Куйи Амударё минтакасида туризмни ривожлантиришнинг баъзи бир масалалари - Geografiya - Referatlar

Куйи Амударё минтакасида туризмни ривожлантиришнинг баъзи бир масалалари

Yuklangan vaqt:

15.09.2022

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

28.5029296875 KB

Ko'chirib olish

Қуйи Амударё минтақасида туризмни ривожлантиришнинг баъзи бир масалалари Туризм миллатларни бир – бирига яқинлаштирадиган, турли даврларда, турли хилдаги халқларнинг маданияти, дини, эътиқоди, тарихи, табиатини ўрганадиган, шунингдек инсонларнинг хордиқ чиқариб даволанишларини таъминлабгина қолмай, балки иқтисодиётнинг ўсиш даражасини тезлаштиришга хизмат қиладиган тармоқ сифатида шаклланиб бормоқда. Жаҳонда туризмнинг барча турлари ривожланиши билан бир қаторда баъзи мамлакатлар миллий иқтисодиётининг асосини ташкил қилади. Ўзбекистонда ҳам мустақилликка эришгандан сўнг туризм соҳасини ривожлантиришга катта эътибор қаратилди. Жумладан, “Ўзбектуризм” Миллий компанияси, Буюк Ипак йўлини қайта тиклаш масалалари бунинг исботи бўлиши мумкин. Ҳозирги кунда мамлакатимизда 1600 дан ортиқ архитектура ва 2586 та археологик ёдгорликлар рўйхатга олинган. Уларнинг кўпчилик қисми Қуйи Амударё минтақасида жойлашган. Масалан, “Очиқ осмон остидаги музей – шаҳар” номи билан машҳур Хива шаҳри, Хоразмнинг қадимий пойтахтлари: Қиёт, Қўйқирилган - қалъа, Катқалъа, Тупроққалъа, Султон Увайс - бобо зиёратгоҳи, Юсуф Ҳамадоний зиёратгоҳлари борки, улар ҳар қандай сайёҳни қизиқтирмасдан қўймайди. Кейинги йилларда минтақага келаётган сайёҳларнинг сони ортиб бормоқда. Ўтмишнинг энг нодир ва ноёб ёдгорликлари дурдонаси бўлган қадимги шаҳарлари ичида Хива дунё шаҳарлари орасида ўзига хос хусусиятлари билан алоҳида мақега эга. Хоразм воҳасининг кўрки ҳисобланган Хива шаҳридаги, айниқса тарихий обидалар алоҳида аҳамият касб этади. Бу шаҳарнинг бетакрор архитектура қиёфаси XVII аср охири - XX аср бошларида юзага келган. Хива шаҳри асосан икки қисмдан иборат бўлиб, Ичан - қалъа (Шаҳристон) ва Дишан - қалъа (Работ) ўтмишдан сўзловчи бебаҳо ёдгорликлар саналади. Ичан - қалъа

саройлар, мадрасалар, масжидлардан иборат. Қадимда хонликлар даврида Ичан - қалъа асосан ҳукмрон доиралар истиқомат қиладиган шаҳарнинг алоҳида ажратилган қисми бўлган. 1967 йилда Ўрта Осиёда илк бор Хива “Ичан - қалъа” қисми тарихий – меъморий ёдгорликлар қўриқхонаси деб эълон қилинган. Шаҳарнинг иккинчи қисми Дишан - қалъа савдогарчилик, ҳунармандчилик билан шуғулланувчи шаҳар аҳолисининг турар жойлари, турли хил ҳунармандчилик маҳалларини ўз ичига олган. Шунингдек, туризмни ривожлантиришда тарихий ёдгорликлар билан бир қаторда минтақанинг табиий рекреация ресурслари ҳам алоҳида аҳамиятга эга. Қуйи Амударё минтақасида табиатнинг бетакрор туфҳалари, ажойиб табиий ландшафтлари мавжуд. Бу ҳудуд катта – кичик кўлларга жуда бой ва улар атрофида нафақат дам олиш, балки соғлиқни тиклаш, даволаниш учун шарт - шароитлар мавжуд. Боғот, Хозарасп туманларида жойлашган балчиқли кўллар шулар жумласидандир. Қорақалпоғистон Республикаси ҳудудида ҳам туризмни ривожлантириш учун имкониятлар катта. Бу ерда қадимий археологик ёдгорликлар жуда кўп. Қадимги Хоразм пойтахтлари Қиёт, Қўйқирилган қалъа, Тупроққалъа каби қадимий шаҳарлар борки, уларнинг қурилиш архитектураси ўзига хос кўриниши билан ажралиб туради. Ҳозирги пайтда Қорақалпоғистон ҳудудида кўплаб археологик – қидирув ишлари олиб борилмоқда. Жумладан, янги қалъа - шаҳарлар, харобалар остидан қазиб олиниб, ўрганилмоқда. Минтақада Султон Увайс бобо (XI – XIV асрлар), Кечирмас бобо (XVII – XIX асрлар), Тўрткўл туманидаги Норинжон бобо (XII – XIV асрлар), Қаландардоғ (XVIII – XIX асрлар), Хўжайли туманидаги Мазлумхон сулув ва Миздаҳқон (XI – XIX асрлар), Қўнғирот туманидаги Белеули (XII – XIV асрлар), Довуд - ота мақбараси, Мўйноқ туманидаги Ҳаким ота мақбараси ва қабристони, Элликқалъа туманидаги Аёзқалъа ёдгорликлари мавжуд бўлиб, улар туристлар диққат марказида бўлган муҳим марказлар ҳисобланади.

Юқоридаги таҳлиллардан кўриниб турибдики, Қуйи Амударё минтақаси катта туризм ва рекреация салоҳиятига ҳам эга. Бу ердаги мавжуд туристик ресурслар нафақат маҳаллий, балки хорижий мамлакатлар сайёҳларини ҳам қизиқтириши мумкин. Аммо, ҳозирда бундай имкониятлардан фойдаланиш талаб даражасида эмас. Кўрилаётган даврда диний, овчилик, экотуризм каби туризм йўналишларини ривожлантириш имкониятлари бор. Бу борада тарихий обидалар асосан чет мамлакатлар фуқароларини қизиқтирса, диний қадамжолар маҳаллий туризм учун хизмат қилади. Шунингдек, Бадай – тўқай, Борса – келмас қўриқхоналари Орол ва унинг атрофи экотуризмни ривожлантиришга қулай; агротуризм нуқтаи назаридан қишлоқ аҳолисининг урф – одатлари, уй – жойлари, миллий таомлар ва ўйинлари ҳам хорижий сайёҳларни қизиқтириши мумкин. Маълумки, қадимий Хоразм (ва ҳозирги Қорақалпоғистон Республикасининг жанубий қисми, яъни Тўрткўл, Беруний, Элликқалъа ва Амударё туманлари) ўзининг суғорма деҳқончилиги ва у билан боғлиқ илму – фан ривожланганлиги билан машҳурдир. Бинобарин, қадимий суғорма иншоотлари канал ва чиғириқлар, Ал – Хоразмий, Ал – Беруний каби алломалар туғилиб яшаган ўлка билан яқиндан танишиш кўпчилик учун қизқарли бўлиши керак. Айни вақтда, халқаро ва маҳаллий туризмни ривожлантириш қишлоқ туманлари ижтимоий – иқтисодий салоҳиятини мустаҳкамлаш учун ҳам зарурдир. Шуни алоҳида таъкидлаш лозимки, минтақада туризмни ривожлантиириш имкониятлари катта. Бундай имкониятлардан самарали фойдаланиш истиқболда минтақавий туризмни ривожлантиришга асос бўлиб хизмат қилади. Айнан шу мақсадда ҳудудда туризмни комплекс ривожлантириш давлат дастури ишлаб чиқилиши зарур. Минтақанинг ички имкониятларидан фойдаланган ҳолда туризм индустриясини ривожлантириш лозим. Чунки, туризм Қуйи Амударё минтақасини юксалтирадиган самарали тармоқлардан биридир.

O'xshashlar

Халқаро туризм ва Ўзбекистонда туризмни ривожлантиришнинг баъзи масалалари

Куйи Амударё минтакасининг инвестиция жозибадорлиги

Куйи Амударё минтакасининг иктисодий географик муаммолари

Куйи Амударё минтакасининг тиббий географик вазияти

Навоий вилоятида туризмни ривожлантиришнинг географик асослари