Tadqiqotlarning asosiy metodik holatlari va ularning ekspert xulosasi hamda ma’lumotnomasida aks etishi - Huquqshunoslik - Referatlar

Tadqiqotlarning asosiy metodik holatlari va ularning ekspert xulosasi hamda ma’lumotnomasida aks etishi

Yuklangan vaqt:

20.09.2019

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

42 KB

Ko'chirib olish

Tadqiqotlarning asosiy metodik holatlari va ularning ekspert xulosasi hamda ma’lumotnomasida aks etishi Daliliy ashyolarni ta’riflab yozishning maqsadi tekshirilayotgan obyektni alohidalashtirish, uni shu kabi buyumlar orasidan ajratib olishdan iborat. Bu talablar qo‘lbola usulda yasalgan qurollarni ekspertiza qilishda katta ahamiyatga ega. Chunki tadqiqotga turli mahsulotlar taqdim etiladi, ekspert xulosasi esa bu buyumlarni tayyorlaganlar va egalarining harakatlarini baholash hamda tasniflashdan iborat bo‘ladi. Daliliy ashyolarni ta’riflab yozish ko‘p emas, lekin to‘liq bo‘lishi kerak. Bu holda aynan shu buyumning boshqa shunday buyumlardan farqlovchi o‘ziga xos jihatlariga e’tibor berish kerak. Agar kerak bo‘lsa, buyumning og‘irligi va chiziqli qiymatlarini ko‘rsatish, naqshlarini, turli yozuvlari va monogrammalarning mavjudligi, xususiyatlari, xarakteri va ma’nosiga to‘xtalib o‘tish kerak. Bu ma’lumotlarni bayon qilishda olingan fotosuratlarga murojaat etish kerak. Moddiy qismlarning tadqiqoti Bu tadqiqotning maqsadi daliliy ashyolarning tuzilishini ekspert baholashdan iborat. Bu tadqiqotga mos holda xulosaning keyingi qismlarida tekshirilayotgan obyek t ning tuzilishidagi mazkur buyumning otish uchun mo‘ljallanganligi haqidagi yakuniy xulosaga kelishga imkon beruvchi (yoki bermaydigan) o‘ziga xos jihatlari aks etishi kerak. Moddiy qismlarni tekshirishda mexanizmning asosiy tugunlari va qismlarning xususiyatiga e’tibor ber i sh lozim. Agar ekspertizaga tayyor bo‘lmagan qurol yoki uning alohida q i smlari taqdim etilgan bo‘lsa, u holda tekshirish jarayoni shularni ta’riflash bilan yakunlanadi. Agar ekspert aksincha, ya’ni buyum otish uchun yaroqli deb hisoblasa, u holda buyumning jangovar xossalarini aniqlash uchun tajriba o‘tkazishi shart.

Jangovar xossalarning tadqiqoti Bu tadqiqot obyektning tajribada nafaqat jangovar xossalarini aniqlash uchun, balki ekspertning tekshirilayotgan obyektning otish uchun mo‘ljallangan maqsadi va bu maqsadni amalga oshirish imkoniyatlari haqidagi yakuniy xulosalarini tekshirish uchun ham o‘tkaziladi. Jangovar xossalarga, birinchi navbatda, o‘qning uchish tezligi va kinetik energiyasi kiradi. O‘qning uchish tezligi turli usull a rda tekshiriladi. Kriminalistik tadqiqotlarda eng ko‘p tarqalgan usullardan biri – ushbu tezlikni ikki ekran ko‘rinishidagi datchik bilan ta’minlangan eletkron millisekundomer yordamida o‘lchashdir. U quyidagicha amalga oshiriladi: otilgan o‘qning

birinchi datchik (ekran) dan o‘tishida millisekundomer ishga tushadi va vaqtni qayd etish boshlanadi. Bu o ‘ q ikkinchi datchikdan o‘tganda esa vaqtni o‘lchash to‘xtaydi. Ushbu ikki ekran – datchiklar orasidagi masofani aniqlash orqali o‘qning uchish tezligini hisoblash mumkin. O‘lchashlar aniqligini oshirish u c hun tajribani bir marta emas, balki bir necha otishda qaytarish va natijalarni hisoblash lozim. Buni quyidagi misolda tushuntiramiz. Faraz qilaylik, o‘qning uchish tezligini bir datchik qurol miliga taqab qo‘yilgan, ikkinchisi esa mil og‘zidan 1 metr masofaga qo‘yilgan holda aniqlash lozim bo‘lsin. Birinchi o‘q otilishida qurilma 0,0034 cyekund vaqtni ko‘rsatadi, ikkinchisida – 0,0032 cyekund, uchinchisida esa – 0,0033 cyekund. Natijalarning bu darajadagi stabilligi keyingi otishlarni to‘xtatishga imkon beradi. Olingan natijalarning o‘rtacha arifmetik qiymatini hisoblasak, u 0,0033 cyekund bo‘ladi. Datchiklar orasidagi masofani (1 m ) ushbu qiymatga bo‘lib (0,0033 s ), tekshirlayotgan kattalikning (o‘qning uch i sh tezligining) qiymatini olamiz 30 3 m/s yoki yaxlitlasak, 300 m/s . Ushbu o‘qning uchish tezligini o ‘ lchovchi qurilmaning birinchi datchigini qurolning o‘ziga mahk a mlash qulayroqdir, chunki tajriba aniqligi ortadi. Tekshirilayotgan obyektning tuzilishiga bog‘liq ravishda tajriba sharoitlari turlicha bo‘lishi mumkin. Shompolli qurollarning jangovar xossalarini tekshirishda birinchi o‘q otish minimal porox zaradi bilan, keyingilari esa bu zaradni to snaryadning tezligi ma’lum qiymatga yetgunicha, tartib bilan orttirib borib amalga oshiriladi. Qo‘lbola usu l dagi patronlarga mo‘ljallangan patrondondan o‘qlanadigan qurollardan tajriba otishda esa ushbu patronlarni tekshirib, so‘ng bajariladi.

Zavodda yasalgan patronlarga mo‘ljallangan patrondonidan o‘qlanadigan qurollarning jangovar xususiyatlarini aniqlashda yangi va mos patronlardan foydalanish kerak. Qo‘lbola usulda yasalgan qurollardan tajriba otishlari ekspert uchun xavfli bo‘lishi mumkinligini hisobga olib, uni har doim ham qo‘lda ushlab otish maqsadga muvofiq emas. Kerak bo‘lganda, qurol maxsus, uzoqdan turib boshqariluvchi qurilmaga mahkamlanadi va o‘q otish kerakli masofadan turib amalga oshiriladi. Agar tajribani obyektning moddiy qismidagi unchalik katta bo‘lmagan nuqsoni tufayli amalga oshirish i m koni bo‘lmasa (jangovar prujinaning, boyokning va hokazolarning sinishi), bu nuqson ekspert tomonidan bartaraf etiladi va tajriba bajariladi. Nuqsonning xususiyati va uning bartaraf etish usuli xulosada bayon etiladi.

Yakuniy xulosalarning shakllanishi Ekspertning yakuniy xulosasi, ya’ni taqdim etilgan mahsulot qurolmi degan savolga javob, taqdim etilgan daliliy ashyoning moddiy qismini va jangovar xossalarini tekshirish natijalariga asoslanib shakllanadi. Tekshirilayotgan obyektning moddiy qismidagi yetarli nuqsonlar tufayli tajriba o‘tkazishning imkoni bo‘lmagan (mahsulotning yasalishi tugallanmagan, otish uchun zarur mexanizmning qismlari yetarli emas yoki oxirigacha yasalmagan va hokazo) va ularni bartaraf etish ushbu obyektning tuzilishiga o‘zgartirish kiritadigan hollarda yakuniy xulosalar obyektning moddiy qismini tekshirishgagina asoslanadi. Bunday hollarda xulosada ushbu mahsulot o‘q otish uchun mo‘ljallangan, lekin undagi nuqsonlar tufayli o‘q otishning imkoni yo‘q, deb ko‘rsatish kerak. Tekshirish obyektining jangovar xossalari aniqlanmaganligi uchun yakuniy xulosa yoki salbiy tarzda, yoki xulosa berishdan bosh tortish tarzida bo‘lishi kerak.

O'xshashlar

Tadqiqotlarning hozirgi amaliyoti va uning asosiy kamchiliklari

Tekshirilayotgan hodisaning muayyan sharoitlarida qurolning o‘q otish imkoniyatlarini aniqlash uchun uni tadqiq etish

Jahon konstitutsiyaviy tajribasi va O`zbekiston Respublikasi Konstitutsiyasida inson huquqlari bo`yicha xalqaro andozalarning aks etishi

Jinoyatlarni tergov qilishda maxsus bilimlardan foydalanish tartibi

Kriminologik tadqiqotlarning tashkiliy asoslari va metodlari