logo

Узбекистонд барпо этаётган жамиятимизнинг ижтимоий - маънавий асослари

Yuklangan vaqt:

30.09.2019

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

123 KB
МУНДАРИЖА КИРИШ ………………………………………………………………….… 3 I БОБ. 1. Барпо этаётган жамиятимизнинг ижтимоий - маънавий асослари………….4 2. Фуқаролик жамияти ва уларнинг соҳалари…………………………………..6 3. Ўзбекистон Республикасида жамиятни ривожлантиришнинг асосий омиллари…………………………………………………………………………...8 II БОБ. 4. Жамият ва фуқаролик жамияти тушунчалари ва уларнинг бир-биридан фарқи……………………………………………………...………………………10 5. Фуқаролик жамиятида давлатнинг бош вазифаси………………………….13 ХУЛОСА …………………………………………………………………... 18 ФОЙДАЛАНИЛГАН АДАБИЁТЛАР РУЙХАТИ ………….. .. ……… 19 КИРИШ « Ж а м и я т д а ф у қ а р о л а р н и н г х у қ у қ л а р и в а э р к и н л и к л а р и н и ҳ и м о я қ и л и ш т а ъ м и н л а н г а н д а у ч и н а к а м х у қ у қ и й , ф у қ а р о л и к ж а м и я т и б ў л а д и . Х а р б и р к и ш и ў з х у қ у қ л а р и н и а н и қ в а р а в ш а н б и л и ш и , у л а р д а н ф о й д а л а н а о л и ш и , ў з х у қ у қ л а р и в а э р к и н л и к л а р и н и ҳ и м о я қ и л а о л и ш и л о з и м » д е б т а ъ к и д л а й д и П р е з и д е н т и м и з И . А . К а р и м о в . М а ъ н а в и й е т у к о и л а - м а ъ н а в и й ю к с а к ж а м и я т т а я н ч и д и р . Ш у н а р с а г а а л о х и д а а ҳ а м и я т б е р и ш з а р у р к и , д е м о к р а т и к х у қ у қ и й д а в л а т қ у р и ш , а д о л а т л и ф у қ а р о л и к ж а м и я т и н и б у н ё д э т и ш к ў п ж и х а т д а н я н г и м а ф к у р а н и т а л а б қ и л а р э д и . М е н ф у қ а р о л и к ж а м и я т и в а у л а р н и н г т ў з и л и ш и м а в з у с и д а и л м и й и ш қ и л д и м . Б и р и н ч и қ и с м и д а б а р п о э т а ё т г а н ж а м и я т и м и з н и н г и ж т и м о и й - м а ъ н а в и й а с о с л а р и б ў л и м и н и ё р и т д и м . И к к и н ч и қ и с м и д а ф у қ а р о л и к ж а м и я т и в а у л а р н и н г с о ҳ а л а р и . Б у н д а ф у қ а р о л и к ж а м и я т и н и н г м у ҳ и м с о ҳ а л а р и ҳ а к и д а с ў з ю р и т и л а д и . У ч и н ч и қ и с м и д а Ў з б е к и с т о н Р е с п у б л и к а с и д а ж а м и я т н и н г р и в о ж л а н т и р и ш н и н г а с о с и й о м и л л а р и т у ғ р и с и д а , б у н д а ж а м и я т н и м а ? Қ а н д а й р и в о ж л а н а д и ? Д е г а н с а в о л л а р г а ж а в о б т о п а м и з . Т у р т и н ч и қ и с м и д а ж а м и я т в а ф у қ а р о л и к ж а м и я т и т у ш у н ч а л а р и в а у л а р н и н г б и р - б и р и д а н ф а р қ и т ў ғ р и с и д а а й т и л а д и в а н и ҳ о я т б е ш и н ч и қ и с м и д а ф у қ а р о л и к ж а м и я т и д а д а в л а т н и н г б о ш в а з и ф а л а р и т ў ғ р и с и д а г а п к е т а д и . Б а р п о э т а ё т г а н ж а м и я т и м и з н и н г и ж т и м о и й - м а ъ н а в и й а с о с л а р и Р е с п у б л и к а м и з П р е з и д е н т и И . А . К а р и м о в О л и й М а ж л и с н и н г 1 - с е с с и я с и д а ж а м и я т и м и з в а ҳ а л к и м и з я қ и н к е л а ж а к д а ҳ а л э т и ш и з а р у р б ў л г а н м у а м м о л а р г а э ъ т и б о р н и қ а р а т д и . Ш у н и с и д и қ қ а т г а с а з о в о р к и , м а з к у р м а ъ р у з а д а в л а т х у қ у қ и й т а ф а к к у р и н и ч и н а к а м и г а я н г и ч а ш а р х л а ш б ў л д и . З е р о , х о з и р г и з а м о н д а в л а т х у қ у қ и й ф а н и д а и л к б о р « д а в л а т , « х у қ у қ , « х у қ у қ и й м а д а н и я т » в а б о ш қ а а с о с и й т о и ф а л а р к а б и т у ш у н ч а л а р м у т л а қ о я н г и м а ъ н о д а ў з т а л қ и н и н и т о п д и . Ш у л а р н и н г у ч у н Ў з б е к и с т о н Р е с п у б л и к а с и П р е з и д е н т и ф а қ а т м у р а к к а б м а с а л а л а р н и ў р т а г а т а ш л а б г и н а қ о л м а й , у л а р г а б а т а ф с и л ж а в о б л а р ҳ а м б е р д и . Ш у м у н о с а б а т у л а р к у й и д а г и л а р н и а й т д и : « Б и з б а р п о э т а ё т г а н д а в л а т э н г а в в а л о , у м у м ж а х о н ц и в и л и з а ц и я с и г а , д а в л а т қ у р и л и ш с о ҳ а с и д а б о ш қ а х а л қ л а р э р и ш г а н т а ж р и б а л а р г а , и ж т и м о и й к а д р и я т л а р г а а с о с л а н и ш и л о з и м . В а т а н и м и з а з а л д а н б а ш а р и я т т а ф а к к у р х а з и н а с и г а у н у т и л м а с х и с с а қ у ш и б к е л г а н . А с р л а р м а б а й н и д а ҳ а л к и м и з н и н г ю к с а к м а ъ н а в и й а д о л а т п а р в а р л и к , м а ъ р и ф а т с е в а р л и к к а б и ф а з и л а т л а р и ш а р қ ф а л с а ф а с и в а и с л о м д и н и т а ъ л и м о т и б и л а н у з в и й р а в и ш д а р и в о ж л а н д и в а у з н а в б а т и д а б у ф а л с а ф и й - а х л о к и й т а ъ л и м о т л а р ҳ а м х а л к и м и з д а ҳ о с и д а н б а ҳ р а о л и б б о й и б б о р д и » . Б и з н и н г к е л а ж а г и б у ю к д а в л а т и м и з а н а ш у ф а л с а ф а г а у й г у н ҳ о л д а , Х у ж а А х м а д Я с с а в и й , Х о ж а Б а х о в у д д и н Н а қ ш б а н д , И м о м Б у х о р и й , И м о м Т е р м и з и й , А м и р Т е м у р , М и р з о У л у ғ б е к , А л и ш е р Н а в о и й , Б о б у р М и р з о с и н г а р и м у т а ф а к к и р а ж д о д л а р и м и з н и н г д о н о ф и к р л а р и г а у й г у н х о л д а ш а к л л а н и ш и л о з и м . У й л а й м и з к и , б и з б у г у н б а р п о э т а ё т г а н ж а м и я т и м и з н и н г и ж т и м о и й - м а ъ н а в и й а с о с л а р н и б е л г и л а ш д а м а н а ш у н д а й г о я л а р г а с у я н с а к х а т о қ и л м а г а н б ў л а м и з . С и ё с и й , и қ т и с о д и й в а и ж т и м о и й т а р а қ қ и ё т н и н г и л м и й а с о с л а н г а н д а с т у р и г а а й л а н г а н у ш б у м а ъ р у з а д а Р е с п у б л и к а м и з П р е з и д е н т и И . К а р и м о в , « Д е м о к р а т и к , а д о л а т л и ф у қ а р о л и к ж а м и я т и н и қ у р и ш б и з н и н г м а қ с а д и м и з в а а с о с и й в а з и ф а м и з д и р , д е б т а ъ к и д л а й д и » . Ў з б е к м и л л и й д а в л а т ч и л и г и н а з а р и я с и н и н г п и р о в а р д м а қ с а д и - « қ а н д а й ж а м и я т в а қ а н д а й д а в л а т қ у р я п м и з » , - д е г а н с а в о л г а ж а в о б б е р и ш д и р . Ч у н к и , ў з и н и н г м а қ с а д и н и а н и қ т а с а в в у р қ и л а о л м а й д и г а н н а з а р и я , н а з а р и я б ў л а о л м а й д и . Ш у н у қ т а и н а з а р д а н қ а р а г а н д а , к е л а ж а к д а а д о л а т л и ф у қ а р о л и к ж а м и я т и в а д е м о к р а т и к х у қ у қ и й д а в л а т қ у р и ш н и и л м и й т а с в в у р э т и ш ў з б е к м и л л и й д а в л а т ч и л и к н а з а р и я с и н и н г п и р о в а р д м а қ с а д и б ў л м о ғ и л о з и м . М и л л и й д а в л а т ч и л и к н а з а р и я с и н и н г а с о с и й м а қ с а д и Ў з б е к и с т о н д а д е м о к р а т и я н и қ а д а м - б а - қ а д а м р и в о ж л а н т и р и ш ҳ а м д а и ж т и м о и й п р и н ц и п г а а с о с л а н г а н а д о л а т л и ф у қ а р о л и к ж а м и я т и н и я р а т и ш в а х у қ у қ и й д а в л а т қ у р и ш й у л - й у р и қ л а р и н и а н и қ и ф о д а л а б б е р и ш д и р . Ф у қ а р о л и к ж а м и я т и в а у л а р н и н г с о ҳ а л а р и . М у с т а қ и л Ў з б е к и с т о н н и а д о л а т л и ф у қ а р о л и к ж а м и я т и в а д е м о к р а т и к х у қ у қ и й д а в л а т с и ф а т и д а а ж р а т и б т у р у в ч и ж и х а т л а р қ у й и д а г и л а р д а н и б о р а т . Б и р и н ч и д а н , м е х н а т с е в а р в а б а д а в л а т , м а ъ н а в и й е т у к в а м а д а н и я т л и о и л а м а н а ш у н д а й ж а м и я т н е г и з и д и р . О и л а , т у р м у ш в а в и ж д о н қ о н у н л а р и а с о с и г а қ у р и л а д и . Б у н д а ҳ а м м а н а р с а г а а м а л и й и ш л а р г а қ а р а б б а х о б е р и л а д и . « Б и з н и н г д а в л а т и м и з н и к а т т а б и р о и л а д е к т у ш у н и ш м у м к и н . Б у н д а ў з а р о ҳ у р м а т в а қ а т ь и й т а р т и б б ў л м а с а , о и л а н и н г б а р ч а а ъ з о л а р и ў з б у р ч л а р и н и а д о э т м а с а , б и р - б и р и г а н и с б а т а н э з г у л и к б и л а н м е х р о к и б а т к ў р с а т м а с а , я х ш и в а м у н о с и б т а р з д а я ш а ш м у м к и н э м а с » . А й н и п а й т д а х у қ у қ и й д а в л а т - Ў з б е к и с т о н Р е с п у б л и к а с и н и н г қ о н у н л а р и ҳ а м э х т и ё ж л а р и в а м а н ф а а т л а р и н и и ф о д а л а й д и . К о н с т и т у ц и я н и н г у с т у в о р л и г и д а в л а т н и н г х у қ у қ и й у з в и й з а р у р и й б е л г и с и д и р . У м у м а н ф у қ а р о л и к ж а м и я т и в а у л а р н и н г а й р и м с о ҳ а л а р и н и н г р и в о ж л а н и ш и г а т а а л л у қ л и а с о с и й м а с а л а л а р н и к о н с т и т у ц и я н и н г ў з и ҳ а л э т г а н . Ў з б е к и с т о н Р е с п у б л и к а с и н и н г б и р и н ч и к о н с т и т у ц и я с и ч и н а к а м и г а м а м л а к а т н и н г А С О С И Й Қ О Н У Н И , ғ о я т е т у к х у қ у қ и й х у ж ж а т д и р . К о н с т и т у ц и я ф у қ а р о л а р т и н ч л и г и в а м и л л а т л а р а р о т о т у в л и к ҳ у ж ж а т и д и р . И к к и н ч и д а н , б и з н и н г о и л а л а р и м и з г а х о с ў з а р о т о т у в л и к в а х а й р и х о ҳ л и к д а н и б о р а т д о н о х и с л а т л и д а в л а т р а ҳ б а р и в а ж а м о а т а р б о б и х а р б и р ф у қ а р о н и к ў п н а р с а г а ў р г а т и ш и м у м к и н . М а с а л а н , и н с о н п а р в а р л и к в а в а т а н п а р в а р л и к қ о м у с и н и о л а й л и к . Ў з б е к и с т о н д а т у ғ и л г а н у л а р н и н г з а м и н и д а я ш а ё т г а н в а м е х н а т қ и л а ё т г а н х а р б и р к и ш и , м и л л и й м а н с у б л и г и в а э ъ т и к о д и д а н қ а т ъ и й н а з а р , Р е с п у б л и к а м и з н и н г т е н г х у қ у қ л и ф у қ а р о с и б ў л и ш г а м у н о с и б д и р . Ф у қ а р о л и к ж а м и я т и у ч у н с и ё с и й м а д а н и я т ж у д а з а р у р , л е к и н у б ў ш ж о й д а э м а с , б а л к и м а д а н и я т н и н г б а р ч а с о ҳ а л а р и п о й д е в о р и у с т и д а қ а д р о с т л а б о л а д и . У м у м и й м а н ф а а т й ў л и д а м а ъ р и ф а т л и д у н ё д а г и д е к у н у м л и и ш л а ш , т а н қ и д а с о с л и б ў л и б , м е х н а т г а и л м и й ё н д а ш у в н и қ ў л л а б - қ у в в а т л а ш и к е р а к . Ў з б е к и с т о н Р е с п у б л и к а с и д а ж а м и я т н и р и в о ж л а н т и р и ш н и н г а с о с и й о м и л л а р и . Ў з б е к и с т о н д а ф у қ а р о л и к ж а м и я т и б и р қ а т о р у м у м и й ҳ у с у с и я т л а р г а э г а . 1 . Ж а м и я т н и р и в о ж л а н т и р и ш н и б а р ч а о м и л л а р и и н с о н г а , у л а р н и н г м а н ф а а т л а р и г а ҳ и з м а т қ и л и ш и к е р а к . 2 . Б у х у қ у қ в а и ж т и м о и й а д о л а т к о и д а л а р и н е г и з и г а қ у р и л г а н ж а м и я т д и р . Х у қ у қ а д о л а т и д е а л л а р и н и и ф о д а э т а д и . А д о л а т и н с о н и я т т а р и х и д а г и э н г и н с о н и й в а и л ғ о р г о я л а р д а н б и р и д и р . У к и ш и л а р н и н г к ў п а с р л и к о р з у л а р и н и р у ё б г а ч и қ а р и ш г а д а ъ в а т э т и л г а н . Б и з н и н г ж а м и я т э х т и ё ж л а р и г а т ў л а - т ў к и с м о с т у ш а д и . 3 . Б у х у қ у қ и й д а в л а т д а м у ж а с с а м т о п г а н ю к с а к д е м о к р а т и к ж а м и я т д и р . Х у қ у қ и й д а в л а т н и ш а к л л а н т и р и ш ж а м и я т т о м о н и д а н д е м о к р а т и к к о и д а л а р н и э г а л л а ш н и т а л а б э т а д и . Б у қ о н у н н и н г у с т у в о р л и г и , д а в л а т о р г а н л а р и н и н г қ о н у н г а б ў й с у н и ш и , ш а х с э р к и н л и г и н и т а ъ м и н л а ш , д а в л а т в а ш а х с н и н г б и р - б и р и о л д и д а г и ў з а р о м а с ъ у л и я т и , м у с т а қ и л д а в л а т ҳ о к и м и я т и н и и ч к и б о ш қ а р у в қ о и д а л а р и а с о с и д а т а ш к и л э т и ш в а ю р и т и ш д и р . Ў з б е к и с т о н Р е с п у б л и к а с и И И В а к а д е м и я с и н и н г т а ш а б б у с и б и л а н ж о р и й й и л н и н г 8 н о я б р и д а « Ф у қ а р о л и к ж а м и я т и а с о с л а р и н и ш а к л л а н т и р и ш ш а р о и т и д а м а х а л л и й ў з и н и - ў з и б о ш қ а р и ш и н с т и т у т и н и р и в о ж л а н т и р и ш и с т и қ б о л л а р и » м а в з у с и д а г и д а в р а с у ҳ б а т и б ў л и б у т д и . Ш у д а в р а с у ҳ б а т и д а Ю Ф Д п р о ф е с с о р : А . Х . С а и д о в « Ф у қ а р о л и к ж а м и я т и н и м а ? » , П р е з и д е н т И с л о м К а р и м о в н и н г « Ў з б е к и с т о н X X I а с р б ў с а ғ а с и д а : Х а в ф с и з л и к к а т а ҳ д и д , б а р қ а р о р л и к ш а р т л а р и в а т а р а қ қ и ё т к а ф о л а т л а р и » а с а р и д а ф у қ а р о л и к ж а м и я т и г а ш у н д а й т а ъ р и ф б е р и л г а н . « Б и з у ч у н ф у қ а р о л и к ж а м и я т и - и ж т и м о и й м а к о н . Б у м а к о н д а қ о н у н у с т у в о р б ў л и б , у и н с о н н и н г ў з и н и - ў з и к а м о л т о п т и р и ш и г а м о н е л и к қ и л м а й д и , а к с и н ч а , ё р д а м б е р а д и . Ш а х с м а н ф а а т л а р и , у л а р н и н г х у қ у қ в а э р к и н л и к л а р и н и т ў л а д а р а ж а д а р у ё б г а ч и қ а р и ш и г а к ў м а к л а ш а д и » . Б и з о л д и м и з г а ф у қ а р о л и к ж а м и я т и б а р п о э т и ш м а қ с а д и н и к ў й г а н м и з в а б у н д а й ж а м и я т н и қ у р и ш , д а в л а т и м и з р а ҳ б а р и т а ъ к и д л а г а н и д е к « Б и р қ а н ч а в а к о л а т л и в а з и ф а л а р н и д а в л а т д а н м а ҳ а л л и й ҳ о к и м и я т о р г а н л а р и г а , ж а м о а т т у з и л м а л а р и г а в а ф у қ а р о л а р н и н г ў з и н и - ў з и б о ш қ а р и ш о р г а н л а р и г а б о с к и ч м а - б о с к и ч т о п ш и р и ш н и к ў з д а т у т а д и » . Ф у қ а р о л а р н и н г ў з и н и - ў з и б о ш қ а р и ш о р г а н л а р и ф у қ а р о в и й ж а м и я т и н и н г т а я н ч т а р к и б и й к и с м и д и р . Ф у қ а р о л и к ж а м и я т и д а д а в л а т ҳ о к и м и я т и о р г а н л а р и у м у м м и л л и й м а н ф а а т л а р г а д а х л д о р э н г м у х и м в а з и ф а л а р н и г и н а а м а л г а о ш и р а д и . М у д о ф а а , д а в л а т в а ф у қ а р о л а р х а в ф с и з л и г и н и т а ъ м и н л а ш , т а ш к и с и ё с а т , м о л и я в а с о л и қ т и з и м и н и ш а к л л а н т и р и ш қ о н у н ч и л и к н и р и в о ж л а н т и р и ш ш у л а р ж у м л а с и д а н д и р . Ж а м и я т в а ф у қ а р о л и к ж а м и я т и т у ш у н ч а л а р и в а у л а р н и н г б и р - б и р и д а н ф а р к и . Ф у қ а р о л и к ж а м и я т и х у қ у қ и й д а в л а т н и н г а с о с и й и ж т и м о и й - и к т и с о д и й п о й д е в о р и ҳ и с о б л а н а д и . И н с о н и ж о д и й и м к о н и я т л а р и н и ф а о л н а м о ё н қ и л и ш и н и к ў з д а т у т у в ч и м у н о с а б а т л а р т а р к и б т о п г а н д а , ш а х с э р к и н л и г и ш а р п а с и ж и с м в а қ о н г а э г а б ў л г а н д а ф у қ а р о л и к ж а м и я т и б ў л и ш и м у м к и н . Б у е р д а ш у н а р с а р а в ш а н к и , « Ж а м и я т » в а « Ф у қ а р о л и к » ж а м и я т и т у ш у н ч а л а р и ў р т а с и г а т е н г л и к б е л г и с и н и к ў й и б б ў л м а й д и . Ф у қ а р о л и к с и ф а т л о в ч и с и ў з и н и н г ш а р т л и г и г а қ а р а м а й , б о й м а з м у н г а э г а . У ш б у м а ъ н о с и о л и м л а р т о м о н и д а н т у р л и ч а т а л қ и н қ и л и н а д и . Б и р о к , ф у қ а р о л а р и с т и қ о м а т қ и л у в ч и ҳ а р қ а н д а й ж а м и я т ҳ а м ф у қ а р о л и к ж а м и я т и д е б а т а л м а с л и г и ҳ а м м а г а р а в ш а н . Ш у н и с и к и з и к к и , к ў п в а к т л а р д а н м а ъ л у м б ў л г а н ф у қ а р о л и к ж а м и я т и т у ш у н ч а с и с о б и қ ш ў р о л а р м а к о н и д а х у қ у қ ш у н о с о л и м л а р у ч у н н и с б а т а н я н г и в а б ў ш и ш л а н г а н м а в з у б ў л и б к о л г а н д и . Ў з б е к и с т о н Р е с п у б л и к а с и П р е з и д е н т и н и н г б и р о н - б и р а с а р и й ў қ - к и , у н д а « Ф у қ а р о л и к ж а м и я т и » а т а м а с и т и л г а о л и н м а г а н б ў л с а , а й н и к с а , б у у л а р н и н г Р е с п у б л и к а м и з д а г и и қ т и с о д и й и с л о ҳ а т л а р г а б а ғ и ш л а н г а н ф у н д а м е н т а л а с а р г а к ў п р о к т а а л л у қ л и д и р . У л а р н и н г д а с т л а б к и с а х и ф а л а р и н и о ч г а н д а к у й и д а г и л а р г а к ў з и м и з т ў ш а д и : « П и р о в а р д м а қ с а д и м и з и ж т и м о и й й у н а л т и р и л г а н б а р қ а р о р б о з о р и к т и с о д и ё т и г а , о ч и к т а ш қ и с и ё с а т г а э г а б ў л г а н к у ч л и д е м о к р а т и к х у қ у қ и й д а в л а т н и в а ф у қ а р о л и к ж а м и я т и н и б а р п о э т и ш д а н и б о р а т д и р » . О л и й М а ж л и с н и н г б и р и н ч и с е с с и я с и д а г и н у т қ и д а Ў з б е к и с т о н Р е с п у б л и к а с и П р е з и д е н т и ф а қ а т ф у қ а р о л и к ж а м и я т и н и қ у р и ш н и н г ў з и г а г и н а т ў х т а л м а й з е р о , б у « Б и з н и н г б о ш к о н с е п ц и я м и з в а м и л л и й р а в н а қ и м и з а с о с и д и р . » У л а р у ш б у ф а о л и я т н и н г з а р у р л и г и в а а л о х и д а м у ҳ и м л и г и н и а с о с л а б б е р д и . П р е з и д е н т и м и з ф и к р и ч а « х а қ и қ и й м и л л и й р а в н а қ қ а б и з ф а қ а т д а в л а т ҳ о к и м и я т и в а з и ф а л а р и қ а т ъ и й в а м у к а м м а л б е л г и л а б в а ш у б и л а н б и р г а ч е к л а н и б к у й и л г а н ф у қ а р о л и к ж а м и я т и ш а р о и т и д а г и н а э р и ш м о ғ и м и з м у м к и н » . Д а в л а т в а ж а м и я т а й н а н б и р х и л т у ш у н ч а л а р э м а с . Б и н о б а р и н , к и ш и л и к ж а м и я т и н и н г м а ъ л у м б о с к и ч и д а д а в л а т ж а м и я т д а н а ж р а л и б ч и к қ а н . И ф о д а л а ё т г а н д а , ж а м и я т д а в л а т н и н г о н а с и , д а в л а т э с а у л а р н и н г ф а р з а н д и , я ъ н и и ж т и м о и й т а р а қ қ и ё т м а х с у л и д и р . Ж а м и я т ў з и н и н г р и в о ж л а н и ш и д а б и р б о с қ и ч д а н и к к и н ч и б о с қ и ч г а ў т а р э қ а н , д а в л а т ҳ а м ў з г а р и б б о р а д и . Ж а м и я т а й р и м к и ш и л а р н и н г ( и н д и в и д л а р н и н г ) о д д и й й и ғ и н д и с и э м а с . Ж а м и я т м у р а к к а б и ж т и м о и й в о қ е л и к б ў л и б , к и ш и л а р ў р т а с и д а г и ў з а р о м у н о с а б а т л а р н и н г м а ҳ с у л и , ҳ а ё т и й н е ъ м а т л а р н и и ш л а б ч и қ а р и ш , а й р и б о ш л а ш в а и с т е ъ м о л қ и л и ш н и т а ш к и л э т и ш д а н и б о р а т . Ж а м и я т и н с о н л а р н и н г о и л а , г у р у ҳ , т а б а қ а , с и н ф и й м у н о с а б а т л а р а л о қ а с и н и н г ҳ а р а к а т д а г и м у р а к к а б т и з и м и д и р . « Ж а м и я т » в а « Ф у қ а р о л и к ж а м и я т и » т у ш у н ч а л а р и а й н а н б и р ҳ и л м а ъ н о н и а н г л а т м а й д и . Ф у қ а р о л и к ж а м и я т и т у ш у н ч а с и н и н г м а ъ н о с и ж а м и я т т у ш у н ч а с и м а ъ н о с и д а н т о р р о қ б ў л и б , ф у қ а р о л и к ж а м и я т и а н ч а к е й и н п а й д о б ў л г а н . Ф р а н ц у з у т о п и с т и О . С е н - С и м о н ў з в а к т и д а « Ж а м и я т н и н г и к к и т а д у ш м а н и б о р , б ў л а р а н а р х и я в а д е с п о т и з и м д и р » – д е б т а ъ к и д л а г а н д и . Ф у қ а р о л и к ж а м и я т и ( у н и Г е г е л ь а н ч а м у к а м м а л т а ъ р и ф л а г а н ) и ж т и м о и й м у н о с а б а т л а р н и ш у н д а й е т у к л и к х о л а т и д и р к и , у н д а б у и к к а л а қ а р а м а - қ а р ш и л и к ( а н а р х и я в а д е с п о т и з м ) а с о с а н и н к о р э т и л а д и . Ф у қ а р о л и к ж а м и я т и н и н г Г е г е л г а х о с т а х л и л и к у й и д а г и и к к и а с о с и й п р и н ц и п г а а с о с л а н г а н : Б и р и н ч и с и , и н д и в и д л а р ф а қ а т у з х у с у с и й м а н ф а а т л а р и г а р и о я қ и л а д и л а р в а у л а р о р к а с и д а б и р и - и к к и н ч и с и г а т о б е б ў л г а н ў з а р о и ж т и м о и й а л о к а ю з а г а к е л а д и . Б о ш қ а ч а а й т г а н д а , Г е г е л ь ф у қ а р о л и к ж а м и я т и д е г а н д а и ж т и м о и й м у н о с а б а т л а р н и н г и к т и с о д и й т у з и л м а с и н и т у ш у н г а н д и . Г е г е л ь н и н г ҳ а қ л и г и н и « Ф у қ а р о л и к ж а м и я т и » с ў з б и р и к м а с и н и н г э т и м о л о г и я с и д а н ҳ а м а н г л а ш м у м к и н . М а с а л а н , « Ф у қ а р о л и к ж а м и я т и » ( b u g e r l i c h e G e s e l l s h a f t ) н е м и с т и л и д а и к к и т а м а ъ н о г а э г а - « b u r g e r » с ў з и ҳ а м ф у қ а р о , ҳ а м б у р ж у а д е г а н м а ъ н о н и а н г л а т а д и . Ф у қ а р о л и к ж а м и я т и х у с у с и й м у л к ч и л и к и ж т и м о и й т у з у л м а с и с и ф а т и д а ю з а г а к е л а р э к а н , э н г а в в а л о , р а к о б а т н и в а м а ъ м у р и й ҳ о к и м и я т т о м о н и д а н б о ш қ а р и л а о л м а й д и г а н ж а р а ё н л а р н и б а р т а р а ф э т и б , ў з и г а й у л о ч и ш и л о з и м б ў л г а н б о з о р м у н о с а б а т л а р и н и и ф о д а л а й д и . Ш у л а р н и н г у ч у н ф у қ а р о л и к ж а м и я т и и н с о н ф а о л и я т и д а и ж о д и й а с о с л а р н и н а м о ё н қ и л и ш и м у м к и н б ў л г а н , ш а х с э р к и н л и г и т ў ғ р и с и д а г и о р з у л а р ҳ а қ и қ и й в о қ е л и к г а а й л а н г а н д а в р д а г и н а қ а р о р т о п и ш и м у м к и н . Ф у қ а р о л и к ж а м и я т и д а д а в л а т н и н г б о ш в а з и ф а с и Б у н д а й ж а м и я т д а д а в л а т н и н г б о ш в а з и ф а с и т а р а қ қ и ё т с т р а т е г и я с и н и а н и қ б е л г и л а ш в а у н и х а ё т г а ж о р и й э т и ш у ч у н қ а т т и к н а з о р а т о л и б б о р и ш д а н и б о р а т б ў л а д и . Ф у қ а р о л и к ж а м и я т и д а д а в л а т ҳ о к и м и я т и в а б о ш қ а р у в о р г а н л а р и у м у м м и л л и й м а н ф а а т л а р г а д а х л д о р э н г м у ҳ и м в а з и ф а л а р н и а м а л г а о ш и р а д и . М у д о ф а а , д а в л а т ҳ а в ф с и з л и г и , т а ш қ и с и ё с а т , п у л - м о л и я в а с о л и қ т и з и м и н и ш а к л л а н т и р и ш , қ о н у н ч и л и к н и р и в о ж л а н т и р и ш ш у л а р ж у м л а с и д а н д и р . П р е з и д е н т и м и з И с л о м К а р и м о в ҳ а в а с қ и л с а а р з и г у л и к к а т ъ и я т в а с а д о қ а т б и л а н ф у қ а р о л и к ж а м и я т и ғ о я л а р и н и х а ё т г а с и н г д и р м о к д а . А й н а н у л а р н и н г ў з л а р и Р е с п у б л и к а м и з д а ф у қ а р о л и к ж а м и я т и н и ш а к л л а н т и р и ш к о н с е п ц и я с и н и н г м у а л л и ф и д е с а к , ҳ е ч м у б о л а ғ а б ў л м а й д и . У л а р б у х а қ д а О л и й М а ж л и с н и н г т ў р т и н ч и с е с с и я с и д а ш у н д а й д е г а н д и : « Б и з и с л о ҳ а т л а р н и ч у қ у р л а ш т и р и ш , д е м о к р а т и к т у б ў з г а р и ш л а р й у л и д а н о л ғ а с и л ж и ш , х а ё т и м и з д а а с л д е м о к р а т и к қ а д р и я т л а р қ а р о р т о п а ё т г а н и т у ғ р и с и д а г а п и р г а н д а , а в в а л о , ф у қ а р о л и к ж а м и я т и а с о с л а р и г а ў т и ш , ф у қ а р о л а р н и н г ў з и н и - ў з и б о ш қ а р и ш м у а с с а с а л а р и н и б у т у н ч о р а л а р б и л а н к е н г а й т и р и ш н и н а з а р д а т у т а м и з . Б у б а р ч а и с л о х а т л а р и м и з н и н г а с о с и й м о ҳ и я т и в а б о ш м а н т и ғ и д и р . » Б и р и н ч и ч а к и р и қ О л и й М а ж л и с н и н г о л т и н ч и с е с с и я с и д а г и н у т қ и д а П р е з и д е н т ф у қ а р о л и к ж а м и я т и н и н г я н а д а к е н г т а в с и ф и н и б е р и ш , у л а р н и н г м о ҳ и я т и н и в а ш у б и л а н б и р г а б у й у н а л и ш д а г и м а қ с а д и м и з н и а н и қ л а ш т и р и ш н и з а р у р д е б т о п д и : Б у г у н , э р и ш и л г а н м а р р а л а р д а н т у р и б , ў з о л д и м и з г а д е м о к р а т и к , с и ё с и й и с л о х а т л а р н и ч у қ у р л а ш т и р и ш в а з и ф а с и н и қ ў я р э қ а н м и з , п и р о в а р д м а қ с а д г а э р и ш и ш ф у қ а р о л и к ж а м и я т и н и қ у р и ш з а р у р а т и д а н к е л и б ч и қ и б , и ш к ў р м о ғ и м и з д а р к о р . Ш у н д а й д а в л а т в а и ж т и м о и й т у з у л м а я р а т и ш к е р а к к и , у н д а к у ч л и м а р к а з и й ҳ о к и м и я т ў з с а ъ й - х а р а к а т л а р и н и м у д о ф а а д а в л а т х а в ф с и з л и г и в а ф у қ а р о л а р н и н г х а в ф с и з л и г и , т а р т и б - и н т и з о м и , т а ш қ и с и ё с а т , в а л ю т а м о л и я , с о л и қ т и з и м и н и ш а к л л а н т и р и ш , қ о н у н л а р к а б у л қ и л и ш в а ж а м и я т н и н г б о ш қ а с т р а т е г и к в а з и ф а л а р и н и а м а л г а о ш и р и ш с и н г а р и а с о с и й у м у м м и л л и й в а з и ф а л а р г а қ а р а т м о ғ и з а р у р . Ш у б и л а н б и р г а П р е з и д е н т и м и з « С и ё с и й и к т и с о д и й х у қ у қ б а з а н и я р а т м а й т у р и б , о д а м л а р н и н г о н г и н и т е г и ш л и д а р а ж а д а ш а к л л а н т и р м а й т у р и б қ и с қ а д а в р и ч и д а б у м а қ с а д г а э р и ш и ш н и н г и л о ж и й у к л и г и н и я х ш и т у ш у н а д и л а р » . Ф у қ а р о л и к ж а м и я т и д е г а н д а , м у н о с а б а т л а р н и н г а л о ҳ и д а с о ҳ а с и а с о с а н , м у л к ч и л и к , б о з о р , о и л а , а х л о қ и й м у н о с а б а т л а р т у ш у н а б о ш л а н г а н д и . М а з к у р м у н о с а б а т л а р д а в л а т д а н м а ъ л у м м у с т а қ и л л и к г а э г а б ў л и ш и к е р а к э д и . Ш у м а ъ н о д а ф у қ а р о л и к ж а м и я т и н о ҳ а р б и й , х у с у с и й , у с т у в о р ж а м и я т я ъ н и р а с м и й т у з у л м а л а р д а н т а ш қ а р и у л а р б и р л а ш м а л а р и н и н г , м а н ф а а т л а р и н и а м а л г а о ш и р и ш , т о в а р и ш л а б ч и қ а р у в ч и л а р в а и с т е ъ м о л ч и л а р н и н г ў з а р о м у н о с а б а т л а р и с о ҳ а с и м а в ж у д б ў л г а н ж а м и я т ш у н д а й ж а м и я т с и ф а т и д а т а л қ и н э т и л а р д и . К ў р и б т у р и б м и з к и , б у е р д а с ў з д а в л а т н и н г ш а х с ф у қ а р о л и г и г а о д а м л а р н и н г х у с у с и й х а ё т и г а а р а л а ш м а с л и к х а қ и д а б о р м о к д а . Б у н д а э р к и н т а д б и р к о р л и к н и н г , т а ш а б б у с к о р л и к н и н г , у д д а б у р о н л и к н и н г а л о ҳ и д а м у х и т и к ў з д а т у т и л г а н . Б у е р д а д а в л а т ф а қ а т « Т у н г и к о р о в у л » , « Н а з о р а т ч и » , « Ҳ а к а м » л и к р о л и н и у й н а ш и к е р а к э д и . Ф у қ а р о л и к ж а м и я т и г ў ё т о р б о з о р м у н о с а б а т л а р и в а д а в л а т ҳ о к и м и я т и д а н ф а р к қ и л у в ч и ф а о л и я т и б о ш к а ш а к л л а р и н и н г ў з и г а х о с с и н о н и м и с и ф а т и д а т у ш у н и л а р д и . Ф у қ а р о л и к ж а м и я т и – б у э н г а в в а л о ҳ у с у с и й м у л к г а а с о с л а н г а н э х т и ё ж л а р т и з и м и ш у н и н г д е к , о и л а , т а б а қ а , д а в л а т т у з у м и , х у қ у қ , а ҳ л о к , б у р ч , м а д а н и я т , т а ъ л и м - т а р б и я , қ о н у н л а р в а у л а р д а н к е л и б ч и қ а д и г а н с у б ь е к т л а р н и н г ў з а р о ю р и д и к а л о қ а л а р и д а н и б о р а т . У л а р н и н г т а ъ б и р и ч а т а б и и й , « М а д а н и я т с и з » ҳ о л а т д а н о д а м л а р ф у қ а р о л и к ж а м и я т и г а к и р и б к е л и ш л а р и к е р а к э д и , з е р о а н а ш у ж а м и я т д а х у қ у қ и й м у н о с а б а т л а р ҳ а қ и қ а т г а а й л а н а д и . А й н и п а й т д а у , б у н д а й ж а м и я т ф а қ а т х о з и р г и з а м о н д у н ё с и д а б ў л и ш и м у м к и н л и г и н и т а ъ к и д л а р д и . Б о ш к а ч а а й т г а н д а , ф у қ а р о л и к ж а м и я т и , ё в в о й и л и к , к о л о к л и к , н о т а м а д д у н и й л и к г а қ а р ш и қ ў й и л а р д и . Ф у қ а р о л и к ж а м и я т и д а ҳ а р к и м н и н г ў з м а н ф а а т и ў з и у ч у н м а қ с а д б ў л и б , б о ш к а ҳ а м м а у л а р у ч у н ҳ е ч н а р с а э м а с . Л е к и н б о ш қ а л а р б и л а н м у н о с а б а т д а б ў л м а с д а н ў з м а қ с а д л а р и н и н г т ў л а ҳ а ж м и г а э р и ш а о л м а й д и . Ф у қ а р о л и к ж а м и я т и м а р к с и с т л а р э ъ т и б о р и д а н ҳ а м ч е т д а к о л м а д и . Ч у н о н ч и , М а р к с ў з и н и н г и л к а с а р л а р и д а о и л а н и , т а б а к а , с и н ф л а р н и , м у л к ч и л и к н и т а қ с и м о т н и т а ш к и л э т и ш н и б е л г и л а ш м а қ с а д и д а , у ш б у а т а м а н и т е з - т е з қ у л л а р д и . Ф у қ а р о л и к ж а м и я т и ҳ а қ и д а м а с а л а и н с о н х а ё т и н и н г э н г о қ и л о н а м а қ с а д в а м а қ с а д г а м у в о ф и к т у з у м и т а р з и д а қ ў й и л г а н д и . Ф у қ а р о л и к ж а м и я т и н и н г а л о м а т л а р и д а н г а п н и б о ш л а й м и з . У л а р м а з к у р ж а м и я т м а в ж у д л и г и н и н г у ч д а р а ж а с и - и к т и с о д и й - с и ё с и й в а м а ъ н а в и й д а р а ж а л а р и ж о й л а ш а д и . И ш л а б ч и қ а р у в ч и л а р к ў п ч и л и к б ў л м а с а д а у л а р ж а м и я т н и н г б и р қ и с м и б ў л и б к о л а в е р с а , ҳ а м м а и с т е ъ м о л ч и ҳ и с о б л а н а д и . М о д д и й в а м а ъ н а в и й н е ъ м а т л а р и с т е ъ м о л ч и с и ҳ и с о б л а н г а н ф у қ а р о т а н қ и с л и к б ў л м а г а н х о л а т д а г и н а ў з и н и н и с б а т а н ҳ о т и р ж а м ҳ и с қ и л а д и . А н а ш у н д а г и н а ж а м и я т в а д а в л а т б а р қ а р о р л и к г а э г а б ў л а д и . А г а р ф а қ а т д а в л а т ч и л и к н и н г р и в о ж и а с о с қ и л и б о л и н а д и г а н б ў л с а , ф у қ а р о л и к ж а м и я т и н и н г с и ё с и й т а в с и ф и ҳ а м х е ч ҳ а м т ў л и к б ў л м а й д и . Д е м о к р а т и я т а ъ с и р ч а н б ў л и ш и у ч у н ф у қ а р о л и к ж а м и я т и н и н г п л ю р а л и з м и к е р а к б ў л а д и . О м м а в и й а х б о р о т в о с и т а л а р и ф у қ а р о л и к ж а м и я т и с и ё с и й х а ё т и н и н г м у ҳ и м қ и с м и д и р . Ф у қ а р о л и к ж а м и я т и в а х у қ у қ и й д а в л а т з и д д и я т л а р д а н ҳ о л и э м а с . Ф у қ а р о л и к ж а м и я т и д а , ч а м а с и , б о ш к а ҳ а р қ а н д а й ж а м и я т д а г и д а н к ў п р о к к а м б а ғ а л л а р н и н г я н а д а к а м б а ғ а л , б о й л а р н и н г я н а д а б о й р о к б ў л и ш и у ч у н ш а р т - ш а р о и т л а р я р а т и л и ш и м у м к и н . Ш у н и н и н г у ч у н ҳ а м б у е р д а д а в л а т н и н г у з в а қ т и д а в а з и я т н и т у з а т и б т ў ғ и р л а б б о р и ш и ж у д а м у ҳ и м а ҳ а м и я т г а э г а . Л е к и н х о з и р н и н г ў з и д а ё к у ё к и б у м а м л а к а т н и н г ў з и г а х о с х у с у с и я т л а р и д а н к а т ъ и й н а з а р , х а р қ а н д а й ф у қ а р о л и к ж а м и я т и г а х о с б ў л г а н э н г у м у м и й г о я л а р в а т а м о й и л л а р н и к ў р с а т и ш м у м к и н . У л а р д а н б а ъ з и л а р и н и к у й и д а к е л т и р а м и з : 1 . И қ т и с о д и й э р к и н л и к , м у л к ш а к л л а р и н и н г х и л м а - х и л л и г и , б о з о р м у н о с а б а т л а р и . 2 . И н с о н в а ф у қ а р о н и н г т а б и и й х у қ у қ л а р и н и с ў з с и з э ъ т и р о ф э т и ш в а м у ҳ о ф а з а қ и л и ш . 3 . Ҳ о к и м и я т н и н г қ о н у н и й л и г и в а д е м о к р а т и к т а б и а т и . 4 . Қ о н у н в а о д и л с у д л о в о л д и д а б а р ч а н и н г т е н г л и г и , ш а х с н и н г и ш о н ч л и ю р и д и к х и м о я л а н г а н л и г и . 5 . Ҳ о к и м и я т л а р н и н г б ў л и н и ш и в а у л а р н и н г ў з а р о ҳ а м к о р л и к д а и ш л а ш и г а а с о с л а н г а н х у қ у қ и й д а в л а т . 6 . С и ё с и й в а м а ф к у р а в и й ф и к р л а р н и н г х и л м а - х и л л и г и , о ш к о р о м у х о л и ф а т н и н г м а в ж у д л и г и . 7 . С у з в а м а т б у о т э р к и н л и г и , о м м а в и й а х б о р о т в о с и т а л а р и н и н г м у с т а қ и л л и г и . 8 . Д а в л а т н и н г ф у қ а р о л а р х у с у с и й х а ё т и г а а р а л а ш м а с л и г и , у л а р н и н г ў з а р о м а ж б у р и я т л а р и в а м а с ъ у л и я т и . 9 . С и н ф и й т и н ч - т о т у в л и к , ш е р и к ч и л и к в а м и л л и й а ҳ и л л и к . 1 0 . О д а м л а р н и н г м у н о с и б х а ё т д а р а ж а с и н и т а ъ м и н л о в ч и т а ъ с и р ч а н и ж т и м о и й с и ё с а т . Ф у қ а р о л и к ж а м и я т и ш а ҳ с и й ҳ о к и м и я т р е ж и м и г а , ў з б о ш и м ч а л и к к а , с и н ф и й н а ф р а т г а , т о т а л и т а р и з м г а , о д а м л а р н и н г у с т и д а н з ў р а в о н л и к г а , қ о н у н , а х л о к , и н с о н п а р в а р л и к в а а д о л а т т а м о й и л л а р и н и ҳ а м м а ҳ у р м а т қ и л а д и г а н э р к и н , д е м о к р а т и к , х у қ у қ и й ц и в и л и з а ц и я л а ш г а н д а в л а т . Б у а р а л а ш и к т и с о д и ё т г а э г а б ў л г а н к ў п у к л а д л и р а к о б а т л и б о з о р ж а м и я т и , т а ш а б б у с к о р , т а д б и р к о р л и к , т у р л и и ж т и м о и й қ а т л а м л а р м а н ф а а т л а р и н и о қ и л о н а м у в о з а н а т и н и т а ъ м и н л о в ч и ж а м и я т д и р . Ф у қ а р о л и к ж а м и я т и д а ф у қ а р о л а р н и н г д а в л а т о л д и д а г и м а ж б у р и я т л а р и а с о с а н қ о н у н л а р г а и т о а т к о р л и к в а с о л и қ л а р н и т ў л а ш д а н г и н а и б о р а т қ и л и б к у й и л г а н б ў л а д и . Х У Л О С А Ф у қ а р о л и к ж а м и я т и д а в л а т б и л а н ў з а р о а л о қ а д а м а в ж у д б ў л а д и , р и в о ж т о п а д и в а ў з в а з и ф а с и н и б а ж а р а д и . У л а р н и н г м у н о с а б а т л а р и д а т ў қ н а ш у в л а р б ў л и ш и э ҳ т и м о л и б о р . Л е к и н ҳ а р қ а н д а й ҳ о л а т д а ҳ а м м а ҳ к а м а о р г а н л а р и в а у л а р н и н г а г е н т л а р и о д а м л а р н и н г ш а ҳ с и й х а ё т и г а а р а л а ш а о л м а й д и г а р ч и у л а р г а н а й р а н г и ш л а т а о л м а й д и л а р . Я н а б и р б о р т а ъ к и д л а м о к ч и м и з ; ф у қ а р о л и к ж а м и я т и в а х у қ у қ и й д а в л а т қ у т б л а р с и н г а р и б и р - б и р и г а қ а р а м а - қ а р ш и т у р м а й , у й г у н р а в и ш д а ў з а р о т а ъ с и р э т и ш л а р и к е р а к . А й н и п а й т д а , ф у қ а р о л и к ж а м и я т и в а х у қ у қ и й д а в л а т б и р - б и р и д а н а ж р а т и б о л и н г а н в а а й р и м х о л а т д а г и к и с м л а р э м а с , б а л к и у з а р о ч а м б а р ч а с б о ғ л и к т и з и м л а р д и р . З е р о , д а в л а т ж а м и я т н и т а ш к и л э т и ш ш а к л и в а ф а қ а т ж и л л а б ў л м а г а н д а ш у н и н г у ч у н ҳ а м у л а р а ж р а л м а с д и р . Ў з б е к и с т о н д а ф у қ а р о л и к ж а м и я т и н и н г в у ж у д г а к е л и ш и ҳ а л э т и л и ш и к ў п л а б о м и л л а р в а ш а р т - ш а р о и т л а р г а б о ғ л и к б ў л г а н а с о с и й в а у з о қ д а в о м э т у в ч и в а з и ф а д и р . Ш у л а р н и н г у ч у н ҳ а м Р е с п у б л и к а м и з П р е з и д е н т и О л и й М а ж л и с н и н г о л т и н ч и с е с с и я с и д а г и н у т қ и д а к у й и д а г и л а р н и т а ъ к и д л а ш н и з а р у р д е б т о п г а н л и г и б е ж и з э м а с : « Б и з ш у н и я х ш и б и л а м и з к и , з а р у р б а з а н и - с и ё с и й , и қ т и с о д и й , х у қ у қ б а з а н и я р а т м а й т у р и б , о д а м л а р н и н г т е г и ш л и д а р а ж а д а ш а к л л а н т и р м а й т у р и б , қ и с қ а д а в р и ч и д а б у м а қ с а д л а р г а э р и ш и ш н и н г и л о ж и й у к » . И н с о н н и н г т а б и и й х у қ у қ л а р и н и , ш а х с э р к и н л и г и н и , м у л к ч и л и к ш а к л л а р и н и н г ҳ и л м а - ҳ и л л и г и н и , х у қ у қ и й д а в л а т г о я л а р и н и , с и ё с и й ф и к р л а р ҳ и л м а - ҳ и л л и г и н и э ъ т и р о ф э т и ш , ҳ у с у с и й т а ш а б б у с н и р и в о ж л а н т и р и ш - ф у қ а р о л и к ж а м и я т и й у л и д а г и б и з н и н г д а с т л а б к и о д и м л а р и м и з м а н а ш у л а р д а н и б о р а т . Б у н д а н қ у й и д а г и м у ҳ и м х у л о с а к е л и б ч и к а д и к и ; ф у қ а р о л и к ж а м и я т и н и т а ъ л и м о т , г о я , ж а р а ё н с и ф а т и д а в а и н т и л и ш и м и з ю к с а к б ў л г а н , р е а л л и к с и ф а т и д а ф а р к л а й б и л и ш з а р у р . ФОЙДАЛАНИЛГАН АДАБИЁТЛАР РУЙХАТИ I. Раҳбарий адабиётлар I.1. Каримов   И.   А.   Ўзбекистон: миллий истиқлол, иқтисод, сиёсат, мафкура. Т. 1. – Т.: Ўзбекистон, 1996. – 364   б. I.2. Каримов   И.   А.   Бунёдкорлик йўлидан. Т. 4. – Т.: Ўзбекистон, 1996. – 394   б. Каримов   И.   А.   Янгича фикрлаш ва ишлаш – давр талаби. Т. 5. – Т.: Ўзбекистон, 1997. – 384 б. I.3. Каримов   И.   А.   Озод ва обод Ватан, эркин ва фаровон ҳаёт пировард мақсадимиз. Т. 8. – Т.: Ўзбекистон, 2000. – 525 б. I.4. Каримов   И.   А.   Биз танлаган йўл – демократик тараққиёт ва маърифий дунё билан ҳамкорлик йўли. Т. 11. – Т.: Ўзбекистон, 2003. – 320 I.5. Каримов И.А. Мамлакатимизда демократик ислохотларни янада чукурлаштириш ва фукоролик жамиятини ривожлантириш консепсияси. - Тошкент: Ўзбекистон, 2010.   II. Норматив-ҳуқуқий актлар II.1. Ўзбекистон Республикасининг Конституцияси. – Т.: Ўзбекистон, 2008. II.2. «Жамиятда ҳуқуқий маданиятни юксалтириш миллий дастури» // Ўзбекистон Республикаси Олий Мажлисининг ахборотномаси.– 1997.–№ 9. II.3. «Норматив-ҳуқуқий ҳужжатлар тўғрисида»ги қонун. « Халқ сўзи », 2002 йил 4 январь . II.4. «Ўзбекистон Республикаси Олий Мажлиси Сенати тўғрисида»ги Қонун. « Халқ сўзи », 283-284(3111-3112)- сон , 2002 йил 28 декабрь . II.5. «Ўзбекистон Республикаси Олий Мажлиси Қонунчилик палатаси тўғрисида»ги Қонун. « Халқ сўзи », 281-283(3109-3110)- сон , 2002 йил 2 7 декабрь. III. Асосий адабиётлар 3.1 . Давлат ва ҳуқуқ назарияси. Масъул муҳаррирлар Ҳ.Б.Бобоев, Ҳ.Т.Одилқориев -Т.: “Иқтисодиёт ва ҳуқуқ дунёси” нашриёт уйи, 2000. 3.2. Davlat va huquq nazariyasi. Mas’ul muharrirlar: H.B.Boboyev, H.T.Odilqoriyev. – T.: TDYI, 2005. 3.3. Саидов А., Тожихонов У. Давлат ва ҳуқуқ назарияси. I-жилд. Давлат назарияси. -Т.: Адолат, 2001. –336 б. 3.4. Саидов А., Тожихонов У. Давлат ва ҳуқуқ назарияси. II-жилд. Ҳуқуқ назарияси. -Т.: Адолат, 2001. –560 б. 3.5. Исломов З.М. Давлат ва ҳуқуқнинг умумназарий муаммолари: ҳуқуқни тушуниш, ҳуқуқий онг ва ҳуқуқ ижодкорлиги.Т.:ТДЮИ,2005. –187 б. 3.6. Исломов З.М. Ўзбекистон модернизациялаш ва демократик тараққиёт сари. – Т.: “Ўзбекистон” 2005. 262б. 3.7. Исломов З.М. Фуқаролик жамияти: кеча, бугун, эртага. –Т.: ТДЮИ, 2002, -87 б. 3.8. Исламов З.М. Проблемы власти: ее понимание, назначение, социальная ценность.-Т.: ТГЮИ, 2003. –244 с 3.9. Одилқориев Х. Конституция ва фуқаролик жамияти. –Т.: Шарқ, 2002.-320 б. 3.10. Григонис Э.П. Теория государства и права: Курс лекций.-СПб.: Питер, 2002. -320 с. IV. Қўшимча адабиётлар IV.1. Юридик энциклопедия //Таджиханов У. тахрири остида, Тошкент, «Шарқ» нашриёт-матбаа акциядорлик компанияси бош тахририяти, 2001. IV.2. Чиркин В.Е. «Конституционное право зарубежн ы х стран». Москва, «Юрист», 1994. V. WEB ресурслар V.1. http://lex.uz V.2. http://gov.uz V.3. http://pravo/uz