Mexnat ishlari bo'yicha sudda vakillik - Huquqshunoslik - Referatlar

Mexnat ishlari bo'yicha sudda vakillik

Yuklangan vaqt:

17.09.2022

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

44 KB

Ko'chirib olish

Mexnat ishlari bo`yicha sudda vakillik Mehnatga oid huquqiy munosabatlardan kelib chiqadigan ishlarni sudda ko`rilishida vakillarning ishtiroki o`zining maqsadi va vazifalari bilan vakillikning boshqa turlaridan ajralib turadi. Sudda ishlarni vakillar orqali yuritish shaxslarning sud himoyasiga bo`lgan huquqini ta`minlash usullaridan biri bo`lib ko`riladi. Mehnat ishlari bo`yicha sudda vakillik qilishning ahamiyati xodimlar va ish beruvchilarning huquq va qonuniy manfaatlarini himoya qilish, ularga malakali huquqiy yordam ko`rsatish, xolisona haqiqatni aniqlash, ish yuzasidan to`g`ri qaror qabul qilishda sudlarga ko`maklashishdan iboratdir. Mehnat ishlari bo`yicha tashkilotlar ishlarni o`z rahbari yoki vakillari orqali yuritadilar (FPKning 50-moddasi). Korxona rahbarining vakolatlari va ularni rasmiylashtirish korxona manfaatlarini himoya qiluvchi boshqa shaxslar vakolatlaridan farq qiladi. Uning organlari tomonidan amalga oshiriladigan korxonaning vakolatlari hajmi korxona faoliyatini tartibga soluvchi tegishli normativ hujjatlar bilan belgilab qo`yiladi. Tashkilot rahbarlarining sudga o`z xizmat lavozimlari yoki vakolatlarini tasdiqlaydigan hujjatlar taqdim etishlari, ular vakolatining rasmiylashtirilishiga asos bo`ladi (FPKning 53-moddasi). Ish beruvchi huquq va manfaatlarini himoya qilib, ish beruvchining vakili sifatida sud amaliyotida ko`pincha tegishli organ rahbarining o`rinbosari, korxonaning yurist-maslahatchisi, kadrlar bo`limining boshlig`i ishtirok etmoqda. Davlat boshqaruvi organlarining, mansabdor shaxslarning vakillari tegishli organ rahbarlarining yoki mansabdor shaxsning imzosi bilan beriladigan vakolatnoma bo`yicha ish yuritadilar. Tashkilot nomidan beriladigan ishonchnoma tashkilot rahbari tomonidan imzolanib, imzo tashkilot muhri bilan tasdiqlanadi. Advokatlar shartnoma bo`yicha vakillikni amalga oshirar ekanlar, ularning vakolatlari qonun hujjatlarida belgilangan tartibda tasdiqlanadi. Shartnoma bo`yicha (ixtiyoriy) vakillik qiluvchining arz qilingan talablardan

butunlay yoki qisman voz kechish, ularning asosini yoki predmetini o`zgartirish, miqdorini ko`paytirish yoki kamaytirish, da`vogarning talablarini tan olish, kelishuv bitimini tuzish, vakolatlarni boshqa shaxsga o`tkazish, sud hal qiluv qarori (ajrimi) ustidan shikoyat berish, ijro varaqasini undiruvga qaratish to`g`risida har bir alohida holda vakolat beruvchi tomonidan topshirilgan vakolatnomada mahsus izoh berilishi kerak (FPKning 54-moddasi). Xodimlar mehnat ishlarini sudda shaxsan yoki o`z vakillari orqali yuritishlari mumkin. Vakil sifatida ularning qonuniy vakili, advokatlar, ular tomonidan tanlangan shaxslar yoki sherik da`vogar sifatida ishtirok etayotgan xodim ikkinchi sherigining topshirig`iga ko`ra ishtirok eta oladi. Mehnatga oid nizoli ishlarda xodimning vakili sifatida xodim ishlayotgan korxonaning kasaba uyushmasi qo`mitasi ishtirok etishi mazkur turkumdagi ishlarning o`ziga xos protsessual xususiyatlaridan biridir. O`zbekiston Respublikasi MKning 20-moddasiga muvofiq, kasaba uyushmalari, ularning korxonadagi saylab qo`yiladigan organlari, xodimlar tomonidan saylab qo`yiladigan organlari, ish beruvchilarning vakillik organlari mehnatga oid munosabatlarning subyektlari sifatida qatnasha oladilar. Xodimning vakillik organi bo`lmish kasaba uyushmalari mehnat nizolarini ko`ruvchi organlarda xodimlar manfaatini himoya qilish huquqiga ega bo`lib, ushbu huquqni o`z vakillari orqali bajaradilar. Kasaba uyushmasi qo`mitasining umumiy majlisida xodimning huquq va qonuniy manfaatlarini himoya qilish uchun saylangan vakil qo`mita raisi tomonidan berilgan vakolatnoma asosida mehnatga oid ishni sudda ko`rib hal etilishida ishtirok etadi. Ishda ishtirok etuvchi shaxs sifatida kasaba uyushmalari FPKning 34-moddasida nazarda tutilgan protsessual huquqlardan to`liq foydalanadi. Lekin maxsus huquqlardan (da`vodan voz kechish, da`voni tan olish, da`vo asosi va predmetini o`zgartirish va boshqalardan) faqatgina xodimning vakolatnomasi asosidagina foydalanishi mumkin. Ayrim rivojlangan demokratik davlatlarda mehnatga oid nizoli ishlarni sudda ko`rib hal qilinishida kasaba uyushmalarining ishtiroki o`zining

samaradorligi bilan ajralib turadi. Xususan, Fransiya Respublikasining maxsus mehnat ishlarini ko`ruvchi sudlarida kasaba uyushmalarining vakili sud protsessida ishtirok etishi uchun xodim tomonidan alohida topshiriqning berilishi yoki ishonchnomaning taqdim etilishi talab etilmaydi. Bu yerda xodim o`zining manfaatlarini kasaba uyushmasi himoya qilish istagini bildirganligi to`g`risida ogohlantirganligi va bunga qarshi emasligining o`zi yetarli hisoblanadi. Kasaba uyushmalariga nisbatan bunday protsessual vakolatlarning berilishi ushbu organlarning xodimlar mehnat huquqlarini himoya qilishdagi vazifalarini kengaytiradi va shu asosda kasaba uyushmalari faoliyatining samaradorligini oshirishga yordam beradi. Protsessda kasaba uyushmasi qo`mitasi vakilining ishtirok etishi xodimning vakili sifatida advokatning ishtirok etishini istisno qilmaydi. FPKning 38-moddasi 3-qismiga ko`ra, mehnat bilan bog`liq huquqiy munosabatlardan kelib chiqadigan ishlar bo`yicha voyaga yetmaganlarga yordam berish uchun ularning ota-onalari, farzandlikka olganlar yoki homiylari sud tomonidan jalb etilishi mumkin. Fuqarolik protsessual huquq nazariyasida voyaga yetmagan shaxslarga yordam berish uchun jalb etilgan ota-onalar, farzandlikka olganlar, homiylar "qonuniy vakillar" tushunchasi bilan birlashtiriladi. FPKning 51-moddasiga ko`ra, muomalaga layoqatsiz yoki muomala layoqati cheklangan shaxslarning huquq va qonun bilan qo`riqlanadigan manfaatlarini sudda ularning qonuniy vakillari himoya qiladilar. Lekin bizning fikrimizcha, mehnat ishlari bo`yicha taraf sifatida ishtirok etuvchi va to`la fuqarolik protsessual muomala layoqatiga ega bo`lgan voyaga yetmagan shaxslar yuqoridagi toifa shaxslar jumlasiga kirmaydi. Chunki FPKning 51-moddasi mazmunidan shuni anglash mumkinki, qonuniy vakillar sudda faqatgina muomalaga layoqatsiz yoki muomala layoqati cheklangan shaxslarning huquq va qonuniy manfaatlarini himoya qiladilar. Mehnatga oid nizoli ishlarda ishtirok etuvchi voyaga yetmagan shaxslar esa to`la muomala layoqatiga ega bo`ladilar, ya`ni ular muomalaga layoqatsiz deb e`tirof etilmaydi. Shunday ekan, mehnat ishlari bo`yicha ota-onalar, farzandlikka oluvchilar va homiy sudda voyaga yetmagan shaxlarning qonuniy

vakillari sifatida emas, balki ularning ixtiyoriy vakillari sifatida ishtirok etishlari mumkin (FPKning 52-moddasi). Ularga beriladigan vakolatlar doirasi FPKning 53-moddasi talablari asosida voyaga yetmagan xodim tomonidan beriladigan vakolatnomada o`z aksini topishi lozim.

Adabiyotlar: 1. Avdyukov M.G. Prinsip zakonnosti v grajdanskom sudoproizvodstve.- M.: MGU, 1970. 97 s. 2. Arxipov V.D., Konyayev N.I., Xorev P.S.. Kommentariy k Polojeniyu o poryadke rassmotreniya trudovo`x sporov.-M.: Yurid.lit, 1976-212 s. 3. Baru M.I. Regressno`ye obyazatelstva po trudovomu prave.-M.: Gosyurizdat, 1962-141 s. 4. Budeyev B.A. Obyazatelno`ye opredeleniya suda pervoy instansii po grajdanskom delam: Sverdlovsk: in-t; Trudo` in-t. Sverdlovsk. № 15; 1971.-68 s. 5. Golovanova YE.A. Trudovo`ye sporo` i poryadok ix rassmotreniya.- Perm: B.I., 1970-73 s. 6. www.akadmvd.uz

O'xshashlar

Sudda vakillik qilish

Mehnat ishlari bo'yicha kelishuv bitimi

Mehnat ishlari bo'yicha isbotlash va dalillar

Vakillik va ishonchnoma

Fuqarolik ishlarini sudda ko`rishga tayyorlash