Ўта баланд биноларни барпо этиш - Arxitektura - Referatlar

Ўта баланд биноларни барпо этиш

Yuklangan vaqt:

21.05.2023

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

897.5 KB

Ko'chirib olish

Ўта баланд биноларни барпо этиш Режа: 1. Умумий қоидалар 2. Қўлланиладиган монтаж механизмлари 3. Биноларни монтаж қилиш усуллари 4. Пўлат ва аралаш каркасли биноларни монтаж қилиш 5. Монтаж даврида каркаснинг турғунлигини таъминлаш 6. Пардозлаш ишлари

УМУМИЙ ҚОИДАЛАР Ўта баланд бинолар (17 қаватдан баланд) кўп ҳолатларда ихчам, режада ўлчамлари катта бўлмаган, кўп секцияли бўлади. Бу турдаги биноларни, бино ёнига ўрнатиладиган, юрадиган ва ўзини-ўзи кўтарадиган минорали кранлардан фойдаланиб ўстириш усули билан барпо этилади. Ўта баланд биноларнинг конструктив асоси пўлатли, темир бетонли ёки бикирлик ядроси ёки текис диафрагмали боғламаларга эга аралаш каркас бўлади. Бино каркаси темирбетонли ёки металли бўлиб, аммо бетонланган бўлса, кейинги ярусни монтажи пастки ярусдаги устунлар туташув жойлари беркитилгандан ва туташув жойидаги бетон маркадаги 70% мустахкамликка эришгандан кейингина мумкин. Кўпчилик ўта баланд биноларда бинонинг туташиб турадиган қисмларидан горизонтал юкларни қабул қилувчи ва бутун бинони монтаж ва фойдаланиш жараёнида турғунлигини ва фазовий бикирлигини таъминловчи бикирлик ядроси бўлади. Баъзи биноларда аввал бикирлик ядроси монтаж қилинади, мисол учун лойиҳа белгисигача лифт шахтаси монтаж қилинади, сўнг бинонинг қолган конструктив элементлари барпо этилади (1-расм). 1 -расм. Ўта баланд биноларнинг схемалари:

а – пўлатли бикирлик ядроси билан; б – темир бетонли каркас билан; 1 – бикирлик ядроси; 2 – каркасни монтаж қилинган қисми; 3 – каркасни монтаж қилинадиган қисми. Кўп ҳолатда бикирлик ядроси монолит конструкцияда бажарилади, одатда бикирлик ядросини бетонлаш каркас монтажидан 1...2 ярус илгарилаб бажарилади. Каркасни, бино ядроси билан ишончли бирлашиши учун, бикирлик ядросида штраблар, бўшлиқлар арматура стерженлари билан ва каркас тўсинларини пайванд ёки болтли бирикмалар ёрдамида маҳкамлаш учун қолдириб кетилиши керак. Бу сермеҳнатли, аммо монолит ядро каркасни ўрнатилган қисмидан бирданига горизонтал юкларни қабул қила олиш кафолатини беради. Конструктив ўзига хослиги ва технологик шартлари бўйича бикирлик ядросини бетонлаш каркас монтажидан орқада қолиши мумкин. Бу орқада қолиш рухсат этилади, қачонки монтаж қилинган конструкциялар шу захоти пайвандланса ва бетонланса, ва шу билан туташган жойлардаги бетон қоришмасини мустахкамлигини 70% эришиши таъминланади. Монтажни бикирлик ядросини бетонлашдан илгарилаб кетиши 8 қаватдан ошмаслиги керак, бунда асосий шарт каркас вақтинча вертикал ва қия боғлагичлар билан махкамланган бўлиши керак. Одатда қаватлараро ёпмалар йирик панелли элементлардан, айрим ҳолларда йиғма-монолит вариантларда бажарилиши мумкин. Қўлланиладиган монтаж механизмлари Тиркама кранлар илгакини кўтариш баландлиги 100...150 м гача бўлади. Кран минорасини бино каркасига махкамловчи, учбурчак ва квадрат қаттиқ дисклар ҳар 15...25 м да ўрнатилади. 150 м дан баланд биноларда ўзини-ўзи кўтарадиган, барпо этилаётган бино габаритининг ташқарисига ўрнатиладиган кранлар қўлланилади. Бундай кранлар фақат вертикал бўйича жойинии ўзгартиради, шунинг учун

унинг пландаги ҳолати уларни харакат радиуси ва бинони конфигурацияси билан аниқланади. Одатда ўзиниўзи кўтарадиган кранларни сони, қурилаётган бутун бинони ишчи зоналари билан қамраб олинадиган қилиб танланади. Ҳар бир кран турган жойидан, ярус чегарасидаги (икки, уч ёки тўрт қават) конструкцияларни монтаж қилади, сўнг эса у янги турар жойига кўтарилади. Ўзини-ўзи кўтарадиган минорали кранлар универсал бажарилган ечимга эга бўлиб ва бино каркаси ячейкаларни бирини ичида харакатланади. Кран жойлашишини одатдаги ечимида минора пастки қисмида хочсимон жойлашган таянч тўсинларига таянади. Бу тўсинларнинг четларида буриладиган ёки қайтарма консоллари бор; кран шу балкалар орқали ечиладиган хомутлар ёрдамида бино каркаси ригелларига таянади. Кранни кўтариш эҳтиёжи бўлганда, монтаж қилинган каркас ригеллари орасидан бемалол ўтиши учун, консоллар олиб қўйилади. Баландлик бўйича кран минорасини ўраб олган фазовий конструкция − махсус обойма-халқа ёрдамида сурилади. Минорани туташув жойларининг конструкцияси халқани сирпанишига, пастга ва юқорига кўчишига имкон яратади. Халқа ўзининг таянч тўсинлари орқали каркаснинг ригелларига таянади. Кранни баландлиги бўйича ўрнини ўзгартиришда, аввал халқа кўтарилади ва монтаж қилинган каркаснинг юқори ригелларига ўрнатилади, кран минорасини кўтарувчи полиспаст махкамланади ва тортилади. Таянч тўсинларини консоли орқага ташланиб, кран 2...4 қаватдан кейинги тўрар жойига кўтарилади, бошқатдан таянч тўсинини консоллари очилиб кран каркас ригелларига туширилади, таянч майдонини хомутлар билан махкамланади. Кранни кўтаришда ҳалқа йўналтирувчи ва минорани вертикал ҳолатда ушлаб турувчиси бўлиб хизмат қилади. Полиспаст кранни оғирлик марказидан пастда жойлашади, бу ўз тавбатида кранни кўтариш чоғида уни оғиб кетишига имкон бермайди. Ерда юрадиган кранлар билан баландлиги 70 м гача бўлган биноларни монтаж қилиш мумкин, иморат ёнига ўрнатилган тиркама кранлар билан 150

м гача бўлган биноларни монтаж қилиш мумкин, ўзини-ўзи кўтарадиган кранлар учун монтаж қилинаётган бино баландлиги чегараланмаган. Кўп қаватли биноларнинг каркасларини пўлат конструкцияларини монтаж қилиш учун қуйидаги турдаги кранларни қўллаш мумкин (2-расм): • ерда устидаги – минорали, гусенитсали (минора-стрелали кўринишда ясалган), темир изда юрадиган, пневмоғилдиракли; улар керакли оғирликдаги юкни кўтарадиган ва катта баландликка узата бера оладиган бўлиши керак; • ўзини-ўзи кўтарадиган бино контури ичига ўрнатилинадиган ва монтаж қилинган конструкцияларга таянадиган минорали кран (3-расм); • стационар тиркама кранлар бино контурининг ташқарисида ерга ўрнатилади • ва кранни йиғилишига қараб ўстириб борилади, тиргак- халқалар билан бино каркасига махкамланади; • комбинациялашган юрувчи-тиркама кранлар, 50...55 м баландликкача фойдаланилганда, эркин турадиган ва кран изларида юрадиган, 50...55 м дан баланд бўлганда стационар тиркама каби ишловчи кранлар.

2- расм. Ўта баланд биноларни барпо этиш схемалари: а – юрувчи ва ўзини –ўзи кўтарадиган кранлар билан; б – тиркама кран билан; в − ўзини-ўзи кўтарувчи кран билан; г − ўзини-ўзи кўтарувчи икки кран билан; 1, 3, 7 – монтаж кранлари; 2 – кран ҳаракатини йўли; 4 – краннинг монтаж боғламалари; 5 – бикирлик ядроси; 6 – пўлат каркас; Ι ...ВИИ иш босқичлари.

3- расм. Ўта баланд биноларни монтаж қилишдаги ўзини-ўзи кўтарувчи кранларнинг схемаси: а – горизонтал текисликда қисилган УБК туридаги кранлар; б − вертикал текисликда қисилган СБК туридаги кранлар; 1 – пастки таянч; 2 – горизонтал реакцияларни қабул қилувчи юқори таянч; 3 – кранни кейинги тўрар жойига ўзини кўтарувчи ҳаракатланувчи обойма-ҳалқа. Биноларни монтаж қилиш усуллари Темирбетон каркасли биноларни монтаж қилиш Қурилиш муддатини қисқартириш ва ишларни тезлаштириш учун, бино қамровлар ва ишчи участкаларга бўлинади. Бинони барпо этиш бир ёки икки қамровли система бўйича амалга оширилади. Одатда қамровлар ҳарорат чоки, билан чегараланади, хар қайси қамров икки участкага бўлинади. Агарда биринчи участкада монтаж ишлари олиб борилса, иккинчисида шу вақтни ўзида аввал монтаж қилинган элементларни туташган жойлари охиригача пайвандланади ва бетонланади ва чокларга бетон қоришмаси жойланади. Қават бўйлаб монтажда, ишлар вертикал оқим усулида, ёки

яруслар кетма-кетлиги бўйича усули билан бутун ярусни баландлиги бўйича ташкил этилади. Одатда яруслар баландлиги бўйича 2 ... 4 қаватни ташкил этади ва бинодаги конструкцияларни ўзига хослигига ва қабул қилинган устунлар баландлигига боғлиқ. Баъзида қирқилмаган бирданига 6 қаватга мўлжалланган устунлар қўлланилади, бунда монтаж ярусининг баландлиги 6 қаватни ташкил этади. Бир қаватга мос қирқимли устунлардан кам ҳолларда фойдаланилади, одатда, каркасда рамали темир бетон элементлар бўлганда қўлланилади. Конструктив ечимига қараб –биноларнинг қуйидаги турлари энг кўп тарқалган: • Йиғма каркасли ва ўзини-ўзи кўтарадиган деворлар билан. Бундай биноларни каркаси кўндаланг йўналишда бикир рамалардан тузилади. Бўйлама йўналишда устунлар горизонтал кучларни деворга узатувчи бикир диск- ёпма билан боғланади; • Йиғма каркасли ва осма панель билан. Бундай ечимда, рамали конструкцияларни каркаси икки йўналишда бажарилади, рама мавжуд бўлганда фақат бир текисликда, бошқасида эса боғламалар ўрнатилади; • Рамали конструкция тўсинсиз ёпма билан. Каркасни асосий элементларига уланишлари хар 2 қаватдан кейин бўлган устунлар, ригеллар, қаватлараро ёпмалар ва девор панеллари киради. Баланд биноларни барпо этиш, қуйидаги босқичларга бўлинади: • бинони ер ости қисмини барпо этиш; • бикирлик ядросини бетонлаш; • йиғма конструкцияларни монтаж қилиш ёки монолит каркасни барпо этиш; • пардадеворларни монтаж қилиш; • пардозлаш ишлари. Каркас конструкцияларини монтажига конструкцияларни лойиҳа ҳолатига ўрнатиш, уларни тўғрилаш, туташув бирикмаларини пайвандлаш, коррозияга қарши химоялаш, туташув жойлари ва чокларни бекитишлар

киради. Юқоридаги жараёнлар одатда ўзаро боғланган икки оқимда бажарилади. 1) Каркас элементлари ўрнатилади, конструкциялар пайвандланади ва коррозияга қарши химояланади; 2) монтаж туташув жойлари, тугунлар монолитланади, том ёпма чокларига қоришма қўйилади ва каркасни монолит участкалари бетонланади. Бино каркасини монтаж қилиш устунларни ўрнатишдан бошланади. Монтаж қилинган барча конструкцияларни сифати кўп миқдорда устунларни пландаги ҳолати ва баландлиги бўйича аниқ ўрнатилганлигига боғлиқ, шунинг учун уларни тўғри ўрнатилганлигига катта эътибор бериш керак. Биринчи ярусдаги устунлар пойдевор стаканига ўрнатилади, кейинги ярусларда устунлар вақтинча кондуктор билан маҳкамланади. Бир, икки ва тўртта устунга мулжалланган кондукторлар қўлланилади. Тўрт устунга мулжалланган гуруҳли кондуктор қўлланилганда ишда камида бир вақтни ўзида ўч қушни ячейкаларни монтаж қиладиган иккита кондуктор бўлиши керак. Ригел ва ёпмаларни ўрнатишда кондуктордан сўри сифатида фойдаланилади. Ячейкадаги барча туташув жойларидаги пайванд ишлари бажарилгандан сўнг кондуктор бошқа турар жойига кўчирилади. Кондукторлар қўлланилганда ҳар бир устунни ўқлар бўйича тўғрилаш устунларни мажбурий тўғриланиши ва вақтинчалик маҳкамланишини таъминловчи кондукторнинг винтли қурилмалари ёрдамида амалга оширилади. Бу ишлар шунингдек инвентарь тортқилар ёки олдин ўрнатилган конструкцияларни илмоғига илинтириладиган винтли муфтага эга бикир тиргаклар ёрдамида ҳам бажарилиши мумкин. Иккинчи оқимдаги ишлар бевосита алохида монтаж участкаси ва қамровнинг ҳар бир ярусидаги конструкциялар ўрнатилиб ва тўғриланганидан сўнг амалга оширилади. Каркас элементлари каркасни туташган ячейкаларини яратилиши ва монтаж қилинган конструкцияларни турғунлигини таъминловчи кетма-

кетликда ўрнатилади. Ўзини-ўзи кўтарувчи кранлар ёрдамида олдин кранга яқин бўлган ячейкаларни конструкциялари, кейин ўзоқдагиларники ўрнатилади. Темирбетонли каркасларни бикирлиги ва турғунлиги нафақат конструкцияларнинг мустаҳкамлиги билан, шунингдек устунларни туташув жойларини, каркас элементларини барча қолган туташув жойларини мустаҳкамлиги билан таъминланади. Кейинги қават конструкцияларини монтажига киришиш олдинги қават туташув жойлари ва тугунларининг пайвандли бирикмалари маҳкамламагунча тақиқланади. Бикирлик диафрагмаси текис вертикал бўлган темирбетонли каркаснинг ҳар бир яруси (қавати) конструкцияларини монтажи қўйидаги кетма- кетликда бажарилади: 1) устунлар, бикирлик диафрагмаси, ригеллар; 2) ташқи девор панеллари, қолган ички панеллар ва пардадеворлар; 3) зина майдончалари ва марши, қаватлараро ёпмалар. Девор панеллари ва тўсиқларни бошқа элементларини монтажи учун том кранларидан фойдаланиш кенг тарқалган. Уларни бикирлик ядросини баландлиги 6 қаватгача бўлган юқори ярусларини бетонлашда, юқоридаги қабул майдончаларига бетон, қоришма, майда донали ва сочилувчан материалларни, санитар-техник жиҳозларни, дурадгорлик маҳсулотлари ва бошқаларни узатишда қўлланилади. Девор панелларини монтажи каркас монтажи билан қўшиб ва паралелл олиб борилади, ёки улар каркас барпо этилгандан сўнг, бутун бино баландлиги бўйича осиб ўрнатилади. Иккинчи ҳолатда девор панелларини монтаж қилиш учун томга ўрнатилган кран ишга солиниши мумкин. Темирбетон каркас элементлари шундай кетма-кетликда ўрнатиладиким, унда каркаснинг берк ячейкалари бўлиши таъминланиши керак. Хамма юк кўтарувчи конструкцияларни ва боғловчиларни, ҳар бир ячейкадаги элементлар тўғрилангандан сўнг шу захоти махкамланиши керак. Устунларни планда тўғри ўрнатилганлигига ва уларни вертикаллигини

таъминлашга алохида аҳамият бериш керак. Бунинг учун устунлар алохида, гурухли кондукторлар ва РШИ ёрдамида, тирговичлар ва эгилувчан тортқилар қўллаб ўрнатилади. Устунлараро плита–тиргаклар ригеллардан кейин дарров ўрнатилади, улар ригелларнинг таянч қирраларида жойлашган ва бикирлик деворини элементларидаги қўйма деталларга пайвандланади. Оддий плиталар қўйма деталларга ўч тугунда пайвандланиши шарт. Ҳар бир плитани пайвандланиш сифати қушни плита ўрнатилганга қадар назорат қилиниши керак. Пўлат ва аралаш каркасли биноларни монтаж қилиш Каркас баландлиги 200 м ва ундан баланд, умумий массаси эса − ўн минг тоннадан кўп бўлиши мумкин. Ўта баланд бинони пўлат каркаси устунлар ва икки йўналиш бўйича бикир пайвандлик тугунлари билан рама системаларига бирлаштирилган, вертикал ва горизонтал (шамол) юкларини қабул қилувчи ригеллардан иборат. Темир устунлар пайвандланган, иложи борича стандарт прокат профиллардан тайёрланади. Энг кўп учрайдиган юзалар – қўштаврли, квадратли ва хочли. Устуннинг қисқа ён томони одатда фрезаланади. Пўлат устунларни туташув жойлари фрезаланган томонлари билан бажарилади. Устунларни туташув жойлари болтлар билан маҳкамлангандан ва тўғрилангандан сўнг контур бўйлаб пайвандланади. Каркас устунларининг туташув жойлари хар қайси икки, уч ёки тўрт қаватдан кейин бир сатҳда ва монтаж бирикмалари ишларини бажариш қўлай бўлиши учун ёпма сатҳидан 80...120 см баландликда жойлаштирилади. Пўлат каркасни чидамлилигини ва оловга бардош беришлигини таъминлаш учун у арматураланади ва бетон билан қопланади, бу ўз навбатида бетонни сиқилишга ишлаши ҳисобига металл сарфини камайтиради. Пўлат каркаснинг ригеллари одатда юза қирқими қўштаврли, пайвандланган, кенгайтирилган пастки токчага эга бўлиб, унга қаватлар аро ёпмаларнинг плиталари ўрнатилади.

Каркаснинг қаватлар ора ёпмалари қўйидаги айрим қисмлардан тузилиши мумкин: • бош (асосий) ва иккинчи даражали (ёрдамчи) тўсинлардан (бинонинг каркаси пўлатли бўлганда) ва улар устига ўрнатиладиган йиғма плиталар ёки бетонланган монолит ёпмалар; • фақат токчаси кенгайтирилган бош тўсинлардан (ригеллардан)ва уларга ўрнатиладиган йиғма темирбетон ёпмалардан; • фақат устунлар ўқи бўйлаб ўрнатиладиган тиркаладиган темирбетон плиталардан, қўшни оралиқ плиталари қўйма деталлари билан пайвандлаш учун ва ригеллардан; • унификациялашган, енгиллаштирилган, ёки пўлат ёки темирбетонли ригелларни ён ўйиқларига бемалол ўрнатиладиган кўп бўшлиқли қаватлараро ёпмалардан, лекин улар қўйма деталлар йўқлиги учун пайвандланмайди. Бир қатор биноларнинг каркасида бутун баландлик бўйича тўртта ўзаро перпендикуляр пўлат ёки темирбетон конструкциялардан вертикал бикир текисликлардан иборат туташган берк шахта қурилади. Бу шахта бинога тушадиган барча горизонтал юкларни қабул қилади ва унинг умумий турғунлигини таъминлайди. Бундай шахта бикирлик шахтаси ёки бикирлик ядроси деб аталади. Каркаснинг барча бошқа элементлари бу бикирлик ядросига маҳкамланган бўлиши керак, ва ҳар бир ёпма умумий бикир ва ўзгармас горизонтал текислик ёки текис бикир диск ҳосил қилиши керак. Бу ҳолатда бикирлик ядросига туташган бино каркасининг барча юк кўтарувчи элементлари фақат вертикал юкларни қабул қилишга ишлайди. Пўлат каркасли биноларни барпо этиш алохида ва мажмуали усуллар билан амалга ошириш мумкин. Алохида усулда аввал бинони бутун баландлиги бўйича пўлат каркас монтаж қилинади, сўнг умумқурилиш ишлари бошланади. Бу усулни яхшилиги кўп монтаж кранлари билан бир вақтни ўзида бирнеча қамровларда монтаж ишларини олиб бориш имкони яратилади, сўнг бутун бино бўйича умумқурилиш ишлари олиб борилади. Алохида усул билан монтаж ишлари олиб борилганда каркасни юқори

бикирлигини таъминлаш талаб қилинади, бу эса ўз навбатида қўшимча металл сарфига олиб келади. Шу сабабли мажмуали усулда бино каркасига металл сарфи 30...40 % қисқаради. Мажмуали усул билан бинони барпо этишда бир вақтни ўзида монтаж, қурилиш, махсус ва пардозлаш ишлари олиб борилади. Металл конструкцияларни монтаж қилиш юқори ярусларда амалга оширилади (юқоридаги икки – тўрт қаватда): яруснинг энг юқорисида – монтаж, сал пастроқда – тўғрилаш ва яруснинг пастки қисмида – якунловчи пайвандлаш ва монтаж бирикмалари парчинланади. Бир вақтнинг ўзида, 2 – 3 қават орқада қолиб (кейинги ярусда) йиғма темир бетон ёпмаларни монтажи олиб борилади. Яна 4 – 5 қават орқада қолиб каркасни бетонлаш амалга оширилади ва ёпмаларни монолит участкалари бетонланади. Вертикал бўйича янада пастроқда ойна солинган ромлар (панжаралар) ўрнатилади, ундан пастроқда суваш, ундан ҳам пастроқда пардозлаш ва махсус ишлар олиб борилади. Шундай қилиб, бинони барпо этиш ишлари бир вақтни ўзида 8...10 қаватларда олиб борилади. Йиғма –монолит конструктив ечимларда бир циклнинг ўзида монолит ва йиғма жараёнлар биргаликда олиб борилади, уларни бажариш кетма-кетлиги бинонинг конструктив хусусиятларига қараб ўрнатилади. Монтаж даврида каркаснинг турғунлигини таъминлаш Кўп қаватли бино конструкцияларини монтажи қуйидаги қоидага қатиий риоя қилишни талаб қилади: пастдаги ярус конструкциялари тўғриланиб ва ишончли махкамланмасдан туриб навбатдаги ярус конструкцияларни ўрнатишга киришиш мумкин эмас. Бу талаб бинони барпо этиш даврида мустаҳкамлиги ва турғунлигини таъминлаш учун қаратилган. Каркасни кран билан 5 ... 6 қават баландликка йиғиш жараёнида, қуйидаги талаблар бажарилган бўлиши керак:

• каркасларни монтаж қилиш жараёнида уларни турғунлиги ИБЛ да тавсия этилган кетма-кетликда текширилади; • ора ёпмаларни туташган жойларидаги бетон қоришмаси мустахкамликни эгаллагунча, устунлар орасига вақтинчалик боғлағичлар ўрнатилади. • вертикал боғлагичлар, ригелларни устунлар билан рамали бирикиш тугунлари лойиҳавий ҳолатида маҳкамланади; • бинонинг умумий турғунлигини таъминловчи бикирли қаватлар ора ёпмаларни қуриш бажарилган бўлиши керак; • каркасни алохида элементлари ва тугунларини мустахкамлиги ўзини- ўзи кўтарадиган ва каркасга таянидиган тиркама (бино ёнига ўрнатилган) кранлардан тушадиган юкка текширилади. Бинонинг пўлат каркасини монтажини яруслар бўйича бажариш керак – биринчи навбатда бикирлик ядросини хамма элементлари монтаж қилинади ва тўғрилиги синчиклаб текширилади. Устунларни монтаж қилишдаги вақтинча махкамлаш кондукторлар ёрдамида ёки инвентарь тортқилар ёрдамида бажарилади. Улар доимий лойиҳавий боғламалар билан маҳкамлагунга қадар устунлар турғунлигини таъминлайди. Агарда лойиҳада назарда тутилган боғламалар кам бўлса, каркасни турғунлигини таъминлаш учун, вақтинчалик боғламалар ўрнатилади. Устунларни лойиҳавий маҳкамлаш ячейка элементлари – ригеллар билан боғланган тўртта устунни монтажи ва тўғриланганидан сўнг бирданига бажарилади. Навбатдаги ярусни монтаж қилишга олдинги ярусни хамма элементлар лойиҳа бўйича махкамлангандан сўнг киришилади, агарда зарур бўлса иншоотни турғунлигини таъминлаш учун вақтинчалик боғламалар ўрнатилади. Кўп қаватли биноларни йиғма темирбетон конструкциялардан монтаж қилишда ишларни бажаришдаги асосий талаб, фақат иншоотнинг монтаж қилинган қисмини эмас балки алохида конструктив элементларнинг мустахкамлиги ва турғунлигини таъминланишдир. ҚМҚ нинг талаблари юк

кўтарувчи конструкцияларнинг туташув жойларидаги ва тугунлардаги бетон мустаҳкамлигини лойиҳавий мустаҳкамликка эришишни кутиш бино каркасини монтаж давомийлигини узайтириб юбориши мумкин. Бетон талаб қилинган мустахкамликни эгаллашини пойламасдан, бу талабларни қисман бажариш ва монтаж ишларини давом эттириш учун қуйидагилар зарур: • каркаснинг барча элементларида (устунлар, ригеллар, том ёпмалар) қўйма деталлар назарда тутилган бўлиши керак, конструкциялар лойиҳа ҳолатига ўрнатилгандан сўнг уларни пайвандланиши турғунликни таъминлайди ва монтаж бирикмалари монолитланганга қадар каркасни деформацияга учраш хавфини камайтиради; • тугун ва уланган жойлардаги бетон мустахкамликни эгаллагунча турғунликни таъминлаш учун устунлар орасига вақтинчалик вертикал боғламалар ёки четки оралиқдаги қаватлараро ёпмаларга горизонтал боғламалар ўрнатилади; • ўзини-ўзи кўтарадиган крандан тушадиган юкка у таянадиган элементларнинг ва тугунларнинг мустахкамлиги текширилади. • монтаж жараёнида каркасни турғунлиги ИБЛ да қабул қилинган краннинг йиғиши ва туташув жойлари ва тугунларини монолитланиши эътиборга олган ҳолда текширилади; • бикирлик ядросини турғунлигини таъминлаш учун, бикирлик шахтасини монолит деворини каркаси ва доимий боғламаларни бирга ишлашини таъминлаш керак. Унификациялашган кўп қаватли ва баланд биноларнинг каркасларида тиргович плиталар бор бўлиб, улар устунлар ўқлари бўйлаб ўрнатилади, улардаги қўйма деталлар икки туташ оралиқдаги плиталарни узаро бирлашишига имкон беради. Шунинг учун ҳар бир қават қаватлараро ёпмалар дискини ишга тушишини ва каркаснинг монтаж қилинган қисмини турғунлигини таъминланиши учун плиталарнинг ригелар ва устунлар билан туташув тугунлари, ҳамда плиталар орасидаги чоклар хар бир қаватни (ярусни) монтажи тугагандан сўнг монолитланиши керак.

Пардозлаш ишлари Пардозлаш ишлари каркаснинг монтажи ва умумқурилиш ишлари билан қўшилиб ёки бутун бино бўйича монтаж ишлари тугагандан сўнг олиб борилиши мумкин. Ишлар қушилиб бажарилганда иккинчи қамровни 6...10 қаватларида монтажчилар конструкцияларни монтаж қилиш ишларини бошлаганларида, биринчи қамровни биринчи қаватида пардозлаш ишларини бошлайдилар. Сўнг улар то монтаж ишлари тугагунча қамровлар билан алмашадилар. Пардозлаш ишлари пастдан юқорига қараб олиб борилади, чакка ўтишини олдини олиш учун, монтаж қилинган том ёпмаларни бирида гидроизоляция ўрнатилади. Агарда пардозлаш ишлари, монтаж ишлари тугаллангандан сўнг бажарилса, унда пардозлаш ишлари тепадан пастга қараб олиб борилади, бунда пардозчиларни иш фронти кенгаяди, ишлаш шароити яхшиланади. Лифтларни монтаж қилиш бинони барпо этиш билан бирга параллел олиб борилади, уларни тугатиш ва лифтни ишга тушириш бевосита монтаж ва том ишлари тугагандан сўнг амалга ошириш мақсадга мувофиқдир.

Адабиётлар: 1. Бозорбойев Н. Бино ва иншоотларни барпо этиш технологияси. И- қисм. ўқув қўлланма Тошкент, 2000. 2. Бозорбойев Н., Собиров М. Бино ва иншоотларни барпо этиш технологияси. ИИ-қисм. ўқув қўлланма Тошкент, 2000. 3. Технология возведения зданий и сооружений: Учеб. для строит, вузов/ В.И. Теличенко, О.М. Терентьев, А.А. Лапидус— 2-е изд., перераб. и доп.— М.: Высш. шк., 2004. — 446 с; ил. 4. Технология строительного производства. Учебник, (С.С. Атаев, Н.Н. Данилов, Б.В.Прыкин и др.) М., Стройиздат, 1994. 5. Технология строительного производства (О.О.Литвинов и др.) Киев, Высшая школа. 1995. 6. Хамзин С. К., Карасев А. К. Технология строительного производства. Курсовое и дипломное проектирование. Учеб. пособие для строит, спец. 7. вузов. — М.: ООО ≪ БАСТЕТ ≫ , 2006. - 216 с.: ил 8. Бозорбоев Н., Бозорбоев Ф. Бино ва иншоотларнинг ер остки қисмини барпо этиш технологияси. Ўқув қўлланма. Тошкент, 2003. 9. Швиденко В.И. Монтаж строительных конструкций. Уч. пос. М., Выс. школа, 1987. 10. Матвеев Е.П. Реконструкция жилых и гражданских зданий.— М.: 11. ГУЛ ЦПП, 1999. 12. Справочник строителя. Бетонные и железобетонные работы.— М.: Стройиздат, 1987 .

O'xshashlar

Ғишт деворли биноларни барпо этиш

Йирик панелли биноларни барпо этиш

Йигма конструкцияли биноларни барпо этиш технологияси

Биноларни вертикал кўчириладиган қолипларда барпо этиш

Биноларни горизонтал кўчириладиган қолипларда барпо этиш