logo
  1. Главная страница
  2. Презентации
  3. Горное дело
  4. Karotaj stansiyalari 2

Karotaj stansiyalari 2

Загружено в:

05.02.2024

Скачано:

0

Размер:

6423.5712890625 KB
Скачать
Karotaj stansiyalari  Karotaj stansiyalari tadqiqot obyektiga qarab har xil rusumdagi avtomashinalarga o'rnatilishi mumkin. Masalan neft va gaz konlaridagi QGT tadqiqotlarini olib borishda kabel uzunligi 6000 m dan kam bo'lmasligi va diametri katta bo'lishi talab qilinadi. 100-rasmda Kamaz rusumli yuk avtomobiliga o'rnatilgan Kobra-M karotaj stansiyasi keltirilgan. Avtomobil kabinasidan tashqari 2 ta qismdan tashkil topgan bo'lib 1) operator bo'lmasi 2) karotaj kabel o'ralgan lebyodka (chig'ir) va boshqa apparaturalar o'rnatilgan bo'lmadan iborat.  Ma'dan konlaridagi QGT tadqiqotlarini olib borishga mo'ljallangan UAZ3909 avtomobiliga o'rnatilgan ixcham va qulayliklarga ega bo'lgan kompyuterlashtirilgan SKG-1 karotaj stansiyasi to'liq uzatilmali lebyodka va elektr uzatmali, bir tomirli zirxlangan karotaj kabeli diametri 6,0 mm, uzunligi 1000 metrdan iborat (101- rasm).  2-rasmda UAZ 3909 avtomobiliga o'rnatilgan SKG-1 Kobra-M karotaj stansiyasining orqa tomoni lebyodka va zondlar tasvirlangan. UAZ 3909 avtomobiliga o'rnatilgan SKG-1 Kobra-M karotaj stansiyasining operator bo'lmasida generator tasvirlangan bo'lib, u 220 volt elektr tokini ishlab chiqarib 212 operator bo'lmasidagi tarmoqdan tarqatiladi va uning yordamida karotaj tadqiqotlari o'tkaziladi. 1-rasm Kamaz-43114 avtomashinasiga o'rnatilgan KOBRA-M karotaj stantsiyasining yon va orqa tarafdan ko'rinishi. 2-rasm. UAZ-3909 avtomobiliga o'rnatilgan SKG-1 Kobra-M karotaj stansiyasi Analogli va raqamli karotaj stansiyalarining bevosita burg'i qudug'ida QGT o'tkazishga nisbatan xususiyatlari 3-rasm. Karotaj stansiyasi va uni o’tkazish sxemasi  3-rasmda kamaz avtomashinasiga o'rnatilgan Kobra-M karotaj stansiyasi bevosita karotaj tadqiqotlarini o'tqazish sxemasi va elementlari keltirilgan.  Gamma karotaj o'tkazish uchun mo'ljallangan SPR-38 asbobi tasvirlangan, qayd qilish nuqtasi yashil rang bilan tasvirlangan, ushbu nuqtadan birinchi belgi (metka)gacha bo'lgan masofa amaliyotda SPM (sena pervaya metka) deb yuritiladi. Karotaj kabeliga o’rnatilgan belgilar magnitli (zavodda ishlab chiqariladi) yoki qo'lda har 10 metrdan izolyatsiya lentasi qo'lda o'raladi. TOM (tochka nolevaya metka) - quduq usti sathi dan ragagacha bo'lgan masofani tashqil qiladi. SPM va TOM masofasini aniqligi karotaj tadqiqotlarida muhim ahamiyat kasb etadi. Sababi qayd qilingan diagrammalarning quduq kesimining aniq intervaliga 213 mos kelishi shart. Bularni QGT tadqiqotlarini o'tkazuvchi dasturga bevosita aniq o'lchab kiritilmasa ishlar sifatiga ta'sir ko'rsatadi.  4-rasmda karotaj stansiyasiga o'rnatilgan lebyodka (chig'ir) ko'rsatilgan, u asosan kabel o'ramidan iborat bo'lgan barabandir. Lebyodkaning kattaligi (diametri) kabel diametri va uzunligiga bog'liq. Ushbu rasmda 2000 m gacha bo'lgan uzunlikdagi kabel o'ramli (kondagi QGT o'tkazishda ishlatiladigan) lebyodka tasvirlangan.  4-rasmdagi: 1-lebyodka barabani. 2-raga kabelni lebyodkadan bir tekisda blok balans tomonga yo'naltirishga va bir tekisda o'rashga (yig'ishga) xizmat qiladi. 3- ragani kabel o'rami joylashishi bo'yicha ikki tarafga harakatlantiruvchi o'q tasvirlangan uning harakati operator kabinasidan turib boshqariladi. 4-kabel tugash joyi, poynak kabelni quduq zondiga ulash uchun xizmat qiladi. 4-rasm. Lebyodka va uning mexanizmlari. 1-baraban; 2- raga; 3-ragani yonaltiruvchi o’q; 4-kabel poynagi; 5- sanoq belgilari.  4-rasmda kabelga o'ralgan izolentalar ko'rsatilgan bular har 10 metrdan ko'k rangda, 50 lik sanoq metrlarda qora rangda, 100 m lik sanoqlarda esa qizil rangda qilib o'raladi. Bu bevosita karotaj o'tkazish dasturiga kiritiladi, misol uchun ragadan o'tayotgan oxirgi 10 metrlik sanoq qiymati yoki boshqa son qiymati bo'lishi mumkin.  5-rasmda lebyodka (chig'ir) yon tarafdan ko'rinishlari va uni harakatlantiruvchi qismi tasvirlangan. 5-rasm. Lebyodkani yon tarafdan ko'rinishi  6-rasmda neft va gaz konlaridagi QGT tadqiqotlarga o'tqazishda qo'llaniladigan lebyodkalar keltirilgan. Lebyodkalarning diametri juda katta bo'lib, sababi ularga maxsus talablar qo'yiladi kabel diametri bir necha zirxlangan qavatdan tashkil topib, ko'p tolali bo'ladi shuning hisobiga diametri ham yirik bo'ladi, qolaversa kompleks usullar qo'llanilganda quduqqa tushiriluvchi zondlarning og'irligi 1 tonna dan ortiq massani tashkil qilishi mumkin (lebyodkaning taranglik kuchi 3000 kg gacha bardoshli) buning uchun esa maxsus zirxlangan mustahkam diametri bo'lgan kabellar ishlatiladi. Qolaversa, Lebyodka kattaligining yana bir sababi neft gaz konlaridagi burg'i quduqlarining chuqurligi 5000-6000 metrgacha yetadi. (lebyodkadagi kabel o'rami uzunligi 10000 m ni tashkil qiladi. Lebyodka harakatlanishi uchun esa uch fazali 380 V, chastotasi 50±1 Gts tok ta'minoti zarur.  6a, b – rasmlarda blok balans (muvozanat blog)lar tasvirlangan. Sariq rangli g'ildirak asbob ulangan kabel quduqqa tushganda va tepaga ko'tarilayotgan vaqtda aylanadi. Blok balans doimo burg'i qudug'ining og'ziga quduq markaziga kabel yo'naladigan qilib o'rnatiladi. Ularning diametri va o'lchami har xil bo'lishi mumkin. Karotaj tadqiqotlarida blok balanslar aylanishlar soni bevosita kabelning qancha chuqurlikka tushib borganligini qayd qilishda ham muhim sanaladi. 6-rasm. Katta diametrli lebyodkalar Blok balanslar  8a, b-rasmlarda ham blok balanslar keltrilgan, 8 a-rasmda ZIL-131 avtomashinasiga o'rnatilgan karotaj stansiyasida kabelga ulangan SPR-38 quduq asbobi blok balansga osilgan holatda gamma karotaj usulini o'tkazishga shay holatda burg'i qudug'i og'zida (o'zi yurar burg'ilash qurilmasi oldida) turganligini keltirilgan. Quduq asboblari nomining oxirida keluvchi 38, 50, 60 raqamlari har doim quduq asbobi (zond)ning diametrini anglatadi.  9a-rasmda ragani kabel o'rami bo'yicha harakatlantiruvchi mexanizm tasvirlangan. Qizil rangli strelkalar yo'nalishi bo'ylab raga gorizontal yo'nalishda harakatlanadi.  9b-rasmda Kamaz avtomashinasiga o'rnatilgan «Kobra-M» karotaj stansiyasining operator bo'lmasida joylashgan tezlik boshqarish mexanizmi 1- richagi; 2-lebyodka aylanish tezligini oshirish pedali. Bu mexanizm lebyodkaning aylantirish tezligini boshqaradi. Misol uchun karotaj o'tkazishda qayd qilish tezligi soatiga 1000 m/soat tezlik bilan ko'tarishi yoki ma'lum bir ma'danli intervallarda tog' jinslarining petrofizik xususiyatlarini past tezlik bilan qayd qilishda ushbu boshqaruv mexanimzmi orqali ishlar bajariladi.  Mexanizm ikkita tezlikda ishlaydi, 1-tezlanishda 100 - 600 m/soatgacha qayd qiladi. 2 – tezlanishda 600 - 1500 m/soatgacha tezlik bilan qayd qiladi. Odatda ma'danli yoki mahsuldor gorizontlarni past tezliklarda qayd qilish lozim. 10–rasm. Lebyodkaning sxematik kesimi  11-rasmda operator bo'lmasi(xonasi) tasvirlangan operator bo'lmasida avtomashina uzunligiga ko'ndalang ravishda joylashgan katta deraza oynasi 218 bo'ladi, bu oynadan stansiyaning orqa qismidagi lebyodka bo'lmasi bemalol ko'rinib turadi. Ushbu o'rindiqda o'tirgan holda QGT operatori karotajni motorist yordamida o'tkazadi. 11-rasm. Operator bo'lmasining ko’rinishi 12-rasm. UGI qurilmasi  Operator bo'lmasida EHM va boshqa boshqaruv qurilmalari joylashgan. Karotajni boshlashdan oldin motorist zondni burg'i qudug'iga tushiradi va operator bo'lmasiga kelib asbobni quduqqa tushirib ko'taruvchi tezlik mexanizmini boshqaradi. Operator esa EHMda karotaj tadqiqotlarini o'tkazadi va boshqa jarayonlarni nazorat qiladi. Bundan tashqari operator bo'lmasida konditsioner o'rnatilgan bo'lib, havo haroratini bir xil me'yorda ushlab turish uchun xizmat qiladi, havo haroratining keskin isib ketishi yoki sovib ketishi natijasida ba’zi bir karotaj o'tkazuvchi stansiyalardagi asbob uskunalari va uning dasturida turli xil nosozliklar kelib chiqishi mumkin.  UGI - (ustroystvo dlya geofizicheskix izmereniy) karotaj stansiyasida muhim vazifalardan birini bajaruvchi geofizik o'lchovlar uchun qurilma (12– rasmda keltirilgan ko'rinishda bo'ladi.)  UGI – ichki tuzilish platasida har bir usulni o'tkazish uchun alohida kanallar sxemasi mavjud. UGI ning vazifasi quduqda harkatlanayotgan asboblar qayd qilayotgan impulsli signallarni raqamli ko'rinishga o'tqazib uni EHMga yetkazib berishdan iborat.  Burg'i quduq asbobini (zondni) yer ustida o'rnagilgan o'lchash na qayd qilish apparaturalari (karotaj stantsiyasi)ga ulash uchun karotaj kabellar qo'llaniladi.  Ishlatish sharoitlariga ko'ra karotaj kabellari quyidagi xususiyatlarga ega bo'lishi kerak • 1. Yetarli mustahkam bo'lishi. (Uzilish kuchi). • 2. Yuqori haroratga va bosimga chidaydigan izolyatsiyasi bo'lishi lozim. • 3. Tok o'tkazuvchi simlarning elektr qarshiligi past bo'lishi kerak.  Buning uchun ishlatish sharoitlariga ko'ra quduqlardagi geofizik tadqiqotlarda turli xil karotaj kabellari qo'llaniladi (9.18a va b - rasm). Hozirgi kunda burg'i quduqlardagi geofizik tadqiqot ishlarida KTSH- 0,3, KTSH-2, KTSH-4, KTO-1, KGO-2, KOBD-6, KOBDF-6, KSB- 8; KTBD-6 va boshqa karotaj kabellari qo'llaniladi (ko'rsatilgan raqamlar shu kabelning uzilish kuchini ko’rsatadi).  Belgilovchi ifodalar kabelning tasnifini ko’rsatadi: Birinchi xarf “K” - karotaj, ikkinchi harf tok o'tkazuvchi simlarning soni - “O” - bir P-simli ikki simli, T- uch simli, S - yetti simli, Uchinchi harf kabelning izolyatsiya qatlamini ko'rsatadi: SH - shlangli, O - o'ramali, B - po'latli. D - ikki po'latli qatlam bilan qoplangan, F - ftoroplastli, ya'ni kabel simlari ftorplastli izolyatsiya bilan qoplangan, N - neftga chidamli, T - haroratga chidamli. 13-rasm. KTISH va KTO kabellari 14-rasm. KOBD va KSB kabellari  Kabellarning tok o'tkazuvchi tolalari 3 sinfi misli mayin yoki qalay bilan qoplangan sim, alohida ajratib polietilen bilan qoplangan sim, polimerdan yoki ftorpolimer tuzilishli. Maksimal haroratga bog'liq sharoitlarda qo'llaniladi. Simdan yasalgan zirhlangan kabel ko'rsatilgan ikkita o'ramimiz yuqori mustahkam po'latdan qilingan rux bilan qoplangan sim.  Qo'llanilish sohalari  Kabel og'zi salnik orqali zichlangan quduqlarda qo'llaniladi. Ishlab chiqarishda gidrodinamik tekshirishlar va fontanli va suv haydovchi quduqlar suvli va gaz quduqlarida qo'llaniladi. 15-rasm. Zirhli yuk ko'taruvchi bir tolali 4,00 mmli KGL 1 x 0,35-10-150 (- 200) geofizik kabeli  Kabel uchta toko'tqazuvchi toladan tashkil topgan, bu kabellarning 3 sinfi misdan yumshoq yoki qalayli sim, izolyatsiyalangan polietilenli, polimerli propilen yoki ftorpolimerli turlari bo'lib, maksimal harorat bilan bog'liq sharoitlarda qo'llaniladi. Zirhlangan kabel sim o'rami ustma – ust qavatli yuqori mustahkam po'latdan qilingan ruxli simlardan iborat. Kabel ustki qismi salnik orqali zichlangan quduqlarda ishlatish uchun qo'llaniladi. 16-rasm. Yuk ko'taruvchi zirhlangan uch tolali 8,40 mmli KGL 3 x 0,50-40- 90 (-150, -200) geofizik kabeli

Похожие

Akustik Karotaj
Karotaj stansiyalar
Gamma-karotaj va gamma-gamma-karotaj
Gazli vageokimyoviy karotaj
Neytronli karotaj usullar