Farzandlikka olish - Huquqshunoslik - Referatlar

Farzandlikka olish

Yuklangan vaqt:

20.09.2019

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

46 KB

Ko'chirib olish

Farzandlikka olish Reja: 1. Farzandlikka olish tushunchasi; 2. Farzandlikka olishda ustunlik huquqga ega bo`lish asoslari; 3. Farzandlikka olishni bekor qilish asoslari;

Farzandlikka olish tushunchasi Voyaga yetmagan bolalarning huquq va manfaatlarini ta`minlash uchun ularni farzandlikka olishga yo`l qo`yiladi. Bolalarning manfaatlarini himoya qilish farzandlikka olishning asosiy shartidir. «Bola manfaatlari» deyilganda birinchi navbatda, uning jismoniy, ruhiy va ma`naviy rivojlanishi uchun to`laqonli sharoit yaratish tushuniladi. Farzandlikka olish mutlaq ixtiyoriydir. Quyidagi shaxslar farzandlikka olish huquqidan mahrumdir: ota-onalik huquqidan mahrum qilingan yoki ota-onalik huquqi cheklangan; qonun bilan belgilangan tartibda muomalaga layoqatsiz yoki muomala layoqati cheklangan deb topilganlar; asab kasalliklari yoki narkologiya muassasalarida ro`yxatda turuvchilar; farzandlikka olinganligi bekor qilingan sobiq farzandlikka oluvchilar; qasddan sodir qilgan jinoyatlari uchun ilgari hukm qilinganlar. Farzandlikka oluvchi va farzandlikka olinuvchilar yoshidagi farq o`n besh yoshdan kam bo`lmasligi shart, o`gay ota va o`gay ona tomonidan farzandlikka olish hollari bundan mustasnodir. Farzandlikka olishni sir saqlash qonun bilan himoya qilinadi. Farzandlikka olishda ustunlik huquqga ega bo`lish asoslari 1. Farzandlikka olishda quyidagilar ustunlik huquqiga ega bo`ladilar: 2. turar joyidan qat`iy nazar farzandlikka olinuvchining qarindoshlari; 3. farzandlikka olinuvchi bola oilasida yashayotgan shaxs; 4. aka-uka, opa-singillarni ular o`rtasidagi qarindoshlik aloqalarini buzmasdan farzandlikka olayotgan shaxslar; 5. o`gay ota va o`gay ona; 6. O`zbekiston Respublikasi fuqarolari; 7. Kasallik, baxtsiz hodisa oqibatlarida farzandlaridan ajralgan shaxslar.

8. Agar bola o`n yoshga to`lgunga qadar ham farzandlikka oluvchilarning oilasida tarbiyalanib kelayotgan bo`lsa va ularni o`z ota-onasi deb e`tirof etsa, farzandlikka olish, garchi bola o`n yoshga to`lgan bo`lsada, uning roziligisiz amalga oshirilishi mumkin. Farzandlikka olishda er va xotinning roziligi inobatga olinadi. Agar bola vasiylik yoki homiylikda bo`lsa uni farzandlikka olish uchun vasiy va homiysidan rozilik olish lozim. Muomala layoqatidan cheklanmagan ota-onaning farzandini farzandlikka olishda ularning rozili talab qilinadi. 9. Farzandlikka olish uchun farzandlikka olinayotgan bolaning ota-onasi tomonidan beriladigan rozilik ikki xilda bo`lishi mumkin: 10. A) bolani ma`lum shaxs tomonidan farzandlikka olinishiga rozilik; 11. B) farzandlikka oluvchilarni tanlash ixtiyorini vasiylik va homiylik organlariga havola qilib berilgan rozilik. 12. Qonun ota-onaning o`z bolasini farzandlikka olinishiga roziligi yozma shaklda bayon qilinishini talab qiladi, rozilik oddiy yozma shakldami yoki notarial tartibda tasdiqlangan bo`lishi kerakmi-aniq ko`rsatilmagan. 13. Ota-onaning roziligisiz quyidagi hollarda farzandlikka olish mumkin: 14. ota-onaning kimligi noma`lum bo`lsa; 15. ota-ona ota-onalik huquqidan mahrum qilingan bo`lsa; 16. ota-ona muomala layoqatsiz, bedarak yo`qolgan deb topilgan yoki vafot etgan deb e`lon qilingan bo`lsa; 17. ota-ona bir yildan ortiq muddat davomida bolalar yoki davolash muassasalaridagi bolasidan uzrli sabablarsiz xabar olmagan bo`lsa. 18. Tuman, shahar hokimiyatining farzandlikka olishni rad etganligi ustidan farzandlikka olish haqida ariza bergan shaxs sud tartibida shikoyat qilishi mumkin. 19. Farzandlikka olinganligi to`g`risida tegishli hokim qaror chiqargandan so`ng, qaror nusxasi vasiylik va homiylik organi fuqarolik holati dalolatnomalariga o`zgartirish kiritirish to`g`risida iltimoslar bo`lsa, tegishli FHDYO organiga darhol yuborilishi lozim. Farzandlikka oluvchilar bolaning

tug`ilishi qayd etilgan daftarga albatta uning ota-onasi deb yoziladi. O`zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 1999 yil 12 avgustdagi 171-sonli qarori bilan tasdiqlangan «Voyaga yetmagan bolalarni farzandlikka va tarbiyasiga olish (patronat) to`g`risida» gi nizomga ko`ra farzandlikka olingan bolaning tug`ilishi qayd etish daftariga zarur o`zgartirishlar kiritilgan kun farzandlikka olinishning vujudga kelgan vaqti hisoblanadi. 20. Bolaning otasi ismi o`zgartirilishi qonunda uzil-kesil hal qilingan bo`lsa, uning familiyasini, ismini, shuningdek, zarur hollarda, tug`ilgan sanasi ham bir yildan ortiq bo`lmagan farq bilan o`zgartirish farzandlikka oluvchining erkiga bog`liq. 21. 1993 yil 3 sentabrda qabul qilingan «Fuqarolarning davlat pensiya ta`minoti to`g`risida»gi qonunning 19-moddasiga muvofiq boquvchisini yo`qotganlik pensiyasi olish huquqiga ega bo`lgan voyaga yetmagan bolalar farzandlikka olinganlarida ham bu huquqni saqlab qoladilar. 22. Farzandlikka olish quyidagi hollarda haqiqiy emas deb topiladi: 23. farzandlikka olish qalbaki hujjatlar asosida rasmiylashtirilgan bo`lsa; 24. farzandlikka olish sohta bo`lsa; 25. voyaga yetgan shaxs farzandlikka olingan bo`lsa; 26. farzandlikka oluvchi qonunga nisbatan farzandlikka olish huquqiga ega bo`lmagan bo`lsa. Farzandlikka olishni bekor qilish asoslari Farzandlikka olishga faqat voyaga yetmagan bolalarga nisbatan va ularning manfaatlarinigina ko`zlab yo`l qo`yiladi. Farzandlikka olish bolani farzandlikka olishni istagan shaxslarning arizasiga binoan hamda vasiylik va homiylik organi tavsiyasiga ko`ra tuman, shahar hokimi qarori bilan amalga oshiriladi.

Farzandlikka olishning bekor qilinishi bolaga og`ir ruhiy jarohat yetkazishi uning manfaatlariga sezilarli ta`sir ko`rsatishi mumkin. Shuning uchun qonun farzandlikka olishda, shuningdek, farzandlikka olishni bekor qilishda farzandlikka olishning barqarorligini ta`minlash choralarini nazarda tutadi. Farzandlikka olish bola manfaatlariga javob bermay qolgandagina bekor qilinishi mumkin. Farzandlikka olingan voyaga yetmagan bolalarni tarbiyalashlari, ularning sog`ligi, jismoniy, ruhiy, ma`naviy va axloqiy kamoloti haqida g`amxo`rlik qilishlari hamda ularga ta`minot berishlari shart. Bu majburiyatlarni bajarmaslik, bajarishdan bo`yin tovlash yoki ularni lozim darajada bajarmaslik farzandlikka olishni bekor qilishga asos bo`lishi mumkin. Farzandlikka oluvchilarning ota- onalik huquqini suiste`mol qilishlari farzanlikka olishni bekor qilishga olib keladi. Bolalarni tarbiyalashda ularni mensimaslik, ularning insoniy qadr-qimmatini kamsitib, ular bilan shafqatsiz, qo`pol muomalada bo`lish, ularni haqoratlash va ekspluatatsiya qilish ham farzandlikka olishni bekor qilishga asos bo`ladi. Farzandlikka oluvchining muttasil ichkilikbozlikka yoki giyovandlikka mubtalo bo`lishi farzandlikka olishni bekor qilishni nazarda tutadi. Farzandlikka oluvchilarning o`zlariga bog`liq bo`lmagan sabablar tufayli o`zlariga yuklatilgan majburiyatlarni bajara olmasliklari farzandlikka olishni bekor qilinishiga olib kelishi mumkin. Farzandlikka olinganning ota-onasi, prokuror, vasiylik va homiylik organlari, voyaga yetmaganlar ishi bilan shug`ullanuvchi komissiyalar, shuningdek, o`n olti yoshga to`lgan farzandlikka olingan bola farzandlikka olishni sud tartibida bekor qilishni talab etish huquqiga ega.

Foydalangan adabiyotlar 1. O`zbekiston Respublikasining Fuqarolik kodeksi. T., «Adolat»,1996. 2. Qur`oni karim va hadisi shariflar oila, qarindosh, qo`shnichilik munosabatlari haqida. T., 2001. 3. Inson huquqlari to`g`risida xalqaro bill. T., «Adolat», 1992. 4. Amir Temur o`gitlari. T., «Navruz», 1992; 5. F. Otaxo`jayev. Nikoh va uning huquqiy tartibga solinishi. T., «O`zbekiston», 1995. 6. O.A.Ganskaya. Poliskaya semya. M., «Nauka», 1988. 7. O.A.Karimova. Qonun, oila, farzand va jamiyat. T., 2001. 8. O`zbekiston xotin-qizlari. Statistik to`plam, 1999; 9. www.ziyonet.uz

O'xshashlar

Farzandlikka olish

Farzandlikka olish, vasiylik va homiylik

Jinoyatchilikning oldini olish

Kriminalistik ro'yxatga olish

Ish vaqti va dam olish vaqti