Fuqarolik holati dalolatnomalari - Huquqshunoslik - Referatlar

Fuqarolik holati dalolatnomalari

Yuklangan vaqt:

20.09.2019

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

49 KB

Ko'chirib olish

Fuqarolik holati dalolatnomalari Reja: 1. Fuqarolik holati dalolatnomalari 2. O‘limni qayd etish 3. Tug‘ilishni qayd etish tartibi va muddatlari 4. Nikoh tuzilganligini qayd etish joyi va vaqt 5. Fuqarolik holati dalolatnomalarini qayd etuvchi organlar

Fuqarolik holati dalolatnomalari Fuqarolik holati dalolatnomalari-fuqarolar xayotidagi tug‘ilish, o‘lim, nikoh tuzish, nikohdan ajralish kabi voqea hamda faktlarning vakolatli organlar tomonidan tasdiqlanishidir. Farzandlikka olish, otalikni belgilash, familiya, ism va ota ismini o‘zgartirish, jinsni o‘zgartirish kabi voqea va faktlar ushbu moddaning birinchi qismida nazarda tutilgan fuqarolik holatlari dalolatnomalariga tegishli o‘zgartrishlar kiritishda ifodalanadi. Fuqarolik holati dalolatnomalarini yozish davlat ahamiyatiga molik hujjatlar bo‘lib, ikki nusxada tuziladi. FHDYO organlari quyidagi fuqarolik holatlarini dalolatnoma yozuvi tuzib qayd etadi; tug‘ilganlik; nikoh tuzish; nikohdan ajralish; o‘lim; Farzandlikka olish, otalikni belgilash, familiya, ism va ota ismini o‘zgartirish, jinsni o‘zlashtirish kabi voqea va faktlar tegishliligicha tug‘ilish, o‘lim, nikoh va nikohdan ajralganlik haqida dalolatnoma yozuvlariga zaruriy o‘zgartrishlarni kiritishda ifodalanadi. Fuqarolik holati dalolatnoma yozuvlari har yilning 1 yanvaridan boshlab, 31 dekabrigacha tartib bilan (1 dan boshlanib) ketma-ket raqamlanishi zarur. Dalolatnoma yozuvlarini qayd etishdan oldin FHDYO xodimi yozuvni tuzish uchun asos bo‘ladigan hujjatlarni e’tibor bilan tekshirib, dalolatnoma yozuvini hujjatlar asosida aniq, chiroyli dastxat bilan, chizib o‘chirishlarsiz to‘ldirishi lozim. Har bir dalolatnoma yozuvi uni to‘ldirgan xodim va FHDYO organi tomonidan imzolanib, FHDYO organing gerbli muhri bilan tasdiqlanishi lozim. Fuqarolik holati dalolatnoma yozuvlari davlat ahamiyatiga molik hujjatlar bo‘lib, ikki nusxada tuziladi va 1-nusxasi uni qayd etgan FHDYO organining

o‘zida, 2-nusxasi esa yuqori turuvchi FHDYO arxivida 75 yillik muddat davomida saqlanadi. Ikkala nusxadagi dalolatnoma yozuvi tuzilgan vaqtda aynan bir xilda to‘ldirilishi, keyinchalik tegishli o‘zgartrishlar ham har ikkala nusxadagi dalolatnoma yozuviga baravar kiritilishi lozim. Tegishli o‘zgartrishlar dalolatnoma yozuvining 1-nusxasiga kiritilgan kuniyoq bu haqda dalolatnoma yozuvining 2- nusxasiga ham kiritish uchun FHDYoning yuqori turuvchi arxiviga xabarnoma yuboriladi. 1-nusxa yo‘qolgan alohida hollarda o‘zgartirishlar to‘g‘ridan-to‘g‘ri 2- nusxaga kiritilishi mumkin. FHDYO organida qayd etilgan dalolatnoma yozuviga asosan, qat’iy xisobda turadigan, ma’lum seriyasi, tartib raqami bo‘lgan, FHDYO organining muhri va mansabdor shaxsning imzosi qo‘yilgan, davlat gerbi tasvirlangan guvohnoma beriladi. Respublikamizda gerbli guvohnomalarning 4 shakli (turi) bor. Ular: tug‘ilganlik haqidagi; nikoh qayd etilganligi; nikohdan ajralgan haqidagi; o‘lim haqidagi guvohnomalaridir. Gerbli guvohnoma-fuqarolik holati dalolatnomasi yozuvi qayd etilganligining qonuniy tasdig‘idir. Dalolatnoma yozuviga asosan, FHDYO organi bergan guvohnoma unda ko‘rsatilgan faktning to‘g‘riligini tasdiqlovchi shaksiz dalil hisoblanadi. Fuqarolik holati dalolatnomalari tuman va shaharlarda fuqarolik holati dalolatnomalarini yozish bo‘limlarida qayd etiladi, shaharcha, qishloq va ovullarda esa, tug‘ilish, o‘lim, nikoh tuzish, nikohdan ajralish, otalikni belgilash - fuqarolar yig‘ini raislari (oqsoqollari) tomonidan ham qayd etilishi mumkin. Fuqarolik holati dalolatnomalari tuman va shaharlarda fuqarolik holati dalolatnomalarini yozish bo‘limlarida qayd etiladi, shaharcha, qishloq va ovullarda esa, tug‘ilish, o‘lim, nikoh tuzish, nikohdan ajralish, otalikni

belgilash - fuqarolar yig‘ini raislari (oqsoqollari) tomonidan ham qayd etilishi mumkin. Fuqarolik holati dalolatnomalarini qayd etish daftarlari fuqarolik holati dalolatnomalarini yozish bo‘limlarining arxivlarida yetmish besh yil saqlanadi. Ushbu muddat o‘tgach, fuqarolik holati dalolatnomalarini qayd etish daftarlari O‘zbekiston Respublikasining Markaziy arxiviga o‘tkaziladi. Fuqarolik holati dalolatnomalarini yozish bo‘limlari arxivlarining faoliyatini tashkil etish, shuningdek ularda fuqarolik holati dalolatnomalarini qayd etish daftarlarini saqlash tartibi qonun hujjatlari bilan belgilanadi. Tug‘ilishni qayd etish Bolaning tug‘ilganligi ota-onaning yoki ulardan birining doimiy yashash joyida yoxud tug‘ruqhona joylashgan hududdagi FHDYO organida bir oy ichida qayd etilishi zarur. Ota-onaning istagiga ko‘ra, FHDYO organi bolaning tug‘ilganligini tantanali vaziyatda qayd etishi mumkin. Bola tug‘ilganligi to‘g‘risidagi ariza ota-onasi yoki ulardan biri, ayrim hollarda esa qarindoshlari, qo‘shnilaridan, tibbiyot muassasasi ma’muriyati, ichki ishlar yoki vasiylik va homiylik organlari tomonidan berilishi mumkin. Belgilangan bir oylik muddatning o‘tkazilib yuborilganligi FHDYO organi tomonidan tug‘ilganlikni qayd etishni rad etish uchun asos bo‘la olmaydi. Bola to‘g‘risidagi ma’lumotlar: familiyasi, ismi, dalolatnoma yozuvining tartib raqami, sanasi bolaning haqiqiy tug‘ilgan yilidagi daftariga hamda shu yilgi yuritilgan “Alfavit” daftariga yozib qo‘yiladi. 16 yoshga to‘lgan, ammo tug‘ilganligi qayd etilmagan, tug‘ilganlik haqida tibbiy ma’lumotnomasi bo‘lmagan shaxslarning tug‘ilganligini qayd etish yo‘qolgan dalolatnoma yozuvlarini tiklash tartibi va qoidalariga asosan amalga oshiriladi.

O‘lik tug‘ilgan bolaning tug‘ilganligi-perinatal o‘lim to‘g‘risidagi tibbiy guvohnomaga asosan faqat tug‘ilganlik haqida dalolatnoma yozuvlarini ro‘yxatdan o‘tkazish daftarida qayd etiladi va alfavitga kiritiladi. Bolaning o‘lik tug‘ilganligi, tibbiy muassasaning xabariga binoan 24 soat davomida shu muassasa joylashgan yerdagi fuqarolik holati dalolatnomalarini yozish organi tomonidan qayd etiladi. Tug‘ilganlikni qayd etishda tibbiyot muassasasining bola tug‘ilganligi to‘g‘risidagi tibbiy ma’lumotnomasi, ota-onaning pasporti yoki uning o‘rnini bosuvchi hujjatlar, nikoh haqida guvohnoma yoxud otalikni belgilash haqida tegishli shakldagi ariza taqdim etilishi kerak. Nikohda bo‘lmagan onadan tug‘ilgan bolaning tug‘ilganligini qayd etishda, onaning shaxsini tasdiqlovchi hujjat, tug‘ilganlikni qayd etishda ona shaxsan hozir bo‘la olmasa, uning yozma arizasi (notarial yoki tibbiy muassasa tomonidan tasdiqlangan) bo‘lishi zarur. Agar ota-ona bolaning tug‘ilishini qayd etish bilan bir vaqtda otalikni belgilash haqida birgalikda ariza bersalar, ota haqidagi ma’lumotlar berilgan ariza asosida yoziladi, bolaga familiya ota-onaning kelishuviga binoan beriladi. Topib olingan bolaning tug‘ilganligi bola joylashtirilgan tibbiy muassasaning, ichki ishlar bo‘limi yoki vasiylik va homiylik organning yozma arizasiga binoan qayd etiladi. Farzandlikka olingan bolaning tug‘ilish to‘g‘risidagi yozuvlar hokimning farzandlikka olish to‘g‘risidagi qarori chiqarilgan bo‘lsa, o‘zgartirish kiritish uchun asos bo‘ladi. Farzandlikka olish to‘g‘risidagi ma’lumotlar begona shaxslarga ma’lum qilinishi mumkin emas. Farzandlikka olish qonun asosida sir saqlanadi. Bu sirni ochishda aybdor bo‘lgan shaxslar jinoiy javobgarlikka tortilishlari mumkin. FHDYO xodimi dastlabki ma’lumotlarni chizib, yangi yozuvlar kiritadi va tug‘ilganlik haqida yangi guvohnoma beradi. Nikohni qayd etish

Nikohni qayd etish nikohlanuvchi shaxslardan birining yashash joyidagi fuqarolik dalolatnomalarini yozish organlari tomonidan amalga oshiriladi. Alohida hollarda nikohni qayd etish kasalxona yoki uyda amalga oshiriladi. Er-xotinning o‘zaro roziligi bo‘lganda, nikohdan ajralishda ariza beruvchilar fuqarolik holati dalolatnomalarini yozish organlariga bergan arizalarida o‘rtada voyaga yetmagan bolalari va mulkiy nizolari yo‘qligini tasdiqlashlari shart. Nikohdan ajralish ariza beruvchilaring yashash joyidagi fuqarolik holati dalolatnomalarini yozish organida ariza berilgan kundan boshlab uch oy muddat o‘tgach qayd etiladi. Nikohni qayd etish tantanali vaziyatda amalga oshirilishi mumkin. Nikohlanuvchilar fuqarolik holati dalolatnomalarini yozish organiga nikoh qayd etilishidan bir oy ilgari nikohga kirish to‘g‘risida ariza beradilar. Nikoh tuzilganligi qayd etilganidan keyin nikoh tuzilganligi to‘g‘risida guvohnoma beriladi. Shu bilan bir vaqtda shaxsni tasdiqlovchi hujjatlarga nikoh qayd etilganligi to‘g‘risida belgi qo‘yiladi. Er-xotindan birining familiyasi o‘zgarganda shaxsni tasdiqlovchi hujjatga uni almashtirish lozimligi to‘g‘risida belgi qo‘yiladi. O‘zbekiston Respublikasi fuqarolarining O‘zbekiston Respublikasi huquqida doimiy yashovchi fuqaroligi bo‘lmagan shaxslar bilan nikoh tuzganligini qayd etish umumiy asoslarda amalga oshiriladi. Tergov izolyatorlarida, ozodlikdan mahrum etish tariqadagi jazoni ijro etuvchi muassasalarda saqlanayotgan shaxslar bilan tuziladigan nikohni qayd etish ushbu muassasa joylashgan yerdagi fuqarolik holati dalolatnomalarini yozish organlarida qonun hujjatlarida belgilangan tartibda amalga oshiriladi. Er-xotinning o‘zaro roziligi bo‘lganda nikohdan ajralishda ariza beruvchilar fuqarolik holati dalolatnomalarini yozish organiga bergan arizalarida o‘rtada voyaga yetmagan bolalari va mulkiy nizolari yo‘qligini tasdiqlashlari shart.

Nikohdan ajralish ariza beruvchilarning yashash joyidagi fuqarolik holati dalolatnomalarini yozish organiga ariza berilgan kundan boshlab uch oy muddat o‘tgach qayd etiladi. O‘zbekiston Respublikasida o‘zaro nikoh tuzgan chet el fuqarolarining nikohdan ajralishini qayd etish umumiy asoslarda amalga oshiriladi. O‘limni qayd etish O‘limni qayd etish marhumning yashash joyi yoki o‘lim sodir bo‘lgan joydagi fuqarolik holati dalolatnomalarini yozish organi tomonidan amalga oshiriladi. Fuqaroni vafot etgan deb e’lon qilish haqidagi sudning hal qiluv qaroriga asosan o‘limni qayd etish mazkur qarorni chiqargan sud joylashgan yerdagi fuqarolik holati dalolatnomalarini yozish organi tomonidan amalga oshiriladi. Hayotining birinchi haftasi davomida o‘lgan bolalarning tug‘ilganligi va o‘limi tibbiy muassasa joylashgan yerdagi fuqarolik holati dalolatnomalarini yozish organida qayd etiladi. O‘lim sodir bo‘lganligi haqidagi ariza o‘lim sodir bo‘lgan kuni yoki murda topilgach, uch kundan kechiktirmay berilishi zarur. O‘limni fuqarolik holati dalolatnomalarini yozish organlarida qayd etmasdan marhumni dafn qilish taqiqlanadi. Familiya, ism va ota ismi o‘zgartirilganda fuqarolik holati dalolatnomalarini yozish organi fuqarolik holati dalolatnomalarini qayd etish daftarlari yozuvlariga tegishli o‘zgartishlar kiritadi. O‘zbekiston Respublikasi huquqida tuzilgan fuqarolik holati dalolatnomalari yozuvlariga o‘zgartirish, tuzatish va qo‘shimchalar kiritish yetarli asoslar mavjud bo‘lib, manfaatdor shaxslar o‘rtasida nizo

bo‘lmaganda ushbu dalolatnoma yozuvlari saqlanayotgan joydagi fuqarolik holati dalolatnomalarini yozish organi tomonidan amalga oshiriladi. Jins o‘zgarganda dalolatnoma yozuviga tuzatish kiritish faqat sog‘liqni saqlash organlari xulosasiga asosan amalga oshiriladi. Fuqarolik holati dalolatnomalarini qayd etuvchi organlar Familiya, ism, ota ismini o‘zgartirish – bu yuridik akt bo‘lib, uning natijasida fuqaroning xohishiga ko‘ra unga yangi familiya, ism, ota ismi beriladi. Bir vaqtning o‘zida fuqaroning ham familiyasi, ham ismi, ham ota ismini o‘zgartirish mumkin. Familiya, ism va ota ismini o‘zgartirish haqidagi arizalar ariza beruvchi 16 yoshga to‘lgandan keyin u yashab turgan joydagi FHDYO organi tomonidan, uzrli sabablar bo‘lganda, ko‘rib chiqiladi. Qonunga muvofiq dalolatnoma yozuviga o‘zgartirish, tuzatish va qo‘shimchalar kiritish uchun asos bo‘luvchi hujjatlar, masalan, quyidagilardir: farzandlikka olish bo‘yicha – hokim qaroriga asosan; nikohdan ajralgandan keyin er yoki xotinning familiyasini o‘zgartirish bo‘yicha – nikohdan ajraganlik haqida dalolatnoma; 16 yoshga to‘lmagan bolaning familiyasini o‘zgartirish bo‘yicha – hokim qaroriga asosan; yolg‘iz onadan tug‘ilgan bolaning tug‘ilganlik haqida dalolatnoma yozuviga otasi haqida ma’lumotlar kiritish bo‘yicha – ota-onaning otalik belgilash haqida ixtiyoriy arizasi yoki sudning hal qiluv qaroriga asosan; yolg‘iz onaning va 16 yoshga to‘lgan fuqaroning dalolatnoma yozuvini ota to‘g‘risidagi ma’lumotlar bilan to‘ldirish haqida bergan arizasiga asosan va h.k. Jins o‘zgarganda dalolatnoma yozuviga tuzatish kiritish faqat sog‘liqni saqlash organlari xulosasiga asosan amalga oshiriladi.

Tug‘ilish, nikoh tuzish, nikohdan ajralish haqidagi dalolatnomalar yozuvlari bu yozuvlar kimga nisbatan tuzilgan bo‘lsa, faqat ana shu shaxslarning arizasiga ko‘ra tiklanadi. Agar o‘n olti yoshgacha bo‘lgan bolaning tug‘ilishi haqidagi yozuv yo‘qolgan bo‘lsa, yozuv bolaning ota-onasi, vasiysi, homiysi, bolalar muassasasi ma’muriyatining arizasiga asosan tiklanadi.

Foydalaniladigan adabiyotlar: 1. Bag‘rikenglik tamoyillari Deklaratsiyasi. YUNESKO 1995 yil 16 noyabr, Parij. 2. O.A.Karimova. Qonun, oila, farzand va jamiyat. T-2000. 3. O.A.Karimova. Oila huquqi. Ma’ruzalar matni. TDPU. 2002; 4. I.Ovchinnikov. Roditelskoye schastye. M., Iz-vo politicheskoy lit., 1987. 5. Qadriyatlar va ijtimoiy taraqqiyot. T., “O‘zbekiston”, 1997. 6. P.Azarov. Semeynaya pedagogika. M., Izd-vo politicheskoy lit.,1985. 7. Gender i razvitiye v Uzbekistane. T., 1998. 8. Polojeniye detey v mire. YUNISEF, 2000. 9. www.ziyonet.uz

O'xshashlar

Fuqarolik jamiyati

Mahkumlar huquqiy holati

Fuqarolik huquqining obyektlari

Fuqarolik protsessual muddatlar

Fuqarolik-huquqiy munosabat