunaltirilgan (grafik)liligiga kura;

www.arxiv.uz Foydalanuvchining EXM ga kirish turi: paketli kayta ishlash, vakt bilan bulinishi, riyal vaktga kura; Zaxiralardan foydalanish turi: tarmokli, lokalliligiga kura; Xozirgi paytda OT larning DOS, OS/2, UNIX, WINDOWS oilalari keng tarkalgan. DOS oilasining birinchi vakili – MS DOS tizimi – 1981 yilda IBM PC kompyuteri paydo bulishi munosabati bilan chikarilgan. DOS oilasining OT lari bir vazifali bulib kuyidagi uziga xos xususiyatlarga ega: EXM li interfeys foylanauvchi kiritadigan buyruk yordamida amalga oshiriladi; Tizimni EXM ning boshka turlariga utishini soddalashtiradigan tuzilma mavjudligi; Operativ (tezkor) xotiraga kirish xajmining uncha katta emasligi (640 Kbayt). DOS OT oilalarining jiddiy kamchiligi SHK va OT zaxiralariga beruxsat kirishdan muxofaza vositalarining yukligidir. (DOS OT Assembler tilida yozilgan) OS/2 (Operating System/2) OT lari IBM firmasi tomonidan 1987 yilda SHK larning yangi RS/2 yaratilishi munosabati bilan ishlab chikarildi. OS/2 ikkinchi avlod kup vazifali OT dir. U bir vaktda 16 tagacha dasturni bajarishi mumkin. U IBM PS - mos kompyuterlari uchun 32 razryadli grafik kup vazifali OT sifatida bir necha amaliy dasturlar parallel ishini tashkil etish imkonini berib, bunda bir tizimni ikkinchisidan, OT ni esa uzida ishlayotgan dasturlardan muxofaza kilishni ta`minlaydi. Uning muxim xususiyatlarikuyidagilar: foydalanuvchining kup oynachalik interfeysining borligi; kiymatlar bazasi tizimi bilan ishlash uchun dasturli interfeysning borligi; lokal xisoblash tarmoklarida ishlash uchun samarali dasturli interfeyslarning borligi;

www.arxiv.uz OS/2 sigimi 16 Mbayt gacha bulgan tabbiy TX ni va xar bir masalaga 512 Mbayt gacha bulgan virtual xotirani kullab-kuvvatlaydi. Kamchiligi; -yukori resurslar sigimi: 80286 va undan yukori MP, 1,5 Mbayt dan kam bulmagan sigimli tezkor xotira, kattik diskda yiguvchi; xozirgi vaktda kelib ishlab chikilgan dasturli ilovalar xajmining nisbatan katta emasligi . OS/2 ning bir necha modifikatsiyalari mavjud: OS/2 Warp 3.0 – xotiradan foydalanish takomillashgan va grafik interfeysi yaxshilangan; OS/2 Warp Connect – tarmokni kullab kuvvatlashi yaxshilangan; OS/2 Warp Server – serverli OT sifatida ishlash uchun muljallangan. UNIX oilasidagi OT lar 32 razryadli kup vazifali kup kishi foydalanadigan OT lardir. UNIX ning kuchli tomoni shundaki bitta tizimning uzi turli kompyuterlarda – super kompyuterlardan SHK gacha foydalaniladi. Bu xol tizimni bir mashina arxitekturasidan boshkasiga kam sarf bilan utkazish imkonini beradi. UNIX taksimlovchi ma`lumotlar bazasiga kirish, lokal tarmoklar, olis masofadan aloka kilish va oddiy modem yordamida global tarmoklarga chikish imkonini uzida birlashtiradi. UNIX da pochta xizmati uning asosiy tarkibiy kismlaridandir. Xozirgi paytda UNIX uchun kuplab ilovalar mavjud bulib, DOS va Windows uchun ommaviy bulgan ilovalardan xam unda foydalanilishi mumkin. UNIX OT ning faylli tizimi foydalanuvchiga va foydalanuvchilar guruxi darajasida fayllarni beruxsat kirishdan muxofaza etishni ta`minlaydi. Korxonalar tarmoklari uchun muljallangan UNIX Ware 2.0 - 32 razryadli kup kishi foydalanuvchili kup vazifali OT lar UNIX oilasidagi tarmokli OTlar orasida keng tarkalmokda. UNIX OT ning kamchiligi – katta resurslar sigimi va bu SHK asosidagi kup foydalanuvchilar tizimi uchun kupincha ortikcha buladi.

www.arxiv.uz Windows oilasidagi OT lar Microsoft firmasi tomonidan tayyorlangan. Ular kulay grafik interfeysni uzida namoyon etuvchi kup vazifali OT lardir. Windows 95 OT va Windows NT OT lar shu oilaning asosiy vakilidir. Windows 95 MS DOS OT va Windows 3.x. operatsion kobiklari negizida ishlab chikilgan; u kisman 32 razryadli va kisman 16 razryadli OT dir. Windows NT OT eng kup tarkalgan 32 razryadli tarmokli OT dir. U ikki xil - Windows NT Server va Windows NT WorkStation modifikatsiyalarida chikariladi. Windows NT Server birinchi navbatda tarmok zaxiralarini boshkarishga muljallangan. Tizim samaradorligi zarar yetmagan xolda yukori safarbarlik va xavsizlikni ta`minlaydi. U axborotning tezkor ishlashini tashkil etish va global tarmoklar zaxiralarini kurib chikish uchun vositalarni uzida saklaydi, istalgan aloka kanallarida (oddiy telefon liniyalari xam) foydalanish imkoniyatlarini ta`minlaydi. Bir serverga bir vaktning uzida 256 tagacha SHK ulanishini kullab-kuvvtlaydi. Bir necha server esa xammabop tarmok ximatini tashkil etish uchun foydalanilishi mumkin. Windows NT WorkStation - Windows NT OT ning versiyasi bulib, lokal kompyuterlar va ishchi stansiyalarda ishlash uchun muljallangan. U juda yaxshi ximoyalangan va ishonchli 32 razryadli OT dir. Undagi barcha ilovalar kup vazifali rejimida ishlaydi. Ayni paytda unda MS DOS va 16 razryadli Windows dasturining barcha ilovalari xam ishlayvermaydi. Windows NT WorkStation dan maxfiy ma`lumot yoki dasturni ishonchli muxofaza kilish zaruriyati tugilganda shuningdek, katta xajmdagi ma`lumotlar taxlilida yukori samaradorlik muxim bulgan muxandislik, ilmiy, statistik va boshka ishlarni bajarishda foydalanish maksadga muvofikdir. 3. OT lar rivojlanishining an`analari. OT rivojlanish soxasida an`analarni aniklash va uzok muddatli oldindan kurishlarni tuzish murakkab, chunki u kompyuter bozorining tezkor rivojlanuvchi soxasidir. Shu bois fakat muljaldagi an`analari va OT lar rivojlanishining extimoldagi yunalishini belgilash mumkin:

www.arxiv.uz birinchi yunalish OT larning murakkablashuvi. Zamonaviy OT lar, masalan, Windows 95 va OS/2 Warp dasturlarining ulkan turkumlariga aylanmokda, ular ba`zan diskda dasturdan xam kup urin egallamokda; ikkinchi yunalish ekranda takdim etilishi usulidan kat`iy nazar turli obyektlarni kompyuterda monipulyatsiya kilishga imkon beruvchi OT larni yaratishning obyektli yunaltirilgan texnologiyalarini yaratishdir; uchinchi yunalish shu dalil bilan boglikki, OT lar va dasturiy ta`minot kompyuterning apparat kismidagi arxitektura karorlarini doimo aks ettiradi. Juda tez sur`atlarda rivojlanayotgan internet texnologiyasi OT lar rivojlanishi an`analarida vaziyatni keskin uzgartirmokda. OT rivojlanishi tendensiyalaridan biri SHK dan to superkompyutergacha bulgan xisoblash tizimlarining barcha yunalishida ishlashga kodir bulgan OT ni yaratishdir. Misol tarikasida Indy turidagi stolda ishlaydigan tizimlar va Power Callenge va Onix seriyasidagi superkompyuterlarda ishlaydigan UNIX oilasidagi IRIX OT ni keltirib utish mumkin. Bu OT ning muxim imkoniyatlari kup jixatdan bugungi kunda zamonaviy 64 razryadli OT ni belgilab beradi. Uning tezkor xotirasi 16 Gbaytni , virtual xotira foydalanilganda 1 Gbaytni tashkil etish mumkin. Mazkur OT ga bir katalogda 64 mln. gacha fayl saklashga imkon beruvchi 9 mln. tagacha T bayt (titobayt) xajmidagi fayllar bilan ishlovchi XFS fayl tizimi ulangan.

www.arxiv.uz Фойдаланилган асосий адабиётлар: 1. И.Л.Бройдо ОФИС ТЕХНИКАСИ Тошкент «Мехнат», 2001. 2. Т.Н.Нишонбоев Windows , Word ва Internet тизимларида ишлаш.Тошкент «Академия», 2002. 2. Шафрин Ю. Информационные технологии. М.: “Диалог-Наука”. 1998. 3. “Интернет ва электрон почта асослари”, 4 . Б.Леонтьев “Тонкости, хитирости и секрету Интернет”. М.: “Бином”, 1999. 5. Н.Тайлоков, А.Ахмедов “ IBM PC компьютери” Тошкент “Узбекистон”, 2001. 6. www . ziyonet . uz

O'xshashlar

Shaxsiy kompyutеrlarning dasturiy ta`minoti va ularning rivojlanish tеndеntsiyalari. Windows opеratsion tizimi

Opеrasion tizimlaring dasturiy ta`minoti

Operatsion tizimlar va ularning turlari

Shaxsiy kompyuterlarning dasturiy ta’minoti. Dasturiy ta’minotning tasniflanishi. Amaliy dasturlar ta’minoti

Operatsion tizimlar. Ularning vazifalari va turlari