Bir va ikki urug‘pallali o‘simliklar - Botanika - Dars ishlanmalar

Bir va ikki urug‘pallali o‘simliklar

Yuklangan vaqt:

01.10.2019

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

822.5 KB

Ko'chirib olish

Darsning mavzusi : Bir va ikki urug‘pallali o‘simliklar Darsning talimiy maqsadi : O‘quvchilarni bir va ikki urug‘pallali o‘simliklar urug‘ining tuzilishidagi o‘ziga xos xususiyatlari bilan tanishtirish. Darsning tarbiyaviy maqsadi : O‘quvchilarning ilmiy dunyoqarashini rivojlantirish, ekologik, gigiyenik tarbiya berish. Darsning rivojlantiriruvchi maqsadi : O`quvchilarning gulli o‘simliklar haqidagi bilimlari, urug‘ning o‘simlik va inson hayotidagi ahamiyati,tabiiy obyektlar bilan ishlash, ularni taqqoslash, darslik bilan ishlash ko‘nikma va malakalarini rivojlantirish. Darsning jihozlari : Quruq va ivitilgan loviya urug‘i va bug‘doy doni, ninalar, qo‘l lupasi, «Loviya urug‘ining tuzilishi va o‘sishi», «Bug‘doy urug‘ining tuzilishi va o‘sishi» jadvallari, bug‘doy donining modeli, laboratoriya jihozlari. Darsda qo`llaniladigan texnologiya : Interfaol metodlar . Asosiy tushuncha va tayanch bilimlar : urug‘ po‘sti, urug‘palla, murtak. Darsning borishi : 1. Tashkiliy qism : Salomlashish, davomatni aniqlash, kunning muhim yangiliklari. 2. O`tgan mavzuni mustahkamlash va o`quvchilar bilimini baholash. 1-topshiriq . Botanikadan mustaqil o‘quv-ish daftaridagi test savollariga javob bering. 1.Mevasidan oziq-ovqat sifatida foydalaniladigan o‘simliklarni aniqlang? A)Tariq B)Marmarak D)Alqor E)Zupturum 2.Mevasidan dori-darmon sifatida foydalaniladigan o‘simliklarni aniqlang? A)No‘xat B)Murch D)Marmarak E)Kashnich 3.Mevasidan ziravor sifatida foydalaniladigan o‘simlikni aniqlang? A)Bug‘doy B)Marmarak D)Alqor E)Qo‘noq 4.Mevasidan zeb-ziynat sifatida foydalaniladigan o‘simlikni aniqlang? A)Alqor B)Yersovun D)No‘xat E)Loviya 5.Qaysi o‘simlik yetilmasdan tupi bilan o‘rib olinadi? A)Zira B)Marmarak D)Alqor E)Bug‘doy

2-topshiriq .Jadvalning chap tomonidagi o‘simliklar orasidan chin va soxta meva o‘simliklarni aniqlab jadvalning o‘ ng tomoniga yozing. № O‘simlik nomi № O‘simlik nomi O‘simlik turi 1 O‘rik 9 Pomodor Chin mevali o‘simliklar 2 Shaftoli 10 Olcha 3 Olma 11 Malina 4 Terak 12 Gilos 5 Behi 13 Qulupnay Soxta mevali o‘simliklar 6 Olxo‘ri 14 Bodring 7 Qovoq 15 Bodom 8 Nok 16 Zarang 3-topshiriq .1-jadvaldagi o‘smliklarga tegishli meva turlarini aniqlab 2-jadvalga tegishli raqamlarni yozing. 1-jadval. № O‘simlik nomi № O‘simlik nomi № O‘simlik nomi № O‘simlik nomi 1 Olma 9 Pomidor 17 G‘o‘za 25 Karam 2 Karam 10 O‘rik 18 Ituzum 26 Makkajo‘xori 3 Bug‘doy 11 Bodom 19 Qovoq 27 Bodring 4 Loviya 12 Behi 20 Burchoq 28 Zarang 5 Uzum 13 Lola 21 Qayrag‘och 29 Zirako‘t 6 Shaftoli 14 Nok 22 Terak 30 Qoqio‘t 7 Tarvuz 15 Gilos 23 Yong‘oq 31 Olxo‘ri 8 Jag‘-jag‘ 16 Mosh 24 Rediska 32 Sholi 2

2-jadval. Meva turi O‘simlik raqami Meva turi O‘simlik raqami Meva turi O‘simlik raqami Danakli meva Dukkak meva Qo‘zoqcha meva Rezavor meva Ko‘sak meva Qo‘zoq meva Olma meva Don meva Qanotchali meva Qovoq meva Yong‘oq meva Uchma meva III.O‘quvchilar faoliyatini yangi mavzuni o‘rganishga qaratish, dars mavzusini maqsadi, borishi bilan tanishtirish. IV.Yangi mavzuni o‘rganish. Reja: 1.Ikki urug‘pallali o‘simliklar urug‘ining tuzilishi. 2.Bir urug‘pallali o‘simliklar urug‘ining tuzilishi. 3.Bir urug‘pallali va ikki urug‘pallali o‘simliklar urug‘ining tuzilishini taqqoslash. Ikki urug‘pallali o‘simliklarning urug‘ida ikkita urug‘palla va murtak joylashgan. Murtak ildizcha, poyacha va ikkita kichik bargchadan tashkil topgan.Shunday qilib, ikkita urug‘pallaga ega bo‘lgan o‘simliklar ikki urug‘pallali o‘simliklar deyiladi. O‘zbekistonda ikki urug‘pallali madaniy o‘simliklar orasida eng keng tarqalgani go‘za hisoblanadi.G‘o‘zaning chigiti (urug‘i) ustidan qalin yog‘ochsimon qobiq bilan o‘ralgan.Bu qobiq hujayralarida juda uzun tuklar, ya’ni tolalar joylashgan. Yog‘ochsimon qobiq ostida oq va yupqa po‘st, uning ostida esa qat-qat bo‘lib joylashgan urug‘palla va murtak o‘rnashgan. Ikki urug‘pallali o‘simliklar urug‘lari yer yuziga ikkita urug‘palla barg bilan chiqadi. 3

Bir urug‘pallali o‘simliklarning urug‘i ikki urug‘pallali o‘simliklarnikidan keskin farq qiladi. Bir urug‘pallali o‘simliklarning urug‘i bitta urug‘palla, burtakdagi boshlang‘ich ildiz, poyacha va kurtakchadan tashkil topgan.Ularga bug‘doy,arpa,suli,makkajo‘xori kabi o‘simliklar kiradi. Bir urug‘pallali o‘simliklarning urug‘i yer yuziga bitta urug‘palla barg bilan unib chiqadi. Yer yuzida eng ko‘p tarqalgan bir urug‘pallali o‘simliklardan biri bug‘doydir. Bug‘doyning urug‘i (doni) cho‘ziq shaklda.Uning sirti yupqa sariq po‘st bilan qoplangan. Bu po‘st qo‘shilib o‘sgan ikkita qobiqdan iborat. Tashqisi meva qobig‘i, ichkisi esa urug‘ po‘sti hisoblanadi. Bug‘doy, arpa, javdar, suli, sholi, makkajo‘xori kabi o‘simliklarning urug‘i don deb yuritiladi. Bug‘doy donining ichki tuzilishi ko‘rish uchun uni ivitib, so‘ngg uzunasiga (bo‘yiga) kesish kerak.Kesikda urug‘ning asosida joylashganmurtakni ko‘rish mumkin.Murtak boshlang‘ich ildizcha, poyacha va kurtakchadan iborat.Bug‘doyning bitta urug‘pallasi murtakni endospermadan ajratib turadi. Murtakdagi bu qismlarni oddiy ko‘z bilan ko‘rib bo‘lmaydi. Urug‘ning aksariyat qismi endosperma-oziq moddalar to‘plamini tashkil etuvchi hujayradan iborat. Shunday qilib murtagida bitta urug‘palla bo‘ladigan o‘simliklar bir urug‘pallali o‘simliklar deyiladi. 4Go’zaning chigitdan unib chiqishi.

V.Yangi mavzuni mustahkamlash uchun topshiriqlar. 1.Qanday o‘simliklar ikki urug‘pallali o‘simliklar deyiladi? 2.Loviya urugini tashqi tomoni nima bilan qoplangan va u qanday tuzilgan? 3.Loviya murtagi qanday qismlardan tashkil topgan? 4.Chigit po‘sti loviya urug‘i po‘stidan nimasi bilan farq qiladi? 5.Qanday o‘simliklar bir urug‘pallali o‘simliklar deyiladi? 6.Bir urug‘pallalilar urug‘ ikki urug‘pallalilar urug‘idan qanday farq qiladi? Topshriq. O‘zlashtirgan bilimlaringiz asosida quyidagi jadvallarni to‘ldiring. 1-jadval. Ikki urug‘pallali o‘simliklarning urug‘ining tuzilishi. Bir urug‘pallali o‘simliklarning urug‘ining tuzilishi. 5

2-jadval. Urug‘ning tarkibiy qismlari G‘o‘za Bug‘doy Urug‘ning po‘sti Urug‘palla Murtak Bir va ikki urug‘pallali o‘simliklarga misollar. 3-jadval. Bir urug‘pallalilar Ikki urug‘pallalilar VI. Uyga vazifa. Loviya va bug‘doy urug‘ini undirib, undagi farqlarni uy daftariga yozib kelish 6

O'xshashlar

Qo‘ng’ir va qizil suvo’tiar

Ko’payish xillari

Ranodoshlar oilasi

Eukariot hujayra. Sitoplazma

Infuzoriya tufelkasining yashash muhiti, tuzilishi, nafas olishi, ayirishi, ko'payishi va ta'sirlanishi