Yuridik xizmatning huquqiy holati - Huquqshunoslik - Referatlar

Yuridik xizmatning huquqiy holati

Yuklangan vaqt:

20.09.2019

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

103 KB

Ko'chirib olish

Yuridik xizmatning huquqiy holati Reja: 1. Yuridik xizmat huquqiy maqomini belgilovchi asosiy normativ-huquqiy hujjatlar 2. Yuridik xizmat to`g`risidagi ichki nizomlar. Yuridik xizmat xodimlarining mansab yo`riqnomalari 3. Yuridik xizmat xodimlarining lavozimlarini egallash tartibi

O`zbekiston Respublikasida yuridik xizmat tizimi davlat hokimiyati va boshqaruvi oliy organlarining yuridik xizmati, respublika va mahalliy davlat hamda xo`jalik boshqaruvi organlarining yuridik xizmati, viloyat, shahar, tuman hokimliklarining yuridik xizmati hamda xo`jalik yurituvchi subyektlar yuridik xizmatidan iborat bo`lganligi uchun yuridik xizmatning huquqiy maqomi bir nechta qonun hujjatlari bilan tartibga solinadi. O`zbekiston Respublikasi Oliy Majlisi Qonunchilik palatasi yuridik xizmatining huquqiy maqomi O`zbekiston Respublikasi Oliy Majlisi Qonunchilik palatasi Spikerining 2005 yil 7 apreldagi farmoyishi bilan tasdiqlangan “O`zbekiston Respublikasi Oliy Majlisi Qonunchilik palatasining Devoni to`g`risida”gi Nizomida belgilab qo`yilgan. O`zbekiston Respublikasi Oliy Majlisi Senati yuridik xizmatining huquqiy maqomi esa O`zbekiston Respublikasi Oliy Majlisi Senati Kengashining 2005 yil 18 apreldagi Qarori bilan tasdiqlangan “O`zbekiston Respublikasi Oliy Majlisi Senatining Devoni to`g`risida”gi Nizomda o`z ifodasini topgan. O`zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasi yuridik xizmatining huquqiy maqomi O`zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 2004 yil 2 dekabrdagi “O`zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasi Apparatining funksional bo`limlari to`g`risidagi Nizomlarni tasdiqlash haqida»gi Qarori bilan tasdiqlangan «O`zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasi Apparatining Yuridik bo`limi to`g`risida»gi Nizom bilan belgilab qo`yilgan. O`zbekiston Respublikasi Prezidentining 2005 yil 25 iyuldagi “O`zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining ijro etuvchi tuzilmasini qisman o`zgartirish to`g`risida”gi PQ-131- sonli qaroriga muvofiq yuridik bo`lim Vazirlar Mahkamasi Apparati Rahbariga bo`ysunadi. Vazirlar Mahkamasi Apparati Rahbari esa maqomiga ko`ra Bosh vazir o`rinbosariga tenglashtirilgan. Viloyatlar, Toshkent shahar hamda tuman va shahar hokimliklari yuridik xizmatining huquqiy maqomini belgilab beruvchi maxsus normativ-huquqiy hujjat mavjud bo`lmaganligi uchun ularning maqomi shu hokimliklar yuridik xizmati faoliyatini tartibga soluvchi ichki nizomlarda hamda mansab yo`riqnomalarida

belgilab qo`yiladi. Shu bilan birgalikda O`zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 1998 yil 24 apreldagi “O`zbekiston Respublikasi Prezidentining ”Xo`jalik yurituvchi subyektlarning iqtisodiy nochorligi va shartnoma majburiyatlarining bajarilishi uchun mansabdor shaxslarning javobgarligini kuchaytirish to`g`risida ”gi 1998 yil 4 martdagi PF-1938-son Farmonining bajarilishini ta`minlash chora-tadbirlari haqida”gi hamda O`zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 2004 yil 5 yanvardagi “Davlat boshqaruvi hududiy organlari tuzilmasini takomillashtirish to`g`risida”gi qarorlarida, shuningdek O`zbekiston Respublikasi Prezidentining 2005 yil 10 avgustdagi “Toshkent shahar hokimligi boshqaruv apparati tuzilmasini tasdiqlash to`g`risida”gi qarorida muayyan darajada viloyat, Toshkent shahar hamda tuman va shahar hokimliklari yuridik xizmatining huquqiy maqomi belgilab qo`yilgan. Davlat boshqaruvi organlari va korxonalar yuridik xizmatining huquqiy maqomi O`zbekiston Respublikasining 1998 yil 29 avgustdagi “Xo`jalik yurituvchi subyektlar faoliyatining shartnomaviy-huquqiy bazasi to`g`risida”gi Qonuni hamda Vazirlar Mahkamasining 1993 yil 2 martdagi 118-sonli qarori bilan tasdiqlangan “O`zbekiston Respublikasining davlat boshqaruv organlari va korxonalardagi yuridik xizmat to`g`risida”gi Nizom bilan belgilab qo`yilgan. Mazkur Nizomda yuridik xizmatga oid boshqa qonun hujjatlaridan farqli o`laroq davlat boshqaruvi organlari hamda korxonalar yuridik xizmati xodimlariga qo`yiladigan talablar, yuridik xizmatning vazifalari, huquqi va mas`uliyati masalalari batafsil yoritib berilgan. Xo`jalik boshqaruvi organlari yuridik xizmatining maqomini belgilab beruvchi maxsus normativ-huquqiy hujjat bo`lmaganligi tufayli “O`zbekiston Respublikasining davlat boshqaruv organlari va korxonalardagi yuridik xizmat to`g`risida”gi Nizom ular uchun namunaviy bo`lib hisoblanadi. 1993 yil 2 martdagi Nizom yuridik xizmatning faoliyatini tartibga soluvchi boshqa normativ-huquqiy hujjatlarga nisbatan mukammalroq ishlab chiqilganligi, unda barcha davlat boshqaruvi organlari va xo`jalik yurituvchi subyektlarning yuridik xizmati tartibga solinganligi, shuningdek xo`jalik boshqaruvi organlarining

yuridik xizmati uchun namunaviy bo`la olishi bois yuridik xizmatning huquqiy maqomini belgilab beruvchi asosiy normativ-huquqiy hujjat deb hisoblash mumkin. Nodavlat notijorat tashkilotlari yuridik xizmatining huquqiy maqomi esa mazkur tashkilotlarning ichki hujjatlari bilan belgilanadi. 2-. Yuridik xizmat to`g`risidagi ichki nizomlar. Yuridik xizmat xodimlarining mansab yo`riqnomalari Yuridik xizmatning huquqiy maqomi tegishli davlat organlari va xo`jalik yurituvchi subyektlar faoliyatining o`ziga xos xususiyatlarini hisobga olgan holda ichki nizomlar va yuridik xizmat xodimlarining mansab yo`riqnomalari bilan ham belgilanishi mumkin. Ichki nizomlar orqali yuridik xizmatning funksiyalari hamda huquqlari yanada aniqlashtiriladi. Eng asosiysi ichki nizomlar orqali yuridik xizmatning huquq hamda funksiyalari kengaytirilishi mumkin. Biroq ichki nizomlar yuridik xizmatga qonun hujjatlari asosida tegishli bo`lgan huquqlarni, majburiyatlarni hamda mas`uliyatni cheklab qo`ymasligi lozim. Hozirgi paytda yuridik xizmati mavjud bo`lgan aksariyat davlat boshqaruvi hamda xo`jalik boshqaruvi organlarida yuridik xizmat bo`limi yoki yuridik boshqarmasi to`g`risida ichki nizomlar ishlab chiqilgan va tasdiqlangan. Qishloq va suv xo`jaligi vazirligining yuridik boshqarmasi to`g`risidagi Nizom qo`yidagi 7ta bo`limdan iborat: umumiy qoidalar; asosiy vazifalar; javobgarlik; faoliyatning usul va uslublari; funksiyalar va huquqlar; o`zaro munosabatlar va aloqalar; boshqarmaga rahbarlik qilish. Mazkur nizom orqali yuridik xizmatga qo`shimcha funksiyalar ham yuklatilgan. Ushbu qo`shimcha funksiyalar quyidagilardan iborat: Qishloq va suv xo`jaligi vazirligi tizimida yuridik xizmat faoliyatining shakli, usuli va uslublarini takomillashtirish choralarini amalga oshirish; O`zbekiston Respublikasining qonunlarini, boshqa normativ-huquqiy hujjatlarni, vazirlikning buyruq va ko`rsatmalarini kodifikatsiyalashtirish hamda ularning mazmunini nazorat qilib turish. Nizomga

ko`ra yuridik xizmat boshqarmasi boshlig`i boshqarma vakolatiga tegishli bo`lgan masalalar yuzasidan chiqadigan hujjatlarga imzo qo`yish vakolatiga ega. Ichki nizomlar orqali yuridik xizmatga beriladigan qo`shimcha funksiyalar ana shu davlat organining hamda xo`jalik yurituvchi subyekt faoliyatining xususiyatidan kelib chiqqan holda belgilanadi. Shuning uchun ham davlat va xo`jalik boshqaruvi organlarining, mahalliy davlat hokimiyati organlarining hamda xo`jalik yurituvchi subyektlarning yuridik xizmat to`g`risidagi ichki nizomlari bir- biridan muayyan darajada farq qiladi. Odatda yuridik xizmatning ishi (faoliyati) ixtisoslashuv asosida tashkil etiladi. Agarda davlat organining yoki xo`jalik yurituvchi subyektning yuridik xizmati ikki yoki undan ortiq yuridik xizmat xodimlari tomonidan amalga oshirilsa, ularning har biri bajarishi lozim bo`lgan ishlar oldindan belgilab qo`yiladi. Bunda yuridik xizmatning har bir xodimi o`ziga biriktirib qo`yilgan ishlarni bajarilishi uchun shaxsan javobgar bo`ladi. Vazifalarning yuridik xizmat xodimlar o`rtasida aniq taqsimlanishi va ularning ixtisoslashuvi yuridik xizmat xodimlarining muayyan huquq sohasi bo`yicha bilimlarini doimo chuqurlashib borishiga, o`ziga tegishli ishlar bo`yicha sud amaliyotidan xabardor bo`lib borishiga hamda shu toifadagi ishlar bo`yicha kelib chiqqan muammolarni tez va sifatli hal etilishiga imkon yaratadi. Bundan tashqari har bir yuridik xizmat xodimi yuridik xizmat tomonidan bajariladigan kompleks ishlar haqida xabardor bo`lishi kerak. Shundagina u muayyan sabablarga ko`ra ishga chiqmay qolgan yuridik xizmat xodimining vazifalarini bajarib turish imkoniyatiga ega bo`ladi. Yuridik xizmat xodimining vazifalari, huquqi hamda majburiyatlari ularning mansab yo`riqnomalarida bevosita ko`rsatib qo`yilgan bo`ladi. Yuridik xizmat xodimlarining mansab yo`riqnomalari yuridik bo`lim yoki yuridik boshqarma boshlig`i tomonidan ishlab chiqiladi. Agarda davlat organi yoki xo`jalik yurituvchi subyekt yuridik xizmati yagona yuridik xizmat xodimi tomonidan amalga oshirilsa yuridik xizmat xodimining mansab yo`riqnomasi uning o`zi tomonidan ishlab chiqiladi.

Biroq mansab yo`riqnomasining shakli, mazmuni hamda uni tasdiqlash tartibi turli tashkilotlarda turlichadir. Masalan, “O`zdonmahsulot” davlat aksiyadorlik kompaniyasida yuridik xizmat xodimlarining mansab yo`riqnomasi yuridik bo`lim boshlig`i tomonidan ishlab chiqilgan va kompaniya raisining birinchi o`rinbosari tomonidan tasdiqlangan. Qishloq va suv xo`jaligi vazirligida mazkur hujjat “Yuridik boshqarma xodimlari o`rtasida majburiyatlarning taqsimlanishi” deb nomlanadi va u boshqarma boshlig`i tomonidan tasdiqlangan. “O`zspirtsanoat” aksiyadorlik kompaniyasida mazkur hujjat “O`zspirtsanoat” aksiyadorlik kompaniyasi yuridik xizmat xodimining lavozimi yo`riqnomasi deb nomlanadi va u kompaniya yuridik xizmat xodimi tomonidan ishlab chiqilgan bo`lib, kompaniya raisi tomonidan tasdiqlangan. Mazkur yo`riqnoma to`rtta bo`limdan iborat bo`lib, birinchi bo`limda umumiy qoidalar, ikkinchi bo`limda xizmat xodimining asosiy vazifalari, uchinchi bo`limda yuridik xizmat xodimining huquq va majburiyatlari, to`rtinchi bo`limda esa yuridik xizmat xodimining javobgarligi masalalari o`z ifodasini topgan. 3. Yuridik xizmat xodimlarining lavozimlarini egallash tartibi O`zbekiston Respublikasida yuridik xizmat muayyan tizimga ega bo`lganligi tufayli yuridik xizmat xodimlari lavozimlarini egallash tartibi va ularga qo`yiladigan talablar bir-biridan tubdan farq qiladi. Masalan, O`zbekiston Respublikasi Oliy Majlisi Qonunchilik palatasi yuridik xizmatining xodimi “O`zbekiston Respublikasi Oliy Majlisi Qonunchilik palatasining Devoni to`g`risida”gi Nizomga muvofiq Qonunchilik palatasi Spikerining farmoyishi bilan lavozimga tayinlanadi va lavozimidan ozod etiladi O`zbekiston Respublikasi Oliy Majlisi Senati yuridik xizmatining xodimi “O`zbekiston Respublikasi Oliy Majlisi Senatining Devoni to`g`risida”gi Nizomga muvofiq Senat raisi tomonidan lavozimga tayinlanadi hamda lavozimidan ozod etiladi.

O`zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasi yuridik xizmatining xodimlarini lavozimiga tayinlash va lavozimidan ozod etish tartibi «O`zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasi Apparatining Yuridik bo`limi to`g`risida»gi Nizomda to`liq o`z ifodasini topmagan. O`zbekiston Respublikasi Oliy Majlisi Qonunchilik palatasi, Senati hamda O`zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasi yuridik xizmatlarini tartibga soluvchi normativ-huquqiy hujjatlarning birortasida ham yuridik xizmat xodimi lavozimiga qo`yiladigan talablar belgilab qo`yilmagan. Viloyatlar va Toshkent shahar hokimliklari apparati tuzilmasidagi yuriskonsultlarni lavozimga tayinlash va lavozimidan ozod etish tartibini belgilab beruvchi maxsus normativ-huquqiy hujjat mavjud emas. Shuning uchun ularning yuriskonsultlari umumiy qoidadan kelib chiqqan holda tegishli hokimning buyrug`i bilan lavozimiga tayinlanadi va lavozimidan ozod etiladi. Tuman va shahar hokimliklari apparati tuzilmasidagi yuriskonsultlarni lavozimiga tayinlash tartibi O`zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 1998 yil 24 apreldagi “O`zbekiston Respublikasi Prezidentining ”Xo`jalik yurituvchi subyektlarning iqtisodiy nochorligi va shartnoma majburiyatlarining bajarilishi uchun mansabdor shaxslarning javobgarligini kuchaytirish to`g`risida ”gi 1998 yil 4 martdagi PF-1938-son Farmonining bajarilishini ta`minlash chora- tadbirlari haqida”gi 177-sonli qarori bilan belgilab qo`yilgan. Unga ko`ra tuman va shahar hokimlari apparati tuzilmasidagi yuriskonsultlar lavozimiga Qoraqalpog`iston Respublikasi Adliya vazirligi, viloyatlar va Toshkent shahar adliya boshqarmalari bilan kelishilgan holda tegishli hokimlar tomonidan tayinlanadi. Biroq mazkur normativ-huquqiy hujjatda tuman va shahar hokimlari apparati tuzilmasidagi yuriskonsultlarni lavozimdan ozod etish tartibi belgilab qo`yilmagan. O`zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 1993 yil 2 martdagi 118- sonli qarori bilan tasdiqlangan “O`zbekiston Respublikasining davlat boshqaruv organlari va korxonalardagi yuridik xizmat to`g`risida”gi Nizomga muvofiq oliy yuridik ma`lumotga ega bo`lgan shaxs boshqaruv organlarida va mulkchilik

shaklidan qat`i nazar korxonalarda yuriskonsult bo`lib ishlashi mumkin va ular bu lavozimga tegishli boshqaruv organlari va korxonalar rahbarlari tomonidan tayinlanadilar. Vazirlik, davlat qo`mitasi, idora va respublikaning boshqa boshqaruv organi yuridik bo`linmasining boshlig`i yoki yuriskonsult lavozimini egallash uchun kamida 5 yillik yuriskonsult ish stajiga ega bo`lish zarur. Amaldagi qonunchilikka ko`ra davlat boshqaruv organlari va korxonalar, yosh mutaxassislar va homilador ayollardan tashqari, barcha yuridik xizmat xodimlarini 5 yilda bir marta O`zbekiston Respublikasi Adliya vazirligiga, Qoraqalpog`iston Respublikasi Adliya vazirligiga, viloyatlar va Toshkent shahar adliya boshqarmalariga qayta tayyorlash va attestatsiyadan o`tkazish uchun yuborishga majburdirlar. Yuridik xizmat xodimi attestatsiyadan o`ta olmasa, u 6 oy muddatdan so`ng yana qayta tayyorlash va attestatsiyadan o`tish uchun yuborilishi mumkin. Agar yuridik xizmat xodimi attestatsiya komissiyasining qaroridan norozi bo`lsa, u Qoraqalpog`iston Respublikasi Adliya vazirligi, viloyatlar va Toshkent shahar adliya boshqarmalari komissiyalarining qarorlari yuzasidan O`zbekiston Respublikasi Adliya vazirligiga shikoyat qilish huquqiga ega. Xo`jalik boshqaruvi organlari hamda nodavlat notijorat tashkilotlari yuridik xizmat xodimlarining lavozimlarini egallash tartibi ularning ichki hujjatlari bilan o`rnatiladi. Ular o`zlarining ichki hujjatlarini ishlab chiqishda “O`zbekiston Respublikasining davlat boshqaruv organlari va korxonalardagi yuridik xizmat to`g`risida”gi Nizomdan namuna sifatida foydalanishlari mumkin. 4. Yuridik xizmatning huquq va majburiyatlari. Yuridik xizmatning javobgarligi Yuridik xizmatning huquqi va majburiyatlari yuridik xizmat faoliyatini tartibga soluvchi qonun hujjatlarida, tegishli davlat organlarining hamda xo`jalik yurituvchi subyektlarning ichki hujjatlarida bevosita belgilab qo`yilgan bo`ladi.

O`zbekiston Respublikasi Oliy Majlisi Qonunchilik palatasining Devoni to`g`risidagi Nizomda Qonunchilik palatasi yuridik xizmatining faqatgina asosiy vazifalari ko`rsatilib, uning huquq va majburiyatlari ko`rsatilmagan. Mazkur asosiy vazifalarga quyidagilar kiradi: -Qonunchilik palatasi Kengashining yoki qonun loyihalarini tayyorlash uchun mas`ul bo`lgan qo`mitalarning topshirig`iga binoan Qonunchilik palatasiga kiritilgan qonun loyihalarini, shuningdek Qonunchilik palatasi qarorlari, bayonotlari, murojaatlari, parlament so`rovlari loyihalarini huquqiy ekspertizadan o`tkazish, ular yuzasidan xulosalar tayyorlash, ushbu hujjatlarning yuridik texnika jihatidan maromiga yetkazilishida ishtirok etish; -Qonunchilik palatasi tomonidan qabul qilingan qonunlarni O`zbekiston Respublikasi Oliy Majlisining Senatida ko`rib chiqish uchun yuborishga tayyorlashda ishtirok etish; -qonun loyihalarini Qonunchilik palatasiga kiritish oldidan Qonunchilik palatasi deputatlari, deputatlar birlashmalari va qo`mitalariga qonun loyihalarini va ularga ilova qilinadigan hujjatlarni tayyorlash masalalarida huquqiy yordam ko`rsatish; -Qonunchilik palatasi va uning Kengashi majlislarini huquqiy jihatdan ta`minlashda ishtirok etish; -Qonunchilik palatasi tomonidan qabul qilinadigan qonun loyihalari va boshqa hujjatlar loyihalari bilan ishlash masalalari bo`yicha ularni ko`rib chiqishning Qonunchilik palatasi Reglamentida nazarda tutilgan barcha bosqichlarida takliflar va tushuntirishlar tayyorlash; -Qonunchilik palatasi Spikerining, Qonunchilik palatasi Spikeri o`rinbosarlari va Qonunchilik palatasi Devoni Rahbarining topshirig`iga binoan bo`lim vakolatiga kiritilgan huquqiy masalalar bo`yicha xulosalar tayyorlash; -Qonunchilik palatasining qonun loyihalarini tayyorlashga mas`ul bo`lgan qo`mitalarining murojaatlariga binoan qonun loyihalarini, ularning yuridik texnika talablariga muvofiqligini tahlil qilash, ushbu hujjatlarning sifatini yaxshilash yuzasidan takliflar tayyorlash;

-qonunlar, O`zbekiston Respublikasi Prezidentining farmonlari, qarorlari va farmoyishlari, O`zbekiston Respublikasi Hukumatining qarorlari, farmoyishlari hisobini yuritish va ularni tartibga solish; -O`zbekiston Respublikasi qonun hujjatlarining qog`oz va elektron nusxasi fondini shakllantirish va nazorat holatida saqlash; -Qonunchilik palatasi deputatlari va Devoni xodimlarining so`roviga binoan axborot resurslari asosida O`zbekiston Respublikasi qonunchiligi bo`yicha axborot-ma`lumot ishini amalga oshirish hamda ularga belgilangan tartibda elektron va (yoki) qog`oz nusxadagi tegishli materiallarni taqdim etish; -Qonunchilik palatasining Internetdagi axborot saytida qonunchilik bazasini shakllantirishda ishtirok etish; -Qonunchilik palatasi tomonidan qabul qilinadigan qonunlar, qarorlar, bayonotlar, murojaatlar, parlament so`rovlarining yuridik texnika jihatidan rasmiylashtirilishiga yagona yondashuvni ta`minlash, Qonunchilik palatasi deputatlariga, deputatlar birlashmalariga ushbu masala bo`yicha maslahatlar berish va uslubiy yordam ko`rsatish; -Qonunchilik palatasi deputatlari va Qonunchilik palatasi Devoni xodimlarining huquqiy bilimi darajasini oshirishda ishtirok etish. Bundan Qonunchilik palatasi yuridik xizmatining huquq va majburiyatlari belgilab qo`yilmagan ekan degan fikrga bormaslik lozim. Agarda yuqoridagi Nizomda O`zbekiston Respublikasi Oliy Majlisi Qonunchilik palatasi yuridik xizmatiga yuklatilgan vazifalar tahlil etilsa, yuridik xizmat xuddi shu mazmundagi xukuk va majburiyatlarga ega ekanligini anglash mumkin. Masalan, Qonunchilik palatasi Kengashining yoki qonun loyihalarini tayyorlash uchun mas`ul bo`lgan qo`mitalarning topshirig`iga binoan Qonunchilik palatasiga kiritilgan qonun loyihalarini, shuningdek Qonunchilik palatasi qarorlari, bayonotlari, murojaatlari, parlament so`rovlari loyihalarini huquqiy ekspertizadan o`tkazish, ular yuzasidan xulosalar tayyorlash, ushbu hujjatlarning yuridik texnika jihatidan maromiga yetkazilishida ishtirok etish yuridik xizmatning ham vazifasiga, ham huquqi va majburiyatiga kiradi.

O`zbekiston Respublikasi Oliy Majlisi Senati yuridik xizmati ham o`ziga yuklatilgan vazifalardan kelib chiqqan holda tegishli mazmundagi huquq va majburiyatlarga ega. Masalan, Qonunchilik palatasi tomonidan kiritilgan qonun loyihalarini muhokamasida ishtirok etish Oliy Majlis Senati yuridik xizmatning ham vazifasiga, ham huquqiga, ham majburiyatiga kiradi. O`zbekiston Respublikasi Oliy Majlisi Senatining Devoni to`g`risidagi Nizomga muvofiq uning yuridik xizmati vazifalariga quyidagilar kiradi: - Senat hamda uning Kengashi va qo`mitalari(komissiyalari) muhokamasiga kiritiladigan masalalar yuzasidan materiallar va takliflar tayyorlanishiga ko`maklashish; - Qonunchilik palatasi tomonidan kiritilgan qonunlar yuzasidan xulosalar tayyorlashda Senat qo`mitalariga ko`maklashish, shuningdek qarorlarning, bayonotlarning, murojaatnomalarning loyihalari yuzasidan takliflar tayyorlash hamda mazkur hujjatlarni yuridik-texnik jihatdan maromiga yetkazishda ishtirok etish; - Qonunchilik palatasi tomonidan kiritilgan qonunlarning muhokamasida ishtirok etish; - Senat rahbariyati va Senat Devoni Rahbari topshirig`iga binoan bo`lim vakolatiga taalluqli huquqiy masalalar yuzasidan xulosalar tayyorlish; -Qonunchilik palatasi tomonidan kiritilgan qonunlarni ko`rib chiqish uchun Senatning qaysi qo`mitalari mas`ul bo`lsa, shu qo`mitalar topshirig`iga binoan mazkur qonunlarning O`zbekiston Respublikasining Konstitutsiyasiga va boshqa qonunlariga, shuningdek yuridik texnika talablariga qanchalik muvofiq ekanligini tahlil qilish, mazkur hujjatlarning sifatini oshirish yuzasidan takliflar tayyorlish; -O`zbekiston Respublikasi qonunlari hamda Senat va uning Kengashi qarorlari, Qonunchilik palatasi qarorlari, O`zbekiston Respublikasi Prezidentining farmonlari, qarorlari va farmoyishlari, O`zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining qarorlari va farmoyishlari hisobini yurish hamda ularni tizimga solib borish;

-Senatning qonunlar bazasini shakllantirish va tekshirib, to`g`ri holatda bo`lishini nazorat qilib borish; -Senat qo`mitalarining yozma so`roviga binoan qonunlar bazasi asosida huquqiy masalalar bo`yicha axborot yo`sinidagi ma`lumotnomalar tayyorlash; -Senat tomonidan ma`qullangan qonunlarni va qabul qilingan qarorlar, bayonotlarni, murojaatnomalarni, shuningdek parlament so`rovlarini yuridik- texnik jihatdan rasmiylashtirishga bir xil yondashilishini ta`minlash, Senat a`zolariga maslahat yo`sinidagi va uslubiy yordam ko`rsatish; -Senat tomonidan nazorat qilish sohasidagi vakolatlarning amalga oshirilishiga ko`maklashadi. “O`zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasi Apparatining Yuridik bo`limi to`g`risida”gi Nizomda Oliy Majlisning Qonunchilik palatasi va Senati yuridik xizmatini tartibga soluvchi Nizomlardan farqli o`laroq yuridik xizmatning vazifalari, funksiyalari, huquqi hamda javobgarligi masalalari batafsil yoritib berilgan. “O`zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasi Apparatining Yuridik bo`limi to`g`risida”gi Nizomga muvofiq yuridik xizmatning asosiy vazifalari quyidagilardan iborat: O`zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasi, uning Prezidiumi va Apparati ko`rib chiqishi uchun kiritilgan masalalar va hujjatlarning huquqiy jihatdan ishlab chiqilishini ta`minlash; O`zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasi qarorlari loyihalarining, shuningdek Hukumat tomonidan kiritiladigan yoki kelishiladigan O`zbekiston Respublikasi qonunlari, O`zbekiston Respublikasi Prezidentining farmonlari, qarorlari va farmoyishlari, boshqa qonun hujjatlari loyihalarining amaldagi qonun hujjatlariga va qonunchilik texnikasi qoidalari talablariga muvofiqligini ta`minlash; O`zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasi, O`zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasi Prezidiumi, O`zbekiston Respublikasi Bosh vaziri, O`zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasi Apparati Rahbarining topshiriqlariga muvofiq

qonun hujjatlari, O`zbekiston Respublikasi Prezidentining farmonlari, qarorlari va farmoyishlari, O`zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining qarorlari loyihalarini tayyorlash, ularni tayyorlashda qatnashish; qonun tuzish faoliyatini takomillashtirishning ustuvor yo`nalishlarini ishlab chiqish va amalga oshirishda qatnashish; O`zbekiston Respublikasi Hukumati tomonidan kiritilgan qonun loyihalari va boshqa masalalar bo`yicha O`zbekiston Respublikasi Oliy Majlisining Kengashi, qo`mitalari, komissiyalari va Kotibiyati bilan o`zaro hamkorlikni ta`minlash. Yuridik xizmat o`ziga yuklangan vazifalarni bajarish uchun quyidagi funksiyalarni amalga oshiradi: O`zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasi, uning Prezidiumi ko`rib chiqishi uchun va O`zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasi rahbariyati, O`zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasi Apparati Rahbari muhokamasi uchun kiritiladigan huquqiy masalalar bo`yicha tahliliy, ma`lumotnoma materiallar va boshqa materiallarni tayyorlaydi; Hukumat qarorlarini, O`zbekiston Respublikasining Bosh vaziri va uning o`rinbosarlari boshchilik qiladigan Hukumat komissiyalari va idoralararo komissiyalar, kengashlar va tashkiliy qo`mitalar qarorlarini, shuningdek O`zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasi rahbariyatining topshiriqlarini tayyorlashda O`zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasi a`zolariga hamda Vazirlar Mahkamasi Apparati mutaxassislariga huquqiy masalalar bo`yicha maslahat beradi; qonunlar va boshqa normativ-huquqiy hujjatlar loyihalarini yuridik ekspertizadan o`tkazadi hamda ularning O`zbekiston Respublikasi Konstitutsiyasiga va qonun hujjatlariga, shuningdek qonunchilik texnikasi qoidalari talablariga muvofiqligi to`g`risida xulosalar tayyorlaydi; qonun hujjatlarining turkumlashtirilgan hisobini, qonun hujjatlari bo`yicha ma`lumotnoma ishlarini yuritadi;

O`zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasi Apparatining Umumiy bo`limi bilan birgalikda O`zbekiston Respublikasi Hukumatining Qarorlari to`plami (QT)ni nashrga tayyorlaydi; O`zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasi Apparatining tarkibiy bo`linmalarini, uning mutaxassislarini normativ-huquqiy hujjatlar matnlari, shuningdek qonun hujjatlari bo`yicha ma`lumotnoma materiallar bilan ta`minlashni yaxshilash choralarini ko`radi; O`zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasi Apparatining boshqa tarkibiy bo`linmalari, davlat va xo`jalik boshqaruvining tegishli organlari, boshqa manfaatdor tashkilotlar bilan birgalikda Hukumat qarorlarini belgilangan tartibda tayyorlaydi, ularni talqin qilish va qo`llash bo`yicha tushuntirishlar berishda qatnashadi hamda ularni O`zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasi Prezidiumi, O`zbekiston Respublikasining Bosh vaziri, uning o`rinbosarlari, O`zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasi Apparatining Rahbari ko`rib chiqishi uchun kiritadi; qonun yaratish faoliyatini takomillashtirishning ustuvor yo`nalishlarini ishlab chiqish va amalga oshirishda O`zbekiston Respublikasi Adliya vazirligi, boshqa organlar, O`zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasi Apparatining tarkibiy bo`linmalari bilan o`zaro hamkorlik qiladi; qonun hujjatlarini O`zbekiston Respublikasi Konstitutsiyasi va qonunlariga muvofiqlashtirish, huquqiy tartibga solishning tizimli va to`liq bo`lishini ta`minlash haqidagi takliflarni ishlab chiqadi; qonun hujjatlarini takomillashtirish bo`yicha takliflarni tahlil qiladi va umumlashtiradi hamda ularni O`zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasi, O`zbekiston Respublikasining Bosh vaziri, uning o`rinbosarlari, O`zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasi Apparatining Rahbari ko`rib chiqishi uchun kiritadi; O`zbekiston Respublikasi Oliy Majlisining Kengashi, qo`mitalari, komissiyalari va Kotibiyati bilan o`zaro hamkorlik qiladi, O`zbekiston Respublikasi Hukumati

tomonidan kiritilgan qonun loyihalarining ular tomonidan muhokama qilinishida qatnashadi; Bo`lim vakolatiga kiradigan masalalar bo`yicha qonun loyihalarining ishlab chiqilishini va belgilangan tartibda O`zbekiston Respublikasi Oliy Majlisiga taqdim etilishini tashkil etadi; O`zbekiston Respublikasi Prezidenti, O`zbekiston Respublikasining Bosh vaziri va uning o`rinbosarlari tomonidan o`tkaziladigan yig`ilishlar materiallarini tayyorlashda va mazkur yig`ilishlarda qabul qilinadigan qarorlarni rasmiylashtirishda qatnashadi; O`zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasi Apparati Rahbarining buyruqlari loyihalarini huquqiy jihatdan ishlab chiqadi, O`zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasi Apparati faoliyati bilan bog`liq huquqiy hujjatlarni tayyorlashda qatnashadi; fuqarolarning murojaatlarini ko`rib chiqadi va ularda qo`yilgan masalalarni hal etish yuzasidan takliflar tayyorlaydi, ushbu murojaatlarni tegishli davlat va xo`jalik boshqaruvi organlariga, mahalliy davlat hokimiyati organlariga ko`rib chiqish va chora ko`rish uchun yuboradi, ularning o`z vaqtida ko`rib chiqilishini nazorat qiladi, fuqarolarni shaxsan qabul qiladi; o`ziga yuklangan boshqa funksiyalarni belgilangan tartibda amalga oshiradi. Yuridik xizmat o`ziga yuklangan vazifalar va funksiyalarni bajarish uchun quyidagi huquqlarga ega: o`ziga yuklangan vazifalar va funksiyalarni bajarish uchun zarur bo`lgan materiallar va ma`lumotlarni O`zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasi Apparatining boshqa tarkibiy bo`linmalaridan, davlat va xo`jalik boshqaruvi organlaridan, mahalliy davlat hokimiyati organlaridan, boshqa organlar va tashkilotlardan belgilangan tartibda olish va so`rash; tegishli materiallar va hujjatlar loyihalarini ishlab chiqish va tayyorlash maqsadida davlat va xo`jalik boshqaruvi organlari, mahalliy davlat hokimiyati organlari, boshqa organlar va tashkilotlarning rahbarlari va vakillari ishtirokida yig`ilishlar o`tkazish;

O`zbekiston Respublikasining Bosh vaziri, O`zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasi Apparati Rahbari topshirig`iga binoan davlat organlari, xo`jalik boshqaruvi organlari, nodavlat notijorat tashkilotlar va boshqa tashkilotlarning majlislari va yig`ilishlarida qatnashish; zarurat bo`lganda O`zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasida ko`rib chiqiladigan masalalarni ishlab chiqish uchun davlat va xo`jalik boshqaruvi organlari, ilmiy muassasalar va boshqa tashkilotlarning rahbarlari va vakillarini belgilangan tartibda jalb etish, ushbu maqsadlarda ishchi guruhlar tashkil etish; zarurat bo`lganda "O`zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasi to`g`risida"gi O`zbekiston Respublikasi Qonuni va O`zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining Ish tartibi talablari buzilgan holda tushgan hujjatlarni qaytarib yuborish; Bo`limning zarur materiallar, ma`lumotlarni taqdim etish, shuningdek O`zbekiston Respublikasi qonunlari, O`zbekiston Respublikasi Prezidentining farmonlari, qarorlari va farmoyishlari, O`zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining qarorlari va boshqa hujjatlar loyihalarini puxta ishlash bo`yicha talablari, agar O`zbekiston Respublikasi Prezidenti, O`zbekiston Respublikasining Bosh vaziri, uning o`rinbosarlari va O`zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasi Apparati Rahbari topshiriqlarida bajarishning boshqa muddatlari belgilanmagan bo`lsa, Bo`lim belgilagan muddatlarda bajarilishi kerak. Vazirlar Mahkamasining yuridik xizmati ham yuqorida aytib o`tilgan vazifalar, funksiyalar hamda huquqlardan kelib chiqqan holda xuddi shu mazmundagi majburiyatlarga ega. Masalan, O`zbekiston Respublikasining Bosh vaziri, O`zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasi Apparati Rahbari topshirig`iga binoan davlat organlari, xo`jalik boshqaruvi organlari, nodavlat notijorat tashkilotlar va boshqa tashkilotlarning majlislari va yig`ilishlarida qatnashish yuridik xizmatning ham huquqiga, ham majburiyatiga kiradi. Vazirlar Mahkamasi yuridik xizmatining ish faoliyati "O`zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasi to`g`risida"gi O`zbekiston Respublikasi Qonuniga, O`zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining Ish tartibiga, “O`zbekiston

Respublikasi Vazirlar Mahkamasi Apparatining Yuridik bo`limi to`g`risida”gi Nizomga, O`zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasi Apparatida ish yuritish bo`yicha Yo`riqnomaga, O`zbekiston Respublikasi Prezidenti, O`zbekiston Respublikasining Bosh vaziri topshiriqlariga, Vazirlar Mahkamasi Apparati Rahbarining buyruqlari va topshiriqlariga muvofiq, shuningdek Vazirlar Mahkamasining ish rejalari, Bo`limning choraklik ish rejalari, mudir va mutaxassislarning shaxsiy ish rejalari asosida tashkil etiladi. Bo`limning choraklik ish rejalari, mudirning shaxsiy ish rejasi Vazirlar Mahkamasi Apparati Rahbari tomonidan tasdiqlanadi. Mutaxassislarning shaxsiy ish rejalari Vazirlar Mahkamasi Apparati Rahbari bilan kelishiladi va Bo`lim mudiri tomonidan tasdiqlanadi. Vazirlar Mahkamasi yuridik bo`limining mudiri quyidagi huquq va majburiyatlarga ega: -bo`limga bevosita rahbarlikni amalga oshiradi, mutaxassislar ishini tashkil qiladi hamda bo`limga yuklangan vazifalar va funksiyalarning bajarilishi, ijro intizomining ahvoli uchun shaxsan javob beradi; -O`zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasiga kiritilgan bo`limning vakolatiga kiradigan masalalar bo`yicha hujjatlar va boshqa hujjatlar loyihalarini ko`rib chiqishni tashkil etadi, ko`rsatib o`tilgan loyihalarga rozilik beradi va ular yuzasidan ekspert xulosalarni imzolaydi; -davlat va xo`jalik boshqaruvi organlari, boshqa tashkilotlar va O`zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasi Apparatining tarkibiy bo`linmalari tomonidan taqdim etilgan normativ-huquqiy hujjatlar loyihalarini va boshqa materiallarni o`rganadi, ularni yuridik ekspertizadan o`tkazadi va ishlab chiqadi, ular bo`yicha tegishli tahliliy va ma`lumotnoma materiallar, ekspert xulosalari tayyorlanishini ta`minlaydi; -O`zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasi va uning Prezidiumi majlislarida, O`zbekiston Respublikasi Bosh vaziri, uning o`rinbosarlari o`tkazadigan yig`ilishlarda, Hukumat komissiyalari va idoralararo komissiyalar, kengashlar va tashkiliy qo`mitalar majlislarida, O`zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasi

Apparati Rahbari tomonidan Bo`lim vakolatiga kiradigan masalalar bo`yicha o`tkaziladigan yig`ilishlarda qatnashadi; -O`zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasiga davlat hokimiyati organlari, boshqa organlar va tashkilotlardan tushgan, ular bo`yicha O`zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining qarori talab qilinmaydigan hujjatlarni davlat va xo`jalik boshqaruvi tegishli organlarining ko`rib chiqishi uchun yuboradi; -bo`lim mutaxassislari o`rtasida vazifalarni taqsimlaydi: -Vazirlar Mahkamasi Apparatida amalda bo`lgan Yo`riqnomaga muvofiq ishlarning yuritilishini ta`minlaydi; -chiqadigan xat-xabarlarni imzolaydi; -bo`lim ishlarini takomillashtirish, mutaxassislarning ish malakasini oshirish chora-tadbirlarini ishlab chiqadi va amalga oshiradi; -bo`lim xodimlarini lavozimga tayinlash va lavozimdan ozod qilish to`g`risidagi, ularning malakasini oshirish, ularni rag`batlantirish hamda ularga tanbeh berish to`g`risidagi takliflarni O`zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasi Apparati Rahbariga taqdim etadi. Bo`lim mudiri vaqtincha bo`lmagan taqdirda uning vazifasini O`zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasi Apparati Rahbari tomonidan belgilanadigan Bo`limning bosh mutaxassislaridan biri bajaradi. Bo`limning bosh mutaxassisi esa quyidagi huquq va majburiyatlarga ega: -o`ziga biriktirilgan masalalar bo`yicha materiallarni va hujjatlar loyihalarini tayyorlaydi, Bo`lim mudiri topshiriqlarini bajaradi, materiallarning o`z vaqtida tayyorlanishi, sifatli ishlab chiqilishi va topshiriqlarning bajarilishi ustidan nazoratning ta`minlanishi uchun shaxsan javob beradi; -davlat va xo`jalik boshqaruvi organlari, boshqa tashkilotlar va O`zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasi Apparatining tarkibiy bo`linmalari tomonidan taqdim etilgan normativ-huquqiy hujjatlar loyihalarini va boshqa materiallarni o`rganadi, ularni yuridik ekspertizadan o`tkazadi va ishlab chiqadi, ular bo`yicha tegishli tahliliy va ma`lumotnoma materiallar, ekspert xulosalari tayyorlaydi;

-materiallar haqida bo`lim mudiriga, shuningdek, belgilangan tartibda O`zbekiston Respublikasining Bosh vaziriga, uning o`rinbosarlariga, shuningdek, O`zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasi Apparati Rahbariga axborot beradi; -qonun hujjatlarini va huquqni qo`llash amaliyotini takomillashtirish, O`zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasi qarorlarini talqin qilish va tushuntirish bo`yicha takliflarni ishlab chiqadi va Bo`lim mudiriga taqdim etadi; -O`zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasi va uning Prezidiumi majlislarida, O`zbekiston Respublikasining Bosh vaziri va uning o`rinbosarlari tomonidan o`tkaziladigan yig`ilishlarda, Hukumat komissiyalari va idoralararo komissiyalar hamda kengashlar majlislarida, O`zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasi Apparati Rahbari tomonidan o`tkaziladigan o`ziga biriktirilgan masalalar bo`yicha yig`ilishlarda belgilangan tartibda qatnashadi; -o`ziga biriktirilgan masalalar bo`yicha davlat va xo`jalik boshqaruvi organlari, boshqa organlar va tashkilotlarning vakillari, olimlar va mutaxassislar bilan materiallarni O`zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasi va uning Prezidiumi majlislarida, O`zbekiston Respublikasi Prezidenti, O`zbekiston Respublikasining Bosh vaziri va uning o`rinbosarlari tomonidan o`tkaziladigan yig`ilishlarda ko`rib chiqishga tayyorlash, shuningdek ijrodagi O`zbekiston Respublikasi qonunlari, O`zbekiston Respublikasi Prezidentining farmonlari, qarorlari va farmoyishlari, Hukumat qarorlari loyihalarini ularni tayyorlash maqsadida muhokama etish uchun yig`ilishlar o`tkazadi. Bo`limning yetakchi mutaxassisi quyidagi huquq va majburiyatlarga ega: -materiallar va hujjatlar loyihalarini tayyorlaydi, Bo`lim mudiri topshiriqlarini bajaradi, materiallarning o`z vaqtida tayyorlanishi, sifatli ishlab chiqilishi va topshiriqlarning bajarilishi ustidan nazoratning ta`minlanishi uchun shaxsan javob beradi; -normativ-huquqiy hujjatlar loyihalarini yuridik ekspertizadan o`tkazadi va ular yuzasidan ekspert xulosalari tayyorlaydi;

-materiallarni Bo`lim mudiriga, shuningdek belgilangan tartibda O`zbekiston Respublikasi Bosh vaziriga, uning o`rinbosarlariga, shuningdek O`zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasi Apparati Rahbariga taqdim etadi; -huquqiy masalalar bo`yicha tegishli ma`lumotnoma va tahliliy materiallar tayyorlashda qatnashadi; -O`zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasi va uning Prezidiumi majlislarida, O`zbekiston Respublikasining Bosh vaziri va uning o`rinbosarlari o`tkazadigan yig`ilishlarda, Hukumat komissiyalari va idoralararo komissiyalar, kengashlar majlislarida, O`zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasi Apparati Rahbari tomonidan o`tkaziladigan o`ziga biriktirilgan masalalar bo`yicha yig`ilishlarda belgilangan tartibda qatnashadi; -bo`lim mudiri va tegishli bosh mutaxassis bilan kelishgan holda ijrodagi O`zbekiston Respublikasi qonunlari, O`zbekiston Respublikasi Prezidentining farmonlari, qarorlari va farmoyishlari, Hukumat qarorlari loyihalarini davlat va xo`jalik boshqaruvi organlari, boshqa organlar va tashkilotlar vakillari, olimlar va mutaxassislar bilan ularni tayyorlash maqsadida muhokama qiladi. I toifali ish yurituvchi - kotiba bo`limda ish yuritilishini ta`minlaydi, hujjatlar o`tishini nazorat qiladi, hujjatlar yig`majildlarining tayyorlanishini va arxivda saqlash uchun o`z vaqtida berilishini ta`minlaydi, o`ziga yuklangan boshqa funksiyalarni bajaradi. “O`zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasi Apparatining Yuridik bo`limi to`g`risida”gi Nizomning 8-bandida o`ziga yuklangan vazifalarning zarur darajada va samarali bajarilishi uchun hamda Vazirlar Mahkamasiga kiritilgan hujjatlar loyihalari yuridik ekspertizasining kompleksliligi va sifati uchun yuridik xizmat javobgarligi belgilab qo`yilgan. “O`zbekiston Respublikasining davlat boshqaruv organlari va korxonalardagi yuridik xizmat to`g`risida”gi Nizomga muvofiq davlat boshqaruvi organlari yuridik xizmatining vazifalariga quyidagilar kiradi: - boshqaruv bo`linmalari bilan birgalikda markaziy apparatda hamda vazirlik, idora, boshqa boshqaruv organi tizimida qonunchilikning to`g`ri qo`llanilishini

ta`minlashga qaratilgan tadbirlarni ishlab chiqadi va amalga oshiradi. Quyi boshqaruv organlari va korxonalarning amaldagi qonunchilikni buzgan holda chiqarilgan hujjatlarni bekor qilish uchun chora-tadbirlar ko`radi; - rahbarlarga imzolash uchun taqdim qilinayotgan buyruqlar va boshqa huquqiy mazmundagi hujjatlar loyihalarining qonunchilikka muvofiqligi uchun javob beradi va ularga viza qo`yadi. Idoraviy normativ-huquqiy hujjatlarning amaldagi qonunlarga muvofiqligini yuridik xizmat tomonidan oldindan tekshirilmasdan chiqarilishiga yo`l qo`yilmaydi; - vazirlikka, idoraga, boshqa boshqaruv organiga keladigan va ular tomonidan chiqariladigan normativ hujjatlarni tartibli hisobga olishni va saqlashni tashkil qiladi, boshqa bo`linmalar bilan birgalikda normativ-huquqiy hujjatlarining to`plamlarini nashr etish ishlarini bajaradi; vazirliklar, idoralar boshqa boshqaruv organlarining amaldagi normativ-huquqiy hujjatlariga o`zgartirishlar kiritish yoki o`z kuchini yo`qotganlarini bekor qilish to`g`risidagi takliflarni tayyorlaydi; - tizimda xo`jalik hisobini mustahkamlash, ijara munosabatlarini va mehnatni rag`batlantirishni tashkil etishning boshqa samarali shakllarini joriy etish uchun huquqiy vositalardan foydalanishni yaxshilash, xo`jalik shartnomalarining rolini oshirish va uning bajarilishi uchun mas`uliyatini kuchaytirish yuzasidan chora- tadbirlar ko`radi; - o`ziga qarashli korxonalar chet el kompaniyalari va firmalari bilan iqtisodiy va ilmiy texnik aloqalar o`rnatganda ularga huquqiy yordam ko`rsatadi; - mahsulot sifatini oshirish, mehnat haqidagi qonunga rioya etilishini ta`minlash, mehnat intizomini mustahkamlash, moddiy resurslarni tejash va ulardan oqilona foydalanish, kamomadlar, o`g`irlashlar, qo`shib yozishlar hamda samarasiz xarajatlar va nobudgarchiliklarning oldini olish, aybdor shaxslarni javobgarlikka tortishga qaratilgan huquqiy tadbirlarni ishlab chiqishda va amalga oshirishda qatnashadi. - tarmoqdagi da`vo qo`zg`atish ishlarining ahvolini va uning amaliyotini tahlil qiladi, xo`jalik sudi tomonidan nizolarni ko`rib chiqish natijalari bo`yicha

korxonalar faoliyatida aniqlangan kamchiliklarni bartaraf etish yuzasidan chora- tadbirlar ko`radi; - sudda, xo`jalik sudida, boshqa tashkilotlarda huquqiy masalalar ko`rilayotganda belgilangan tartibda vazirlikning, idoraning, boshqa boshqaruv organining manfaatlarini ifodalaydi; - vazirlik, idora va boshqa boshqaruv organi tizimidagi huquqiy ishlarga rahbarlikni amalga oshiradi; -o`ziga qarashli korxonalarda bu ishlarning ahvolini tekshirib boradi, bu ishlarni takomillashtirish yuzasidan takliflarni ko`rib chiqish uchun vazirlik, idora va boshqa boshqaruv organining rahbariyatiga, hay`atiga kiritadi; - vazirlik, idora va boshqa boshqaruv organi tizimidagi huquqiy ishlarning va yuridik xizmatlar faoliyatining ijobiy tajribasini o`rganadi va umumlashtiradi, uning amalda tatbiq etilishiga ko`maklashadi; - huquqiy ishlar va yuridik xizmat faoliyatining turli yo`nalishlari bo`yicha tavsiyanomalar va ko`rsatmalar ishlab chiqadi; - vazirlik, idora va boshqa boshqaruv organlari markaziy apparati xodimlarining yuridik umumiy o`quvini tashkil etishda va o`tkazishda qatnashadi, tarmoq yuridik xizmatga uni korxonalarda tashkil etishda yordam beradi, qonunchilikni tushuntirishga oid ishlarni olib boradi; - zamonaviy texnika vositalaridan foydalanish asosida qonunchilik bo`yicha axborot-ma`lumotnoma ishlarini olib boradi amaldagi normativ hujjatlarga kiritilgan yangi o`zgartirishlar haqidagi axborotni, Adliya vazirligi ko`rsatmalari va respublika xo`jalik sudlarining tajribasini o`ziga qarashli korxonalarga tezkorlik bilan yetkazadi, vazirlik, idora rahbariyatiga qonunchilik bo`yicha ma`lumotnoma materiallarini tayyorlaydi, huquqiy masalalar bo`yicha maslahatlar beradi; - vazirlik, idora va boshqa boshqaruv organi tizimida qonun buzilishlari aniqlangan taqdirda yuridik xizmat zarur choralar ko`rish, bunday kamchiliklarni bartaraf etish hamda ularning oldini olish uchun tegishli rahbarga bu haqda axborot beradi. Xo`jalik yurituvchi subyektlar yuridik xizmatining vazifalariga esa quyidagilar kiradi:

a) korxona ishining huquqiy ta`minlashini tashkil etish, bo`linmalarning iqtisodiy javobgarligini tartibga soluvchi huquqiy hujjatlar tizimini, korxonaning ishlab chiqarish-xo`jalik va ijtimoiy faoliyatining boshqa masalalarini tayyorlash va joriy qilishda ishtirok etish; – korxonada belgilangan ichki xo`jalik da`volarini qo`zg`ash va ko`rib chiqish tartibga rioya etilishini nazorat qilish; – iqtisod, moliya, hisob-kitob xizmatlari va boshqa bo`linmalar bilan birgalikda korxonaning xo`jalik faoliyati natijalarini iqtisodiy-huquqiy tahlil qilish, samarasiz xarajatlarning tarkibini va ularning kelib chiqish sabablarini, balans hisobidagi debitorlik va kreditorlik qarzlari ahvolini o`rganish, sud va tergov organlariga jo`natish uchun pul mablag`lari va tovar-moddiy boyliklarning kamomadi va ularni o`g`irlashlar bo`yicha materiallarni rasmiylashtirish; b) qonunchilik aktlari, yuqori boshqaruv organlarining normativ-huquqiy hujjatlarini, korxona mahalliy normativ-huquqiy hujjatlarining tartibga solingan hisobini va saqlanishini tashkil etish, boshqa bo`linmalar bilan birgalikda korxonaning idoraviy normativ-huquqiy hujjatlarini tartibga solish ishlarini olib borish; v) korxona rahbariga imzolash uchun taqdim qilinayotgan buyruqlar va boshqa huquqiy mazmundagi hujjatlar loyihalarining qonunga muvofiqligini tekshirish va ularga viza qo`yish. d) boshqa korxonalar bilan xo`jalik shartnomalari, shuningdek, chet el kompaniyalari va firmalari bilan kontraktlar tayyorlash, tuzish va ularning ijrosini nazorat qilishga oid ishlarda qatnashish, shartnomalar va kontraktlar loyihalariga viza qo`yish; ye) da`vo ishlarini olib borish, sudda, xo`jalik sudida, shuningdek, boshqa organlarda huquqiy masalalar ko`rilayotganda belgilangan tartibda korxona manfaatlarini himoya qilish, da`vo ishlari agar boshqa bo`linmalar tomonidan olib borilsa, bu ishga rahbarlikni amalga oshirish; j) moddiy boyliklarni hisobdan chiqarish hujjatlari, buzilishlar va suiiste`molliklar topilgan taftish va qayta ro`yxatga olish aktlari bo`yicha huquqiy xulosalar berish;

z) mehnat jamoasi tomonidan ishlab chiqarish va ijtimoiy rivojlanish masalalarini hal etishda o`zini-o`zini boshqarishni amalga oshirishda qonunchilikka rioya etilishiga yordam berish, jamoa shartnomasini tayyorlashda va tuzishda qatnashish, mehnat jamoasi kengashiga, kasaba uyushmasi qo`mitasiga va boshqa jamoat tashkilotlariga o`z vakolatlarini amalga oshirishda huquqiy yordam ko`rsatish; i) yuridik umumiy o`quvni tashkil etishda va uni amalga oshirishda qatnashish, xodimlarni amaldagi qonunlar bilan tanishtirish; k) korxona faoliyatida qonunchilikni buzish hollari aniqlansa, bu haqda ularni bartaraf etish va oldini olish yuzasidan zarur choralar ko`rish uchun rahbarni xabardor qilish. Nizomga muvofiq davlat boshqaruvi organi va korxona yuridik xizmatiga bir xil mazmundagi huquqlar berilgan. Bular quyidagilardir: a) davlat boshqaruv organi, korxona, tuzilma birliklari faoliyatida qonunchilikka rioya etilishining ahvoli bilan tanishish; taftish o`tkazishlarda va qayta ro`yxatga olishlarda qatnashish; b) mansabdor shaxslardan davlat boshqaruv organlarida, korxonalarda belgilangan tartibda hujjatlar, ma`lumotnomalar, hisob-kitoblar va o`z burchlarini bajarish uchun zarur bo`lgan boshqa ma`lumotlarni olish; v) rahbariyatga qonun buzishlarni bartaraf etish, keltirilgan zararni qoplash, amaldagi qonunlarning bajarilishini ta`minlamagan yoxud buzayotgan bo`linmalar va xizmatlarning rahbarlarini, boshqa xodimlarni javobgarlikka tortish haqida takliflar taqdim etish; g) davlat boshqaruv organi va korxona rahbariyati bilan kelishilgan holda normativ hujjatlar yoki boshqa hujjatlar loyihalarini tayyorlash, shuningdek, o`ziga yuklatilgan vazifalarga muvofiq yuridik xizmat tomonidan o`tkaziladigan tadbirlarni ishlab chiqish va amalga oshirish uchun boshqa bo`linmalar va xizmatlarning xodimlarini jalb etish; d) davlat boshqaruv organi, korxona rahbariyati tomonidan chaqiriladigan hay`at majlislarida, tegishli kengashlarda, yig`ilishlarda ishtirok etish.

Davlat boshqaruv organlarining hamda xo`jalik yurituvchi subyektlarning yuridik xizmati Nizomda belgilab qo`yilgan vazifa va huquqlardan kelib chiqqan holda xuddi shu mazmundagi majburiyatlarga ega. Masalan, davlat boshqaruvi organi yoki korxona rahbariyati tomonidan chaqiriladigan hay`at majlislarida, tegishli kengashlarda, yig`ilishlarda ishtirok etish yuridik xizmatning ham huquqiga, ham majburiyatiga kiradi. Yuridik xizmat xodimlariga huquqiy ishlarga taalluqli bo`lmagan boshqa ishlarning yuklatilishiga yo`l qo`yilmaydi. Yuridik xizmat xodimlari O`zbekiston Respublikasi mehnat qonunchiligiga muvofiq Nizomda ko`zda tutilgan vazifalarni bajarmaganliklari uchun intizomiy va moddiy javobgarlikka tortilishlari mumkin. O`zbekiston Respublikasi Adliya vazirligi organlari davlat boshqaruv organlari, xo`jalik yurituvchi subyektlarning yuridik xizmat xodimlarini o`tkaziladigan tekshirishlar natijalari bo`yicha ularni o`z xizmat vazifalarini bajarmaganliklari uchun intizomiy javobgarlikka tortish haqida taqdimnoma kiritishga haqlidirlar. Yuridik xizmatga yuklatilgan vazifalarni bajarishga va unga berilgan huquqlardan foydalanishga qarshilik ko`rsatuvchi mansabdor shaxslar, uning oqibatida qonunchilikning buzilishiga yo`l qo`yilsa, fuqarolarning huquq va qonuniy manfaatlariga zarar yetsa, O`zbekiston Respublikasi Adliya vazirligi va uning organlari taqdimnomasi bo`yicha yuridik javobgarlikka tortiladilar. Mahalliy davlat hokimiyati organlari yuridik xizmatining maqomini belgilab beruvchi maxsus normativ-huquqiy hujjat mavjud bo`lmaganligi uchun mazkur organlar yuridik xizmatining huquq va majburiyatlari ularning ichki hujjatlarida, ya`ni yuridik bo`lim to`g`risidagi ichki nizomlarda hamda yuriskonsultlarning mansab yo`riqnomalarida belgilab qo`yiladi. Mahalliy davlat hokimiyati organlari yuridik xizmatining huquq va majburiyatlari bevosita ularga yuklatilgan vazifalardan kelib chiqqan holda belgilanadi. Mahalliy davlat hokimiyati organlari yuridik xizmatining vazifalariga quyidagilar kiradi:

-xalq deputatlari viloyat, tuman va shahar kengashining qarorlarini hamda viloyat, tuman va shahar hokimining qaror va farmoyishlari loyihalarini ko`rib chiqib, ularni huquqiy ekspertizadan o`tkazish; -viloyat va Toshkent shahar hokimining ko`rsatmasiga muvofiq tuman hokimlarining qaror va farmoyishlarini, O`zbekiston Respublikasi Konstitutsiyasi va qonunlari, O`zbekiston Respublikasi Oliy Majlisi qarorlari, O`zbekiston Respublikasi Prezidentining farmon va farmoyishlari, O`zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining qarorlari, xalq deputatlari viloyat va Toshkent shahar Kengashi va xokim qarorlariga mos kelishini o`rganib chiqish hamda noqonuniy holatlar bo`yicha tegishli takliflar kiritish; -viloyat va Toshkent shahar hokimlari tomonidan qabul qilingan qaror va farmoyishlar bo`yicha viloyat va Toshkent shahar hokimlari ko`rsatmasi bilan tushuntirishlar berish, ular yuzasidan taklif, ariza va shikoyatlarni ko`rib chiqish, ularni o`z vaqtida va to`g`ri hal etishni tashkillashtirish; -xalq deputatlari viloyat va Toshkent shahar Kengashi deputatlariga hamda hokimlik mahkamasi xodimlariga ularning ish faoliyatiga zarur bo`lgan masalalar bo`yicha maslahatlar berish; -o`ziga biriktirilgan hokimiyat qoshidagi komissiyalar ishini yo`naltirish; -shartnomaviy munosabatlarni tartibga solish; -o`z vakolati doirasida huquqni muhofaza qilish va sud organlarida tegishli hokimlikning huquqiy manfaatlarini himoya qilish. Xalq deputatlari viloyat, tuman va shahar Kengashining qarorlarini hamda viloyat, tuman va shahar hokimining qaror va farmoyishlari loyihalarini ko`rib chiqish, ularni huquqiy ekspertizadan o`tkazish yuridik xizmatning ham vazifasiga, ham huquq va ham majburiyatiga kiradi. Amaldagi qonunchilik bo`yicha yuridik xizmat xodimlari o`zlariga yuklatilgan vazifalarni yetarli darajada bajarmaganliklari uchun asosan mehnat qonunchiligiga muvofiq intizomiy javobgarlikka tortiladilar. Biroq yuridik xizmat xodimi tomonidan o`z vazifalarini yetarli darajada bajarilmasligi salbiy oqibatlarni keltirib chiqarsa, u boshqa turdagi yuridik javobgarlikka ham tortilishi mumkin.

Tavsiya etilgan adabiyotlar ro`yxati Karimov I. A. O`zbekiston: milliy istiqlol, iqtisod, siyosat, mafkura. T. 1. – T.: O`zbekiston, 1996. – 364 b. Karimov I. A. Bizdan ozod va obod Vatan qolsin. T. 2. – T.: O`zbekiston, 1996. – 380 b. Karimov I. A. Vatan sajdagoh kabi muqaddasdir. T. 3. – T.: O`zbekiston, 1996. – 366 b. Karimov I. A. Bunyodkorlik yo`lidan. T. 4. – T.: O`zbekiston, 1996. – 394 b. Karimov I. A. Yangicha fikrlash va ishlash – davr talabi. T. 5. – T.: O`zbekiston, 1997. – 384 b. Karimov I. A. Xavfsizlik va barqaror taraqqiyot yo`lida. T. 6. – T.: O`zbekiston, 1998. – 429 b. Karimov I. A. Biz kelajagimizni o`z qo`limiz bilan quramiz. T. 7. – T.: O`zbekiston, 1999. – 413 b. Karimov I. A. Ozod va obod Vatan, erkin va farovon hayot pirovard maqsadimiz. T. 8. – T.: O`zbekiston, 2000. – 525 b. Karimov I. A. Vatan ravnaqi uchun har birimiz mas`ulmiz. T. 9. – T.: www.ziyonet.uz

O'xshashlar

Yuridik xizmatning mansabdor shaxslar va xodimlarning huquqiy madaniyatini oshirishdagi roli

Mahkumlar huquqiy holati

Normativ-huquqiy hujjatning yuridik texnikasi

Atmosfera havosini mushofaza qilishning huquqiy holati

Jinoyat-ijroiya huquqiga binoan mahkumlar huquqiy holati