Kasb tanlash sirlari - Психология - Презентации

Kasb tanlash sirlari

Загружено в:

10.03.2024

Скачано:

0

Размер:

2128.1728515625 KB

KASB TANLASH SIRLARI

Kasb tanlash – har bir inson hayotidagi eng muhim tanlovlardan biri. Kasb – nafaqat daromad topish manbayi, balki umrning asosiy qismi sarflanadigan faoliyat hamdir.

Psixologik testlar O‘zingizda qaysi kasbga moyillik va qiziqish yuqori ekanini psixologik testlar orqali birlamchi bosqichda aniqlab olishingiz mumkin. Faqatgina bunda onlayn platformalarda duch kelgan testga emas, soha mutaxassislari ishlab chiqqan professional testlarga tayanish kerak. Shuni esda tutish kerakki, test natijalariga «hukm» deb qarash kerak emas. Ular faqatgina moyillik yo‘nalishini belgilab beradi.

Bilimlaringizni kengaytiring Turli kasbiy yo‘nalishlar, istiqbolli soha va mutaxassisliklar to‘g‘risida bilimlarni mustahkamlash kerak. Har yili o‘quvchilarni kasbga yo‘naltirish bo‘yicha kitoblar nashr qilib boriladi. Ularda hattoki maktab o‘quvchilariga tanish bo‘lmagan kasblar bilan ham tanishish mumkin. Ehtimol, ulardan biri sizning tanlovingiz bo‘lishi mumkin.

Kasblar bilan yaxshiroq tanishib chiqing Maktabni bitirish arafasida o‘spirin ko‘pincha kasblar haqida noto‘g‘ri tasavvurga ega bo‘ladi. Ular tanlagan kasblarining faqat ijobiy yoki aksincha salbiy jihatlarini ko‘rishadi. Bunda ota-onalar farzandlariga ko‘p narsalarni aniqlashtirishda yordam berishlari kerak.

9-sinfdan boshlab asta-sekin o‘zingiz tanlagan yo‘nalish bilan tanishish maqsadida institut va universitetlardagi «Ochiq eshiklar» kunlarida ishtirok etish maqsadga muvofiq.

Istaklarni tizimlashtiring Qog‘oz oling. O‘zingizni qiziqtirayotgan kasblarni vertikal ravishda va tanlanajak kasbdan nimani istashingizni gorizontal ravishda joylashtirib chiqing. Jadvalni iloji boricha batafsil to‘ldirish kerak. Tanlangan kasb sohasi va kishi undan nimalarni kutayotgani bir-biriga mos kelsa, «+», mos bo‘lmasa «-» ishoralarini qo‘yishingiz lozim. Bu o‘z istaklarini aniqlashtirishga yordam beradi va shu istakka mos kasb haqidagi tasavvurni aniqlashtiradi.

Amaliyot Qaysi kasbni tanlash haqida bir qarorga keldingiz, deylik. Endi o‘zingizni shu yo‘nalishda sinab ko‘rish kerak. Buning uchun turli o‘quv-guruhlari bo‘lgan ko‘plab ixtisoslashgan maktablar va kurslar mavjud bo‘lib, ular transport vositalari mexanikasidan tortib, tadbirkorlikkacha o‘zingizni sinab ko‘rish imkoniyatini beradi.

Zaxira aerodromi Asosiy tanlovdan tashqari, qo‘shimcha ravishda e'tiborga olinuvchi «zaxira» tanlov ham bo‘lishi kerak. Chunki hayotni oldindan prognozlashtirib bo‘lmaydi, unda har qanday holat ro‘y berishi mumkin. Tanlangan yo‘nalish bo‘yicha o‘qishga kira olmay qolgan taqdirda tushkunlikka tushmaslik, boshqa optimal variantlarni ham ko‘rib chiqish maqsadga muvofiq.

Qaror faqat mustaqil qabul qilinadi Ota-ona tomonidan beriladigan maslahatlar foydali, lekin ular yakuniy qaror bo‘lmasligi, yordamchi ta'sirga ega bo‘lishi maqsadga muvofiq. Yoki ona/ota o‘z yoshligida egallay olmagan, armon bo‘lib qolgan kasbga farzandini yo‘naltirishi ham noto‘g‘ri. Farzand – alohida shaxs va uning o‘z istaklari bor. Bu istaklar avvalroq armon bo‘lgan xohishlar uchun qurbon bo‘lmasligi kerak.

Oilaviy an'analarni davom ettirish majburiy emas Farzand onasi yoki otasining kasbini davom ettirmoqchi bo‘lsa, bu juda yaxshi. Lekin bunga uni majburlash noto‘g‘ri. Otaning shu kasbda o‘z baxti va muvaffaqiyatini topgani o‘g‘ilda ham xuddi shu ssenariy takrorlanadi degani emas. Inson yoqtirmagan ishi bilan butun hayot davomida shug‘ullansa, o‘zini baxsiz his qiladi.

Mustaqil O’zbekiston Respublikasida kadrlar tayyorlash milliy dasturini hayotga tadbiq qilish ko’p jixatdan o’quv-tarbiya ishlarini isloh qilish, o’quvchilar yosh xususiyatlarini bilish, har qaysi yoshdagi bolalar bilan olib boriladigan pedagogik, psixologik jarayonlar xususiyatlarini qanchalik yaxshi bilgan mutaxassislarga bog’liq.

Yuqorida sanalgan muammolarni xal qilishda kator gumanitar va maxsus fanlar yordam beradi. Pedagogik psixologiya, yosh psixologiyasi, muhandislik (injenerlik) psixologiyasi, maxsus fanlarni o’qitish metodikasi singari fanlar shular jumlasidandir. Kasb faoliyati bilan bog’liq bo’lgan har kanday masala uning kasb maxorati, texnikani kanchalik egallaganligi darajasi, kasbini sevishi darajasi bilan bog’liq.

Mehnat tarbiyasi bolalalikdan boshlanadi. Dastavval o’z- o’ziga xizmat qilish, undan so’ng, yasama o’yinchoqlarning ko’rishi. Keyin ota onalarga xo’jalik ishlarida yordam berish. Mehnat tarbiyasi maktabda mashg’ulotlarning ma’lum qoidalariga rioya qilishi, o’quv topshiriqlarni bajarishi. Mehnat darslarida undan sung, hunar texnika bilim yurtlarida va bevosita sanoatda elementlar ishlab chiqarish ishlarini amalga oshirish talab qilinadi

O’quvchi yoki ishchi ta’lim yoki ishlab chiqarish guruhiga formal tarzda kiritib qo’yiladi. Ammo u guruhda organik qism sifatida kiritilmaydi va o’quvchi o’zini guruhning teng huquqli a’zosi sifatida his qilmaydi. Guruhga yangi qo’shilgan o’quvchilarning umumiy ish uchun hyech qanday qadr- qimmatini va foydasini ko’rmaydi.

Ana shunday holatlarda mehnatdan begonalanish hodisasi yuz beradi. Shuning uchun guruh bunday o’quvchi yoki yosh ishchiga garaz bilan foydasiz odam sifatida karaydi. Bu psixologik jihatdan ishlamaslikning yuzaga kelishidagi asosiy sababidir. Mana shunday sharoitda "begonalashgan" odamlarda birgalikda ishlashdan qanoatlanishning bo’lishi mumkin emas

Bunday xolat "begonalashgan" o’quvchi yoki yosh ishchiga xursandchilikka qaraganda ko’proq dilsiyohlik keltiradi, yoqimsizlik esa mehnatga nisbatan nafrat uyg’otadi va u mehnat me’dasiga tekkan manfur odamga aylanadi. Guruh bilan munosabatda bo’lishda uning bilan birgalikda mehnat qilishda unga begonalarcha va g’araz bilan qarash "baxtsiz" shaxsning salbiy xislatlarini (ya’ni mehnatdan kochishni) rivojlantirish mumkin.

Mehnatkash shaxsning fakat ijobiy hislari muvaffaqiyatli ravishda tarkib topishi mumkin bo’lgan mehnat muhitiga o’quvchi deganda guruh bilan ushbu o’quvchi uchun umumiy manfaatlarni topishdek, ma’no tushuniladi

Agarda bunday umumiy manfaatlar yo’q bo’lsa, guruh a’zolari tomonidan ko’tarinki ruh bilan qabul qilinadigan vazifalar qo’yish orqali guruhdan bunday umumiy manfaatdorlikni yuzaga keltirish kerak, hyech bir istisnosiz guruh har bir a’zolarining qadr-qimmatini ijobiy sifatlarini va yutuqlarini ta’kidlab kursatish orqali guruhning umumiy ishi uchun har bir a’zosining ham foydali ekanini guruhga ko’rsatish lozim

Kasb-hunarga yo’naltirish bola tarbiyasining dastlabki bosqichlaridan, ular dunyoni tushuna boshlashining ilk qadamlaridan boshlash lozim. Bola bog’chaga borar ekan, undagi xususiyatlar, undagi o’ziga xosliklar tengqurlari bilan o’ynash jrayonida, tarbiyachi tashkil etadigan har xil guruhiy o’yinlar jarayonida va h.k. larda ko’rina boshlaydi.

Qobiliyatsiz inson bo’lmaydi, boladagi ushbu yashirin qobiliyatni ro’yobga chiqarish lozim. Bu esa avvalambor, oiladagi a’zolar, tarbiya maskanidagi tarbiyachilar yordamida amalga oshiriladi. Ma’lum bir sohaga bo’lgan qiziqishlarning uchquni ko’ringanda, ushbu uchqunni alanga oldirish lozim; ushbu sohaga chuqurroq qiziqtirish, sohaga aloqador bo’lgan kitoblar, qo’llanmalar, asbob-uskunalar olib berish, ushbu kasb to’g’risida, uning ahamiyati, jamiyatdagi o’rni, soha namoyondalari to’g’risida ham chuqurroq ma’lumotlar berib turish foydadan xoli bo’lmaydi

Ayni damda jamiyatimizda o’quvchi-yoshlarni kasb-hunarga yo’naltirish borasida ko’zga ko’rinarli ishlar amalga oshirilmoqda. Maktab o’quvchilarining kelgusida to’g’ri yo’lni tanlashlari, o’zlari xoxlagan kasb-hunar kollejlariga hujjat topshirishlari maqsadga muvofiq

Ularni kasb-hunarga yo’naltirish, qaysi sohaga qiziqishlarini aniqlash maqsadida umumta’lim maktablarining bitiruvchi sinf o’quvchilari bilan maktab amaliyotchi- psixologlari turli metodikalar o’tkazib, ularning qiziqishlarini aniqlab, ushbu soha bo’yicha yo’naltiradilar. Bu ishda, albatta, maktab amaliyotchi-psixologi o’z vazifasini astoydil bajarmog’i lozim.

E’TIBORINGIZ UCHUN RAHMAT

Похожие

O’spirinlik davrida o'quv faoliyati. O’spirinlarda kasb tanlash muammolari va yechimlar

Qobiliyat, nutq va kasb

Kasb psixologiyasining kelib chiqish tarixi

Filtr metaforasi va diqqat tadqiqoti diqqatning tanlash, saralash modellari sifatida

O’spirinlarda ijodiy faollikning o’sishi, dunyoqarashning shakllanishi