Elektron asboblar. O’zgarmas va o’zgaruvchan tok zanjirlarida ishlatiladigan elektron voltmetrlar - Energetika - Referatlar

Elektron asboblar. O’zgarmas va o’zgaruvchan tok zanjirlarida ishlatiladigan elektron voltmetrlar

Yuklangan vaqt:

22.11.2022

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

688.2197265625 KB

Ko'chirib olish

Elektron asboblar. O’zgarmas va o’zgaruvchan tok zanjirlarida ishlatiladigan elektron voltmetrlar Режа: 1. Электр ўлчов асбобларининг умумий тавсифлари. 2. Электрон осциллографлар. 3. Электрон вольтметрлар

1.Электр ўлчов асбобларининг умумий тавсифлари Электрик ва ноэлектрик катталикларни ўлчаш учун электрон ўлчов асбоблари ишлатилади. Улар ўз ичига электрон кучайтиргичлар, электрон генераторлар, тўғрилагичлар ва импульс қурилмаларини ўз ичига олади. Кўпинча уларга электромеханик ўлчов асбоблари (магниэлектрик тизимли) ҳам киради. Электрон ўлчов асбоблари механик ўлчов асбобларидан қуйидаги сифатлари билан ажралиб туради. 1.Сезгирлиги юқори. Унинг сезгирлик чегараси ўлчанаётган катталикнинг шовқинига боғлиқ. Кўпинча электрон воьлтметрларнинг сезгирлик қиймати 0,1 – 10 мкВ оралиғида бўлади. 2.Ўлчанаётган катталик занжиридан электр ўлчаш асбоби кичик қийматда энергия истеъмол қилади яъни, унинг кириш қаршилиги катталигидир. Электрон ўлчов асбоблари бўлмиш электронвольтметр, электрон осциллограф ва ҳаказоларнинг кириш қаршиликлари 0,5 – 1 мОм атрофида бўлади. Айрим махсус ўлчов асбобларида эса 10 8 – 10 9 Ом ларни ташкил қилиш мумкин. Унда катта кириш қаршилик ўлчов асбоблари кичик қувватли ва юқори чиқиш қаршиликли занжирлар учун ишлатилади. 3.Сезгирлиги жуда кенг частота оралиғида ҳам ўзгармайди. Масалан: сифатли кенг частота оралиғида ишлай оладиган электромеханик асбоблар (электродинамик тизимли) нинг частота иш кенглиги 45-1500 Гц оралиғида ётади. Кўпинча электрон ўлчов асбобларида эса частота иш диапазони 10- 50 мГц ни ташкил қилади. Айрим махсус электрон ўлчов асбобларининг частота иш диапозони бир неча минг мГц гача боради. Электрон ўлчов асбобларининг юқоридаги афзалликларидан ташқари унинг айрим камчиликлари ҳам мавжуддир. 1. Схематик мураккаблигидир. Бу эса катта сонли радиоэлементларни ишлатилишидир. Шу сабабли ҳажми, массаси, таннархи қимматдир. Шунга қарамай айрим рақамли ўлчов асбоблари масалан:

электрон рақамли вольтметр, амперметр в рақамли соатлар массаси, ҳажми жиҳатдан механик ўлчов асбобларидан анча кичикдир. 2.Электрон ўлчов асбобларини ишлатиш учун ўзгармас ток манбаикерак. 3.Ишга чидамлилиги кичик, лекин, бундай камчиликни ҳозирги кунда замонавий электр ўлчов асбобларида интеграл микросхема ишлатилиб чидамлиги кескин ошмоқда. Электрон ўлчов асбоблари, механик ўлчов асбоблари ўлчай олмайдиган, кўпчилик катталикларни ўлчай олади. Масалан: вақт бўйича ўзгарадиган сигналларни тезкор осцилографлаштириш, частота характеристикасини аниқлаш спектриал тахлил, жуда тез такрорланадиган импульсларни санаш ва ҳакозолар. Электрон ўлчов асбоблари электрон қуриламалар туркумига киритилиб, улар марказлашган ахборотни ёзиш, ахборотларни сақлаш, қайта ишлаш ва ҳаказолар учун ишлатилади. Бу туркум қурилмаларни информацион ўлчов тизимлари (ИЎТ.) дейилади. ИЎТ туркумига электрон ҳисоблаш машиналари ҳам киради. 2. Электрон осциллографлар Электрон осциллографлар деб–электр сигналларни вақт бўйича ўзгаришини, унинг кўринишини, частотасини, амплитудасини экранда кўрсатиб ва унинг кучланишини, ток қиймати, частотасини, фаза силжишини ўлчайдиган қурилмага айтилади. 8.1–расмда электрон нурли осцолографнинг блок-схемаси тасвирланган. Унинг асосий элементи бўлиб электрон нур трубка хизмат қилади. Схемада R1, R2 кучланишнинг бўлувчи қаршиликлари орқали электрон нур трубкага ўгармас ток манбаидан юқори кучланиш узатилади. R1 потенциометр. ЭНТ экранининг ёритилганлик даражасининг ҳосил қилади. R2 потенциометр эса ЭНТ нинг иккинчи анод кучланишини ўзгартириш йўли билан электрон нурни фокуслайди. Электрон нурни вертикал оғдирувчи канал (У) га частотали вертикал оғдирувчи кучайтиргич “У” кириш қурилмаисдан ташкил топади.

1–расм. Электрон нур осциллографининг структура схемаси Кириш қурилмаси–кучланишни бўлувчи занжирдан ва сигнални кечиктирувчи қурилмадан ташкил топади. Кучланишни бўлувчи занжир “У” кучайтиргичнинг сезгирлигини бошқаради сигнални кечиктирувчи қурилма ЭНТ нинг горзантал пластинкасига берилаётган ёювчи кучланиш сигналдан олдинроқ келишини ҳосил қилади, бу эса экранда жараён бошланишини кўришни таъминлайди. Текширилаётган сигнал осциллографнинг “У” клеммасига узатилади. Сигнал кириш қурилмаси орқали “У” кучайтиргичга берилади. “У” кучайтиргичнинг чиқишида сигналга пропорционал қийматда кучланиш хосил бўлиб, уни электр трубканинг “У” пластинкасига узатади. Пластинка кучланиш таъсирида электрон нурни “У” ўқи бўйича оғдиради. “У” кучайтиргичининг сезгирлиги жуда ҳам катта бўлиб, унинг қиймати 2500 мВ гача бўлади. Электрон трубканинг сезгирлиги эса 0,1-0,4мм/В га тенгдир. Электирн нурни горзантал оғдирувчи “Х” канали қуйидаги блоклардан ташкил топади. Кириш қурилма каналини синхронловчи кучайтиргич, ёювчи генератор ва горизантал “Х” ўқи бўйича ёювчи

кучайтиргичдан ташкил топади. Кириш қурилма ва “Х” ўқи бўйича ёювчи кучайтиргич вертикал оғдирувчи каналдан фарқланмайди, фақатгина унда сигнални кечиктирувчи қурилма бўлмайди. Ёювчи генератор чизиқли ўзгарувчи (аррасимон) кучланишни ишлаб чиқаради ва “Х” кучайтиргичга узатилади. Кучайтиргичдан чиққан аррасимон тебраниш ЭНТ нинг “Х” бўйича оғдирувчи пластинкасига узатилади. Ёювчи генераторни синхронлаш учун “Х” ёки “У” кириш қурилмалари орқали синхронловчи кучайтиргичга сигнал узатилади, ундан чиққан сигнал ёювчи генераторни бошқаради. Z кучайтиргич Z киришига узатилган сигнални кучайтириб П калибратор орқали ЭНТ нинг модуляторига ўзатади, у экран ёритилганлигини ўзгартиради. Калибратор: биринчидан “У” канални сезгирлигини белгилайди. Бунинг учун “У” киришига стандарт ўзгарувчан кучланиш берилади; иккинчидан ёйиш меёрини белгилайди. Бунинг учун “У” киришига стандарт даврли импульс кучланиши берилади, у модуляторга узатилади. Модулятор ЭНТ нинг экранида ёрқин узлуксиз чизиқлар ҳосил қилади Колибратор орқали номаълум кучланиш қийматини ва частотасини аниқлашда хатолиги 3 – 10 % ни ташкил қилади. П4 калит “Х” занжирига уланган ёювчи генераторни ўчириб киришдан сигнални тўғри “Х” кучайтиргичга ўзатиш имконини беради. 1-расмда кўрсатилган П–калитнинг ҳолати учун осцолографнинг ишлашни кўриб чиқамиз: оғдирувчи генератор ишлаб чиққан аррасимон кўринишдаги тебраниш “Х” кучайтиргичи орқали ЭНТ нинг горизонтал (“Х” ўқи) оғдирувчи пластинкасига узатилади. ЭНТ нинг катодидан экранга қараб нур кўринишида ҳаракатланаётган электронларни горизонтал (“Х” ўқи бўйича) оғдирилади ва экранда, аррасимон тебранишнинг бир давр ичида, электронлар ҳисобига чизиқ кўринишдаги ёритилган чизиқ ҳосил бўлади. Тебранишнинг бир даври тугаши билан тебранишнинг бошланғич қиймати

нольга тенг бўлади. Бу пайтда электрон нур бошланғич ҳолатига қайтади. Бу жараён даврий равишда қайтарилиб, экранда доим ёритилган чизиқ ҳосил бўлиб туради. Шундай қилиб “Х” ўқи бўйича бир текисда харакатланувчи нурнинг силжиши вақтга пропорционал бўлиб унинг силжиши Х = Kt билан аниқланади. Агарда осциллографнинг вертикал оғдирувчи пласастинкасига кучланиш берилмаса экранда горизонтал тўғри чизиқли ёритилганлик ҳосил бўлади. Агарда осциллографнинг “У” киришга текширилаётган Uc(t) кучланиш берилиб горизонтал пластинкага эса кучланиш берилмаса электрон нур Uc(t) қийматда вертикал харакатланади ва унинг экранида вертикал тўғри чизиқ ёритилади. Агарда бир вақтда Uc(t) сигнали осциллографнинг “У” киришига горизонтал оғдирувчи пластинкага эса ички ёйувчи генератордан U р аррасимон кучланиш берилса у холда осциллограф экранда Uc(t) қонуният бўйича ўзгараётган кучланишнинг кўринишини акс эттиради (2 – расм қаранг). Даврий ўзгарадиган жараённи текширишда сигнал билан горизантал ёювчи генератор тебраниши билан текширилаётган сигнални 2 – расм. Развертканинг ваšт синхронлаштириш керак, акс ҳолда экрандаги б¢йича œзгариши тасвир турғун бўлмайди. Айтайлик текширилаётган сигнал кучланиши Uc вақт бўйича синусоидал ўзгарсин унинг Т с даври ёювчи генератор кучланишнинг Т р давридан фарқлансин (8.3 – расм). Бунда импульс тугаганда нур ўзининг бошланғич ҳолатига қайтиб келаолмайди, чунки Uc(t) ёювчи тебранишнинг иккинчи даврида экрандаги иккинчи эгри чизиқ мос келади. У биринчи эгри чизиқдан Т с –Т р қийматга силжиган бўлади, ва ҳаказо. Шундай қилиб экранда турғун

бўлмаган “югурувчи синусоида” ҳосил бўлади. Экранда тасвир турғун бўлиши учун Т р = n T c (1) шарт бажарилиши керак. Бунда: n – бутун сон. Агарда n = 1 бўлса экранда битта даврли сигнал ҳосил бўлади, n=2 бўлса экранда сигналнинг иккита даври ёритилади. Амалиётда ёювчи генератор тебранишини текширилаётган сигнал орқали синхронланади. Ёювчи генератор тебранишини махсус ташқи сигнал орқали ҳам синхронлаш мумкин бунинг учун П5 калитни 2 чи ҳолатга қўйилади. Кўпинча замонавий осциллографларда узлуксиз ишлаш режимидан ташқари кутувчи режим ҳам ишлатилади. Бунда ёювчи генератор текширилаётган сигнал орқали ёки ташқи синхронловчи импульс орқали ишга тушурилади. Бу режимда кириш сигнали ёки синхронловчи импульс бўлмаганда, электорн нур ҳали экранга тушмайди–экран ёритилмайди. Бир пайтнинг ўзида иккита жараённи текшириш учун икки электрон нурли осциллографлар ишлатилади. Уларнинг электрон нур трубкасида бир – бирига боғлиқ бўлмаган ҳолда ишлай оладиган иккита электрон нур қурилмаси жойлаштирилган. Эслаб қолиш ва сигнални экранда кўрсатиш учун эсловчи осциллографлардан фойдаланилади. Уларнинг электрон нур трубкаларида эслаб қолувчи қурилма мавжуддир. Сигналнинг керак бўлган қисми электрон нур трубкасида тасвир кўринишида 10 соатдан 170 соатгача эслаб тура олади. Юқори частотали сигналларни текшириш учун стробоскопик

осциллографлар ишлатилади. Уларнинг частота ўтказиш оралиғи тахминан нолдан (1-5) 10 9 Гц гача бўлади. Электрон осциллографлар сигналларнинг кўринишини уларнинг катталикларини текширишдан ташқари гармоник тебранишли сигналларни частоталарни 3 – расм. Сигналарни ҳам ўлчай олади. Ўлчаш учун экранда лиссажу синхронизациялаш шаклидан фойдаланилади, бунинг учун осциллографни “У” кириш занжирига частотаси аниқланадиган сигнал кучланиши берилади. “Х” киришига эса ташқи генератордан частотаси маълум тебраниш кучланиш берилади, бундай ҳолда осциллограф калити П4 орқали ёювчи генератор ўчирилади. Генератордан берилаётган тебранишнинг частотасини ўзгартириб электрон нур трубкада лиссажу шаклини ҳосил қиламиз. Агарда экрандаги лиссажу шакли эллипс айлана ёки тўғри чизиқдан иборат бўлса аниқланаётган сигналнинг частотаси, частотаси маълум генератор частотаси f0 га тенг бўлади. Шу билан бирга лиссажу шаклига қараб бу икки тебранишлар кучланишларнинг орасидаги фаза силжишларни аниқлаш мумкин. 3. Электрон вольтметрлар Электрон вольтметрлар ўзгармас ва ўзгарувчан кучланишлар қийматини ўлчаш учун ишлатилади. Вольтметрлар кучланиш қийматини 2 хил ифодалаш мумкин: 1. Аналогли-бунда магнитоэлектрик ва электромагнит қурилмаларнинг стрелкаси орқали кучланиш қийматни кўрсатади. 2. Рақамли-кучланиш қийматини табло орқали рақамларда ифодалайди. Электрон вольтметрлар ўзгарувчан токли, ўзгармас токли ва универсал бўлади. Универсал вольтметрлар ўзгарувчан, ўзгармас ток кучланишларини ва занжир қаршилигини ўлчайди. Аналогли электрон вольтметрлар. Ўзгармас ток кучланиш вольтметрининг блок схемаси 8.4–расмда ифодаланган. Унга кучланишни бўлувчи қурилма орқали вольтметрнинг ўлчаш чегараси ўрнатилади.

Ўзгармас ток кучайтиргич орқали кучайтирилган кучланиш аналогли индикаторга узатилади. Кучланишни бўлувчи қурилманинг дастаги электрон вольтметрнинг олд қисмига жойлаштирилган бўлиб, у киришига берилаётган кучланишнинг қийматини бошқаради, шу йўл билан электрон вольтметрнинг ўлчаш чегарасини орттириш ёки камайтириш мумкин. 4– расм. Аналогли электрон вольтметр структура схемаси Ўзгарувчан ток кучланиш вольтметри . 8.5–расмдаги вольтметрнинг ишлаш принципи ўзгарувчан кучланишни ўзгармас ток кучланишига айлантириш йўли билан амалга оширилади. 8.5.а-расмда киришга берилган ўзгарувчан кучланиш тўғрилагич (Детектор) орқали ўзгармасга айлантирилиб, сўнг ўзгармас ток кучайтиргичи орқали кучайтирилиб, аналогли индикаторга узатилади. 8.5.б–расмдаги схемада эса киришга берилган ўзгарувчан ток кучланиш кириш қурилмаси орқали кенг частотали кучайтиргичга узатилади. Кириш қурилмаси биринчидан, кучланишни бўлувчи қурилмалардан ташкил топган бўлиб, дастаги орқали вольтметрнинг ўлчаш чегарасини орттиради. 5–расм. Ў згарувчан кучланиш анологли электрон вольтметрининг структура схемаси.

Иккинчидан, ўлчанаётган кучланиш манбаининг катта қаршилиги билан кучланиш бўлувчининг кичик қаршилигини мослаш учун қўлланилади. Кенг частотали кучайтиргичда кучайтирилган ўзгарувчан кучланиш Детекторга (тўғрилагичга) узатилиб, сўнг аналогли индикатор қурилма орқали унинг қиймати кўрсатилади. 5.а–расмда кўрсатилган схемали вольтметрнинг частота бўйича ўлчаш чегараси 10 9 Гц гача бўлади. Унинг камчилиги эса сезгирлиги кичиклигидадир таҳминан 0.5 В ни ташкил қилади. 5.б–расмдаги схемали вольтметрнинг сезгирлиги бир неча микровольтларни ташкил этади. Частота бўйича ўлчаш чегараси мГц ларда ётади (30 мГц гача). Ўзгарувчан кучланиш вольтметрининг асосий элементи–Детектор бўлиб у техник катталикларни белгилайди. Детектор–тўғрилагич ва фильтрлардан ташкил топгандир. Тўғрилагичда юқори частотали диодлар ишлатилиб, Г ва П схема кўринишидаги фильтрлар ишлатилади. Кенг частотали кучайтиргичларда эса каскадлар бир-бири билан гальваник боғланган кўп каскадли транзисторли кучайтиргичлар ишлатилади. Кучланишни бўлувчи элемент вазифасида резистор бўлгичлар ишлатилади. Универсал вольтметр . (8.6–расмга қаранг) ўзгармас кучланишни ўлчаш калит П “U”− ҳолатга утказилади. Бу эса 8.4.а–расмдаги ифодани беради. Ўзгаурвчан кучланишни ўлчашда эса калит П “U~” га уланади. У эса 8.5–расмдаги схеманинг ифодасини беради. Автив қаршиликни ўлчаш учун калит П “R” ҳолатга утказилади. Бунда

ўлчанадиган резистор R х билан намунавий қаршилик R oi кетма-кет уланиб кучланишни булувчи қаршиликли занжирини ҳосил қиладилар. Намунувий қаршиликка тушаётган кучланиш R х нинг қийматига боғлиқ бўлиб R oi да ҳосил бўлган кучланиш ўзгармас ток кучайтиргич орқали аналогли 6–расм. Универсал аналогли электрон вольтметрининг структура схемаси. индикаторга уланади. Юқорида кўриб чиқилган электрон вольтметрлардан ташқари махсус вольтметрлар ҳам саноатда ишлаб чиқарилиб, улар импульс кучланишли вольтметр фаза сезгир ва селктор вольтметрлар деб юритилади. Импульсли кучланиш вольтметрлар. У лар видео ва радио импульсларни ҳамда синусоидал кучланишларнинг амплитудаларини ўлчш учун ишлатилади саноатда В4–12, В4 – 14, В4–17, В4–20 маркали вольтметирлар ишлаб чиқарилади. Фаза сезгир вольтметрлар. Улар комплекс қийматлардаги кучланишнинг биринчи гармоникасини, квадрат ташкил этувчисини ўлчаш учун хизмат қилади. Вольтметр иккита индикатор билан таъминланган. Улардан бири комплекс кучланишнинг актив ва иккинчиси реактив ташкил этувчиларини ўлчайдилар. Фаза сезгир вольтметрлар 4 қутбли занжирларнинг амплитуда−фаза характеристикасини текшириш учун ишлатилади, масалан: кучайтиргичларни амплитуда фаза характеристикаларини ўлчайди. Бу вольтметрларнинг частота иш оралиғи 0,5 Гц – 100 кГц гача бўлади, сезгирлиги эса 0,1–1 мВ оралиғида бўлиб, хатолиги 2,5–4 % оралиғида ётади. Селектор вольтметрлар тор частота оралиғидаги синусоидал кучланишларни ўлчаш учун хизмат қилади. Бундай вольтметрларда резонанс схемали кучайтиргичлар ишлатилиб, уларнинг резонанс частотасини ўзгартириш мумкиндир. Шу сабабли шовқинли сигналларни ўлчаш учун

қулайлик яратади. Унинг киришига бериладиган сигналнинг қиймати 1 мВ дан 1 В гача бўлиш мумкин. Вольтметр кучайтиргични 20 Гц дан 30 мГц гача созлаш мумкин бўлиб, унинг частота кенглигини 1 ёки 10 кГц га тенг қилиб олиш мумкин. Ўлчаш хатолиги 10–16 % ни ташкил қилади. Бундай вольтметрлар санотда В6–9, В6–10 маркаларда илаб чиқарилади. Рақамли вольтметрлар . Улар рақамли ўлчов асбоблари туркумига кириб, дискрет кўринишдаги катталикларни ўлчайдилар. Ҳар қандай вақт бўйича узлуксиз сигналларни дискрет (рақамли) кўринишга айлантирилади. 7.а–расмда вақт бўйича узлуксиз сигналнинг қиймати бўйича квантлаш йўли билан дискрет кўринишга айлантирилган. Расмда Хi ва Xi + 1 дискрет сигналларнинг қиймати бир – биридан квант катталикка фарқланади. 7.б–расмда эса узлуксиз сигнални вақт бўйича квантлаш Δ t = ti+1 – ti йўли билан дискрет кўринишга келтирилган. Сигнални аниқлигини ошириш учун квантлаш вақтини камайтириш йўли билан ҳосил қилинади. Демак, ҳар қандай дискерт кўринишдаги сигнални импульсли қурилмалар орқали ишлов бериш мумкин. 7– расм. Сигналларни квантлаш йўли билан дискрет кўринишга айлантириш Шундай қилиб дискерт кўринишдаги ўлчов асбобларни рақамли ўлчов асбоблар деб юритилади. Ҳар қандай дискерт кўринишдаги сигнални икки рақам (0 ёки 1, яъни импульс бор, импульс йўқ) комбинация йўли билан ишлов берилади. Рақамли ўлчов қурилмалар 8–расмда кўрсатилган бўлиб, улар қуйидаги блоклардан ташкил топган: Кириш қурилмалари (КҚ),

бошқарув блоки, аналог рақамли қурилма (АРҚ), рақамли индикатор қурилма (РИҚ) ва истеъмол блоки (ТМ)ларидан ташкил топади. Ўлчанадиган кучланиш, рақамли вольтметрларнинг U кир клеммасига берилиб, сўнг кириш қурилмасига узатилади. У кучланишни бўлувчи қаршиликлардан ташкил топган бўлиб, қаршиликни ўзгартириш автоматик ёки механик йўл билан бажарилади. Яъни кириш қурилмаси, кириш сигналининг қиймати қандай даражада бўлишидан қатъий назар, унинг чиқишида сиганалнинг талаб этилган қийматини ҳосил қилиш учун ишлатилади (Масалан, кириш қурилмалари чиқишидаги талаб этилган кучланиш 0–1 В бўлиши керак). Кириш қурилманинг чиқишидаги сигнал аналог – рақамли қурилмага узатилади ва аналог рақамли қурилманинг чиқишда эса рақамли кодланган импульс ҳосил бўлади. Рақамли индикатор қурилма аналог – рақамли қурилмадан кодланган импульсни қабул қилиб дишефратор орқали индикатор кодига айлантириб беради ва индикатор ўлчанаётган сигналнинг қийматини ифодалайди. Шу билан бирга агар керак бўлса, принтер орқали ёзма кўринишда ифодалайди. Бошқарув блоки рақамли вольтметрларнинг барча блокларини бошқариш учун хизмат қилади. Бошқарув блоки рақамли қурилмаларда микропроцессор деб номланади. Рақамли вольтметрларда ҳар хил типли аналог – рақамли қурилмалар ишлатилиши мумкин. Рақамли вольтметрларнинг ўлчашдаги нисбий хатолиги қуйидаги формула билан аниқланади: δ = ± (a + б U К /U Х ) % Бунда: a + б – нисбий ўзгармас сонлар бўлиб, улар вольтметрнинг аниқлик синфини белгилайди; U К – ўлчаш оралиғи; U Х – ўлчанадиган кучланиш қиймати.

Замонавий рақамли ўлчов қурилмаларнинг ўлчаш аниқлик даражаси, аналогли ўлчов қурилмалардан анча юқори. Миасалан: замонавий магнитоэлектрик вольтметрларнинг ўлчаш хатолиги 0,1% ни, электрон аналогли вольтметрларнинг 8–расм. Рақамли ўлчов қурилмалар ўлчаш хатолиги 1–5% ни, рақамли ўлчов вольтметрларининг ўлчаш хатолиги эса 0,001 % ни ташкил қилади. Ҳозирги кунда рақамли вольтметрларда микросхемалар ишлатилганлиги, уларнинг массаси, ҳажми жуда кичик, асбобнинг ўлчаш ишончлиги юқори бўлганлиги сабабли рақамли ўлчов асбоблари жуда кўп қўлланилмоқда.

O’z- o’zi ni sinash savollari 1. Elektr ommetr sxemasidan foydalanib, uning ishlashini tushuntirib bering. 2. O’zgarmas va o’zgaruvchan tok elektron voltmetr blok- sxemasidan foydalanib, uning ishlashini izohlang. 3. Elektron chastotomerni sxemasi bo’yicha ishlashini bayon eting. 4. Elektron nurli ossillografning struktura sxemasini bayon eting va ishlashini tushuntirib bering. 5. Mikroprotsessor bilan boshqariladigan o’ziyozar asboblar qanday tarkibiy qismlardan iborat? Uning ishlashini bayon eting.

O'xshashlar

Elektr o’lchash o’zgartkichlari

Elektron ostsillograflar. elektron ostsillografning funktsional (blok) sxemasi

Uch fazali o’zgaruvchan tok zanjirlari

O’zgaruvchan tok zanjirlarini kompleks usulda hisoblash

Elektr o’lchash vositalari to’g’risida umumiy ma’lumotlar