Истеъмолчилар ҳуқуқларининг давлат томонидан ҳимоя қилинишини таъминлаш - Huquqshunoslik - Referatlar

Истеъмолчилар ҳуқуқларининг давлат томонидан ҳимоя қилинишини таъминлаш

Yuklangan vaqt:

20.09.2019

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

100 KB

Ko'chirib olish

www.arxiv.uz И стеъмолчилар ҳ у қ у қ ларининг давлат томонидан ҳ имоя қ илинишини таъминлаш Режа: 1. Товар ( иш , хизмат ) нинг ну қ сонлари туфайли етказилган зарар учун мулкий жавобгарлик 2. Истеъмолчилар ҳ у қ у қ ларининг давлат томонидан ҳ имоя қ илинишини таъминлаш 3. Истеъмолчиларнинг ҳ у қ у қ ларини ҳ имоя қ илиш тў ғ рисидаги қ онун ҳ ужжатларининг бузганлик учун жавобгарлик

www.arxiv.uz 1. Товар ( иш , хизмат ) нинг ну қ сонлари туфайли етказилган зарар учун мулкий жавобгарлик Товар ( иш , хизмат ) нинг тузилишига , ишлаб чи қ арилишига , таркибига бо ғ ли қ бўлган ва бош қ а ну қ сонлари , шунингдек истеъмолчининг ҳ аёти , сио ғ ли ғ и ёки мол - мулкининг хавфсизлигини таъмин эта олмайдиган материаллар , ускуналар , асбоб - анжомлар , мосламалар ёки бош қ а воситалар қ ўлланилиши о қ ибатида истеъмолчининг ҳ аётига , со ғ ли ғ и ёки мол - мулкига етказилган зарар сотувчи ( ишлаб чи қ арувчи , ижрочи ) билан шартнома муносабатларига киришган - киришмаганидан қ атъи назар , ҳ ар қ андай истеъмолчи товар ( иш , хизмат ) нинг ну қ сони туфайли етказилган зарар , агар у норматив ҳ ужжатларда назарда тутилган товарнинг хизмат ( яро қ лилик ) муддати мобайнида , бундай муддат белгиланмаган та қ дирда эса , товар ишлаб чи қ арилган ( иш , хизмат қ абул қ илинган ) пайтдан эътиборан ўн йил мобайнида юзага келган бўлса , қ опланиши лозим . Сотувчи (ишлаб чи қ арувчи, ижрочи) зарар бартараф қ илиб бўлмайдиган куч ёки фойдаланиш, са қ лаш ёхуд ташишнинг белгиланган қ оидалари истеъмолчи томонидан бузилиши туфайли етказилганлигини исботласа, у жавобгарликдан озод қ илинади. Қ онун товарнинг қ уйидаги жи ҳ атларидаги ну қ сонлар учун жавобгарликни белгилайди: 1) товарнинг тузилишига; 2) товарнинг ишлаб чи қ арилишига; 3) товарнинг таркибига; 4) товарнинг бош қ а жи ҳ атларидаги ну қ сонлар.

www.arxiv.uz Товарнинг тузилиши деганда, унинг белгиланган шакли- шамойили, мавжуд стандартларга мослиги, муайян тасаввур доирасидалиги, тегишли ма қ сад учун фойдаланиладиган товар туркумидаги бош қ а товарларга ўхшашлиги тушунилади. Масалан, оддий пиёла ёки ручканинг тузилишини тасаввур қ иладиган бўлсак, пиёла конуссимон шаклдаги атрофи ясси қ илиб ишланган сую қ лик истеъмол қ илишга мўлжалланган предмет ҳ исобланса, ручка ўз шакли шамойилига кўра қ ўлда ёзиш учун қ улай бўлган ашё ҳ исобланади. Истеъмолчига топширилган товарда ну қ соннинг мавжудлиги, истеъмолчи томонидан етказилган зарарни қ оплашнинг талаб қ илинишига асос бўлади. Товарнинг ишлаб чи қ арилишидаги ну қ сон бу товар (айни қ са, махсус идиш ва ўрамда сотиладиган товарлар)даги уни ишлаб чи қ ариш жараёнида вужудга келган, лекин оддий кўздан кечириш жараёнида ани қ лашнинг имкони бўлмаган камчиликлар ҳ исобланиб, товардаги бундай ну қ сонлар у ишлаб чи қ арилиб тегишли сотувчиларга топширилишидан олдин вужудга келган бўлиши керак. Ишлаб чи қ арилиши давомида товарда вужудга келган камчилик (ну қ сон)ни ишлаб чи қ арувчи билан ёки билмаганлигидан қ атъи назар истеъмолчи олдида жавобгардир. Зеро, бундай ну қ сон товар ишлаб чи қ арилиш жараёнидаги камчилик ва товар ишлаб чи қ арувчининг ишга бўлган нотў ғ ри муносабатидан келиб чи ққ ан ҳ исобланади. Умумий қ оидага кўра ишлаб чи қ арувчи истеъмолчилар ҳ у қ у қ лари ва қ онуний манфаатлари устунлиги тамойилидан келиб чи ққ ан ҳ олда ишлаб чи қ ариши лозим. Шу муносабат

www.arxiv.uz билан қ онун чи қ арувчи товарнинг ишлаб чи қ арилишидаги ну қ сонлар учун жавобгарлик ҳ олатини белгилайди. Инчинун, бундай меъёрнинг мавжудлиги истеъмолчи ҳ у қ у қ ва манфаатларининг бузилмаслиги учун унга қ арши турган барча шахсларнинг масъуллигини кафолатлайди. Товарнинг таркиби атамаси ўзида товарнинг бутлиги, унинг комплекти ибораларини ифодалайди. Одатда «таркиб» сўзи мураккаб ашёлар (агар турли хил ашёлар бирикманинг мо ҳ ияти билан белгиланадиган вазифаси бўйича фойдаланиш имконини берадиган яхлит бир бутунни ташкил этса, улар битта ашё (мураккаб ашё) ҳ исобланади. ФКнинг 91-моддаси)га нисбатан ишлатилади. Лекин, товарнинг таркибига нафа қ ат муайян қ исмлар, балки умумийликка эга бўлган бир неча ало ҳ ида (муста қ ил) ашёлар ҳ ам киради. ФКнинг 1017-моддасига мувофи қ , товарнинг (ишнинг, хизматнинг) конструктив, рецептуравий ну қ сонлари туфайли етказилган зарар қ оплиниши лозим. Шу ўринда товарнинг конструктив жи ҳ ати деганда, унинг таш қ и тузилиши, муайян қ оидага мос келувчи қ урилиши тушунилишини эслатиб ўтиш зарур. Рецептуравий ну қ сонлар эса товарнинг ички тузилиши, таркиби ва товардан фойдаланиш қ оидаларидаги камчиликлар бўлиб, бундай ну қ сонлар одатда, истеъмолчининг эътирози асосида мутахассислар томонидан ани қ ланади. Ҳ ар қ андай товар сотилаётганда, унинг таркиби тў ғ рисидаги маълумотлар товарнинг ўзида ёки товарга қ ўшиб харидор (истеъмолчи)га топшириладиган бош қ а ҳ ужжатда кўрсатилиши керак. Умумий қ оидага кўра бундай ҳ ужжатлар мансуб ашё ва ҳ ужжатлар ҳ исобланади ҳ амда

www.arxiv.uz бундай ҳ ужжатларнинг истеъмолчига қ ўшиб топширилмаслиги учун сотиб олувчи жавобгар бўлади. Мансуб ашё ва ҳ ужжатлар жумласига товарнинг сифат сертификати, товардан фойдаланиш йўри қ номаси, техник паспорт, телевизор учун пульт ва ҳ .к. лар киради. Бундай ашё ва ҳ ужжатларни топширмаган соувчи сотиб олувчига етказилган зарарни қ оплаш мажбуриятини олади. Сотувчи (ишлаб чи қ арувчи, ижрочи) зарарни қ оплаши лозим бўлган ҳ олат сифатида Қ онун истеъмолчининг ҳ аёти, со ғ ли ғ и ёки мол-мулкининг хавфсизлигини таъмин эта олмайдиган материаллар, ускуналар, асбоб-анжомлар ёки бош қ а воситалар қ ўлланилиши о қ ибатида истеъмолчининг ҳ аётига, со ғ ли ғ ига ёки мол-мулкига етказилган зарарни келтириб ўтади. Истеъмолчига та қ дим этилаётган ҳ ар қ андай товар, иш, хизмат ёки бош қ а нарсалар унинг ҳ аётига, со ғ ли ғ ига ва мол-мулкига зарар етиши хавфини ту ғ дирмаслиги лозим. Шу жумладан, иш бажариш ёки хизмат кўрсатишда ижрочи томонидан қ ўлланилаётган материаллар, ускуналар, асбоб-анжомлар ва бош қ а воситалар (масалан, иш бажаришда ижрочи томонидан фойдаланилаётган транспорт воситаси ёки бош қ а оши қ ча хавф манбаи) ҳ ам истеъмолчининг ю қ орида санаб ўтилган субъектив ҳ у қ у қ ларига зарар етказмаслиги зарур. Ишнинг (хизматнинг) ну қ сонлари о қ ибатида етказилган зарар ишни бажарган ёки хизматни кўрсатган шахс (ижрочи) томонидан қ оплиниши лозим. Зеро, зарар истеъмолчига айнан шу шахслар томонидан етказилади. Бундан таш қ ари, истеъмолчи билан муносабатга киришган томонлар ҳ ам сотувчи (ишлаб чи қ арувчи) ва ижрочи (пудратчи, масалан,

www.arxiv.uz маиший пудрат шартномасида истеъмолчи билан айнан пудратчи шартномавий муносабатга киришади) деб аталади. Умумий қ оидага кўра истеъмолчи деганда, товар сотиб олган, иш хизматга буюртма берган шахс (фу қ аро)лар тушунилади. Лекин Қ онунда истеъмолчи деганда, товар сотиб олмаган, иш ёки хизматга буюртма бермаган, биро қ товардан ёки иш ва хизматнинг натижасидан фойдаланган шахслар ҳ ам истеъмолчи ҳ исобланиши таъкидланган. Бунда, товардан ёки иш ва хизматнинг натижасидан фойдаланган шахсларнинг товарни сотиб олган ёки иш хизматга буюртма берган шахс билан қ андай шахслар ҳ ам истеъмолчи ҳ исобланади ва товар, иш ёки хизмат натижасида ўзига етказилган ҳ ар қ андай зарарнинг қ опланишини талаб қ илишга ҳ а қ лидир. Уларнинг сотувчи (ишлаб чи қ арувчи, ижрочи) билан шартномавий муносабатларга киришган- киришмаганлиги а ҳ амиятга эга эмас. Му ҳ ими товар (иш, хизмат) кимдан сотиб олинганлиги (иш ёки хизмат ким томонидан бажарилганлиги)ни ани қ лаш, бу товарни ким ишлаб чи қ арганлигини билиш ҳ исобланади. Истеъмолчининг (яъни, зарар етказилган истеъмолчининг) сотувчи (ишлаб чи қ арувчи, ижрочи) билан шартнома тузган ёки тузмаганлигидан қ атъи назар, ҳ ар қ андай истеъмолчининг товар (иш, хизмат)нинг ну қ сони туфайли етказилган зарарнинг қ опланишини талаб қ илиш ҳ у қ у қ ига эгалиги, бу истеъмолчининг мутло қ ҳ у қ у қ и ҳ исоблансада, унинг субъектив ҳ у қ у қ и сифатида му ҳ им а ҳ амиятга эга ҳ исобланади. Қ онун истеъмолчининг ҳ аёти, со ғ ли ғ и ёки мол-мулкига етказилган зарарнинг қ оплиниши лозим бўлган муддатларни белгилайди:

www.arxiv.uz 1) норматив ҳ ужжатларда назарда тутилган товарнинг хизмат (яро қ лилик) муддати мобайнида; 2) бундай моддалар белгиланмаган та қ дирда эса, товар ишлаб чи қ арилган (иш, хизмат қ абул қ илинган) пайтдан эътиборан ўн йил мобайнида. Маълумки, яро қ лилик муддати ва хизмат муддати давомида товар (иш ёки хизмат)нинг бену қ сон ишлаши ва хизмат қ илиши юзасидан жавобгарликни сотувчи (ишлаб чи қ арувчи, ижрочи) ўз зиммасига олади. Зеро, бундай ҳ олатлар норматив ҳ ужжатларда қ атъий ўрнатилиб қ ўйилади. Ана шу муддат давомида истеъмолчига етказилган зарар учун Қ онун жавобгарликни белгилайди. Бундай муддат ўтгандан вужудга келган зарар учун жавобгарлик юзага келмайди. Ҳ ар қ андай товарларга нисбатан ҳ ам норматив ҳ ужжатларда хизмат (яро қ лилик) муддатлари белгиланмаслиги сабабли Қ онун, узо қ муддат фойдаланишга мўлжалланган товарларни назарда тутиб, бундай товарларнинг ну қ сонлари туфайли етказилган зарарни қ оплаш учун ўн йиллик (анча узо қ ) муддатни белгилайди. Ана шу ўн йил мобайнида товар (иш, хизмат)даги ну қ сонлар туфайли истеъмолчига етказилган зарар қ опланса, ўн йилдан сўнг етказилган зарар қ опланмайди. 2. Истеъмолчилар ҳ у қ у қ ларининг давлат томонидан ҳ имоя қ илинишини таъминлаш Давлат истеъмолчиларнинг товар (иш, хизмат) сотиб олиш ва ундан фойдаланиш чо ғ идаги ҳ у қ у қ лари ҳ амда қ онун билан қ ўри қ ланадиган манфаатлари ҳ имоя қ илинишини кафолатлайди.

www.arxiv.uz Истеъмолчиларнинг ҳ у қ у қ лари давлат томонидан ҳ имоя қ илинишини давлат ҳ окимияти ва бош қ аруви органлари, шунингдек судлар таъминлайдилар. Қ уйидагилар истеъмолчиларнинг ҳ у қ у қ ларини ҳ имоя қ илиш учун махсус ваколат берилган давлат органларидир: Ўзбекистон Республикаси Монополиядан чи қ ариш ва ра қ обатни ривожлантириш давлат қ ўмитаси; Ўзбекистон стандартлаштириш, метрология ва сертификатлаштириш агентлиги; Ўзбекистон Республикаси Со ғ ли қ ни са қ лаш вазирлиги; Ўзбекистон Республикаси Давлат архитектура ва қ урилиш қ ўмитаси; Ўзбекистон Республикаси Табиатни му ҳ офаза қ илиш давлат қ ўмитаси; истеъмолчиларнинг ҳ у қ у қ ларини ҳ имоя қ илиш тў ғ рисидаги қ онун ҳ ужжатларига риоя этилишини ўз ваколатлари доирасида назорат қ илувчи бош қ а давлат бош қ аруви органлари. Қ онуннинг шар ҳ ланаётган моддасида истеъмолчилар ҳ у қ у қ лари ўз аксини топган. Бу модда Ўзбекистон Республикаси Конституциясининг 53-моддасида эътироф этилган норма билан ҳ амо ҳ ангдир. Яъни, Конституциянинг ю қ орида зикр этилган моддасида, давлат истеъмолчиларнинг ҳ у қ у қ и устунлигини ҳ исобга олиб, и қ тисодий фаолият, тадбиркорлик ва ме ҳ нат қ илиш эркинлигини барча мулк шаклларининг тенг ҳ у қ у қ лилигини ва ҳ у қ у қ ий жи ҳ атдан баб- баравар му ҳ офаза этилишини кафолатлайди, - деб кўрсатилган. Бундан кўриниб турибдики, истеъмолчи билан ишлаб чи қ арувчи (ижрочи, сотувчи) манфаатлари тенг келиб қ олганда устуворлик истеъмолчи томонидан бўлади. Бу ҳ олат жамиятда кенг тар қ алган «истеъмолчи ҳ амиша ҳ а қ » деган тамойил амалда бўлишига замин яратади.

www.arxiv.uz А ҳ олининг истеъмолга бўлган э ҳ тиёжларини сотувчилар, ишлаб чи қ арувчилар, иш ва хизматларни бажарувчилар таъминлайди. Бозор и қ тисодиёти шароитида улар ўзларига қ улай шартларда истеъмолчининг товар ва хизматларни сотиб олишига ундайдилар. Бозор и қ тисодиётига ўтиш шароитида аксарият ҳ олларда товарларнинг салмо қ ли қ исми сифат жи ҳ атидан пастлиги, энг хавотирга соладигани уларнинг инсоннинг ҳ аёти ва со ғ ли ғ ига хавф ту ғ дириши билан характерланади. Худди шунинг учун ҳ ам ҳ ар бир истеъмолчи ҳ у қ у қ ларининг ҳ имояси ва кафолати учун давлат ҳ имояси зарурдир. Маълумки, давлатнинг асосий белгиларидан бири, бу – унинг юридик кучга эга бўлган, ҳ у қ у қ нормаларини ўзида акс эттирган қ онунлар ва уларга асосланиб чи қ арилган меъёрий ҳ ужжатларни қ абул қ илиш ҳ исобланади. Давлат ўзи қ абул қ илаётган қ онунлар ор қ али ишлаб чи қ арувчиларни сифатли ма ҳ сулот чи қ аришга, иш ва хизматлар кўрсатувчиларни, четдан товарларни импорт қ илувчиларни ўз фаолиятларини истеъмолчилар манфаатларидан келиб чи қ иб белгилашга, уларнинг ҳ у қ у қ ларини инобатга олган ҳ олда фаолият кўрсатишга ундайди. Ана шундай ҳ олатларни ўзида ифодалаган қ онунчилик истеъмолчи иштирокидаги муносабатларни тартибга солишини давлат таъминлаши зарур. Маълумки, давлат вазифалари ва функцияларини давлат ҳ окимияти ҳ амда бош қ аруви органлари амалга оширадилар. Шу маънода истеъмолчилар ҳ у қ у қ ларини ҳ имоя қ илиш юзасидан давлатнинг функциялари давлат ҳ окимияти бош қ аруви органлари, судлар томонидан амалга оширилади

www.arxiv.uz ва истеъмолчилар ҳ у қ у қ лари ҳ имояси айнан шу органлар ор қ али таъминланади. Конституциянинг 11-моддасида Ўзбекистон Республикаси давлат ҳ окимиятининг тизими ҳ окимиятнинг қ онун чи қ арувчи, ижро этувчи ва суд ҳ окимиятига бўлиниши принципига асосланади дейилган. Бундан келиб чи қ иб, истеъмолчилар ҳ у қ у қ ларини ҳ имоя қ илишга қ аратилган қ онунларни қ онун чи қ арувчи орган – Олий Мажлис чи қ аради, унинг ижросини, ушбу қ онунларга амал қ илишни ва уларда муста ҳ камланган истеъмолчилар ҳ у қ у қ ларининг бузилмаслигини ижро этувчи орган, яъни давлат ҳ окимияти ва бош қ аруви органлари таъминлаш чораларини кўради. Суд ҳ окимияти эса, истеъмолчиларнинг бузилган ҳ у қ у қ ларини тиклашни, яъни жавобгарларни ани қ лашни ва тегишли тартибда жавобгарликка тортишни амалга оширади. Ўзбекистон Республикаси «Стандартлаштириш тў ғ рисида»ги 1993 йил 28 декабр Қ онун – Республикамиз ҳ удудига четдан олиб кириладиган, ма ҳ сулотларнинг а ҳ олига реализация қ илинишида инсон со ғ ли ғ ига хавфсиз ҳ амда сифати лозим даражада бўлишини таъминлашга қ аратилган. «Атроф-му ҳ итни ҳ имоя қ илиш тў ғ рисида»ги Ўзбекистон Республикаси Қ онуни – инсоннинг тоза ва со ғ лом атроф му ҳ итда яшашга бўлган ҳуқуқ ига асосий эътиборни қ аратади. «Ози қ -ов қ ат ма ҳ сулотларининг сифати ва хавфсизлиги тў ғ рисида»ги 1997 йил 30 август Қ онуни – ози қ -ов қ ат ма ҳ сулотларини сифати ва хавфсизлиги бўйича, уларни ишлаб чи қ ариш материаллари, қ адо қ лаш, ўраш, маркировка қ илиш, са қ лаш, ташиш ҳ амда реализация қ илишга оид талабларни белгилайди. Шунингдек ози қ -ов қ ат

www.arxiv.uz ма ҳ сулотларининг сифати ҳ амда хавфсизлигини таъминлаш со ҳ асида давлат назорати ва текшируви тартибини белгилайди. Ўзбекистон стандартлаштириш, метрология ва сертификатлаштириш агентлиги ўз фаолиятини Вазирлар Ма ҳ камасининг 2002 йил 3 октябрдаги 342-сон қ арори билан тасди қ ланган «Ўзбекистон стандартлаштириш, метрология ва сертификатлаштириш агентлиги («Ўзстандарт» агентлиги) тў ғ рисида»ги Низомига асосан амалга оширади. Унга асосан «Ўзстандарт» агентлиги қ уйидаги ҳ у қ у қ ларга эга: ўз ваколати доирасида давлат ҳ окимияти ва бош қ аруви органлари, хўжалик бирлашмалари, юридик ва жисмоний шахслар томонидан бажарилиши ва риоя этилиши мажбурий бўлган Ўзбекистон Республикаси қ онун ҳ ужжатларига мувофи қ қ арорлар қ абул қ илиш ва норматив ҳ ужжатлар чи қ ариш; стандартлаштириш, метрология, ма ҳ сулотларни синаш ва сертификатлаштириш масалаларини ҳ ал этиш учун давлат бош қ арув органларини, юридик шахслар бирлашмаларини, корхоналар, ташкилотлар, жамоат бирлашмаларини жалб этиш; қ онунлар ҳ амда бош қ а қ онунчилик ва норматив ҳ ужжатлар лойи ҳ аларини ишлаб чи қ иш ҳ амда белгиланган тартибда Ҳ укуматга киритиш, стандартлаштириш, метрология, ма ҳ сулотлар ва хизматлар сифатини сертификатлаштириш ва назорат қ илиш масалалари бўйича қ онунлар ва бош қ а норматив- ҳ у қ у қ ий ҳ ужжатлар лойи ҳ алари юзасидан хулосалар бериш; давлат бош қ арув органлари, хўжалик бирлашмалари, корхоналар, ташкилотлар ва республика жамоат

www.arxiv.uz бирлашмаларидан «Ўзстандарт» агентлигига юкланган вазифаларни бажариш учун зарур бўлган маълумотлар ва материалларни олиш; хўжалик бирлашмаларидан стандартлаштириш бўйича базавий ташкилотлар ва техник қ ўмиталар ташкил этишни талаб қ илиш; стандартлаштириш, метрология, республика хал қ хўжалиги учун ало ҳ ида а ҳ амиятга эга бўлган ма ҳ сулотларни синаш ва сертификатлаштириш муаммоларини кўриб чи қ иш бўйича ва қ тинчалик илмий-техника комиссиялари тузиш; идоравий мансублиги ва мулкчилик шаклларидан қ атъи назар, хўжалик юритувчи субъектлар томонидан стандартлар ва техник шартларга риоя қ илиниши, ўлчовларнинг, сертификатлашнинг ягоналиги таъминланиши, истеъмолчилар ва давлат манфаатларини, шу жумладан одамларнинг ҳ аёти ва саломатлиги учун хавфсизлик, атроф-му ҳ итнинг му ҳ офаза қ илиниши, ма ҳ сулотларнинг мувофи қ лиги ва ўзаро бир-бирининг ўрнини босувчанлиги, ресурсларни тежаш, уларни назорат қ илиш методларининг ягоналиги ва маркировка қ илинишининг ягоналиги билан бо ғ ли қ стандартлар ва техник шартлар талаблари ҳ амда Ўзбекистон Республикаси қ онун ҳ ужжатларида белгиланган бош қ а талабларни ҳ имоя қ илиш ма қ садида, шунингдек экспортга етказиб берилаётган ва импорт бўйича олинаётган ма ҳ сулотлар сифати устидан давлат назоратини амалга ошириш; давлат метрология назоратини ўтказиш; назорат қ илинаётган ма ҳ сулотлар кўрсаткичларининг белгиланган талабларга мувофи қ лигини текшириш ма қ садида сотиш ва са қ лаш корхоналарида назорат

www.arxiv.uz харидини ўтказиш йўли билан ма ҳ сулотлар сифатининг давлат назоратини ўтказиш; стандартлаштириш, метрология ва сертификатлаштириш қ оидалари бузилганлиги учун амалдаги қ онун ҳ ужжатларига мувофи қ таъсир кўрсатишнинг ҳ у қ у қ ий ва и қ тисодий чора-тадбирларини қ ўллаш; ма ҳ сулотнинг техник даражаси ва сифатини оширишни таъминламайдиган ҳ амда истеъмолчилар талабларига ва амалдаги қ онун ҳ ужжатларига зид бўлган норматив ҳ ужжатларни бекор қ илиш, уларнинг амал қ илиш муддатини чеклаш ёки қ айта кўриб чи қ иш тў ғ рисида аттестат (гуво ҳ номалар)ни бекор қ илиш ва уларнинг амал қ илишини тўхтатиб қ ўйиш; ма ҳ сулотлар, хизматлар, сифатни бош қ ариш тизимларини сертификатлаштириш ва мувофи қ лик сертификатлари бериш; стандартларда ва техник шартларда ма ҳ сулотлар, жараёнлар ва хизматлар сифатига нисбатан а ҳ оли турмуши ва саломатлиги, атроф-му ҳ итни му ҳ офаза қ илиш, мувофи қ лик, ўзаро бир-бирининг ўрнини босишни ва ресурсларни тежашни таъминлашга йўналтирилган талабларни белгилаш; стандартлаштириш, метрология ва сертификатлаштириш со ҳ асида хал қ аро лойи ҳ алар ва дастурларни ишлаб чи қ иш ва малга оширишда қ атнашиш каби ваколатларни амалга оширадилар. 3. Истеъмолчиларнинг ҳ у қ у қ ларини ҳ имоя қ илиш тў ғ рисидаги қ онун ҳ ужжатларини бузганлик учун жавобгарлик

www.arxiv.uz Ишлаб чи қ арувчи (ижрочи, сотувчи) истеъмолчиларнинг ҳ у қ у қ ларини ҳ имоя қ илиш тў ғ рисидаги қ онун ҳ ужжатларини бузганлик учун жавобгар бўлади. Ўзбекистон Республикаси Монополиядан чи қ ариш ва ра қ обатни ривожлантириш давлат қ ўмитаси ҳ амда унинг ҳ удудий органлари, агар ишлаб чи қ арувчи, сотувчи истеъмолчилар ҳ у қ у қ ларининг бузилишини бартараф этиш тў ғ рисидаги кўрсатмаларни бажаришдан бўйин товласа ёки ўз ва қ тида бажармаса, унга жарима солишга ҳ а қ ли. Ўзстандарт агентлиги: 1) товарларни мажбурий сертификатлаштириш қ оидалари ишлаб чи қ арувчи томонидан бузилса; 2) ўзларининг кўрсатмаларини ишлаб чи қ аруви (сотувчи, ижрочи) бажаришдан бўйин товласа, ўз ва қ тида ёки лозим даражада бажармаса; 3) норматив ҳ ужжат талабларига жавоб бермайдиган товар (иш, хизмат) туфайли истеъмолчиларга зарар етказилса, жарималар солишга ҳ а қ лидир. Жарима ми қ дори ва уни ундириш тартиби қ онун ҳ ужжатлари билан белгиланади. Жарима сўзсиз ундириб олинади. Қ айси ҳ олатларда Ўзбекистон Республикаси Монополиядан чи қ ариш, ра қ обат ва тадбиркорликни қ увватлаш давлат қ ўмитаси жарималар солади. 1) яро қ лилик муддати ўтиб кетган ёки қ онун ҳ ужжатларида яро қ лилик муддатлари мажбурий равишда кўрсатилиши белгиланган бўлса ҳ ам яро қ лилик муддатлари кўрсатилмаган товарларни сотиш учун қ абул қ илганлик

www.arxiv.uz ва сотганлик учун энг кам ойлик иш ҳ а қ ининг 500 баравари ми қ дорида; 2) товарнинг сотиб олинганлигини ёки ишнинг ҳ а қ и тўланганлигини тасди қ ловчи, товарнинг ба ҳ оси ҳ а қ идаги маълумот кўрсатилган касса ва товар чеклари ҳ амда бош қ а ҳ ужжатлар истеъмолчига берилмасдан товарлар сотилганлиги ёки хизматлар кўрсатилганлиги учун энг кам ойлик иш ҳ а қ ининг 100 баравари ми қ дорида; 3) ишлаб чи қ арувчи тў ғ рисидаги зарур ахборот, товар (иш, хизмат) тў ғ рисидаги ахборот мавжуд эканлиги, шунингдек товарни алмаштириш тартиби ва шартлари бажарилмаганлиги учун энг кам ойлик иш ҳ а қ ининг 70 баравари ми қ дорида; 4) товар (иш, хизмат) тў ғ рисида ишончли бўлмаган ёки етарлича тўлик бўлмаган ахборот берилганлиги энг кам ойлик иш ҳ а қ ининг 50 баравари ми қ дорида жарима солишга ҳ а қ ли.

www.arxiv.uz Фойдаланилган адабиётлар : 1. Ўзбекистон Республикасининг Конституцияси. Асосий Қонун. Т.: Ўзбекистон, 1992, 45-бет. 2. Истеъмолчиларнинг ҳуқуқларини ҳимоя қилиш тўғрисидаги Қонун. 3. Каримов И.А. Ўзбек халқи ҳеч қачон, ҳеч кимга қарам бўлмайди. Т.: Ўзбекистон, 2005. 4. Ўзбекистон Республикаси «Истеъмолчиларнинг ҳуқуқларини ҳимоя қилиш тўғрисида»ги қонунига шарҳ. Т.: «Ўзбекистон» нашриёт матбаа ижодий уйи, 2005, 288 б. 5. «Стандартлаштириш тўғрисида»ги 1993 йил 28 декабрда қабул қилинган Қонун. 6. «Маҳсулотлар ва хизматларни сертификатлаштириш тўғрисида»ги 1993 йил 28 декабрда қабул қилинган Қонун. 7. «Озиқ-овқат маҳсулотларининг сифати ва хавфсизлиги тўғрисида»ги 1997 йил 30 августда қабул қилинган Қонун. 8. «Фуқаролар соғлигини сақлаш тўғрисида»ги 1996 йил 29 августда қабул қилинган Қонун. 9. «Давлат санитария назорати тўғрисида»ги 1997 йил 3 июлда қабул қилинган Қонун. 10. «Дори воситалари ва фармоцевтика фаолияти тўғрисида»ги 1997 йил 25 апрелда қабул қилинган Қонун. 11. «Банк ва банк фаолияти тўғрисида»ги 1996 йил 25 апрелда қабул қилиган Қонун. 12. www.akadmvd.uz

O'xshashlar

Ёшлар манфаати ва ҳуқуқларининг ҳимоя қилиниши

Қонунларимизда фуқароларнинг уй-жойга бўлган ҳуқуқларининг ҳимоя қилиниши

Узбекистон Республикаси фукаролик кодексининг истеъмолчилар хукукларини ҳимоя қилишдаги аҳамияти

Cтандартлаштириш, сертификатлаштириш тўғрисидаги қонунларнинг истеъмолчилар ҳуқуқларини ҳимоя қилишдаги роли

Mолиявий хизматлар соҳасида истеъмолчиларнинг ҳуқуқларини ҳимоя қилиш ва суд орқали истеъмолчилар ҳуқуқларини ҳимоя қилиш