Qo‘ng’ir va qizil suvo’tiar - Botanika - Dars ishlanmalar

Qo‘ng’ir va qizil suvo’tiar

Yuklangan vaqt:

11.03.2023

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

4512.943359375 KB

Ko'chirib olish

MAVZU: QO‘NG’IR VA QIZIL SUVO’TIAR I. Darsning maqsadi: a)Ta’limiy: O’quvchilarga qo’ng’ir va qizil dengiz suv o’tlari haqida tushunchalar berish b) Tarbiyaviy : O’quvchilarda ekologik ma’daniyatni rivojlantirish va estetik dunyo qarashni kengaytirish. O’zbekistonda uchramaydigan o’simliklar bilan tanishtirish. v) Rivojlantiruvchi: Mavzuga oid bilimlarni o’zlashtirish, o’z dunyo qarashlarini kengaytirish

II. DARS JIHOZLARI : darslik,internet ma’lumotlari, rasmli kartochkalar, shu mavzuga oid topshiriqlar. III. DARS METODI: taqqoslash metodi,test metodi, aqliy hujum metodi, savol-javob,video taqdimoti, amaliy metod,eksperiment metodlari ,blits-o’yin IV. KUTILAYOTGAN NATIJA: a) yangi pedtexnologiyalarni samaradorligini namoyish etish, fanga qiziqish uyg’otish b)dengiz suv o‘tlari haqida to’liq ma’lumot olish

V .Darsning borishi: (reja) 1.Tashkiliy qism a)salomlashish, b)davomatni aniqlash v)darsga tayyorgarlik ko’rish va dars rejasi 2.Uyga vazifani so’rab baholash: a)videorolikli so’rov b)og’zaki so’rov VI.Yangi mavzu bayoni: a)reja bo’yicha mavzuni tushintirish b)mavzuni mustahkamlash VII. a)Darsni mustahkamlash. b)O‘quvchilarni baholash, uyga vazifa berish .

DARS SHIYORI: MO‘JIZALARGA BOY ONA TABIAT!

Guruh xatosi Guruh bahosi To’g’ri javob Yakka baho Yakka xato Harakatlar ketma-ketligi Turkum Sinf Dunyo Bo’lim Tur Oila Jami xatolar soniO’simliklar sistematikasi ketma ketligini belgilang Blits- o’yin

Guruh xatosi Guruh bahosi To’g’ri javob Yakka baho Yakka xato Harakatlar ketma-ketligi 5 Turkum 3 Sinf 1 Dunyo 2 Bo’lim 6 Tur 4 Oila Jami xatolar soni Blits- o’yin

O‘tilgan mavzuni takrorlash: Mavzu: Ko’p hujayrali yashil suv o’tlar 1-topshiriq:videorolik orqali tushunchani bayon etish 2-topshiriq:quyidagi suvo‘tlarga ta’rif bering spirogira ulotriks xara kladofora

3-topshiriq: Test 1) Quyidagi belgilar qaysi suv o’ti uchun xarakterli ? “Chuchuk suvda yashaydi, ko’p hujayrali, xromatofori belbog’ shaklida bo’lib, xujayra markazida joylashgan” a) Xara b) Ulotriks s) Laminariya d) Xlomidomonada 2)Tuban o’simliklar tanasi qanday ataladi? a) tana b) qattana s) tallom d) b va s 3 ) Suvo’tlarning suv tagidagi narsalarga birikkan hujayrasi nima deb ataladi? a)Qartana b)Tallom s) Rizoid d) Xlomidomonada 4)Sholipoyalarda keng tarqalgan begona o’t? a)Xara b)Ulotriks s)Kladafora

3-topshiriq: Test javoblari 1) Quyidagi belgilar qaysi suv o’t uchun xarakterli ? “Chuchuk suvda yashaydi, ko’p hujayrali, xromatofori belbog’ shaklida bo’lib, xujayra markazida joylashgan” a) Xara b) Ulotriks s) Laminariya d) Xlomidomonada 2)Tuban o’simliklar tanasi qanday ataladi? a)tana b)qattana s)tallom d) b va s  3) Suvo’tlarning suv tagidagi narsalarga birikkan hujayrasi nima deb ataladi? a)Qartana b)Tallom s) Rizoid d) Xlomidomonada 4)Sholipoyalarda keng tarqalgan begona o’t? a)Xara b)Ulotriks s)Kladafora

ULVA Oziq ovqat sanoatida ishlatiladi.

QO’NG’IR VA QIZIL SUV O’TLAR Qo’ng’ir suvo’tlar xramatoforida xlorofil karotin, ksantofill va jigarrang fukoksantin pigmentlari bor . Qizil suvo’tlarda fikoeritin(qizil) pigmenti ham qo’shiladi.Ularning qizil pigmenti juda oz quyosh nurini tuta oladi,shuning uchun 100-200 m suv tubi ostida ham uchraydi. Ushbu suvo’tlar ko’p hujayrali, rizoidli suvo’tlardir .

Dengiz suv o’tlarining ko’payishi Qo’ng’ir va qizil suvo’tlar jinssiz,jinsli yo’llar bilan ko’payadi. Jinssiz ko’payish zoosporalar orqali amalga oshadi

QO’NG’IR SUV O’TLAR YAPON LAMINARIYASI qo’ng’ir suv o’ti bo’lib, bo’yi 6-12 metr , eni 10-75 sm. Tanasining yuqori qismi uzun tasmasimon, pastki qismi esa kalta silindrsimondir. Yapon laminariyasi Yapon dengizining shimoliy qismida, dengiz qirg’og’idan boshlab to 25-35 metr chuqurlikkacha bo’lgan va suvning doimo harakatlanib turadigan yerlari da o’sadi. Yapon laminariyasi tanasida ko’p miqdorda darmon dorilar shakar va boshqa moddalar to’planadi. Uni dengiz karami deb nomlashadi

Qizil suv o’tlar Porfira Filafora Nemalion Anfelsiya Delesseriya

PORFIRA

FILAFORA  Filaforadan agar-agar olinadi. Agar-agar oziq-ovqat sanoatida marmelad va muzqaymoq tayorlashda ko’p ishlatiladi.Bundan tashqari ,agar- agar laborotoriyalarda bakteriyalar va zamburug’lar kabi organizmlarni o’stirish uchun oziq sifatida ham qo’llaniladi.

NEMALION Qizil so‘vo‘tlar turkumiga kiradi va uning o‘ndan ortiq turlari bor. Rossiya hududida uning faqat bir turi uchraydi. Chuvalchangsimon nemalionni ko‘rib turibsiz. Nemaliondan oziq-ovqat sifatida foydalaniladi

ANFELSIYA Meditsinada, kosmetologiyada, farmatsevtika sanoatida, oziq-ovqat sanoatida ishlatiladi.

DELESSERIYA  D

Dengiz suvo’tlarining xalq xo’jaligidagi ahamiyati: Norvegiya, Islandiya, Shotlandiya, Irlandiya va Anglya kabi mamlakatlarda uy hayvonlari suvo’tlar bilan boqiladi. Sanoatda dengiz suv o’tlaridan yod va brom olinadi Qong’ir suvo’tlaridan turli taomlar tayorlanadi.Yana algin kislotasi ham olinib ,u to’qimachilik,qog’oz va plastmassa sanoatida ishlatiladi

Berilgan so’zlar qaysi suvo’tlarga tegishli: (chizma asosida ko’rsating) 1-Xlorella 2-Ulotriks 3-Xara Qo’ng’ir suvo’tlar 4-Laminariya 5-Spirogira Bir hujayrali yashil suvo’t 6-Kladofor 7-Porfira Ko’p hujayrali yashil suvo’t 8-Nemalian 9-Fillofora Qizil suvo’tlar 10-Xlamidomonada

Berilgan so’zlar qaysi suvo’tlarga tegishli: (chizma asosida ko’rsating) 1-Xlorella 2-Ulotriks 3-Xara Qo’ng’ir suvo’tlar 4-Laminariya 5-Spirogira Bir hujayrali yashil suvo’t 6-Kladofor 7- Porfira Ko’p hujayrali yashil suvo’t 8-Nemalian 9-Fillofora Qizil suvo’tlar 10-Xlamidomonada

Savol va topshiriqlar 1. Suvo’tlar qayerlarda uchraydi ? 2. Dengiz suv o’tlari chuchuk suv o’tlaridan nimasi bilan farq qiladi? 3. Dengiz suv o’tlari qanday qilib ko’payadi? 4. Qo’ng’ir va qizil rangda bo’lishiga sabab nima ? 5. Dengiz suv o’tlaridan xalq xo’jaligida qanday foydalaniladi? 6.Suvo’tlarni o’rgangan o’zbek olimi kim ?

Ulotriksning jinsiy ko’payishida 64 ta gameta hosil bo’lgan bo’lsa ,shu gametalarda n qancha zigota,qanch a ip hosil bo’ladi?L a m in a riy a n in g b o ’y i 8 m ,e n i 6 0 s m b o ’ls a y u z a s i q a n c h a g a te n g ? Masalalar

Nima sababdan STEAM yo’nalishi 1-Laminariya o’simligidan yapon milliy taomi sushi tayyorlash jarayoni o’rgatildi. {tehnalogiya} 2-Laminariya o’simligi yuzasini topish o’quvchilarga vazifa qilib berildi{matematika} 3-AKTdan foydalanildi 4-Geografiyaga oid ma’lumotlar berildi 5- Videorolik, test, sxema, suv o’tlar rasmlari o’quvchilarga taqdim etildi

Uyga vazifa: Mavzuni o’qib, beshta test tuzib kelish. Kitobda Yapon laminariyasini bo’yi va eni berilgan, yuzasini toping. Foydalanilgan adabiyotlar: 6-sinf biologiya darsligi, R.N.Babayeva “Botanika” kitobi, nambiolog.zn.uz; www.grandars.ru;

E ` T I B O R I N G I Z U C H U N R A H M A T ! ! !

O'xshashlar

Ra’nodoshlar oilasi mavzusiga 1 soatlik dars ishlanmasi

Bir va ikki urug‘pallali o‘simliklar

Qoqio’tdoshlar (Murakkabguldoshlar)

Eukariot hujayra. Sitoplazma

Ranodoshlar oilasi