Manfiy bo‘lmagan butun sonlarni raqamlashga o‘rgatish metodikasi - Algebra - Referatlar

Manfiy bo‘lmagan butun sonlarni raqamlashga o‘rgatish metodikasi

Yuklangan vaqt:

20.09.2019

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

65.5 KB

Ko'chirib olish

M anfiy bo‘lmagan butun sonlarni raqamlashga o‘rgatish metodikasi Reja: 1. 10 ichida raqamlash me т odikasi 2. 100 ichida raqamlash me т odikasi 3. 1000 ichida raqamlash me т odikasi

Т alabalarda ushbu mavzu bo‘yicha bilim ko‘nikmalariga qo‘yiladigan talablar: I.Har bir talaba: 1) konsentirlar bo‘yicha «raqamlash» mavzusini mazmuni va vazifalarini bilishi; 2) o‘quvchilarni o‘zlashtirishni takomillashtiradigan а mashqlar tizimini ishlash jarayonini bilishi: a) fanlararo aloqadorlik va sonlarni xonalar bo‘yicha o‘zaro uzviyligiga bog‘liq metodlar: b) natural sonlar qatorining hosil qilish tamoyillari: d) Sonning o‘nli tarkibi to‘g‘risida: e) konsetrlar bo‘yicha sonlarning o‘qilishi va joylashuvi: f) yangi sanoq birligining hosil qilinishi: g) konsentrlar bo‘yicha sonlarning joylashuv tarkibi: h) xona birliklari bo‘yicha munosabat: i) sonlar tarkibining o‘qilishi va yozilishini bilishi kerak. Mavzuni o‘rganish jarayonida ko‘rgazmalilikdan foydalanish. II. Bilish kerak: – mavzu bo‘yicha dastur talablari asosida sonlarni xona qo‘shiluvchilari yig‘indisi shaklida tasvirlash; – darslik bo‘yicha ko‘rgazmalar asoisda suhbatlar olib borish: – o‘quv materialini o‘zlashtirishini mustahkamlashga va kuchaytirishga oid didaktik o‘yinlar tanlash: – bilim, malaka va ko‘nikmalarni hosil bo‘lishi bo‘yicha turli metodlar va mashqlar, mustaqil ishlar tuza olish: – turli xil ko‘rinishdagi ko‘rgazmali vositalar asosida yangi materialni va o‘tilgan materiallarni mustahkamlash va bayon qila olish. Raqamlash metodikasi bosqichda o‘qituvchining vazifasi bolalarda sanash malakalarini shakllantirish va 1-10, 100 ichida, 1000 ichida va ko‘p xonali sonlarni sanay olishini, didaktik

tamoyillar asosida natural qatorning tuzilishini ochib berish va bu asosda sonni natural ketma-ketlikning hadi sifatida ta’riflashdan iborat. Buning uchun o‘quvchilarning quyidagilarga erishishlarini ta’minlash zarur: 1) O‘quvchilarning miqdor va raqamlar tartibi haqidagi tushunchalari aniqlashadi: 2) Predmetlarni sanashni shakllantirish: 3) 1 dan 10 gacha sonlar ketma-ketligini yaxshi o‘zlashtirib olishlari kerak; 4) Narsalarni sanashni va sanash tartibi ko‘rsatilganda har bir narsaning berilgan guruhdagi tartib raqamini aytib bera olishlari kerak; 5) Sonlarning 1 dan 10 gacha qatoridagi har bir son qanday hosil bo‘lishini ongli ravishda o‘zlashtirishlari kerak; 6) Raqamlarni o‘qib olishlari va har bir raqamni narsalarning mos soni bilan mos qo‘ya olishlari kerak; 7) Sonlarni taqqoslashni bilishlari kerak; 8) 2,3,4,5 sonlarning ikkita qo‘shiluvchilardan iborat sonlar tarkibini barcha hollarini mustahkamlab, o‘zlashtirib olishlari kerak; 9) 2+1, 4-1, 1+3, va hokazo ko‘rinishdagi matematik yozuvlarni o‘qiy olishlari va bunday yozuvlarni aniq rasmlar bilan mos qo‘yishlarini bilishlari kerak. 10) Miqdorlar yordamida predmetlarni o‘zaro taqqoslash, «ko‘p», «kam», «ortiq», «baland», «past» kabi tushunchalarni taqqoslay olishi; Doira, kvadrat, uchburchakni bir-biridan farq qila bilishlari va nomini ayta olishlari kerak. Raqamlash metodikasi natural sonlar va nol haqidagi ma’lumotlarni o‘nlik, yuzlik, minglik, ko‘p xonali sonlar konsentrlari bo‘yicha kiritishni nazarda tutadi. Matematika dasturi o‘z ichiga avvalo natural sonlar bilan to‘rt arifmetik amal bajarishni oladi. Bu matematikaning yadrosini tashkil qiladi. Shu bilan birga algebra va geometriyaning asosiy tushunchalari, asosiy miqdorlar kiritilgan, ular arifmetik amallar bilan zaruriy o‘rinda qo‘shib o‘qitiladi. N 0 ni nemerlash va ular ustida arifmetik amallar bajarish boshlang‘ich matematika kursini asosini tashkil qiladi. Unga qo‘shib algebra va geometriya

elementlari o‘qitiladi. Dasturda natural sonlar va nol haqidagi ma’lumotlarni asta- sekin o‘nlik, yuzlik, minglik va ko‘p xonali sonlar konsentrlari (takroriy) kiritish nazarda tutiladi. Bu o‘nlik sanoq tizimining xususiyalari bilan, og‘zaki va yozma raqamlashni takror-takror qo‘llash orqali beriladi. 1-o‘nlikni raqamlashda 1-10 sonlarini sanash, raqamlarni aytish, ketma- ketligini, katta-kichikligini o‘zlashtirish nazarda tutiladi. 1-o‘nlik bilan nol soni ham birga o‘rgatiladi. Uni bo‘sh to‘plamning xarkteristikasi sifatida berilgan. Raqamlash davomida 11-20, keyin 21-100 ichida sonlarni raqamlash qaraladi. 1-,2-, ....o‘nliklarni hosil qilish, birgalikda o‘nliklarni, ya’ni o‘nli sanoq tizimining mohiyati tushuntiriladi. Keyingi sinflarda 100 ichida, 1000 ichida va ko‘p xonali sonlar og‘zaki va yozma raqamlash, arifmetik amallar bajarish, komponentlarning nomlarini o‘rgatishlar amalga oshiriladi. 10 IChIDA Raqamlash ME Т ODIKASI « O‘nlik » mavzusida sonlarni raqamlash, tayyorgarlik davri. Birinchi sinfga kelgan bolalar turli joylardan va turlicha matematik tayyorgarlikka ega bo‘ladi. Bolalar bog‘chasi yoki ba’zi oilalarda tayyorgarligi bor bolalar 1-10 gacha sonlarni o‘qish, sanash, teskari sanash, yozish malakalariga ega bo‘ladilar. Ba’zan, mutlaqo tayyorgarlikka ega bo‘lmagan bolalar keladilar. Shuning uchun o‘qituvchinig vazifasi 1-sinfga kelgan bolalarning tayyorgarligini individual aniqlashdir. Bu ish o‘qish boshlanguncha yoki birinchi haftadayoq amalga oshirilishi kerak. Aniqlashda quyidagi taxminiy savollar bo‘lishi mumkin: 1. Sanashni bilasizmi? Sanang-chi? 2. Doiracha, cho‘p, bayroqchalarni sanang-chi? 3. Stolda qancha qalam bo‘lsa, shuncha bayroqcha oling. 4. Qaysi doirachalar ko‘p? Qizillarimi, ko‘klarimi? 5. Т artib bilan qo‘yilgan narsalarni tartib bilan sanang. 6. 5–1, 8–2, 4–3 kabi savollar.

Har bir o‘quvchining bilim darajasini hisobga olish maqsadida o‘qituvchi quyidagi jadval bilan qaydnoma tuzadi: №VaqtiFamiliyasi ismi...ga cha sanay oladipredmet sano g‘iqancha bo‘lsa shunchako‘zda chama- labqayta sanash taqqoslashung- dan chapgayuqorigapastga 1. 25.08Ahmedov A9+ + -+ + + + - 2.25.08Valiyeva S15-+ + + -+ + - Т ayyorgarlik davrining (6–7 mashg‘ulot) asosiy vazifasi raqamlashni o‘rganishga o‘tish uchun zarur bo‘ladigan bilimlar, malakalar va ko‘nikmalarni aniqlash. 1-sinfning 1- mavzusi 1-o‘nlik sonlarini raqamlashdan iborat. Bunda bolalar sanoq malakasini hosil qilish, 1–10 ta son haqidagi tasavvur shakllantirish, sonlar qatorini hosil qilish kabi ishlarni bajarish kerak. 10 ichida raqamlashda o‘qituvchining vazifasi bolalarda sanash malakalarini shakllantirish va 1–10 sonlar kesmasida natural qatorning tuzilishini ochib berishi va bu asosda natural ketma- ketlikning hadi sifatida ta’riflashdan iborat. Raqamlashni bilish natijasida o‘quvchilar quyidagilarga erishadilar: 1. 1 dan 10 gacha sonlar ketma-ketligini to‘la o‘zlashtirish. 2. Narsalarni sanashni va sanash tartibi ko‘rsatilganda har bir narsaning tartib raqamini aytib bera olishi. 3. Sonlarning 1 dan 10 gacha har bir son qanday hosil bo‘lishi (1 ni qo‘shish yoki 1 ni ayirish bilan). 4. Raqamlarni o‘qiy olishlari va har bir raqamga mos keladigan narsalar to‘plamini mos keltirishi.

5. Sonlarning katta, kichik, tengliklarini bilish. 6. 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10 sonlarini bir necha qo‘shiluvchilardan iborat qilib yoza olishni. 7. 2+1, 4-1, 1+3 kabi yozuvlarni o‘qiy olishi va natijasini hisoblay olishi; 8. Doira, kvadrat, uchburchaklarni bir-biridan farqlab, nomlarini aytish va ularni chiza olishi; Natijada quyidagi savollarga qiynalmasdan javob bera oladigan bo‘lsin: 1. U yoki bu son qanday hosil qilinishi mumkin? 4+1=5, 6-1=5 kabi. 2. Son qanday ataladi va u bosma va yozma raqamlar bilan qanday yoziladi? 3. Berilgan son bilan qo‘shni sonlar orasida qanday munosabatlar mavjud (<,>, =) 10 ichida sonlarni raqamlashda quyidagi bilim, malaka va ko‘nikmalarni egallab olishi kerak. 1. 1–10 raqamlashni va ularning ketma-ketligini. 2. Har qanday sonning sonlar qatoridagi o‘rnini. 3. Sonlarni taqqoslashni (<,>, =) belgilarni qo‘ya olishi Bu bosqichda o‘qituvchining vazifasi bolalarda sanash malakalarini shakllantirish va 1–10 sonlar kesmasida natural qatorning tuzilishini ochib berish va bu asosda sonni natural ketma-ketlikning hadi sifatida ta’riflashdan iborat. Bu vazifalardan kelib chiqib mavzuni o‘rganish rejasi tuzuladi. Natural raqamlar tartibi o‘quvchilarda bu qatorning hosil bo‘lish tushunchalarini ongli o‘zlashtirishiga imkon beradi. Shunga e’tibor qilish kerakki har gal avvalgi o‘tilgan raqamlar qatori qayta ko‘rib chiqiladi va o‘rganilayotgan yangi raqamlar ilgarigi tartibni davomi ekanligiga diqqat qaratiladi. 100 ICHIDA RAQAMLASH ME Т ODIKASI Mavzuni o‘rganish masalalari: 1.O‘quvchilarni yangi sanoq birligi o‘nliklar bilan tanishtirish.

2.Xonalar bo‘yicha tushuncha, ikki xonali sonlar ikkita raqamdan, birlik va o‘nlikdan iboratligini, bitta o‘nlik esa o‘nta birlikdan iboratligini o‘rgatish. 3. 46 sonidagi ikkita raqam bir sonni bildirishini tushuntirish 4.Raqamlar xonasini bilganlikka asoslangan holda qo‘shish va ayirish ko‘nikmalarini shakllantirish. 5.Ikki xonali sonlarni bilganlikka asoslanib yangi o‘lchov birliklari uzunlik (dm, m) haqida tushuncha berish. 6. 100 ichida sonlarni raqamlashni o‘rgatishda predmetlarni bittalab va guruhlab sanashga o‘rgatish: 7. 100 ichida sonlarni o‘qish va yozishga o‘rgatish xona birliklari bilan tanishtirish. Raqamlashni o‘rgatish ikki bosqichga ajratiladi: 11–20 sonlarni raqamlash va 21–100 sonlarni raqamlash. 10 dan katta sonlarni yozma raqamlash sanoqda birliklarni o‘nli guruhlashga va raqamlarning o‘rin qiymatlari tamoyilini qo‘llanishga asoslangan: o‘ngdan chapga qarab sanalganda birliklar birinchi o‘ringa, o‘nliklar ikkinchi o‘ringa yoziladi. 20 ichida sonlarni raqamlashga doir bilim va malakalarni mustahkamlash bo‘yicha ish davomida o‘quvchilar bir xonali son va ikki xonali son atamalari («Bir xonali son» va «Ikki xonali son» atamalarini o‘quvchilar o‘zlashtirishlari, ularni tushunishini va o‘z nutqlarida ulardan foydalana olishni o‘rganishlari kerak) bilan tanishadilar.O‘quvchilarga quyidagi ko‘rinishdagi topshiriqlarni berish yo‘li bilan bu atamalardan tez-tez foydalanish kerak: 1) Quyidagi sonlar qatoridan bir xonali va ikki xonali sonlarni alohida-alohida ajratib yozing: 1, 11, 7,9, 12, 14, 10, 13, 15, 6, 19…………. 2) 6 ta bir xonali ixtiyoriy son yozing va har birini 10 ta ortiring. Ularni o‘qing?. 3)1 va 2 raqamlari yordamida avval bir xonali, so‘ngra ikki xonali sonlarni yozing. 4) Faqat 2 raqamidan foydalanib bir xonali va ikki xonali son yozing.

Bu topshiriqni bajarishda o‘quvchilarning e’tiborini 22 sonini yozish uchun bitta 2 raqamining o‘zidan ikki marta foydalanilgan, bu son bir xil ikkita belgi yordamida yozilganligiga qaratish kerak. O‘quvchilarni 20 ichida, so‘ngra 100 ichida sonlarni o‘rganishda avval tayyorgarlik bosqichi olib borilib so‘ngra og‘zaki raqamlash va yozma raqamlash amalga oshiriladi. 20 ichida sonlarni raqamlashga doir bilim va malakalarni mustahkamlashga doir ish davomida o‘quvchilar bir xonali son va ikki xonali son atamalari bilan tanishadilar.Masalan: 3, 8, 10, 12, 17, 20. Raqamlash jarayonida 11-20 sonlarini hosil bo‘lishi didaktik materiallar bilan mustahkamlanadi. 1. Sonlar kassasidan 10 ta birlik oling va buni boshqacha qanday aytish mumkin? ( bitta o‘nlik) 2. O‘n ikki sonida nechta o‘nlik va nechta birlik bor? 3. Sanoq cho‘plar yordamida 15 ta cho‘pni ajrating, 10 ta cho‘pni alohida o‘nlik qilib bog‘lang, bu nechta o‘nlik va nechta birlik bo‘lishini ayting. 4.Uzunligi 13 ta bo‘lgan qatorni chizing, 10 ta katakni bo‘yang. Nechata katak bo‘yalgan? 5.Bir o‘nlik va beshta cho‘p oling - hammasi qancha bo‘ldi? 6.Qanday son bir o‘nlik va 9 birlikdan iborat?……… 100 ichida sonlarni raqamlashni o‘rganishda o‘qituvchining vazifasi bolalarni quyidagilarni o‘rgatishdan iborat. 1. Predmetlarni bittalab, o‘ntalab, va yuztalab guruhlarga birlashtirib yozish. 2. 100 ichida sonlarni o‘qish va yozishni hamda ularning natural qatorida kelish tartibini bilish. 3. Sonlarni yuzliklardan, o‘nliklardan va birliklardan hosil qila olish ( ya’ni sonlarning o‘nli tarkibini bilish) 4. O‘ngdan chapga hisoblaganda birliklar (xona birliklari) o‘nliklar (2-xona) yuzliklar (3-xona) qaysi o‘ringa yozilishini aniqlash.

5. Sonni (ikki va uch xonali) xona qo‘shiluvchilarining yig‘indisi shaklida ifodalash va berilgan sonda istalgan xona birligining umumiy sonini topish. 1-topshiriq. Birinchi sinf darsligidan : a)o‘quvchilar raqamlashni o‘zlashtirishini tekshirishga oid mashqlar tanlang. b) ikkki xonali sonlarni o‘qish va yozish malakasini shakllantiradigan mashqlar tuzing. 2-topshiriq. Yuz ichida raqamlash jarayonida uzunlik o‘lchov birligi (dm)ni kiritish qanaqa ahamiyatga ega ekanligini tushuntiring. Uzunliklarni o‘lchashning yangi birligi – detsimetr bilan tanishtirish, kesmalarni santimetr va detsimetr bilan o‘lchashga oid mashqlar natijasida detsimetr va santimetrlarda ifodalangan sonlar hosil bo‘ladi, ikkinchi o‘nlik sonlarini raqamlashni o‘zlashtirishga yordam beradi. Ikki xil o‘lchov birligi bilan o‘lchash o‘quvchilarga sonlarning o‘nlik va birliklarda hosil bo‘lishini o‘zlashtirishga yordam beradi: agar kesmaning uzunligi 1 dm va 5 sm bo‘lsa, demak, unga 1 o‘nlik sm va 5 sm sig‘adi, degan so‘zdir. 3-topshiriq. O‘quvchilar ikki xonali sonlar tarkibini o‘rganishda beriladigan bilim, hosil qilinadigan ko‘nikma va malakalarga oid mashqlar tuzing. ( tanlang) Birinchi xona birliklari, ikkinchi xona birliklari sonlarning o‘nli tarkiblarini tahlil etish jarayonida amaliy ravishda kiritiladi. Masalan, 35 sonida 3 o‘nlik va 5 birlik bor deyiladi yoki 35 soni birinchi xonaning 5 birligidan va 2-xonaning 3 birligidan tashkil topgan. O‘quvchilarning raqamlashga doir bilimlari keyinchalik 100 ichida qo‘shish va va ayirish amallarini o‘rganish uchun zamin hozirlaydi. 100 ichida sonlarni raqamlash metodikasini o‘rganish natijasida o‘quvchilar quyidagi ko‘nikmalar, malakalarni egallab olishlari kerak: 1. 100 ichida raqamlashda sonlarning nomlarini o‘zlash-tirish, ular o‘nliklardan va birliklardan qanday hosil bo‘lishini tushuntirish 2..Sanoqda sonlarning kelish tartibini bilish. Sonlarning natural ketma- ketligidagi o‘rinlarini bilganlikka asoslanib sonlarni taqqoslab olish. ( 45 katta 35, chunki to‘rt o‘nlik katta uch o‘nlik.........). 3. 100 ichida sonlarni yozish va o‘qiy bilish 4.Natural ketma-ketlikka asoslanib sonlarni

( 39+1, 50–1, 27+1, 27–1, 75–1.....) ko‘rinishdagi) qo‘shish va ayirishni, sonlarni xona qo‘shiluvchilarining yig‘indisi bilan (68= 60+8) almashtirish malakasini egallab olish. 1000 ICHIDA RAQAMLASH ME Т ODIKASI 1000 ichida sonlarni raqamlashni o‘rganish natijasida o‘quvchilar quyidagi bilimlar, malakalar va ko‘nikmalarni egallab olishlari kerak: 1. 1000 ichida sonlarning nomlarini bilish, sonlar qatoridagi har bir navbatdagi sonning qanday hosil bo‘lishini, har bir berilgan son bevosita o‘zidan oldin keladigan sondan qancha kattaligini va o‘zidan bevosita keyin keladigan sondan qancha kichikligini tushunishi; 2.Har bir sonning sonlar qatoridagi o‘rnini bilishi; 3.Raqamlarning o‘rin qiymatini bilgan holda sonlarni o‘qishi va yoza olishi; 4.Sonlarning xona tarkiblarini bilganlikdan foydalanib, ikkita sonni ularning sonlar qatoridagi olgan o‘rinlari bo‘yicha taqqoslay olish 5.Sonni uning xona qushiluvchilarining yig‘indisi bilan almashtira olishi; 6.Sonlarning natural ketma-ketligi va o‘nli tarkibini bilganlik asosida sonlarni qo‘shishi va ayira olishi; 1000 ichidagi sonlarni hosil bo‘lishi va o‘qilishi 1. 1) Alohida turgan cho‘plarni 1 dan 10 gacha sana. 10 ta cho‘p 1 ta o‘ntalik cho‘p bo‘ladi. 2) O‘ntalik cho‘plarni sana. 10 ta o‘ntalik cho‘p 1 ta yuztalik cho‘p bo‘ladi. 3) Yuztaliklarni ham shunday sanash: 1 ta yuztalik – yuz 6 ta yuztalik- olti yuz 2 ta yuztalik – ikki yuz 7 ta yuztalik – etti yuz 3 ta yuztalik – uch yuz 8 ta yuztalik – sakkiz yuz 4 ta yuztalik – to‘rt yuz 9 ta yuztalik – to‘qqiz yuz 5 ta yuztalik – bez yuz 10 ta yuztalik - ming

2. 1) Yetmishdan yuzgacha 10 tadan qo‘shib sanash. 2) Yuzdan oltmishgacha 10 tadan kamaytirib sanash. 3) Sakkiz yuzdan minggacha 100 tadan qo‘shib sanash. 4) Mingdan besh yuzgacha 10 tadan kamaytirib sanash. 3. 5 m 2 dm * 2 m 5 dm 6 m 7 dm * 7 m 1 dm 3 m 2 dm * 8 dm 8 m 2 dm * 6 m 9 dm 4. O‘quvchilarning ikki guruhi 42 tup olmaning hosilini yig‘ib olishi kerak edi. Birinchi guruh butun ishning 1/4 qismini bajardi. Ikkinchi guruh necha tup olma hosilini yig‘ib olishi kerak? 5. Baliqchi 12 ta laqqa baliq va undan 6 ta ortiq zog‘ora baliq tutdi. U tutgan balig‘ining 1/3 bo‘lagini o‘rtog‘iga berdi. Baliqchi o‘rtog‘iga nechta baliq bergan? 6. Mehnat darsi uchun har biri 20 so‘mdan 26 varaq yashil qog‘oz va bir quti plastilin olindi. Olingan hamma narsa uchun 1000 so‘m to‘landi. Bir quti plastilin necha pul turadi? 7. 72 : 2451 : 1727 * 3 – 3980 : 5 + 28 91 : 1380 : 164 * 16 - 5832 : 2 + 16 78 : 654 : 932 : 2 + 3960 : 3 + 80 42 : 368 : 418 * 4 + 1875 : 5 + 18 KO‘P XONALI SONLARNI RAQAMLASH ME Т ODIKASI Bu mavzuda o‘qituvchining vazifasi quyidagilardan iborat. a) predmetlarni bittalab, o‘ntalab, yuztalab, guruhlarga birlashtirib sanash;. b) 1000 ichida sonlarni o‘qish va yozish hamda ularni natural qatorda kelish tartibini bilish; v) Sonlarni yuzlik, o‘nlik va birliklardan hosil qilish. g) O‘ngdan chapga hisoblaganda, birliklar, o‘nliklar, yuzliklar qaysi o‘rinda turishini bilish; d) Sonni xona qo‘shiluvchilari yig‘indisi ko‘rinishida yoza olish va xona birliklarini bilish.

1000 ichida sonlarni raqamlashni o‘rganish natijasida o‘quvchilar quyidagi bilimlar, malakalar va ko‘nikmalarni egallab olishlari kerak. 1. 1000 ichida sonlarni raqamlashni, sonning hosil bo‘lishini, o‘zidan oldingi va keyingi sonlar bilan aloqadorligini bilish. 2. Har bir sonni sonlar qatoridagi o‘rnini bilish. 3. Sonlarning o‘rni qiymatlarini bilgan holda o‘qish va yoza olish. 4. Т aqqoslash. 5. Sonni xona yig‘inidisi ko‘rinishida yoza olish. 6. Sonlarning natural ketma-ketligini bilgan holda qo‘shish va ayirishni bajarish. 7. Uch xonali son va uchinchi xona birliklari tushunchasini bilish. Ko‘p xonali sonlarni raqamlashni o‘rganish natijasida o‘quvchilar: 1. Milionlar sinfi ichida natural qator sonlarining nomlarini o‘zlashtirib olishlari, ularning qanday hosil bo‘lishini tushunishlari, ularning o‘nli tarkiblarini bilib olishlari kerak. 2.Sinflarning nomlarini va har bir sinf ichida xonalarni bilishlari kerak. 3.Milionlar sinfi ichida har qanday sonni o‘qiy olishlari va yoza olishlari kerak. 4. Sonlarni taqqoslay olishlari kerak. 5.Har qanday sonni xona qo‘shiluvchilarining yig‘indisi shaklida tasvirlay olishlari (berilgan sondagi birliklarning, o‘nliklarning va h.k.); 6.Umumiy sonni topa olishlari, mayda birliklarni yirik birliklar bilan va aksincha, yirik birliklarni mayda birliklar bilan almashtira olish. 7. Sonlarni 10, 100, 1000 marta kattalashtira oldigan va nollar bilan tugaydigan sonlarni 10, 100, 1000 marta kamaytira oladigan bo‘lishlari kerak. 1-topshiriq. Raqamlash metodikasini o‘zlashtirish jarayonida quyidagi ko‘p xonali sonlarni hosil qilinishida 999, 9999, 99 999, ………, .. dan foydalanib ko‘p xonali sonlarni hosil qilish metodini tahlil eting. Bu yerda xonalar birligi bo‘yicha yangi sanoq birligi hosil bo‘lishida, masalan, 9 + 1, hosil bo‘ladi 10, bu yangi sanoq birligining hosil bo‘lishidir. Asosan o‘quvchilarga qiyinchilik 10 000 - 1, 100 000 - 1 va h.k.

Buning uchun quyidagi qonuniyadan foydalanamiz: 9 + 1 = 10 10 – 1 = 9 99 + 1 = 100 100 – 1 = 99 999 + 1 = 1000 1000 – 1 = 999 9999 + 1 = 10 000 10 000 – 1 = 9999 Buni quyidagicha davom ettirish mumkin: 9999 + 1 = ( 9900 + 99 ) + 1 = ( 99 + 1 ) + 9900 = = 100 + 9900 = 10 000. 10 000 - 1 = ( 9990 + 10 ) - 1 = 9990 + ( 10 -1 ) = = 9990 + 9 = 9999. 2-topshiriq. O‘quvchilarga «Raqamlash»ni shakllantirish bo‘yicha topshiriq, va mashqlarni o‘rganishni konsentrlari bo‘yicha analogiyadan foydalanib tahlil eting. 3-topshiriq. Maktab darsligidan foydalanib quyidagilarni mustahkamlaydigan mashqlar tuzing. a) ko‘p xonali sonlar ketma-ketligini saqlaydigan natural qatorni aniqlang. b) sonlar tarkibi va sinflar tarkibini aniqlang. d) o‘nlik, yuzlik, minglik va ko‘p xonali sonlarning o‘nli tarkibini tahlil etishga oid mashqlarni ajrating. e)raqamlar joylashishi bo‘yicha fikr yuriting.

O'xshashlar

Boshlang’ich sinflarda nomanfiy butun sonlarni nomerlashga o’rgatish metodikasi

Butun nomanfiy sonlarni qo’shish

Nomanfiy butun sonlar ustida arifmetik amallarni o‘rgatish metodikasi va hisoblash ko‘nikmalarini tarkib toptirish

O‘quvchilarning faollik darajasiga ko‘ra farqlanuvchi metodlari, o‘quvchilarning mustaqil ishlari

O‘nli bo‘lmagan pozitsion sanoq sistemalari