Tuproqdagi ishqoriy va ishqoriy yer metallarning birikmalari - Ekologiya - Referatlar

Tuproqdagi ishqoriy va ishqoriy yer metallarning birikmalari

Yuklangan vaqt:

20.09.2019

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

259.5 KB

Ko'chirib olish

Tuproqdagi ishqoriy va ishqoriy yer metallarning birikmalari REJA: 1.Kaliy va natriyning Markaziy Osiyo tuproqlari profilida tarqalishi. 2.Sulfatlar klassifikatsiyasi. 3. Karbonatlar klassifikatsiyasi. 4.yerning sho‘rlanishida ishqoriy va ishqoriy yer metallarining ta'siri.

Tuproqda ishqoriy yer metallari Kalsiy, magniy elementlarining birikmalari kaliy va natriy birikmalariga nisbatan bir muncha ko'proq tarqalgan. Bular turg'un silikatlardan tashqari karbonatlar, sulfatlar tarkibiga tuproq singdirish kompleksiga kiradi. Shu boisdan bu elementlar faqat arid ishqoriy yer metallariga zona tuproqlaridagina emas, dashtda, ba'zan esa taygada kam uchraydi. Ishqoriy yer metallari dala shpatlari, feldshpatitlar, silikatlar tarkibiga kiradi. Ulardan magniy slyudasimon mineraliar (talk) , xlritlar tarkibida ko'proq uchraydi. Ishqoriy yer metallariga ega bo'lgan mineraliar tarkibi 13 — jadvalda ko'rsatilgan. Jadvalda murakkab mineraliar qatorida oddiy, lekin geokimyoviy nuqtayi nazardan muhim ahamiyatga ega bo'lgan karbonatlar, sulfatlar, fosfatlar, xloritlar, ftoridlar ham keltirilgan. 13 — jadval Ishqoriy yer metallariga ega bo'lgan mineraliar Mineraliar Formulas i Miqdori Ca Mg Ba Anortit CaAl 2 Si 2 0 8 14,4 - Selzian BaAl 2 Si 2 0 8 - 36,5 Nefelit - - Enstatit MgSiO 3 - - Diopsi t MgSi 2 O 6 18.5 11.1 - Rodonit CaMn(SiO 3 ) 6 5.2 - - Vollastonit CaSiO 3 34.5 - - Trimolit Ca 2 Mg 5 (Si 4 O 11 ) 2 (OH) 2 9.9 14.8 - Forsterit Mg 2 SiO 3 - 34.3 - Olivin (Mg,Fe)SiO 4 - 14 - 15 - Pirop Mg 2 Al 2 (SiO 4 ) 2 - 17.9 - Grossulyar Ca 3 Al 2 (SiO 3 ) 2 26.7 - - Talk KMg 3 (SiO 3 ) 4 - 23.8 - Biotit - - - Xrizotil K 4 Mg 3 SiO 9 - 26.1 - Vermikulit - - - Montmorillonit - - - Kaltsit CaCO 3 40 - - Dolomite MgCa(CO 3 ) 2 - - - Ankerit Ca(Mg,Fe)(CO 3 ) 2 - - - Temirdolonit CaFe(CO 3 ) 2 - - - Magnezit MgCO 3 - 28.6 - Barit BaSO 4 - - 58.4

Selestin SrSO 4 - - - Angidrit CaSO 4 29.4 - Gips CaSO 4 2H 2 O 23.3 - Glauberit NaCa(CO 3 ) 4 14.4 - Poligalit K 2 MgCa 2 (CO 3 ) 4 2H 2 O 13.3 4.0 - Epsomit MgSO 4 4H 2 O 9.8 - Kizerit MgSO 4 H 2 O 17.4 - Gidroboratit MgCaBsO 11 6H 2 O 13.1 7.8 - Boratsit MgClB 7 O 13 20.9 - Apatit Ca 5 (F,Cl,OH)(PO 4 ) 3 38-40 - - Karnalit MgCl 2 KCl.6H 2 O 8.7 - Flyuorit CaF 2 67.7 - - Brusit Mg(OH) 2 41.4 Tuproqdagi kalsiy nuzlarining aksariyatining eruvchanligi past yoki yomon , lekin tuproq tarkibidagi boshqa tuzlar ta’sirida gips va boshqa shunga uxshash tuzlarning eruvchanligi o’zgaradi . Masalan , natriy xloridning konsentratsiyasi o’zgarishi munosabati bilan , gips eruvchanligi o’zgarashining Shterina ( 1949) ma’lumotlaridan ko’rishimiz mumkin . Osh tuzi konsentratsiyasi bilan gips dinamikasining dog’liqligi g/l NaCL Caso 4 2H 2 O NaCI CaSO 4 .2H 2 O 217,23 5,816 86,40 6,865 283,50 6,102 50,04 6,003 331,51 6,654 19,81 4,312 180,75 7,056 14,87 3,850

152,13 7,230 10,07 3,405 138,76 7,236 4,97 2,899 119,87 7,216 4,97 2,438 0,00 2,083 - - Jadvaldan ko'rinib turibdiki, NaCl ning eritmadagi miqdori ortishi bilan gipsning eruvchanligi oshadi. Bu hodisani quyidagicha tushuntirish mumkin, ya'ni: 2NaCl + CaS0 4 ->CaCl 2 +NaS0 4 Bu reaksiyadan ko'rinib turibdiki, Ca miqdori CaCl 2 hosil qilish uchun sarf bo'ladi. Lekin bu hodisani sho'r, sho'rtob tuproqlarda, ayniqsa, ularning yuvish jarayonida nazarda tutsak, u holda Ca ni, ba'zan Na ning bir qismi tuproqning singdiruvchi kompleksi tarkibiga kiradi, ya'ni SK ga kirish uchun sarf bo'ladi. Hayotda natriyli tuzlarni tuproqdagi yoki eritmadagi, tuproq eritmasidagi miqdorlari faqat gipsning eruvchanligiga emas, balki karbonatlarning ham eruvchanligiga ta'sir ko'rsatadi. Uni quyidagi ma'lumotlardan ko'rish mumkin. Har xil tuzlar ishtirokida Ca, Mg karbonatlarning eruvchanlik dinamikasi Temperatura, Erilmada, g/1 Qattiq fazada Muallif 1 2 3 4 23 NaCl MgC0 3 MgCO ;! 331,4 0,293 — 272,9 0,393 — 231,1 0,460 — 147,4 0,544 — F.Cameron 106,3 0,585 — A.Seidell (1903) 59,5 0,527 — 28,0 0,418 — 0,0 0,176 —

2,93 0,1210 MgCO ; ,H 2 0 RGothe (1915 1,17 0,1344 — 0,585 0,1283 — 0,0 0,0944 — 23 ! Na 2 S0 4 MgC0 3 MgCO ; , 315,10 1,388 — 264,60 1,338 — 191,90 1,280 — 160,80 1,230 — 95,68 1,020 — 54,76 0,826 — 25,12 0,586 — 0,0 0,216 — 4,03 0,1507 — 1,16 0,1620 — F.Cathe (1915) 0,805 0,1450 0,0 0,0944 — 15 NaCl MgC0 3 MgCO : < 20,00 0,0713 — 10,00 0,0563 — H.Cantoni 5,85 0,0496 — G.Gogullia (1915) 23 305,00 0,119 CaC0 3 220,40 0,115 — 166,80 0,106 — 114,80 0,108 — F. Cameron

Ishqoriy er metallari tuproq . eritmasini shakllantirishda albatta aatnashadi va eritmaning ususiyatlariga ta ' sir ko ' rsatadi . 17— jadval Markaziy Farg ' onaning sug ' oriladigan o ' tloqi tuproqiarida kalsiy va magniylaraing sulfatli va karbonatli tuzlari , % ( Isakov V . Yu ., 1991) Qatl am, CaS0 4 Ca r Mg MgC0 3 Jami CaS0 4 MgS 0 4 Umum iy 165- 13,31 4,10 2,20 19,6 60,19 — 79,84 18—jadval Bo'z-qo'ng'ir tuproqlarda gips va karbonatlar tarkibi, % Chuqu rlik, Ca(HC0 3 ) 2 CaC0 3 MgC0 3 CaS0 4 - 2H 2 0 MgCO 4 7 H 2 0 0-35 ЈP=~ L 82- 0,038 8,12 4,96 26,27 1,78

O'xshashlar

Tuproqdagi temir, marganets birikmalari

Tuproqdagi azot, fosfor va oltingugurt birikmalari

Tuproqdagi kremniy birikmalari va ularning tuproq paydo bo‘lishidagi ahamiyati

Tuproqning organik moddalar

Uglerodli birikmalarning tuproqdagi roli va vazifalari