logo

Zamin va poydevorlar inshootni mustahkamligi va turg‘un holatlari inshootni loyihasini tuzish zaminda gruntda yuz bergan o‘zgarishlar

Yuklangan vaqt:

20.09.2019

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

1297 KB
Zamin va poydevorlar inshootni mustahkamligi va turg‘un holatlari inshootni loyihasini tuzish zaminda gruntda yuz bergan o‘zgarishlar Reja : 1. Zamin va guruntlar 2. Poydevorlar . 3. Tabiiy va sun`iy asoslar 4.Poydevorlarning konstruktiv sxemalari Tayanch iboralar; Zamin, poydevor, inshooat, gurunt, loyiha, mustahkamlik, bino, tuproq, yuk, trambovka, qum. 1.Har qanday bino erning ustki q atlamlarining birortasiga tayanib tu - radi. U grunt yoki xarsangtoshlar b o‘ lishi mumkin. Gruntlar - bu maydalangan to g‘ jinslari b o‘ lib, zarrachalar orasida gi yopishish musta h kamligi zarrachalarning musta h kamligidan anchagina kam b o‘ ladi. Xarsanglar ( qo yatoshlar) - bu zich to g‘ jinslari. Ularda zarrachalar o‘ zaro qa tti q bo g‘ langan va ular yaxlit massiv k o‘ rinishida yotadilar. Ular da yori q lar b o‘ lishi mumkin. Binodan tushadigan yukni q abul q iluvchi poydevor ostidagi grunt yoki tosh jinslari zamin (asos) deb ataladi. Yuk ta’sirida zaminda kuchlanganlik h olati paydo b o‘ ladi va ma’lum bir darajada poydevor h am, z amin h am deformatsiyalanadi. Uncha q atti q bo‘ lmagan va bir tekis deformatsiya (osadka) bino uchun xavf tu g‘ dirmaydi. Deformatsiya katta va notekis b o‘ lsa (prosadka), bino uchun xavfli h isoblanadi. Binoning uzo qqa ch idamliligi, uning ekspluatatsion sifatlari k o‘ p ji ha tdan zaminning h olatiga bo g‘ li q b o‘ lganligi sababli, zaminlarga jid diy talablar qo‘ yiladi. Zaminlarning yuk k o‘ tarish q obiliyatlari etarli b o‘ lishi kerak, ular bir tekis si q iluvchan, qo‘ z g‘ almas b o‘ lishlari kerak, er osti suvlari ta’ sirida yuvilib, yoki erib ketmaydigan, muzlaganda shishmaydigan b o‘ lishlari lozim. Agar poydevor ostidagi grunt o‘ zining tabiiy h olatida binoning us tivorligini, unda bir tekis deformatsiya b o‘lishi ni ta’minlash uchun etarli yuk k o‘ tarish qo biliyatiga ega b o‘ lsa, bunday zamin tabiiy zamin deb atala di. Agar poydevor qo‘ yiladigan chu q urlikda zaminning yuk k o‘ tarish q obiliyati etarli b o‘ lmasa, uni sun’iy ravishda musta h kamlash kerak b o‘ ladi. Bun day za - min sun’iy zamin d eb ataladi. Qu yidagi gruntlar va xarsanglar zamin sifatida ishlatiladi: 1) Xarsanglar ( qoya toshlar) - aytib o‘ tilgandek, yaxlit massiv k o‘ ri nishida yotadilar, ular kam si q iladigan, suvga chidamli, suv o‘ tkazmaydi gan. Binolar uchun yaxshi, ishonchli zamin bo‘lib xizmat qiladilar (granit lar, dioritlar, marmar va boshqalar). 2) Yirik parchali (chaqirtosh) gruntlar - xarsanglarning o‘zaro bog‘ lanmagan yirikligi 2 mm dan katta parchalaridan tashkil topadilar. Ularni parchalarning kattaligiga qarab qo‘yidagi turlarga bo‘lish mumkin: - palaxsalar (valun ы , gl ы b ы ) - kattaligi 200 mm dan orti q ; - o‘ ta yirik sha g‘ al (galka, sheben) - kattaligi 200-40 mm orali g‘ i da; - yirik sha g‘ al - kattaligi 40-20 mm orali g‘ ida; - o‘ rtacha sha g‘ al - kattaligi 20-10 mm oradi g‘ ida; - mayda sha g‘ al - kattaligi 10-4 mm orali g‘ ida; - juda mayda sha g‘ al - kattaligi 4-2 mm orali g‘ ida. Agar ular zich grunt ustida joylashgan b o‘ lsa, yaxshi zamin b o‘ lib xiz mat q ilishlari mumkin. 3) Q umlar - kattaligi 0,05 mm dan 2 mm gacha b o‘ lgan zarrachalardan tashkil topadilar. Zarrachalarning kattaligi b o‘ yicha q umlarni qo‘ yidagi turlarga b o‘ lish mumkin: - juda yirik (sha g‘ alsimon) q um - (2-1 mm); - yirik q um - (1-0,5 mm); - o‘ rtacha q um (0,5-0,25 mm); - mayda q um - (0,25-0,1 mm); - changsimon q um (0,1-0,05 mm). Q um, agar yuvilib ketmaydigan h olatda, bir tekis zichlikda va q a linlik - da qa tlam b o‘ lib yotgan b o‘ lsa, binolar uchun yaxshi zamin b o‘ lib xiz mat q iladi. 4) Gruntdagi kattaligi 0,05 mm dan 0,005 mm g a cha b o‘ lgan zarracha larni changsimonlar deb a taladi. Agar q um tarkibida bunday zarrachalar15% dan 50% gacha b o‘ lsa, q umni changsimonlar guru h iga tegishli deb q arash mumkin. C h angsimon z arrachalar gruntning q urilish xossalarini yomonlashti radilar. 5) Gil (loy) tupro q lar (glina) - kattaligi 0,005 mm dan kichik b o‘ lgan ignasimon va tangasimon shakllardagi zarrachalardan tashkil topa dilar. Ularda zarrachalar o‘ rtasidagi solishtirma tegib turish yuzasi katta b o‘ ladi. Ingichka kapillyarlar mavjud. Gil tupro qla r q uru q h olatda katta yuklarni k o‘t arishlari mumkin. Le kin namlik oshgan sari ularning yuk k o‘ tarish q obiliyati pasayadi. Gil tup ro ql ardagi ingichka g‘ ovaklar suv bilan t o‘ lgan b o‘ lgani uchun, muzlagan paytida ular shishish (b o‘ kish) x ususiyatiga ega b o‘ ladilar. Buni poydevor larni loyi h alashda his obga olish kerak. Q um va giltupro qn ing orasida q umlo q , tupro q ( s upes) va q umo q tupro q (suglinok) uchrab turadi. Q umlo q tupro q da gil tupro q zarrachalarining mi q dori 3 dan 10 % gacha b o‘ lishi mumkin. Q umo q tupro q da esa giltupro q zarrachalari 10 dan 30 % gacha b o‘ lishi mumkin. Sari q(sog‘) tupro q (lyoss) h am giltupro q lar guru h iga taalu q di b o‘ lib, u sar g‘ ish rangli bir jinsli mayda donador va o‘ ta g‘ ovak jinslar dan iborat. Unda changsimon zarrachalar k o‘ p b o‘ ladi. Sari q tupro q da oddiy k o‘ z bilan k o‘ rish mumkin b o‘ lgan yirik g‘ ovaklar b o‘ ladi. Suv tekkanda bu tupro q da katta, tez e rib boradigan ch o‘ kish h osil b o‘ ladi. Shuning uchun ularni o‘ ta ch o‘ kuvchan grunt (prosadochn ы y grunt) deb ataladi. 6) Uyilgan gruntlar (suv xavzalari ostidan refulyator bilan chi q a rilgan tupro q dan bosh q asi) h amda organik aralashmalari bor gruntlarni avval musta h kamlamasdan zamin sifatida ishlatilishi mumkin emas. Kuchsiz, b o‘ sh gruntlarda q urilish q ilish zaruriyati tu g‘ ilganda, sun’iy za - min (asos) yaratish uchun qo‘ yidagi usullar qo‘ llaniladi: 1) Shibbalash - maxsus shibbalagichlar (zichlagichlar - trambovka) yor damida amalga oshiriladi. Bu usul ayni q sa q umlar uchun q ulay. Katta chu q urlikda gruntni zichlashtirish uchun q um yoki grunt q ozi q lari h osil q ilish kerak b o‘ ladi. 2) Yirik va o‘ rtacha q umlarni sementlashtirish yoki silikatlashtirish y o‘ li bilan mustaxkamlash mumkin. Birinchisida gruntga katta bosim ostida sement q orishmasi, ikkinchisida esa navbat bilan suyu q sh isha va kalsiy xlor eritmasi yuboriladi. Mayda va changsimon q umlarga suyu q shisha bilan fosfor kislotasining aralashmasi yoki karbamid smola maxsus qo tir g‘ ichlar bilan yuborilishi mum kin. Sari q (lyoss) gruntni suyu q shisha yuborish y o‘ li bilan musta h kamlash mumkin. 3) Sari q - (lyoss) gruntni yana termik usul yordamida musta h kamlash mumkin. Termik usul gruntni yu qo ri temperatura (400-800°S) da k o‘ ydi rib sopolga aylantirib musta h kamligini oshirishga asoslangan. 4) Agar b o‘ sh gruntni zichlashtirib yoki musta h kamlab b o‘l maydigan b o‘ lsa, u h olda uni bosh q a musta h kamro q grunt, k o‘ pincha, q um yoki sha g‘ al bilan almashtiradilar. 2. Poydevorlar binodan tushadigan yuklarni zaminga uzatish uchun xizmat q iladilar. Binoning uzo qq a chidamligi, musta h kamligi va ustivorligi k o‘ p ji h atdan poydevorning sifatiga bo g‘ li q . Poydevorlarning bino umumiy ba h osidagi ulushi 8-10% ni, me h nat sarfi esa 10-15% ni tashkil q iladi. Poydevorlar juda murakkab sharoitlarda xizmat q iladilar. Juda k o‘ p kuch va kuch b o‘ lmagan ta’sirlarni q abul q iladilar. Shu ta’sirlarga muvo fi q ravishda poydevorlarga qo‘ yidagi talablar qo‘ yiladi: - poydevor ostki tekisligida surilmaslikka, a g‘ darilmaslikka q arshi etarli musta h kamlik va ustivorlikka ega b o‘ lishi; - er osti suvlarining ta’siriga chidamli b o‘ lishi; - sovu qq a (muzlashga) chidamli b o‘ lishi; - uzo qq a chidamlilik b o‘ yicha binoning uzo qq a chidamlilik darajasiga mos kelishi; - industrial usullar bilan q urish mumkin b o‘ lishi; - tejamli, i q tisodiy samarali b o‘ lishi kerak. Poydevor uchun material sifatida yo g‘ och, tabiiy toshlar, beton, te mirbeton ishlatiladi. YO g‘ och poydevorlar va q tinchalik binolarda qo‘ llaniladi. Yo g‘ ochga kimyoviy ishlov berilgan b o‘ lishi kerak. Aks h olda ular tez chiriydilar. Tabiiy toshlardan q ilinadigan poydevorlar h ozirgi paytda kam ishlatiladi. Toshlar markasi R=30 kgs/sm 2 b o‘ lgan q orishma yordamida teriladi. Monolit poydevorlarda betonni tejash ma q sadida 25-35% yirik toshlar qo‘ shish mum - kin. Bunda butobeton h osil b o‘ ladi. Zamonaviy binolarda asosan beton yoki temirbeton poydevorlar qo‘llanilmoqda. Ayniqsa yig‘ma beton bloklardan qilingan poydevorlar ko‘p ishlatilmoqda. Ularning afzalligi shundaki, ularni butun yil bo‘yi qurish mumkin. Konstruktiv sxemasi b o‘ yicha poydevorlar lentasimon (tasmasimon), alo hid a turuvchi (ustinsimon), yaxlit va qo zi q poydevorlarga b o‘ linadilar Gruntga qo‘ yilish chu q urligiga q arab poydevorlarni sayoz (5 m gacha) va chu q ur (5 m dan chu q ur) poydevorlarga ajratish mumkin. Lentasimon poydevor barcha asosiy devorlarning ostida q ilinadi. Binodan tushadigan yuklar k o‘ p b o‘ lgan h ollarda ustunlar ostida h am lentasimon poydevorlar q ilinishi mumkin. Poydevor tagligining enini yuklarning kattaligi va gruntning q ar shiligini h isobga olgan h olda ani q laydilar. Alo h ida turuvchi poydevorlarni as osan ustunlar (kolonnalar) ning tagida q iladilar. Ular stakan tipida b o‘ lishi mumkin. Kam q avatli bino larda h am us - tinsimon poydevorlar ishlatilishi mumkin. Ustunlarni asosiy devorlarning burchaklarida, ular kesishgan joylarda qo‘ yadilar. Ustun poy devorlar orasidagi masofa 2-3 m b o‘ lishi mumkin . Ustin poydevorlarga poydevor balkalari o‘ rnatiladi va ularning ustidan devor qil ish mumkin. Ustin poyde - vorlar grunt musta h kam, lekin unga binodan tushadigan yuk kam b o‘ lgan h ollarda ma q sadga muvofi q h isoblanadi. Grunt sharoiti tufayli poydevorni chuqur joylashtirishni talab qilingan hollarda h am ustin poydevorlardan foydalangan ma’qul. а) б) в) г) Poydevorlarning konstruktiv echimlari: a - lentasimon poydevor; b - alohida turuvchi poydevor; v - yaxlit poydevor; g - qoziq poydevorlar; Yaxlit poydevorlar poydevorga tushadigan yuk ko‘p, grunt esa kuchsiz bo‘lgan hollarda bino ostini to‘liq egallaydigan plita qilib bajariladi. Ular yaxlit plita tarzida monolit betondan qilinadi. Plita tekis va qovurg‘ali bo‘lishi mumkin. Qovurg‘asi pastga va yuqoriga qaragan bo‘lishi mumkin Qoziq poydevorlar kuchsiz gruntlarga katta yuklarni uzatish kerak b o‘ l - ganda ishlatiladilar. Bunday poydevorlar q ozi q lardan, rostverkdan iborat b o‘ ladilar Qoz i q larning o‘ zi betondan, temir beton dan, ayrim h ollarda yo g‘ ochdan va metaldan q ilinishi mumkin. Ularni erga zarba, vibrasiya, burash usullari bilan kirgizish mumkin yoki oldindan kovlangan q udu q larga beton qo‘ yish y o‘ li bilan tayyorlash mumkin. Qo zi q poydevorlarni ishlash prinsiplariga q arab ikki turga: ustin q ozi q va osma qo zi q poydevorlarga ajratish mumkin. Ustin q ozi q larning uchi musta h kam grunt q atlamiga kirib turishi va binodan tushadigan yukni shu gruntga uzatishi kerak. Bunday q ozi q poydevorlar musta h kam gruntgacha b o‘ lgan chu q urlik qo zi q ning uzunligidan katta b o‘ lmagan h ollarda qo‘ llani ladi. Musta h kam grunt katta chu q urlikda joylashgan h ollarda q ozik q poyde vorning uchi unga etmasligi mumkin. Bunday h ollarda osma q ozi q poydevorlar qo‘ llaniladi. Ular yon sirti va qo zi q ni o‘ rab turuvchi grunt orasi dagi ish q alanish kuchi his obiga binodan tushadigan yukni asosga uzatadilar. K o‘ pincha uzunligi 3-6 m b o‘ lgan kalta q ozi q lardan foydalaniladi. Lekin q ozi ql arning uzunligi 15-20 metrgacha b o‘ lishi mumkin. Kalta q ozi q larni nisbatan musta h kam gruntlarga h am qoq ish mumkin b o‘ ladi. Qo zi q lar ning kesimi t o‘ rtburchak (250x350 mm), kvadrat (250x250 mm dan 400x400 mm gacha) q abul qili ngan. Kvadrat q ozi q larning ichi aylanasimon b o‘ sh q ilinsa h am b o‘ ladi. Shu ma’noda, q uvursimon ichi b o‘ sh q ozi q lar ancha samara li h isoblanadilar. Ularning diametri 400-700 mm b o‘ ladi. Qo zi q lar planda yakka h olda, qoziqlar lentasi, qo zi q lar birlashmasi h amda qoziqlar a maydoni tarzida joylashishi mumkin. Q ozi q lar orasidagi masofa h isob bilan topiladi. Q ozi q lar orasidagi minimal masofa 3d ga (d-aylanasimon qo zi q ning diametri yoki kvadratning bir tomoni) teng q a bul q ilinadi. Lekin q ozi q lar orasidagi masofa 1 m dan oz b o‘ lmasligi kerak . 3. Tabiiy va sun’iy asoslar . Erning uski qismi poydevor ostida joylashgan tuproq massivi asos deb ataladi. Asoslar asosan ikki turga bo‘linadi 1. Tabiiy asos . 2. Sun’iy asos. Tabiiy asos deb o‘zining tabiiy holatida binodan tushadigan barcha yu klarni ko‘tarish qobiliyatiga ega tuproq massiviga aytiladi. Sun’iy asos deb o‘zining tabiiy holatida binodan tushadigan yuklarni ko‘tara olmaydigan cho‘quvchan tuproq massivlariga aytiladi. Shu sababli bu tuproq qatlamini sun’iy ravishda yuk ko‘tarish qobiliyati oshiriladi. Quyidagi tartibda sun’iy asoslarni ularning yuk ko‘tarish qobiliyati oshiriladi. 1. Og‘ir trambovka uslubi. Bu uslubda asos ya’ni tuproq massivi og‘irligi 3-5 tonna bo‘lgan kesik konus shaklidagi plitalar bilan trambovka qilinadi. Trambovka qilish uchun birinchi navbatda tuproq massivi namlanadi, suv qo‘yiladi. Nam tuproqga kranlar yordamida metall yoki temirbeton plita ko‘tarib tashlanadi. Bu jarayon bir necha bor takrorlanadi. YA’ni tuproq cho‘quvchanligi to‘xtaguncha (atkaz). 2. Yirik va o‘rtacha qumlarni sementlashtirish va silikatlash-tirish yo‘li bilan yuk ko‘tarish qobiliyati oshiriladi. Bunda tuproq massiviga katta bosim ostida sement qumli qorishma yuboriladi. Ikkinchisida esa suyuq shisha yuborish bilan mustahkamligi oshiriladi. Ba’zi grunt turlarida (lyos) termik usulda tuprokni yuk ko‘tarish qobiliyati oshiriladi. Termik usulda tuproq 400-800 S gacha kuydiriladi. Bunda tuproq sopolga aylantirsh mustahkamligi oshirladi. Agar mustahkamligi past bo‘lgan tuproq massivini zichlashtirib trambovka qilib mustahkamligini oshirib bo‘lmasa u holda uni boshqa mustahkamroq tuproq bilan almashtiriladi. Tuproqlar quyidagi turlarga bo‘linadi. 1. Xarsang toshlar – ular yaxlit massiv ko‘rinishida bo‘lib ular siqilishga chidamli, suv o‘tkazmaydi binolar uchun yaxshi ishonchli zamin bo‘lib xizmat qiladi. 2. Yirik parchali gruntlar – bular kattaligi 2mm dan katta parchalardan tashkil topadi. 3. Qumlar - kattaligi 0,05-2 mm gacha bo‘lgan zarrachalardan tashkil topadi. Agar qumlarning kattaligi 0,05-0,005 mmgacha bo‘lsa changsimon kumlar deyiladi. Agar kattaligi 0,005 mm dan kichik bo‘lgan zarra-chalardan tashkil topgan tuproq gil (loy) deb ataladi. Sariq soz tup-roq lyos deb ataladi. Ular cho‘quvchanlik xususiyatiga ega bo‘lgan tuproq deb ataladi. Bu tipdagi tuproq massivlari suv yoki nam ta’sirida o‘z og‘irligidan cho‘kadi. Agar suv va nam ta’siridan 5 sm gacha cho‘ksa 1-chi tip cho‘quvchan tuproq deyiladi. Agar nam ta’sirida o‘z og‘irligida 5 sm dan ko‘proq cho‘ksa bunday tuproqlar 2 chi tip cho‘quvchan tuproq deyiladi. 4. Poydevorlar – binoning eng pastki qismida joylashgan bo‘lib binodan tushadigan barcha yuklarni o‘ziga qabul qilib olib asosga uzatuvchi konstruksiya hisoblanadi. Poydevorlar o‘zining konstruktiv sxemasiga qarab 4 turga bo‘linadi 1. Tasmasimon (lentasimon) poydevorlar. 2. .Y a xlit poydevorlar. 3. Alohida turuvchi yakka poydevorlar. 4. Qoziqli poydevorlar. Tasmasimon poydevorlar asosan uzliksiz devorlarning ostidan quriladi. Tasmasimon poydevorlar ishlatilgan ashyosiga ko‘ra quyidagi turlarga bo‘linadi. 1. Xarsangtoshli poydevorlar. 2. Beton poydevorlar. 3. Yig‘ma temir beton poydevorlar. Ularning sxemalari quyidagi rasmda keltirilgan. Tasmasimon poydevorlar. 1 - xarsangtoshli poydevorlar. 2 - beton poydevorlar. 3 - yig‘ma temir beton poydevorlar. Alohida turuvchi poydevor. Alohida turuvchi poydevorlar ustunlar va tayanchlar ostidan quriladi. Bu turdagi poydevorlar asosan 2 xil bo‘ladi: 1. Quyma monolit; 2. Yig‘ma temir betondan. Quyma monolit poydevorlar qurilish joyini o‘zida apalovkalarga solib quriladi. Quyma poydevorlarni yig‘ma va boshqa poydevorlardan afzalligi shundan iboratki, zilzilaviy hududlarda binoning umumiy zilzilabardoshligini oshiradi. Quyma monolit poydevor sxemasi quyidagi rasmda ko‘rsatilgan. Alohida turuvchi poydevorning ustki sathi pol sathidan 15 sm pastda bo‘ladi. Quyma monolit poydevorlar. Yig‘ma temir betondan iborat poydevorlar quyidagi elementlardan iborat bo‘ladi. 1. Ustun ostiga qo‘yiladigan element stakan deb ataladi; 2. Stakan ostiga qo‘yiladigan element poydevor plitasi deb ataladi. Uning sxemasi quyidagi rasmda ko‘rsatilgan.  Yig‘ma temir-betonli poydevorlar. Yig‘ma temir beton elementdan iborat poydevorlar zavod sharoitida tayyorlanib, qurilish joyida montaj qilinadi. Bu poydevorlarning quyma monolit poydevorlardan afzalligi shundan iboratki, ularning qurilishiga kam mehnat kuchi sarf qilinib, qurilish muddati keskin qisqaradi. Yaxlit poydevorlar. Asos tuprog‘i cho‘quvchan bo‘lgan va yuk ko‘tarish qobiliyati kichik bo‘lgan qurilish joylarida butun bino ostidan yaxlit poydevor quri-ladi. Bu poydevorlar ham asosan 2 xil bo‘ladi: Quyma monolit; 1. Yig‘ma temir beton bloklardan iborat bo‘ladi. Yaxlit poydevor sxemasi quyidagi rasmda ko‘rsatilgan. Yaxlit poydevor sxemasi. a) balkasiz yaxlit; b) balkali ya Qoziqli poydevorlar (svay). Qoziqli poydevorlar – asos tuprog‘ning yuk ko‘tarish qobiliyati kichik bo‘lgan va tuproqqa uzatiladigan yuklar juda katta bo‘lsa, asrlar bo‘yi mo‘zlardan iborat joylarda, botqoqli joylarda va sathiga yaqin qurilish mintaqalarida qo‘llaniladi. Qoziqli poydevorlar materiali bo‘yicha quyidagi turlarga bo‘linadi. Yog‘ochdan; Temir betondan; Betondan; Po‘lat metaldan; Qo‘shma kombinatsiyalashtirilgan. Qoziqli poydevorlar qurilish bo‘yicha asosan 2 turga bo‘linadi: 1. Burg‘ular yordamida joyida quyilib tayyorlanadigan qoziqli poydevorlar. 2. Qurilish joyida maxsus uskunalar bilan qoqib tayyorlanadigan poydevorlar. Qoziqli poydevorlar tuproq massivida ishlashi bo‘yicha asosan 2 - xil bo‘ladi: 1. Tayanchli qoziqli poydevorlar. 2. Osma qoziqli poydevorlar. Tayanchli qoziqli poydevorlar uchi qattik tuproq massiviga tayangan bo‘ladi. Osma poydevorlar esa asosan ishqalanish kuchi bo‘yicha ishlaydi, ularning uchi qattiq tuproq jinslariga tayanmaydi. 1. Binodan tushadigan yukni qabul qiluvchi poydevor ostidagi grunt yoki tosh jinslari nima deb ataladi? 10. Poydevor uchun material sifatida nimalar ishlatiladi? Foydalanilgan adabiyotlar : 1. O‘zbekiston R es p u b l i k as i K on s t i t utsi ya s i./ Toshkent ; « O‘zbekiston » , 1992 y.37 b. 2. Ka ri m ov I . A . B iz d a n ozod v a o b od v a t a n k ol s i n/ Toshkent; . 2 . T . « O‘zbekiston », 1996y.38 b . 3. Teshaboev R.D. «Fuqaro binolarining me’morchilik konstruksiya s i» qismlari. / Toshkent; . 2 . T . « O‘zbekiston », 1996y.38 b . 4. Qurilish me’yoriy qoidalari. Zilzilaviy hududlarda qurilish. II – 01.03.-96 b . 5. Qurilish me ’ yoriy qoidalari. Jamoat binolari va inshootlari. II – 01.08.- 96 b . 6. Qurlish me’yoriy qoidalari. Shovqindan himoya. II – 01.08-96 b . 7. Qurilish me ’ yoriy qoidalari. Qurilish issiqlik texnikasi.II. 03.04.- 97b. 8. P.P.Serbinovich. Grajdanskie zdaniya massovogo stroitelstva. Iz. -2, Moskva, «V ы sshaya shkola» - 1975 god.