Neft va gaz konlarini ishlatish sistemalari va ularning tatbiq etish sharoitlari - Горное дело - Презентации

Neft va gaz konlarini ishlatish sistemalari va ularning tatbiq etish sharoitlari

Загружено в:

11.04.2023

Скачано:

0

Размер:

178.017578125 KB

NEFT VA GAZ KONLARINI ISHLATISH SISTEMALARI VA ULARNING TATBIQ ETISH SHAROITLARI

1 Fizik-kimyoviy metodlar 2 Issiqlik fizikasi metodlari 3Termokimyoviy metodlar 4 Aralashmalar yordamida neftni siqib chiqarish metodlari REJA:

Kimyoviy reagentlardan foydalanib suv bostirish. Bu yangi metodlar guruhi mahsuldor qatlamga quyuqlanishi 0,02-0,2% bo’lgan kimyoviy moddalarning suvli eritmasini haydashga asoslangan. Haydalayotgan eritmalar uyumdagi bo’shliqlarning umumiy hajmining 10-30% ni egallaydi va neftni siqib chiqaruvchi hoshiya hosil qiladi. So’ngra hoshiyani harakatga keltirish uchun qatlamga ishchi omil − suv yuboriladi

Polimerlarning suvli eritmalari yordamida neftni siqib chiqarish. Bu jarayonda poliakrilamid eritmasini qo’llash yaxshi natija beradi. Poliakrilamidni haydalayotgan suvga qo’shsa, uning qovushqoqligini orttiradi, qatlam neftining esa nisbiy qovushqoqligini kamaytiradi (μo=μn/μs). Bu suv va neft oralig’idagi bo’luvchi chegara (siqib chiqarish fronti) turg’unligini orttiradi, natijada suvning neftni siqib chiqarish xususiyati kuchayadi va uyumning to’liq hajmi ishga tushiriladi

Sirt-faol moddalarning (SFM) suvli eritmalari yordamida neftni siqib chiqarish. OP-10 tipidagi sirt-faol moddalar eritmalari ko’p qo’llaniladi. SFM ni haydalayotgan suvga qo’shish orqali uning yuvish xususiyatlari yaxshilanadi: neft bilan chegaradosh zonalardagi suv tarangligi pasayadi, chekka namlanish burchagi kamayadi va b. Bu metod uyumdagi qatlamlarning suvga to’yinganligi 15% gacha, neft qovushqoqligi 5-30 mPa·s, qatlam o’tkazuvchanligi 0,03-0,04 mkm

Mitsellyar eritmalar yordamida neftni siqib chiqarish. Bu metodda siqib chiqaruvchi omil sifatida qatlamga mitsellyar eritma haydaladi (uyumdagi bo’shliqning 10% ga yaqin hajmiga), uning ingichka hoshiyasi bufer suyuqlik – polimer eritmaning keng hoshiyasi ta’sirida siljiydi, keyingi hoshiya esa ishchi omil – suv yordamida harakatlanadi.

ISSIQLIK FIZIKASI METODLARI Qatlamga yer yuzasidan turib issiqlik (bug’ yoki qaynoq suv) yuborishga asoslangan metod.Neftni bug’ yordamida siqib chiqarish. Yuqori qovushqoqlikka – 40-50 mPa·s ega bo’lgan uyumlarni ishlatishga asoslangan metod bo’lib, oddiy suv bostirish metodidan foydalanib bo’lmaydigan hollarda qo’llaniladi. Sobiq Ittifoqda va O’zbekistonda qatlamga suv bostirish bilan birga bug’ ham yuborib ta’sir etish jarayoni nazariy jihatdan asoslangan. Qatlamga yuborilayotgan bug’ uyum bo’shlig’i hajmining 20-30% ni egallab, unda yuqori haroratli hoshiya hosil qiladi va qatlamga haydalayotgan suv bilan aralashadi. Ushbu metodni qo’llash natijasida neftni chiqarib olish koeffitsienti miqdori 0,4-0,6 va undan yuqoriroq bo’ladi.

Qaynoq suv yordamida neftni siqib chiqarish. Bu metod yuqori qovushqoqlikka ega bo’lagan neft uyumlarini ishlatishda, shuningdek, yuqori parafinli neft uyumlaridan neft chiqarib olish koeffitsientini oshirishda qo’llaniladi.Bu metodda ham neftni chiqarib olish koeffitsientini oshirishda qatlamga bug’ haydash metodida qayd qilingan omillardan foydalaniladi. Lekin qaynoq suv yordamida qatlamdan neftni siqib chiqarish metodi kam samarali bo’lib,qatlamni qizdirishga juda katta miqdorda suv haydashni talab qiladi. Qatlamning qizish zonasi neftni siqib chiqarish frontidan kechikkanligi sababli mahsuldor qatlamga undagi bo’shliq hajmidan 3-4 marta ko’p hajmdagi qaynoq suv haydaladi.

Termokimyoviy metodlar Mazkur metodlar qatlamga kislorod (havo) haydalganda uning qatlamdagi neft bilan reaktsiyaga kirishishi natijasida katta miqdorda issiqlik (qatlam ichra yonish) ajralib chiqishiga asoslangan. Bu metodlar quduq tubida neftning yonishi natijasida to’plangan issiqlikning qatlam ichiga siljishidan mahsuldor qatlamda issiqlik to’planishiga asoslanadi. Qatlamga haydalgan havo yonish zonasini qatlam ichra harakatlantiradi. Neft uyumlarini ishlatishda quyidagi metodlardan foydalaniladi:

1. To’g’ri yo’nalgan «quruq» yonish, havo haydaladigan quduq tubida neft yondiriladi va yonish zonasi haydalayotgan havo bilan aralashib, suyuqlik chiqarib olish qudug’i tomon siljiydi; 2. To’g’ri yo’nalgan nam yonish yoki o’rta nam yonish, bunda qatlamga ma’lum bir nisbatda havo va suv haydaladi. Natijada yonish fronti oldida qaynoq suv hoshiyasi hosil bo’ladi, ya’ni yonish fronti oldidagi zonaga issiqlik kirib keladi, bu o’z navbatida haydalayotgan havo sarfini keskin kamaytirgan holda neftni chiqarib olish koeffitsientining ortishiga olib keladi.

Aralashmalar yordamida neftni siqib chiqarish metodlari Bunday metodlar guruhiga qatlamdagi neft bilan unga haydalayotgan karbon ikki oksidi (CO2), suyultirilgan neft gazi (propan), boyitilgan metan gazi, yuqori bosimli quruq gazlar qo’shilishidan hosil bo’lgan aralashma ta’sirida neftni siqib chiqarilishi mansub. Qo’llaniladigan har bir metod ma’lum bir bosimdagi, tarkibdagi va fazoviy holatdagi neftni siqib chiqarishda samara berishi mumkin. Qatlam bosimi 20 MPa dan yuqori bo’lgan uyumlardan neftni yuqori bosimli quruq gaz bilan, 10-20 MPa bosimda – boyitilgan gaz bilan, 8-14 MPa bosimda – suyultirilgan gaz bilan siqib chiqarish samarali hisoblanadi

Похожие

Neft va gaz konlarini ishlatish texnologiyalari

Neft va gaz konlarini ishlash tizimlari

Neft va gaz konlarini izlash va qidirish asoslari

Neft konlarini ishlatish bosqichlarining umumiy tavsifi

O’zbekistonda neft va gaz sanoati