«Oзиқ-овқат маҳсулотларининг сифати ва хавфсизлиги тўғрисида»ги қонуннинг истеъмолчилар ҳуқуқларини - Huquqshunoslik - Referatlar

«Oзиқ-овқат маҳсулотларининг сифати ва хавфсизлиги тўғрисида»ги қонуннинг истеъмолчилар ҳуқуқларини

Yuklangan vaqt:

20.09.2019

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

74.5 KB

Ko'chirib olish

« O зи қ -ов қ ат ма ҳ сулотларининг сифати ва хавфсизлиги тў ғ рисида»ги қ онуннинг истеъмолчилар ҳ у қ у қ ларини ҳ имоя қ илишдаги роли Режа: 1. « Ози қ - ов қ ат ма ҳ сулотларининг сифати ва хавфсизлиги тў ғ рисида » ги қ онунда келтирилган атамалар ва уларнинг мазмуни 2. Ози қ -ов қ ат ма ҳ сулотларининг сифати ва хавфсизлигини таъминлаш со ҳ асидаги давлат бош қ аруви ва назорат қ илиш 3. Ози қ -ов қ ат ма ҳ сулотларини Ўзбекистон Республикасига олиб кириш ва нормалар, қ оидаларга мос келмайдиган ози қ -ов қ ат ма ҳ сулотларини йў қ қ илиб ташлаш тартиби

«Ози қ -ов қ ат ма ҳ сулотларининг сифати ва хавфсизлиги тў ғ рисида»ги Қ онунда келтирилган атамалар ва уларнинг мазмуни «Ози қ -ов қ ат ма ҳ сулотларининг сифати ва хавфсизлиги тў ғ рисида»ги Қ онуни 1997 йил 30 августда қ абул қ илинган бўлиб 18 та моддани ўз ичига қ амраб олади. Бу Қ онуннинг истеъмолчилар ҳ у қ у қ ларини ҳ имоя қ илишдаги а ҳ амияти бе қ иёс даражада каттадир. Бу Қ онуннинг а ҳ амиятини яхши тушуниб етмо қ учун Қ онунда келтирилган қ уйидаги атамаларнинг мазмунини тўли қ тушуниб етмо қ керак. 1. Ози қ -ов қ ат ма ҳ сулоти – ози қ -ов қ ат хом ашёси (шу жумладан алкаголли ичимликлар) ва уларнинг таркибий қ исмлари, ози қ -ов қ ат хом ашёси ва ози қ -ов қ атларга тегиб турадиган моддалар, материаллар, ёрдамчи ва қ адо қ лаш материаллари ҳ амда улардан тайёрланган буюмлар; 2. Ози қ -ов қ ат ма ҳ сулотининг сифати – ози қ- ов қ ат товарларининг истеъмол хоссаларини белгилаб берадиган ва унинг одамлар ҳ аёти ва со ғ лиги учун хавфсизлигини таъминлайдиган мезонлар мажмуи; 3. Ози қ -ов қ ат ма ҳ сулотининг хавфсизлиги – ози қ -ов қ ат ма ҳ сулотининг санитария, ветеринария, фитосанитария нормаларига ва қ оидаларига мослиги; 4. Ози қ -ов қ ат ма ҳ сулотининг яро қ лилик муддати (фойдаланиш муддати) – бу муддат давомида ози қ -ов қ ат ма ҳ сулотини са қ лаш, ташиш, хавфсизлик нормалари ва қ оидалари талабларига риоя этилган та қ дирда у

фойдаланишга яро қ ли бўлиб туради, бу муддат тамом бўлганидан кейин эса ма ҳ сулот одамлар ҳ аёти ва саломатлиги учун ҳ авфли бўлиб қ олиши мумкин; 5. Ози қ -ов қ ат ма ҳ сулотини қ албакилаштириш – ози қ -ов қ ат хом ашёсининг ҳ амда ози қ -ов қ атларнинг хоссалари ва мезонларини атайлаб ўзгартириш ёки уларни алмаштириб қ ўйиш; 6. Гигиена сертификати – ози қ -ов қ ат ма ҳ сулоти, технология, ускуна ва бош қ а жараёнлар амалдаги санитария нормалари ва қ оидаларига мос эканлигини тасди қ лайдиган ҳ ужжат; 7. Токсикология-гигиена экспертизаси – ози қ -ов қ ат ма ҳ сулоти устидан амалга ошириладиган бир туркум лаборатория тад қ и қ отлари бўлиб, улар мавжуд нормалар ва қ оидалар билан қ иёслашга мўлжалланган бўлади. Мутахассисликларнинг фикрича ози қ -ов қ ат ма ҳ сулотларининг ифлосланишининг асосий сабаблари қ уйидагилар ҳ исобланади: 1. Рухсат этилмаган бўё қ моддалари, консервантлар, антиокислителларни қ ўллаш ёки рухсат этилганларни меъёридан орти қ ча ми қ дорда ишлатиш; 2. Ози қ -ов қ ат ма ҳ сулотлари ишлаб чи қ аришнинг ноананавий технологияларини қ ўллаш, шу билан бир қ аторда кимёвий, микробиологик синтез йўли билан ози қ -ов қ ат ма ҳ сулотларини олиш; 3. Қ ишло қ хўжалик экинлари ва ҳ айвонот ма ҳ сулотларининг ўсимлик зараркунандаларига қ арши

ва ҳ айвонлар касалланишининг олдини олишга қ арши ишлатиладиган пестицидлар билан ифлосланиши; 4. Қ ишло қ -хўжалик ма ҳ сулотлари етиштиришда ў ғ итларни, саноат чи қ индиларини ишлатишнинг гигиеник қ оидаларининг бузилиши; 5. Чорвачилик ва паррандачиликда рухсат этилмаган емлар, консервантлар, ўсиш стимуляторлари, даволаш медикаментларини ишлатиш; 6. Ози қ -ов қ ат ма ҳ сулотларига жи ҳ озлардан, идишлардан, инвентарлардан, ўраш-жойлаш материалларидан токсик моддаларнинг ўтиши (полимер, резина, металл материалларидан); 7. Ози қ -ов қ ат ма ҳ сулотларини исси қ лик ишлови берганда таркибида зарарли моддаларнинг тўпланиши; 8. Ози қ -ов қ ат ма ҳ сулотларини ишлаб чи қ ариш, са қ лаш жараёнларида санитария нормаларига итоат қ илмаслик, натижада бактериал токсинларни келтириши; 9. Ози қ -ов қ ат ма ҳ сулотларига атмосфера, тупро қ , сув ор қ али токсик моддалар, хусусан радионуклеидларнинг тушиши. 1. Ози қ -ов қ ат ма ҳ сулотларининг сифати ва хавфсизлигини таъминлаш со ҳ асидаги давлат бош қ аруви ва назорат қ илиш Келтирилган ма ҳ сулотлардан шуни англаш мумкинки, ози қ -ов қ ат товарлари турли йўллар билан ифлосланар экан. Шу сабабли ҳ ам «Ози қ -ов қ ат ма ҳ сулотларининг сифати ва хавфсизлиги тў ғ рисида»ги Қ онун 1997 йил 30 августда қ абул қ илинди. Демак, шу кундан бошлаб истеъмолчиларни сифатсиз ози қ -ов қ ат ма ҳ сулотларини сотиб олишдан ҳ имоя қ илишнинг ҳ у қ у қ ий асослари яратилди десак хато қ илмаймиз.

Ушбу Қ онуннинг ози қ -ов қ ат ма ҳ сулотларининг сифати ва хавфсизлигини таъминлаш со ҳ асидаги давлат бош қ аруви деб аталадиган 4-моддасида хусусан шундай дейилган: «Ози қ - ов қ ат ма ҳ сулотларининг сифати ва хавфсизлигини таъминлаш со ҳ асидаги давлат бош қ аруви Ўзбекистон Республикаси Со ғ ли қ ни са қ лаш вазирлигининг Давлат санитария эпидемиология хизмати, Ўзбекистон Республикасининг Қ ишло қ ва сув хўжалиги вазирлиги ҳ узуридаги Бош давлат ветеринария бош қ армаси, Ўзбекистон Республикаси Қ ишло қ ва сув хўжалиги вазирлиги ҳ узуридаги Ўсимликлар карантини Бош давлат инспекцияси, Ўзбекистон Республикаси Вазирлар ма ҳ камаси ҳ узуридаги Ўзбекистон давлат Стандартлаш агентлиги ҳ амда қ онун ҳ ужжатлари билан белгиланган бош қ а органлар томонидан амалга оширилади. Ози қ -ов қ ат ма ҳ сулотининг сифати ва хавфсизлигини таъминлаш со ҳ асидаги давлат бош қ аруви қ уйидагиларни ўз ичига олади: давлат томонидан нормалаш, ози қ -ов қ ат ма ҳ сулотини ҳ амда уни тайёрлашга мўлжалланган ва фойдаланганда ози қ -ов қ атга тегиб турадиган ускуналарни давлат рўйхатидан ўтказиш, ози қ -ов қ ат ма ҳ сулотини сертификатлаш, давлат назорати ва текшируви. Ози қ -ов қ ат ма ҳ сулотининг сифати ва хавфсизлигини таъминлаш со ҳ асида давлат томонидан нормалаш ози қ -ов қ ат ма ҳ сулотининг сифати ва хавфсизлигига, уни ишлаб чи қ ариш, тайёрлаш, харид қ илиш шарт-шароитларига қ ўйиладиган талабларни ўз ичига оладиган санитария, ветеринария, фитосанитария нормаларини, давлат

стандартларини, техникавий шартларни тасди қ лаш ва белгилаш йўли билан амалга оширилади. Ози қ -ов қ ат ма ҳ сулотларининг сифати ва хавфсизлигига доир нормалар ва қ оидалар давлат органлари томонидан қ онун ҳ ужжатларида белгиланган тартибда тасди қ ланади ва улар ози қ -ов қ ат муомаласи со ҳ асида иш олиб борилаётган юридик ва жисмоний шахслар учун мажбурийдир. Ози қ -ов қ ат ма ҳ сулотини ишлаб чи қ ариш, тайёрлаш, харид қ илиш, қ айта ишлаш, етказиб бериш, са қ лаш, ташиш ва реализация қ илиш билан шу ғ улланувчи юридик ва жисмоний шахслар белгиланган нормалар ва қ оидаларга риоя этиши устидан ишлаб чи қ ариш назоратини таъминлайдилар. Ишлаб чи қ ариш назоратини амалга ошириш тартиби ози қ -ов қ ат ма ҳ сулотининг сифати ва хавфсизлигига доир нормалар ва қ оидаларга, норматив ҳ амда технология ҳ ужжатлари талабларига мувофи қ юридик ва жисмоний шахслар бажарадиган ишлар ва хизматларнинг хусусиятларини ва шарт шароитларини ҳ исобга олган ҳ олда белгиланади ҳ амда тегишли давлат назорати органлари билан келишилади. Масалан, товарнинг шифобахш со ғ ломлаштириш хусусияти, кишилар ҳ аёти ва со ғ лигига, ҳ айвонот дунёсига зарарли таъсири йў қ лиги ёки унинг бош қ а махсус тавсифи тў ғ рисидаги ахборотлар Со ғл и қ ни са қ лаш вазирлиги ва Ўзстандарт агентлиги рухсати билан та қ дим этилади. Товарлар ишлаб чи қ арувчи агар товар хавфсизлиги тў ғ рисидаги қ оидаларни ишлаб чи қ маган, тасди қ лашдан ўтказмаган, истеъмолчилар эътиборига маълум қ илмаган бўлса ёхуд ушбу ахборот етарли бўлмаса, у ҳ олда ушбу

товарлардан етказилган зарар учун жавобгарлик вужудга келади. Ишлаб чи қ ариш назоратини амалга оширувчи юридик ва жисмоний шахслар нормалар ва талабларнинг қ оидалари бузилганлиги ани қ ланган та қ дирда ишларни амалга оширишни ва хизматлар кўрсатишни ани қ ланган камчиликлар бартараф этилгунга қ адар тўхтатиб қ ўйишлари шарт. Қ онунда четдан келтирилаётган ози қ -ов қ ат ма ҳ сулотларининг сифатини ва хавфсизлигини таъминлашга қ аратилган ало ҳ ида модда мавжуд. 2. Ози қ -ов қ ат ма ҳ сулотларини Ўзбекистон Республикасига олиб кириш ва нормалар, қ оидаларга мос келмайдиган ози қ -ов қ ат ма ҳ сулотларини йў қ қ илиб ташлаш тартиби Мазкур қ онунга биноан Ўзбекистон Республикаси ҳ удудига олиб кирилаётган ози қ -ов қ ат ма ҳ сулоти тегишли нормалар ва қ оидаларнинг талабларига мувофи қ бўлиши шарт. Четдан олиб кирилаётган ози қ -ов қ ат ма ҳ сулотини етказиб берувчи, уни двлат рўйхатидан ўтказиш учун ишлаб чи қ арувчининг ва экспорт қ илувчи мамлакат махсус вакил қ илган органнинг ушбу ма ҳ сулот хавфсиз эканлигини тасди қ ловчи ҳ ужжатларини, тегишли экспертиза ўтказиш зарур бўлганида эса ози қ –ов қ ат ма ҳ сулотининг намуналарини та қ дим этади. Четдан олиб кирилаётган ози қ -ов қ ат ма ҳ сулоти, технологиялар ва ускуналар қ онун ҳ ужжатларига мувофи қ мажбурий сертификатланиши лозим.

Ўзбекистон Республикасига олиб кирилаётган ози қ -ов қ ат ма ҳ сулоти, технологиялар ва ускуналар қ онун ҳ ужжатларига мувофи қ мажбурий сертификатланиши лозим. Ўзбекистон Республикасига олиб кирилаётган ози қ -ов қ ат ма ҳ сулоти сифати ва хавфсизлигининг нормалар ва қ оидаларга мослиги давлат назорати органлари томонидан божхона органлари билан белгиланган тартибда ани қ ланади. Яро қ лилик муддати ўтган; сифатсизлиги белги бериб турган; та ққ ослаш ва ишлаб чи қ арувчисини ани қ лаш мумкин бўлмаган, шунингдек давлат санитария ва ветеринария назорати органлари томонидан гигиена ва ветеринария экспертизаси ва сертификатлаш синовлари натижалари бўйича ов қ атга ишлатиш учун яро қ сиз деб топилган ози қ - ов қ ат ма ҳ сулоти ишлаб чи қ ариш ва реализация қ илишдан олиб ташланади, у белгиланган ма қ садда ишлатилмаслиги ҳ амда қ айта ишланиши ёки йў қ қ илиб ташланиши керак. Ози қ -ов қ ат ма ҳ сулотини қ айта ишлаш ёки йў қ қ илиб ташлаш усуллари ва шартлари унинг эгаси томнидан тегишли давлат назорати органлари билан келишиб олинади. Йў қ қ илиб ташлаш учун комиссия тузилади. Комиссия таркибига давлат ҳ окимияти ма ҳ аллий органларининг, двлат назорати органларининг, соли қ органларининг ва жамоатчиликнинг вакиллари киради. Ози қ -ов қ ат ма ҳ сулотини экспертиза қ илиш, йў қ қ илиб ташлаш усуллари ва шартларини белгилаш, қ айта ишлаш, са қ лаш, ташиш ва йў қ қ илиб ташлаш билан бо ғ ли қ харажатларни унинг эгаси тўлайди. Ози қ -ов қ ат ма ҳ сулотининг эгаси давлат санитария ва ветеринария назорати органларига ма ҳ сулотдан

фойдаланилганлиги ёки у йў қ қ илиб ташланганлиги ҳ а қ ида далолатнома та қ дим этади.

Фойдаланилган адабиётлар : 1. Ўзбекистон Республикасининг Конституцияси. Асосий Қонун. Т.: Ўзбекистон, 1992, 45-бет. 2. Истеъмолчиларнинг ҳуқуқларини ҳимоя қилиш тўғрисидаги Қонун. 3. Каримов И.А. Ўзбек халқи ҳеч қачон, ҳеч кимга қарам бўлмайди. Т.: Ўзбекистон, 2005. 4. Ўзбекистон Республикаси «Истеъмолчиларнинг ҳуқуқларини ҳимоя қилиш тўғрисида»ги қонунига шарҳ. Т.: «Ўзбекистон» нашриёт матбаа ижодий уйи, 2005, 288 б. 5. «Стандартлаштириш тўғрисида»ги 1993 йил 28 декабрда қабул қилинган Қонун. 6. «Маҳсулотлар ва хизматларни сертификатлаштириш тўғрисида»ги 1993 йил 28 декабрда қабул қилинган Қонун. 7. «Озиқ-овқат маҳсулотларининг сифати ва хавфсизлиги тўғрисида»ги 1997 йил 30 августда қабул қилинган Қонун. 8. «Фуқаролар соғлигини сақлаш тўғрисида»ги 1996 йил 29 августда қабул қилинган Қонун. 9. «Давлат санитария назорати тўғрисида»ги 1997 йил 3 июлда қабул қилинган Қонун. 10. www.ziyonet.uz

O'xshashlar

Фукаролар соглигини саклаш ва дори воситалари ва фармацевтика фаолияти

Узбекистон Республикаси фукаролик кодексининг истеъмолчилар хукукларини ҳимоя қилишдаги аҳамияти

Cтандартлаштириш, сертификатлаштириш тўғрисидаги қонунларнинг истеъмолчилар ҳуқуқларини ҳимоя қилишдаги роли

Mолиявий хизматлар соҳасида истеъмолчиларнинг ҳуқуқларини ҳимоя қилиш ва суд орқали истеъмолчилар ҳуқуқларини ҳимоя қилиш

Истеъмолчилар ҳуқуқларини ҳимоя қилиш жамиятлари Республика федерациясининг ташкилий тузилиши ва унинг вазифалари