Yagonalik teoremasi - Algebra - Referatlar

Yagonalik teoremasi

Yuklangan vaqt:

20.09.2019

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

331.5 KB

Ko'chirib olish

Yagonalik teoremasi Reja: 1. Yagonalik teoremasi 2. Veyershtrass teoremasi 3. Golomorf funksiyaning nollari

Yagonalik teoremasi Faraz qilaylik, f(z) va g(z) funksiyalar D sohada zD C  golomorf bo’lsin. Agar bu funksiyalar D sohaga tegishli va hech bo’lmaganda bitta limit nuqta 0 0 ( )z z D  ga ega bo’lgan E to’plamda ) ( D E  bir-biriga teng ( ) ( ), ( )f z g z z D   bo’lsa, u holda f(z) va g(z) funksiyalar D sohada aynan bir-biriga teng bo’ladi: ( ) ( ) ( ).f z g z z D   Isbot . Modomiki , 0 z nuqta E to ’ plamning limit nuqtasi ekan , unda E to ’ plamga tegishli turli 1 2 , ,..., , 1, 2, 3, 4,... nz z z E n   nuqtalardan tuzilgan va 0z ga intiluvchi E z  da f ( z )= g ( z ) bo ’ lgani uchun ( ) ( ), ( 1, 2, 3,...) n nf z g z n   bo ’ ladi . Endi f(z) va g(z) funksiyalarni 0z nuqtaning }0 , : { 0        z z C z B z atrofida (bunda ,d d   esa 0 z nuqtadan D gacha bo’lgan masofa) Teylor qatoriga yoyamiz:     0 0 0 0( ) ( ) k k k k k kf z a z z g z b z z          0z zk bo’lganligi sababli k ning biror qiymatidan boshlab keyingi k z lar }, : { 0     z z C z B z doiraga tegishli bo’ladi. Shuning uchun ,...)3,2,1 (), ( ) (   n z g z f n n bo’lib, (1) dan 0 0 0 0 ( ) ( ) k k k k k k k k a z z b z z         (2) bo’lishi kelib chiqadi. Bu tenglikda 0z zk da limitga o’tib 0 0a b  (3) bo’lishini topamiz. Bu (3) tenglikni e’tiborga olib (2) ni har ikkala tomonini 0z zk ga bo’lsak, unda

           1 1 0 1 1 0 ) ( ) ( k k k k k k k k z z b z z a (4) hosil bo’ladi. Keyingi tenglikda 0z zk da limitga o’tib 1 1 b a  (5) bo’lishini topamiz. Bu (5) tenglikni e’tiborga olib, (4) ning har ikkala tomonini 0z zk ga bo’lsak, unda            2 2 0 2 2 0 ) ( ) ( k k k k k k k k z z b z z a hosil bo’ladi. So’ng 0z zk da limitga o’tib, 2 2 b a  bo’lishini topamiz. Bu jarayoni davom ettira borib, , 1, 2, 3,.. т тa b m   bo’lishini topamiz. Shunday qilib lar uchun , 1, 2, 3,... k ka b k   bo’ladi. Demak, }, : { 0     z z C z B z doirada f(z)=g(z) bo’ladi. D sohada ixtiyoriy *z nuqtani olib, 0z va *z nuqtalarni D soha yotuvchi uzluksiz L chiziq bilan birlashtiramiz. B doirada L egri chiziq qismida biror ( ) L    nuqtani olamiz. So’ng B da  ga intiluvchi   1 2 , ,..., ,... lim k kt t t t  ketma-ketlikni qaraymiz. Ravshanki,       , 1, 2, 3,... k k f t g t k   bo’ladi. Endi f(z) va g(z) funksiyalarni  nuqtaning   1 1 1 : , 0 zB z C z         atrofida (bunda 1 1 d  bo’lib, 1d - esa L va D chiziqlar orasidagi masofa) Teylor qatoriga yoyamiz:     0 0 0 0( ) ( ) k k k k k k k kf z a z z g z b z z         

   ' 0 0( ) ( ) k k k k k kf z a z g z b z             Yuqorida keltirilgan mulohazani takrorlab,   , 1, 2, 3,... k ka b k     va demak, 1B doirada f(z)=g(z) bo’lishini topamiz.  nuqtani L chiziq bo’ylab * z nuqta tomon siljita borib va yana yuqorida keltirilgan mulohazalarni takrorlab     * * f z g z  bo’lishini topamiz. * z nuqta D sohaning ixtiyoriy nuqtasi bo’lganligi sababli, D sohada f(z)=g(z) bo’ladi. Veyershtrass teoremasi. Agar 1 2 3 1 ( ) ( ) ( ) ( ) .... ( ) ... k n k f z f z f z f z f z         (6) funksional qatorning har bir ( ), ( 1, 2, 3,...) nf z n  hadi   D D zC sohada golomorf bo’lib, bu qator D sohada yotuvchi ixtiyoriy F yopiq to’plamda tekis yaqinlashuvchi bo’lsa, u holda qator yig’indisi     1 ) ( ) ( n n z f z f (7) funksiya D sohada golomorf bo’ladi. Isbot. D sohada ixtiyoriy 0z nuqtani olib, uning shunday  0 0 { : , 0} z U z z C z z         atrofini qaraymizki,   0U z D   bo’lsin. Shartga ko’ra (6) qator   0U z D   da tekis yaqinlashuvchi. Demak, qator   0U z  da ham tekis yaqinlashuvchi bo’ladi.

 ( ), 1, 2, 3,... nf z n  funksiya D sohada golomorf bo’lgani uchun u (6) qatorning har bir hadi   0U z  da ham golomorf bo’ladi. Binobarin,     , 1, 2, 3,... nf z n  da funksiya   0U z  uzluksiz. Unda qator yig’indisi f(z) funksiya ham   0U z  da uzluksiz bo’ladi. Endi   0U z  da yotuvchi yopiq silliq  chiziqni olaylik     0U z   . (7) qatorni  chiziq bo’yicha hadlab integrallab, topamiz:       1 1 . n n n nf z dz f z dz f z dz                     (8) Koshi teoremasiga ko’ra     0, 1, 2,... nf z dz n     (9) bo’ladi. (8) va (9) dan   0f z dz    bo’lishi kelib chiqadi. Morera teoremasidan foydalanib f(z) funksiyani   0U z  da va, demak, 0z nuqtada golomorf bo’lishini topamiz. Qaralayotgan 0z nuqta D sohaning ixtiyoriy nuqtasi bo’lganligidan f(z) funksiyani D sohada golomorf bo’lishi kelib chiqadi. Natija: Yuqorida keltirilgan Veyershtrass teoremasining sharti bajarilganda     1 n nf z f z    qatorni istalgan marta hadlab differensiallash mumkin bo’lib,       1 1, 2, 3,...k k n nf z f z k     bo’ladi. Golomorf funksiyaning nollari. Faraz qilaylik, biror   f z funksiyaning kengaytirilgan kompleks tekislikda C da, berilgan bo’lib, a C  bo’lsin. Agar

 0f a  bo’lsa, a kompleks son   f z funksiyaning noli deyiladi. Aytaylik,   f z funksiya z a nuqtada golomorf bo’lsin. Bu funksiyani a nuqta atrofida darajali qatorga yoyamiz:     0 n n nf z c z a     (10) Agar z a nuqta   f z funksiyaning noli bo’lsa, u holda 0( ) 0f a c   bo’lib, (10) formula ushbu     0 n n nf z c z a     ko’rinishga keladi. Aytaylik, (10) da 1 2 1 ... 0 mc c c     (11) bo’lib, 0 mc  bo’lsin. U holda (10) tenglikdan   1 2 1 2 0 1 ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) .... ( ) ( ) ... n m m m n m m m n m m m f z c z a c z a c z a c z a z a c c z a                        bo’lishi kelib chiqadi. Ma’lumki,   . !i i f z c i Yuqoridagi (11) munosabatni e’tiborga olib,     0, 1, 2,..., 1 i f a i m    bo’lishini topamiz. Bu holda z a nuqta   f z funksiyaning m karrali noli deyiladi.

Shunday qilib, z a funksiyaning m karrali noli bo’lsa, u holda   ( ) ( ) m f z z a g z   bo’lib, 2 1 2 ( ) ( ) ( ) ...m m mg z c c z a c z a           ( ) 0g a  funksiya z a nuqtada golomorf bo’ladi. Aksincha, agar   f z funksiya quyidagicha   ( ) ( ) m f z z a g z   ifodalanib,   g z funksiya z a nuqtada golomorf bo’lsa, z a nuqta   f z funksiyaning m karrali noli bo’ladi.   f z funksiya z nuqtada golomorf bo’lsin. Bu holda z nuqta atrofida   f z funksiya ushbu 0 1 1 ( ) n n nf z c c z    (12) qatorga yoyiladi. z nuqta   f z funksiyaning noli bo’lsin. Ravshanki, u holda 0 ( ) 0c f    bo’lib, (12) formula ushbu 1 1 ( ) n n nf z c z   (13) ko’rinishga keladi. Aytaylik, (13) formulada 1 2 1 ... 0 mc c c     (11) bo’lib, 0 mc  bo’lsin. Bu holda z nuqta   f z funksiyaning m karrali noli bo’ladi. U holda (13) formuladan

1 2 1 21 1 1 1 ( ) ...n m m m n m m m n mf z c c c c z z z z              1 2 2 1 1 1 1 ( ...) ( )m m m m mc c c z z z z z         bo’lishini topamiz. Bu erda 1 2 2 1 1 ( ) ...m m mz c c c z z        funksiya uchun ( ) 0 mc    bo’lib, ) (z  funksiya z nuqtada golomorf bo’ladi. Aksincha, agar   f z funksiya quyidagicha 1 ( ) ( ) mf z z z  ifodalanib, ( )z  funksiya z nuqtada golomorf bo’lsa, u holda z nuqta   f z funksiyaning m karrali noli bo’ladi. Teorema. Faraz qilaylik,   f z funksiya z=a nuqtada golomorf bo’lib, shu z=a nuqta   f z funksiyaning noli bo’lsin: f(a)=0 . U holda yo f(z) funksiya a nuqtaning biror atrofida aynan nolga teng 0 ) (  z f yoki a nuqtaning shunday atrofi topiladiki, bu atrofda f(z) funksiyaning z=a nuqtadan boshqa noli bo’lmaydi. Isbot. Shartga ko’ra, f(z) funksiya z=a nuqtada golomorf. Unda funksiya z=a nuqta atrofida qatorga yoyiladi:   0( ) n n nf z c z a     . (14) Aytaylik, (14) da barcha nc lar nolga teng bo’lsin: 0 1 3 ... 0c c c     . Ravshanki, bu holda funksiya z=a nuqta atrofida f(z)=0 bo’ladi. Endi (14) da 0 1 3 1 ... 0 mc c c c      bo’lib,

m 0c  bo’lsin. Bu holda z=a nuqta f(z) funksiyaning m karrali noli bo’lib, u quyidagicha) ( ) ( ) ( z g a z z f m   ifodalanadi. Bu erda g(z) funksiya z=a nuqtada golomorf va ( ) 0g a  . Ayni paytda g(z) funksiya z=a nuqtada uzluksiz ham bo’ladi. Unda ( ) 0g a  bo’lganligi sababli z=a nuqtaning shunday atrofi topiladiki, bu atrofda ( ) 0g z  bo’ladi. Binobarin shu atrofda f(z) funksiyaning z=a nuqtadan boshqa nollari bo’lmaydi.

Adabiyоtlar: 1. Шабат Б.В. Введение в комплексный анализ. 2-nashri, 1- ч .- М , “ Наука ”, 1976. 2. Xudoyberganov G., Vorisov A., Mansurov X. Kompleks analiz. (ma’ruzalar). T, “Universitet”,1998. 3. Sadullaev A., Xudoybergangov G., Mansurov X., Vorisov A., Tuychiev T. Matematik analiz kursidan misol va masalalar to’plami. 3-qism (kompleks analiz) “O’zbekiston”,2000. 4. Волковыский Л.И., Лунц Г.Л., Араманович И.Г. Сборник задач по теории функций комплексного переменного. 3- nashri . – М. “Наука”, 1975.

O'xshashlar

Shturm teoremasi

Stechkin teoremasi va bernshteynning birinchi teoremasi

Yakkalangan maxsus nuqtalar Soxotskiy teoremasi

Korneychik teoremasi va uning natijasi

Ishorali o`lchov. Radon-nikodim teoremasi