Yuqori tartibli momentlar va ular uchun tengsizliklar

Yuqori tartibli momentlar va ular uchun tengsizliklar

Yuklangan vaqt:

14.12.2019

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

200 KB

Ko'chirib olish

Yuqori tartibli momentlar va ular uchun tengsizliklar 1-ta`rif: agar  diskret tasodifiy miqdor bo`lsa,         1i i ki k k x P x M    ga, uzluksiz tasodifiy miqdorbo`lsa, dxx p x M k k k     ) (   ga uning k-tartibli boshlang`ich momenti deyiladi Ta`rifga asosan   M1 ya`ni matematik kutilma bu birinchi tartibli boshlang`ich moment ekan. 2-ta`rif:  tasodifiy miqdorning k-tartibli absalyut boshlang`ich momenti deb, diskret tasodifiy miqdorlar uchun  i i ki k k x P x M m         1 ifodaga, uzluksiz tasodifiy miqdorlar uchun dxx p x M m k k k      ) (  ifodaga aytiladi. 3-ta`rif:  tasodifiy miqdorning k-tartibli markaziy momenti deb, diskret tasodifiy miqdorlar uchun         1 ) ( ) ( ) ( i i k i k k x P M x M M      ifodaga, uzluksiz tasodifiy miqdorlar uchun dxx p M x M M k k k        ) ( ) ( ) (      ifodaga aytiladi. Agar 0 M bo`lsa, k k a  , ya`ni markaziy moment boshlang`ich momentga teng bo`ladi. Ta`rifdan ko`rinadiki, 2  moment  tasodifiy miqdorning dispersiyasi bo`ladi. 4-ta`rif:  tasodifiy miqdorning k-tartibli markaziy absalyut momenti deb, diskret tasodifiy miqdorlar uchun

           1i i k i k k x P M x M M     ifodaga, uzluksiz tasodifiy miqdorlar uchun dxx p M x M M k k k        ) (     ifodaga aytiladi. Xususan, agar 0 M bo`lsa, k  k tartibli boshlang`ich absalyut moment bilan ustma-ust tushadi. Markaziy momentlarni mos boshlang`ich momentlar orqali ifodalash mumkin: 21 2 2 a a    , 31 1 2 3 3 2 3 a a a a     , 41 21 2 13 4 4 2 6 4 a a a a a a      . Endi momentlarga uchun tengsizliklarni ko`rib chiqamiz. Koshi – Bunyakovskiy tengsizligi . Ikkinchi tartibli momentga ega bo`lgan ixtiyoriy  va  tasodifiy miqdorlar uchun: .2 2     M M M    (1) Isboit:   22 21      bo`lganligi, hamda 2 M va 2 M momentlarning chekliligidan    M kelib chiqadi. x va y o`zgaruvchilarga bog`liq bo`lgan musbat aniqlangan ushbu   2 2 2 2 2 ) ( 2       M y xyM M x y x M      kvadratik formaning diskriminanti ,0 4 )) ( 2( 2 2 2      M M M bo`lishi kyerakliligidan   2 2 2) (     M M M   bundan 2 2     M M M    kelib chiqadi. Agar 1  bo`lsa, (1) dan .2  M M  Shuningdek, (1) munosabatdan 2 2 2 2 2 2 ) ( 2 ) (        M M M M M M       va 2 2 2) (     M M M    (2) kelib chiqadi. Yenson tengsizligi . Agar   M va ) (x g funksiya botiq bo`lsa, u holda ). ( ) (   Mg M g 

Isbot: Agar ) (x g funksiya botiq bo`lsa, u holda har bir y uchun shunday ) (1 y g funksiya topiladiki, ) ( ) ( ) ( ) ( 1 y g y x y g x g    bo`ladi. Agar x , M y deb olsak va bu tengsizlikning har ikki tomonidan matematik kutilma olsak, ) ( ) (   M g Mg  kelib chiqadi. Lyapunov tengsizligi. Agar  tasodifiy miqdorning k-tartibli absolyut t momenti mavjud bo`lsa, ixtiyoriy t va  ( k t     0 ) uchun      kk tt M M M 1 1 1       tengsizlik o`rinli bo`ladi. Gyoldyer tengsizligi . 0  , 0  va q p, sonlar uchun 1 1 1 ,1 ,1     q p q p munosabatlar o`rinli bo`lsin. Agar p M va q M bo`lsa, q q p p M M M 1 1 ) ( ) (      (3) tengsizlik o`rinli bo`ladi. Isboti: p p M 1 1 ) (     , q q M 1 1 ) (     (4) belgilashlarni kiritamiz. x ln funksiyaning qavariq bo`lganligi uchun ixtiyoriy 2 1,x x uchun   ) ln( ln ln ) 1( ) 1( ln 2 11 2 1 2 1 y y x x x y x y y x y x          bo`ladi. x ln o`suvchi funksiya bo`lganligi uchun y y x x y x y x 2 11 2 1 ) 1(      tengsizlik o`rinli bo`laladi. Oxirgi tengsizlikda p y q y x x q p 1 1 ,1 , , 1 2 1 1        deb olsak, q p q p 1 1 11 1 1     

ga ega bo`lamiz. Oxirgi tengsizlikning ikkala tomonidan matematik kutilma olsak, q P Mq Mp M 1 1 11 1 1      (5) tengsizlik ega bo`lamiz. 1 1 1   q p M M   , bo`lganligi uchun .1 1 1   M oxirgi tengsizlikdan (4) belgilahlarni hisobga olsak (3) ga ega bo`lamiz. Gyoldyer tengsizligidan 2 q p bo`lganda, Koshi – Bunyakovskiy tengsizligi kelib chiqadi. Ehtimollar nazariyasi va uning tadbiqlarida tasodifiy miqdorlarning quyidagi xarakteristikalari kyerak bo`ladi. 4-ta`rif: Uzluksiz taqsimlangan  tasodifiy miqdorning modasi deb, ) (x p zichlik funksiya maksimumga yerishadigan nuqtalarga aytiladi va M kabi belgilanadi. Agar maksimum nuqtasi bitta bo`lsa, ) (x p funksiyani unimodal, ikkita bo`lsa, bimodal, agar bir nechta bo`lsa, polimodal deyiladi.Agar ) (x p zichlik funksiya maksimumga ega bo`lmasa uni antimodal deyiladi. 5-ta`rif: p x F ) ( tenglamaning yechimi  tasodifiy miqdorning p - tartibli kvantili deyiladi. Agar 2 1 p bo`lsa, bunday kvantil taqsimotning medianasi deyiladi va Me kabi belgilanadi. Demak, ) (x F taqsimotning medianasi x argumentning shunday Me x qiymatiki, uning uchun )0 ( 5,0 )0 (     Me F Me F bajariladi. Tasodifiy miqdorning matematik kutilmasi mavjud bo`lmasa ham uning medianasi doimo mavjud bo`lishi mumkin. 6-ta`rif. 1    ga  tasodifiy miqdorning variatsiya koeffisiyenti deyiladi

Variatsiya koeffisiyenti tasodifiy miqdorning o`zgaruvchanligini xaraktyerlaydi hamda prsentlarda ifodalanadi. Nosimmetrik tasodifiy miqdorlarni xaraktyerlash uchun o`lchamsiz miqdor –asimmetriya koeffisiyenti tushunchasi kiritiladi. 7-ta`rif.  tasodifiy miqdorning asimmetriya koeffisiyenti deb 33 1     ga aytiladi, bu yerda  31 3 ) ( a M     . 8-ta`rif.  tasodifiy miqdorning ekssessiya koeffisiyenti deb 3 44 2     ga aytiladi, bu yerda  . ) ( 4 1 4 a M     Normal taqsimot uchun 3 44    , shuning uchun .0 4 

O'xshashlar

Yuqori tartibli hosilalar

Yuqori tartibli differensial tenglamalar

Logarifmik funksiyalar, tenglamalar va tengsizliklar

Vektоrlar va ular ustida amallar

Matritsalar va ular ustida amallar