Bosh sahifa
Diplom ishlar
Kimyo
Tabiatdagi real jarayonlarni statistik fizika nazaryasi asosida tushuntirish
Tabiatdagi real jarayonlarni statistik fizika nazaryasi asosida tushuntirish
Yuklangan vaqt:
29.09.2019
Ko'chirishlar soni:
0
Hajmi:
1084.046875 KB
Ko'chirib olish
O'xshashlar
Aminopiridinlar asosida gossipolning yangi hosilalari sintezi
Polietilen asosida qiyin yonuvchan kompozitsiyalarni yaratish
Maktab kimyo kursida davriy qonun va D.I.Mendeleevning kimyoviy elementlar davriy sistemasini o’qitish metodikasi
Akademik litseylarda kimyo o’qitishni zamonaviy pedagogik texnologiyalar asosida takomillashtirish
Ikkilamchi, uchlamchi va to’rtlamchi aminlar asosida sintez reaksiyalarini o’rganish
![Rotator Rotator deb o’zaro bog’langan biri ikkinchisi atrofida aylanma harakat qiluvchi ikkita zarrachalar sistemasiga aytiladi (4-rasm) bunga ikki atomli molekulani (masalan, H 2 , O 2, va hakozo ) misol qilish mumkin. Bunday sistemaning holat funksiyasi va energiyasini toppish uchun markaziy simetrik maydonda zarachaning harakati masalasining natijalaridan foydalanish mumkin.Sistemani tashkil etgan zarrachalar orasidagi masofa o’zgarmas bo’lsa r = a = const, (2.3.15) rotatorning holat funksiyasi shar funksiyasi Y m l ( θ , φ ) =1 2 1( )! 2 ! 4 ( )!l l l m l l m 2 sin ( sin ) (cos ) m l m l im l m d e d (2.3.16) Yordamida to’la aniqlanadi. Rotatorning energiyasini aniqlash uchun esa quydagi Shryodinger tenglamasi ni yechish kerak ∇ r2 R(r) + [k2(r)− λ r2] R(r) = 0 (2.3.17) bu r = const bo’lganligi sababli (2.3.17) ning birinchi hadi nolga teng, R(r) ≠ 0 . Shuning uchun (2.3.17) dan k 2 (r) k 2 (r) = 2m 0 ħ 2 (E – U(r) ) = λ r 2 ≡ l ( l + 1 ) r 2 (2.3,18) hosil bo’ladi. U(r) = 0 deb hisoblash mumkin. U holda (2.3,18) formuladan 2 2 20 ( 1) ( 1) 2 2 l l l l l E m r J (2.3.19) kelib chiqadi. Bu yerda J = m 0 r 2 = m 0 a 2 - rotatorning inersiya moment. Demak, rotatorning energiyasi orbital kvant soni l ga qiymat berish bilan aniqlanib, uning inersiya moment J ga teskari](/data/documents/16ebffd9-147b-4a59-a4c0-eaa26e7ac42c/page-41.png)
![yig’indisi bilan bog’liq. Demak zaralar erkin harakat qilayotgan hajm idish hajmi V dan ularning hajmi ayirmasi bilan aniqlanadi, ya’ni V-b B (idial gaz uchun b B =0) Van-der-Vaals tenglamasidagi bosimga tuzatma a esa ( 2.8 2) dan ko’rinadiki, tortishish kuchlari bilan bog’liq. Bunda (Preal + a V2)= Pug ( 3.13 ) Desak, Preal = Pug− a V2 ( 3.14 ) Bunda a /V 2 tortishish kuchlari tufayli hosil bo’ladigan ichki bosim. Ana shu ichki bosim tufayli real gazning idish devoriga bosimi idi\eal gazning idish devoriga bosimidan shu ichki bosim a/V2 ga kam bo’ladi [( 178 ) ifodadan bu ravshan ko’rinib turibdi.] 2. Realgazuchun PV =RT { e'¿ (3.15) holat tenglamasi mavjud. Van-der-Vaals gazi uchun f ni aniqlang. Yechish. (179) tenglamani PV = RT (1+f+1 2f2+...) (3.16) Ko‘rinishda yozish mumkin. Bu (180) tenglamani virial koeffisiyentlar V, S orqali yozilgan tenglama B V = f,C V2= f2 2 (3.17) Demak, f= 1 V (b− α RT );C= 1 2(b− α RT ) 2 (3.18) Izoh. f ning ifodasi (178) holat tenglamasi (182) ga mos kelishini ta’kidlaymiz. 3. Gazmolekulalari](/data/documents/16ebffd9-147b-4a59-a4c0-eaa26e7ac42c/page-56.png)
![B(T)=1 2[∫ 0 α 4πr 2dr +∫ α b (1− e−βU ∘)4πr 2dr +∫ B ∞ 0]= ¿1 2 4π 3 α3+1 2 4π 3 (1−e−βU ∘)(b3−α3)=2π 3 (b3−e−βU ∘(b3−α3))Joul-Tomson effektini ko‘rsataylik: Holat tenglamasi ikkinchi virial koeffisiyent orqali PV ≈NkT (1+nB (T)) (3.22) ko‘rinishda yoziladi. Bundan V ni quyidagicha yozamiz: V= NkT P +NkTN VP B(T) (3.23) Bunda ikkinchi hadda NkT = PV deb qabul qilaylik. V= NkT P +NB (T) (3.24) Bundan ( ∂V ∂T)P = Nk P +N ∂V(T) ∂T (3.25) Joul-Tomson effekti ( ∂V ∂T)H = 1 CP[T( ∂V ∂T )P − V ] (3.26) (186)va (189) dan foydalanib, (190) ni yozamiz: ( ∂V ∂T )H =1 CP[ NkT P +NT ∂B ∂T − NkT P NB (T)]= ¿N CP[T( ∂B(T) ∂T )−B(T)] (3.27) V(T) ning o‘rniga uning ifodalarini qo‘yib. Joul-Tomson effekti aniqlanadi [ 15 ] . Guruhliintegral b3 ning keltirilmaydigan integrallar β1 va β2 orqali ifodasini aniqlang, bunda β1= 1 V∫d¯rf12(r), (3.28) β2= 1 2V∫d¯rf1d¯rf2d¯rf12f13f23 (3.29)](/data/documents/16ebffd9-147b-4a59-a4c0-eaa26e7ac42c/page-58.png)
![Buning uchun umumiy ifoda b1= 1 l!V∫...∫∑ (∏ ij fij) d⃗r1d⃗r2...d⃗rl b3= 1 6V ∭ (∏ ij fij) d⃗r1d⃗r2d⃗r3= = 1 6V ∭ [f12f13+f12f13+f13f23+f12f13f23+f31f21f31]d⃗r1d⃗r2d⃗r3 l=3 da A B Integrallar orasidagi A diagrammaga 3 dan (grafalar) hadlar bir xil qiymatni beradi. β1= 1 V∫ f12d⃗r1d⃗r2 Ekanligidan har bir had bunda d⃗r2 va d⃗r3 bo’ticha integrallanganda β12 va ular 3 ta bo’lgani uchun 3 β12 ifodaga teng. f12f13f23+f21f31⋅f32=2f12f13f23 Demak , b3= 1 6(3β12+2β2)= 1 2 β12+1 3 β2 , βk= 1 k!V∫...∫ ∑ k+1≥l≥j≥1 ∏ ij fijd⃗r1...d⃗rk+1 b va β orasidagi bog’lanishni avval (isbotsiz) keltirilgan. Avvalgi masaladagi inversiyatempraturasi Joul-Tomson iffektidagi inversiya tempraturasiga teng ekanligi isbot qilinsin. Buning uchun Joul-Tomson ifekti uchun ( ∂T ∂P)H =(T ∂B ∂T−B) ( 3.30 )111 322 3](/data/documents/16ebffd9-147b-4a59-a4c0-eaa26e7ac42c/page-59.png)
![Ti ∂B(T) ∂T |T=Ti−B(T1)=0( 3.31 ) Tenglamani qanoatlantiradi. Avvalgi masalada B=σ− a kT ( 3.32 ) ekanligi nazardatutib, ( 3. 31) tenglamani qayta yozamiz:[3.33] T1( a kT 12)− σ+ a kT i = a kT i − σ+ a kT i = 0 2a kT i =σ,T= 2a kσ XULOSA Real gaz klassik statistik nazariyasiga asoslanib quyidagi xulosalarga kelindi: 1. R eal gazlarni ehtimollar taqsimoti funksiyasiga asoslanib fundamental qonun iyat lari o‘rganildi . 2. Real gazlarni klassik statistik nazariya asosida tushuntiri ldi , ularni xarakterlaydigan kattaliklar (parametrlar) orasidagi asosiy munosabatlar topild i . 3. Makroskopik tizimning xossalarini tavsiflash aniqlandi . 4. Makroskopik tizimning xarakterlovchi kattaliklar orasidagimiqdoriy munosabatlarni aniqlash mumkinligi о‘rganildi.](/data/documents/16ebffd9-147b-4a59-a4c0-eaa26e7ac42c/page-60.png)
