Ўзбекистоннинг тоғолди ва тоғ провинциячаси Тошкент-Мирзачўл округи - Geografiya - Referatlar

Ўзбекистоннинг тоғолди ва тоғ провинциячаси Тошкент-Мирзачўл округи

Yuklangan vaqt:

20.09.2019

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

87.5 KB

Ko'chirib olish

Ў збекистоннинг тоғолди ва тоғ провинциячаси Т ошкент -М ирзач ў л округи Режа: 1. Географик ўрни . 2. Тошкент-Мирзачўл округида энг паст йерлар 3. Тошкент-Мирзачўл округидаги Сирдарёнинг энг катта ирмоғи 4. Тошкент-Мирзачўл округидаги Сирдарёнинг энг катта ирмоғи

Бу округ Сирдарё водийсининг ўрта қисми, Чирчиқ ҳамда Оҳангарон водийларининг қуйи қисмида жойлашган бўлиб, Тошкент-Мирзачўл ботиғини ўз ичига олади. Округ жануб томондан, Нурота, Молгузар ва Туркистон тизмалари билан, шарқдан Мўрултоғ, Қурама тоглари билан, шимоли-шарқдан Чотқол, Қоржантоғ тизмаларининг тоғ этаклари билан ўралган. Шимол ва ғарб томондан округнинг чегараси шартли равишда Ўзбекистоннинг Қозоғистон билан бўлган давлат чегараси орқали ўтади. Жануби-шарқда эса 8 км кенгликдаги Хўжанд дарвозаси орқали Фарғона водийсидан ажралиб туради. Тошкент-Мирзачўл округи Сирдарёнинг ўрта қисмидаги қайир ва кўҳна қайирларни, ЧирчиқОҳангарон водийсининг қуйи; қисмларини ўз ичига олади. Қўшни Қизилқум округидан вужудга келиш тарихи, йер юзасининг тузилиши, иқлими, серсувлиги, унумдор аллювиал ва бўз тупроқларнинг мавжудлиги билан фарқ қилади. Маъмурий жиҳатдан округ ҳудудида Тошкент, Сирдарё ва Жиззах вилоятлари жойлашган. Тошкент-Мирзачўл округи геологик жиҳатдан Ғарбий Тяншан ва Туркистон мегоантиклинали орасидаги синклиналда жойлашиб, сўнгра Сирдарё ва унинг доимий ҳамда вақтли ирмоқлари келтирган жинслар билан тўлдирилган. Округ алҳп тектоник жараёни таъсирида Ғарбий Тяншан тоғ тизимининг қайта кўтарилиши туфайли неогеннинг юқори (плиоценда) қисмида қуруқликка айланган. Фақат ҳозирги Мирзачўлнинг пастак йерларида саёз кўллар қолган, холос. Шу сабабли Мирзачўлнинг баъзи йерларида кўл ётқизиқлари ҳам учрайди. Тошкент-Мирзачўл округи асосан аллювиал жинслардан ташкил топган, чунки Сирдарё Фарғона водийсидан чиқиб, тармоқларга бўлиниб, Мирзачўлда бир неча жойлардан оқкан. Шунинг учун ҳам Мирзачўлни Сирдарёнинг куҳна қайирида жойлашган деса хам бўлади. Бу йердаги Шўрўзак, Сардоба, Қораўй, Ёрочота ва бошқа ботиқлар Сирдарёнинг ўша қадимий ўзанларидир.

Тошкент-Мирзачўл округи релеф хусусиятларига кўра анча мураккаб бўлиб, Сирдарё водийсига томон пасая боради: Мирзачўл жанубий қисми (Ховос — Жиззах темир йўл яқинида) денгиз сатҳидан 373—385 м баланд бўлса, Гулистон шаҳри 276 м, Сирдарё шаҳри 240 м. баландликдадир. Шарқ ва шимоли-шарҳқа томон округнинг йер юзаси баландлаша боради: Чиноз 278 м, Янгийўл шаҳри 338 м, Бўзсувда Чирчиқ водийсининг мутлоқ баландлиги 473 м. Тошкент-Мирзачўл округининг ҳозирги релефини вужудга келишида дарёларнинг иши жуда катта: дарёлар 3 дан 5 тагача (Сирдарё Мирзачўлда 3 та қайир, Чирчиқ дарёси Тошкент яқинида 5 та) қайирлар ҳосил қилиб, релефини мураккаблаштириб юборган. Округ, Далварзин чўлининг релефи асосан Сирдарёнинг ҳамда тоғлардан оқиб келадиган кичик дарёларнинг, сойларнинг ва вақтли сувларнинг иши туфайли вужудга келган бўлиб шағал, қум, гиллардан тузилган. Туркистон, Нурота, Мўрултоғ ва Қурама тоғларининг қуйи қисмига яқинлашган сари ёйилма конуслардан иборат бўлган релеф шакллари тез-тез учрайди. Тошкент-Мирзачўл округининг релефидаги яна бир ўзига хос хусусият Сирдарё соҳилларида дарёга параллел ҳолда йўналган бўйлама берк ботиқларнинг бўлишидир. Бу ботиқлар Сирдарёнинг қадимги ўзанлари бўлиб, ҳозир қуруқ водийларга ёки шўрхок, ё ботқоқ йерларга айланган. Тошкент-Мирзачўл округида энг паст йерлар Сирдарё қайирларига тўғри келади (240—250 м). Округнинг жуда катта қисмини Сирдарёнинг чап сохилида, кўхна қайирларда жойлашган Мирзачўл текислиги эгаллайди. У йер юзаси тузилишига кўра шимол, шимоли-ғарбга нишаб бўлиб бир неча қолдиқ ўзанлар (Ёғочота, йеттисой, Сардоба, Шўрўзак, Қорауй ва бош.) бор, улар орасида эса кўтарилган йерлар мавжуд. Бу баланд йерларни Боёвут, Мирзаобод, Мирзачўл, йерижар массивлари деб юритилади. Боёвут массиви Сирдарё билан йеттисой ботиғи орасида, Мирзаобод Ёғочота билан Сардоба ботиғи орасида, йерижар эса Шўрўзак ботиғи билан Сирдарё орасида жойлашган. Бу массивлар нисбатан баланд бўлганидан йер ости сувлари

чуқурда, тупроғи яхши, Мирзачўлда ўзлаштирилган ва ўзлаштирилаётган йерлар асосан ўша массивларга тўғри келади. Еттисой Ёғочота .қадимий ўзани жануби-шарқда Ховос районидан бошланвб, шимоли-ғарбга томон давом этади ва Арнасой ботиғига туташади. Арнасой шимолга Сирдарёгача боради ва Мирзачўлни Қизилқумдан ажратиб туради. Мирзачўлнинг жанубий қисми эса Туркистон Нурота тоғлари томон баландлашиб, тоғ олди текислигига айланади. Округнинг иқлими континентал, қиш совуқ, ёз иссиқ ва куруқ бўлади. Округнинг шимоли-ғарбий қисми очиқ бўлганидан Арктика ҳаво массаси бемалол кириб келади ва натижада қиш ойларида ҳарорат пасайиб кетади. Округда январ ойининг ўртача ҳарорати —1 —3°С бўлади. Округнинг жанубий қисми қуёшдан кўпроқ иссиқлик ва ёруғлик олади, ҳар бир сантиметр йерга қуёшдан 135 катта калория иссиқлик тушади. Шунинг учун ёз ойлари жуда теиб кетади. Вегетаўия даврида ҳароратларнинг йиғиндиси 4300—5000°С га йетиб, пахта каби иссиқсевар ўсимликларнинг ўсиши учун имкон турилади. Июл ойининг ўртача х.арорати 27—29°С, ҳароратларнинг йиллик ўртача амплитудаси 30°С га йетади. Округда қиш фаслида баъзан ҳарорат пасайиб, энг паст даража —28° — 35°С га тушади, ёзда эса энг юқори даража 41—47°С га йетади. Округда 38— 55 кун давомида ҳарорат 0°дан паст бўлади, 261—272 кун давомида ҳарорат 5° дан юқори бўлади. Тошкент-Мирзачўл округида баҳорги охирги совуқ тушишининг ўртача муддати март ойининг охирларигача (21—30 мартларгача), кузги биринчи совуқ тушишининг ўртача муддати эса октябрнинг охирларига (20—29 октябрларга) тўғри келади. Бинобарин, совуқ бўлмайдиган даврнинг ўртача муддати 203—230 кунни ташкил этиб, ўша вақтдаги эффектив ҳароратнинг йиғиндиси 2200—2700°С га йетади. Ёғинлар округ ҳудуди бўйича нотекис тақсимланган. Энг кам ёғин округнинг жануби-ғарбий қисмига тўғри келиб, йиллик миқдори 250—300 мм ни ташкил этади. Ёғин микдори округнинг шимоли-шарқий томонига ортиб бориб, 300—400 мм га йетади. Бунга асосий

сабаб ўша йўналиш бўйича релефнинг баландлашиши натижасида ҳароратнинг пасайишидир. Ёғинлар йил фасллари бўйича ҳам бир хил тақсимланган эмас. Агар йиллик ёғин миқдорини 100% десак, ўшанинг 41— 42% баҳорга, 21— 35% қишга, 18—28% кузга, 6—12% ёзга тўғри келади. Ойлар ичида энг кўп ёғин мартапрел ойларига тўғри келиб 81—130 мм ни ташкил қилади. ёғиннинг бир қисми қаттиқ ҳолда ёгиб, қор 26 кундан 41 кунгача туриши мумкин. Тошкент-Мирзачўл округида йил бўйи асосан шимоли-шаркий ва шимоли-ғарбий томондан шамол эсиб туради. Шамолнинг ўртача тезлиги округ бўйича секундига 1,5—4,2 м га йетади, Округнинг жануби-шарқида (Ховос яқинида) баҳор ва қиш фаслларида Фарғона водийси томонидан анча кучли шамол эсади. Баъзан бу шамолнинг тезлиги секундига 40 м га йетади. Округ ҳудудидан Сирдарёнинг ўрта оқими, Чирчиқ ва Оҳангарон дарёларининг қуйи қисмлари оқиб ўтади. Бу қисмда Сирдарё секин оқиб баъзи йерларда қирғоқлари тик бўлиб, 15-16 метрли жарликлар ҳосил қилади, анча серсув бўлади (Бекобод яқинида), ўртача йиллик сув сарфи секундига 568 м 3 ни, Чирчиқ дарёсининг қуяр йерида (Қўкбулок ёнида) 724 м 3 ни ташкил этади. Сирдарёнинг суви апрелиюн ойларида кўпайиб, максимал сув сарфи Бекобод ёнида секундига 2500 м 3 га йетади. Сирдарёнинг ўртача лойқалиги ҳар кубометрда 2,17 кг бўлиб, лойқалиги сув кўпайган даврда (апрел-июнда) ортади ва йиллик оқизиқларнинг 72,3 фоизини оқизади, аксинча суви қишда тиниқ бўлади. Сирдарё округ худудида ноябрнинг ўрталаридан музлаб, март ойининг ўрталарида муздан ҳоли бўлади. Тошкент-Мирзачўл округидаги Сирдарёнинг энг катта ирмоғи Чирчиқ дарёсидир. У қормузларнинг эришидан тўйиниб, ўртача йиллик сув сарфи секундига 224 м 3 . Тўлин сув даври март-июн ойларига тўғри келиб йиллик окимининг 52,4 фоизини окизади. Чунки бу даврда қорлар ва умумий майдони 173 км 2 бўлган 222 та кичик музликлар эрийди. Аксинча, энг кам суви декабр ойига тўғри келади.

Чирчиқ дарёсини тўйинтириб туришда Чоткол ва Писком ирмоқларининг салмоғи каттадир. Чунки Чирчиқ дарёси йиллик оқимининг 55% Чоткол ирмоғи хиссасига, 36% Писком хиссаснга ва 9% Угом дарёси зиммасига тўғри келади. Охангарон дарёси мавсумий қорларнинг эриши ва ёмғир сувларидан тўйинади. Шу туфайли йиллик оқимнинг 75—80% мартмай ойларига тўғри келади. Охангарон дарёсидаги тошқин сувларни тўплаб қолиш учун унинг қуйи қисмида сув сиғими 250 млн. м 3 келадиган Тошкент сув омбори курилган. Округнинг жанубий қисмидаги Туркистон-Нурота тоғларининг шимолий ёнбағридан бир неча сойлар бошланади. Лекин бу сой Сувларининг кўп қисми баҳорда оқиб, ёзда қуриб қолиши ёки суғоришга сарфланиши туфайли Мирзачўлга йетиб келмайди. Фақат Зоминсув ва Сангзор дарёларигина округ ҳудудига йетиб келади. Лекин бу дарёлар суви бахорда ва ёз бошланиши билан кўпайиб, ёзнинг иссиқ даврида камайиб қолади. Шу сабабли баҳорги тошқин сувларни тўплаб қолиш мақсадида Сангзор водийсида сув сиғими 90 млн. м 3 бўлган Жиззах сув омбори қурилган. Тошкент-Мирзачўл округида кўллар кўп эмас, фақат округнинг табиий қисмидаги шўрхок, ботқоқлашган ботиқлар ўрнида зовур (дренаж)лар хамда ташландиқ сувларнинг тўпланишидан вужудга келган Айдар Тузкон Арнасой кўллар тизими вужудга келган. Уларнинг умумий майдони 1678 м 2 бўлиб, 11,8 км 3 сув тўпланган. Кўлларга хар йили зовурлар орқали Мирзачўлнинг суғориладиган йерларидан 1,0—1,1 км 3 , ёғинлардан 0,3—0,4 км 3 сув келади, буғланишга эса, аксинча 2,5—2,9 км 3 сув сарфланади. Бунинг натижасида кўлларнинг кирими харажатига нисбатан кам бўлиб майдони қисқармоқда. Кўллар суви шўр, вегетаўия даврида ҳар бир литр сувда 1,5— 5 г, кузда эса 11 —16 г гача туз бўлади. Кўлларни балиқчиликдаги ахамияти катта. Тошкент-Мирзачўл округи грунт сувларга бой. Лекин уларнинг чуқурлиги ҳамма йерда бир хил эмас: Мирзачўлда грунт суви йер бетига яқин бўлиб, 2—10 м дан, шимоли-шарқда анча чуқурдан — 30—40 м дан ва

хатто 200—300 м дан чиқади. йер бетига якин бўлган грунт сувлари шўр бўлиб, ичишга ярамайди. Олимларнинг фикрига қараганда, Мирзачўлда 200 —300 м чуқурликда чучук йеувли қатлам жойлашган бўлиб, Чирчиқ- Охангарон районидаги аллювиалшағал жинслари орасида учрайдиган грунт сувининг давомидир. Кейинги пайтларда Тошкент-Мирзачўл ботиғида палеозой ётқизиқлари орасида 1500—3000 м чуқурликда жуда катта минерал термик сув қавати борлиги аниқланди. Бу термик сув майдони 2000—95000 км 2 бўлиб, унинг чегараси тахминан округ чегарасига тўғри келади. Ҳозир бу минерал сувдан бир қанча йерларда (Тошкент шахрида, Каласда ва бошқа жойларда) фойдаланилмоқда ва у «Тошкент минерал суви» номи билан машҳурдир. Тошкент-Мирзачўл округи чўл зонасида жойлашганлигидан тупроғи бўз тупроқдир. Лекин грунт суви яқин бўлган Сирдарё; Чирчиқ, Оҳангарон дарёларининг қуйи ҳайирларида чириндиси кам аллювиал ўтлоқ тупроқ тарқалган. Тошкент-Мирзачўл-Оҳангарон воҳаларида эса таркибида 1—2% чириндиси бор маданий бўз тупроқ учрайди. Лёсс жинслар тарқалган (300— 500 м гача бўлган) йерларда оч бўз тупроқ ҳосил бўлган. Оч бўз тупроқ таркибида чиринди кам (1—1,5%). Мирзачўлда оч бўз тупроқлар орасида грунт суви йер бетига яқин ва релефи унча қия бўлмаган кисмларида шўртоб, шўрхок тупроқлар хам тез-тез учраб туради. Тошкент-Мирзачўл окрўгининг ўсимлик қоплами жойнинг релефи, иклими, грунт сувининг хусусияти ва тупроқ таркибига қараб турли жойда турличадир. Релефи паст, грунт суви сероб бўлган йерларда — Сирдарё ва унинг Чирчик, Оҳангарон ирмокларининг қайирларида хамда эски биринчи қайирларда тўкайлар кўп учрайди. Бундай йерларда туранғил, терак, жийда, тол, юлғун, қамиш, янтоқ ва бошқа ўсимликлар ўсади. Округнинг суғориб деҳқончилик қиладиган воҳаларида табиий ўсимликлар кишиларнинг хўжалик фаолияти натижасида анча сийраклашиб қолган. Шундай бўлсада, хайдалмай қолган йерларда табиий ўсимликларни учратиш мумкин. Бахорда бу районлар кўмкўк ўтлар билан қопланади:

кўпроқ ранг (қорабош), шайтонковуш, лола, лолақизғалдоқ ўсиб, ёзда қуриб қолади. Сўнгра янтоқ, шувоқ; буталардан жийда, дарахтлардан оқ акаўия, чинор, сада ва бошқа ўсимликлар ҳам учрайди. Округнинг Мирзачўл кисмидаги шўрхок йерларда ўсимликлардан кейровук, татир, терескан, бурган, шўра, ажрик, сарсазон, шохилак, юлғун ва бошқалар ўсади. Тошкент-Мирзачўл округида табиий шароитнинт ўзгаришига қараб турли жойда турлича хайвонлар: тўкайзорларда (Сирдарё, Чирчиқ ва Оҳангарон кайирларида) тўкай мушуги, ёввойи чўчқа, чиябўри, ўрдак, ғоз, қирғовул, қуён, сув каламуши, сичқон, лойхўрак, бака, сувилонлар яшайди. Округнинг қолган йерларида эса тулки, бўри, бўрсиқ, кўрсичқон, калтакесак, илон, сўфитўрғай, тувалоқ, чумчуқ, Мирзачўлда қўшоёқ, юмронкозиқ, қумсичқон, жайрон, тошбақа, чаён, фаланг ва бошқа хайвонлар бор. Кейинги йилларда Чирчик дарёсининг қуйи қисмида (Чиноз яқиннда) ондатра ҳам урчитилмоқда. Қимматбаҳо мўйнали бу хайвон жуда тез кўпаяди. Тошкент-Мирзачўл округи табиий ресурсларидан энг мухимлари — кенг майдонни эгаллаган бўз тупрокли унумдор йерлари: пахтачилик учун зарур бўлган иссиқ — қуёшли ва қуруқ давомли ёзи; ичиш ва суғориш учун ярокли йер ости ҳамда даволаниш учун зарур бўлган минералтермик сувлари; туз олиш ва даволаниш учун муҳим ахамиятга эга бўлган шўр кўллардир. Тошкент-Мирзачўл округи ўз навбатида Фориш-Жиззах, Мирзачўл, Чирчиқ-Оҳангарон табиий-географик районларига бўлинади. Фориш-Жиззах табиий-географик райони ўз ичига Фориш-Жиззах чўлларини ва тоғ олд пролювиал текисликларини олиб, жанубда Нурота- Қуйтош тизмаларишшг тоғ олди текисликлари (Туркистон-Нурота округи) билан, шарқда Қизилқум округи билан, шимолда ва шарқда Мирзачўл райони билан чегараланади. Район релефга кўра паст-баландликлардан иборат бўлган аллювиал пролювиал текислик ҳисобланиб, жанубдан шимолга қараб пасайиб боради. Уни Нурота Қуйтош тоғларидан бошланувчи Темирбулоқ, Каттаич, Соп,

Сентоб, Мажрум, Ухум, Ҳаёт, Фориш, Янгиқишлоқ каби сойларнинг келтирмаёйилмалари қоплаб олиб, релефни анча мураккаблаштирган. Иқлимий хусусиятларига кўра қиш унча совуқ (январнинг ўртача ҳарорати—1° атрофида) бўлмасдан вегетаўияли қиш 45% атрофида, ёз эса иссиқ (июлнинг ўртача ҳарорат +27,8° +28,5) ва қуруқ, +10° дан юқори бўлган кунлардаги ҳароратнинг йиғиндиси 4700° атрофида. Районда асосан бўз тупроқ тарқалган, қисман эса мустаҳкамланган ва ярим мустаҳкамланган қумликлардан иборат, бинобарин уларда асосан эфемер, шувоқ, қисман эса жузғун, саксовул каби ўсимликлар ўсади. Район қуйидаги ландшафтларга бўлинади. Айдар ва Тузкон кўллари жанубида жойлашган асосан сак совул ва жузғун сувчи, мустаҳкамланган ва чала (ярим) мустаҳкамланган қумликлар ландшафти. Шувоқ, қорабош ва қўнғирбош ўсимликлари ўсувчи, шағал-кум негизига эга бўлган, оч ўз тупроқли тоғ олди пролювиал текисликлари ландшафти. Эфемер ўсимликлари ва шувоқ ўсувчи, чақиртошли оч бўзтупроқ тарқалган тоғ олди текисликлар ландшафти. Молгузор тоғининг шимолида жойлашган эфемер ўсимликлари ўсувчи оч бўз тупроқ тарқалган лёссли тоғ олди текисликлар ландшафти. Районнинг ўзлаштирилган қисмларини ўз ичига олувчи маданий ландшафт. Мирзачўл табиий-географик райони ўз ичига шу ном билан аталувчи ҳудудларни олиб, шарқда Сирдарё билан, жануби-шарқдан Туркистон Нурота округи билан, жануби-ғарбда Фориш-Жиззах райони билан, ғарбда Қизилқум округи билан, шимолда эса Қозоғистон билан эгараланади. Район асосан Сирдарё кайирларида жойлашиб, уни Туркистои тоғларидан бошланувчи сойларнинг келтирма ёйилмалари қоплаб олган. Шунингдек, районда шўрхок, кўл ботиқлари хам мавжуд бўлиб, уларнинг энг муҳимлари Шўрўзак, йетисой, Сордоба ва бошқалар. Район қуйидаги ландшафтларга бўлинади. Тузкон ва Энасой кўлларининг шарқий қисмида жойлашган қамишзорлардан иборат бўлган ўтлоқ ботқоқ ва боқтоқ шўрхок тупроқлар тарқалган пролювиал аллювиал текисликлар ландшафти. Мирзачўлнинг ўзлаштирилган маданий ландшафтининг ғарбида ва шимоли-

ғарбида жойлашган ялтирбош, қўнғирбош ва боялич ўсувчи кам шўрланган оч бўз тупроқли, пролювиал аллювиад текисликлар ландшафти. Шўрўзак, йеттисой ва Сардсуба каби ботиқларида жойлашган, бир йиллик шўралар ўсувчи, шўрхокли делта текисликлари ландшафти. Мирзачўлнинг жануби- шарқий қисмида жойлашган ялтир бош, қўнғирбош ва шувоқ ўсувчи, бўз тупроқли пролювиал аллювиал текисликлар ландшафти. Районнинг ўзлаштирилган қисмидаги маданий ландшафт. Чирчиқ-Оҳангарон табиий- географик райони Чирчиқ водийсини Ғазалкент шаҳридан қуйи қнсмини, Оҳангарон водийсини эса Оҳангарон шаҳридан қуйи қисмини ўз ичига олади. Район шимоли-шарқдан, шарқдан Ғарбий Тяншан округи билан, жануб ва жануби-ғарбдан Мирзачўл райони билан, шимоли-ғарбда Қозоғистон билан чегараланади. Район Чирчиқ ва Оҳангарон дарёларининг янги ва эски эрозионак кумулятив қайирларини ўз ичига олиб, уни жуда кўп сойлар ва вақтли сувлар кесиб, релефини анча мураккаблаштириб юборган. Шунингдек, районга Ғарбий Тяншан тизимига кирувчи тоғларнинг тоғ олди аллювиал пролювиал текисликлари ҳам киради. Район иқлимий хусусиятлари жиҳатидан Мирзачўл районига нисбатан илиқроқ қиш (январнинг ўртача ҳарорати —0,9 —1,5° атрофида) ва салқинроқ ёз (июлнинг ўртача ҳарорати 26,7—27,8° атрофида) билан тавсифланиб, ёғин миқдори кўпроқ (йиллик ёғин миқдори 360—400 мм атрофида). Район бўз тупроқли минтақада жойлашиб, асосан эфемер, эфемероид ва бошоқли ўсимликлар ўсади. Чирчиқ Оҳангарон тибиий географик райони қуйидаги ландшафтларга бўлинади.Сирдарёнинг ўнг қирғоридаги қайирларида жойлашган, қуриган кўллар ботиғи ҳисобланган шўрхоклардан иборат бўлиб, бир йиллик шўралар ўсувчи делта текисликлар ландшафти. Қўнғирбош ва қорабош ўсувчи, шагалли оч бўз тупрокли, парчаланган тоғ олди текисликлар ландшафти. Бу ландшафт Қурама ва Мўғултоғларнинг ғарбий ёнбағрининг қуйи кисмидаги текисликларни ўз ичига олади.

Чирчиқ водийсининг ўнг томонидан жойлашган эфемер ва буғдайиқ ўсувчи, бўз тупроқли лёссли тоғ олди текисликлар ландшафти. Эфемер ва бурдайиқ ўсувчи, бўз тупроқли лёсс кенг тарқал ган ўрқирдан иборат бўлган тоғ олди текисликлар ландшафти, Бу ландшафт ўз ичига Оҳангарон Чирчиқ водийларининг қуйи қисмидаги тоғ олди текисликлари, хусусан Тошкент- Олмалиқ автомобил йўлининг атрофидаги ўзлаштиришаган (ҳудудларни олади. Чирчиқ ва Оҳангарон дарё водийларида жойлашган қамиш ва тўқай ўсимликлар ўсувчи ўтлоқ, ўтлоқботқоқ тупроқли янги қайирлар ландшафти. Районнинг асосий қисмини ишғол қилган, хўжаликда ўзлаштирилган маданий ландшафт.

Фойдаланилган адабиётлар: 1. Ермаков Ю.Г. и др. Физическая география материков и океанов. М: Вқсшая школа, 1988. 2. Рябчиков А.М. Физическая география материков и океанов. М: Вқсшая школа, 1988. 3. Физическая география мирового океана. М: Издател p ство Московского Университета, 1988. 4. Рябчиков А.М. Дунё қит o алари табиий географияси, Тошкент, 1968. 5. Власова Т.М. Физическая география материков и океанов. Том I - II , М: Просвеўение, 1976. 6. Власова Т.М. Материклар ва океанлар табиий географияси. I - II том.Тошкент, 1985. 7. Леонт p ев О.К. Физическая география мирового океана. М: 1982. Энциклопедицеский словар p географических терминов. М.1968. 8. http://ziyonet.uz

O'xshashlar

Ўзбекистоннинг табиий географик районлаштирилиши. Табиий географик районлаштиришнинг баъзи бир услубий масалалари

Фаргона округи

Боботог округи

Гарбий Тяншан округи

Мирзачўл иқтисодий райони