Ingliz tili darslarida zamonaviy pedtexnologiyalarni qo’llash samaradorligini oshirish metodi va vositalari - Английский язык - Презентации

Ingliz tili darslarida zamonaviy pedtexnologiyalarni qo’llash samaradorligini oshirish metodi va vositalari

Загружено в:

23.09.2019

Скачано:

0

Размер:

1594.1435546875 KB

Ingliz tili darslarida zamonaviy pedtexnologiyalarni qo’llash samaradorligini oshirish metodi va vositalari

Interfaol metod Ta’lim jarayonida o’quvchilar hamda o’qituvchi o’rtasidagi faollikni oshirish orqali o’quvchilarning bilimlarni o’zlashtirishini faollashtirish, shaxsiy sifatlarini rivojlantirishga xizmat qiladi. “ Interaktiv” (interfaol)-inglizcha so’z bo’lib, “interact”- “inter”-bu o’zaro, “act”-bu “harakat qilmoq” ma’nosini anglatadi. Umumlashtirganda esa “Interaktiv” (interfaol) –“o’zaro harakat qilmoq” ma’nosini anglatadi.

Interfaol ta’limning asosiy mezonlari:  norasmiy bahs-munozaralar o’tkazish,  o’quv materialini erkin bayon etish va ifodalash imkoniyati,  ma’ruzalar soni kamligi, lekin  seminarlar soni ko’pligi,  o’quvchilar tashabbus ko’rsatishlariga imkoniyatlar yaratilishi,  kichik guruh,  katta guruh,  sinf jamoasi bo’lib ishlash uchun topshiriqlar berish,  yozma ishlar bajarish va boshqa metodlardan iborat bo’lib, ular ta’lim-tarbiyaviy ishlar samaradorligini oshirishda o’ziga xos ahamiyatga ega.

Interfaol mashg`ulot samaradorligi omillari xususida Hozirda ta’lim metodlarini takomillashtirish sohasidagi asosiy yo’nalishlardan biri interfaol ta’lim va tarbiya usullarini joriy qilishdan iborat. Interfaol usullarni qo’llash natijasida o’quvchilarning mustaqil fikrlash, tahlil qilish, xulosalar chiqarish, o’z fikrini bayon qilish, uniasoslagan holda himoya qila bilish, sog`lom muloqot, munozara, bahs olib borish ko’nikmalari shakllanib, rivojlanib boradi.

Amerikalik psixolog va pedagog B.Blum bilish va emostional sohalardagi pedagogik maqsadlarning taksonomiyasini yaratgan. Uni Blum taksonomiyasi deb nomlanadi. (Taksonomiya-borliqning murakkab tuzilgan sohalarini tasniflash va sistemalashtirish nazariyasi). Unga ko’ra tafakkurning rivojlanishini bilish, tushunish, qo’llash, tahlil, umumlashtirish, baholash darajalarida bo’ladi. Bular quyidagi belgilar hamda har bir darajaga muvofiq fe’llar namunalari bilan ham ifodalanadi, jumladan:

Dastlabki tafakkur darajasi bo’lib, bunda o’quvchi atamalarni aytaoladi, aniq qoidalar, tushunchalar, faktlar va shu kabilarni biladi. Bu tafakkurdarajasiga muvofiq fe’llar namunalari: qaytara bilish, mustahkamlay olish,axborotni yetkaza olish, aytib bera olish, yozish, ifodalay olish, farqlash, taniyolish, gapirib berish, takrorlash kabilardan iboratdir. Bilish

Tushunish Tushunish darajasidagi tafakkurga ega bo’lganda esa, o’quvchi faktlar,qoidalar, sxema, jadvallarni tushunadi.Mavjud ma’lumotlar asosida kelgusioqibatlarni taxminiy tafsiflay oladi. Bu tafakkur darajasiga muvofiqfe’llar namunalari: asoslash, almashtirish, yaqqollashtirish, belgilash,tushuntirish, tarjima qilish, qayta tuzish, yoritib berish, sharhlash,oydinlashtirishni talab etadi.

Qo’llash Qo’llash darajasidagi tafakkurda o’quvchi olgan bilimlaridan faqatan’anaviy emas, noa’nanaviy holatlarda ham foydalana oladi va ularni to’g`ri qo’llaydi. Bu tafakkur darajasiga muvofiq fe’llar namunalari: joriy qilish,hisoblab chiqish, namoyish qilish, foydalanish, o’rgatish, aniqlash, amalgaoshirish, hisob-kitob qilish, tatbiq qilish, hal etishni namoyon qiladi.

Tahlil Bu tafakkur darajasiga muvofiq fe’llar namunalari: keltirib chiqarish, ajratish, tabaqalashtirish, tasniflash, taxmin qilish,bashorat qilish, yoyish, taqsimlash, tekshirish, guruhlashdir.Tahlil darajasidagi tafakkurda o’quvchi yaxlitning qismlarini va ularo’rtasidagi o’zaro bog`liqliklarni ajrata oladi, fikrlash mantiqidagi xatolarni ko’radi, faktlar va oqibatlar orasidagi farqlarni ajratadi, ma’lumotlarning ahamiyatini baholaydi.

Umumlashtirish Umumlashtirish darajasidagi tafakkurda o’quvchi ijodiy ish bajaradi, biror tajriba o’tkazish rejasini tuzadi, bir nechta sohalardagi bilimlardan foydalanadi. Ma’lumotni yangilik yaratish uchun ijodiy qayta ishlaydi. Butafakkur darajasiga muvofiq fe’llar namunalari: yangilik yaratish, umumlashtirish, birlashtirish, rejalashtirish, ishlab chiqish, tizimlashtirish, kombinastiyalashtirish, yaratish, tuzish, loyihalashdan iboratdir.

Baholash Baholash darajasidagi tafakkurda o’quvchi mezonlarni ajrata oladi, ularga rioya qila oladi, mezonlarning xilma-xilligini ko’radi, xulosalarning mavjud ma’lumotlarga mosligini baholaydi, faktlar va baholovchi fikrlar orasidagi farqlarni ajratadi. Bu tafakkur darajasiga muvofiq fe’llar namunalari: tashxislash, isbotlash, o’lchash, nazorat qilish, asoslash, ma’qullash, baholash,tekshirish, solishtirish, qiyoslash.

An’anaviy hamda Interfaol dars orasidagi farqlar 1. O’quv rejadagi fanlarni o’qitishda qaysi mavzular bo’yicha interfaol darslar tashkil qilish maqsadga muvofiqligini hisobga olish zarur. Bunda birmavzu bo’yicha mashg`ulotning maqsadiga to’liq erishishni ta’minlaydigan interfaol yoki an’anaviy mashg`ulot turlaridan foydalanish ko’zda tutiladi. 2. Interfaol mashg`ulotning samarali bo’lishi uchun o’quvchilar yangimashg`ulotdan oldin uning mavzusi bo’yicha asosiy tushunchalarni va dastlabki ma’lumotlarni bilishlarini ta’minlash zarur. 3. Interfaol mashg`ulotda o’quvchilarning mustaqil ishlashlari uchun an’anaviy mashg`ulotga nisbatan ko’p vaqt sarflanishini hisobga olish zarur.

Interfaol mashg`ulotlarni amalda qo’llash bo’yicha ayrim tajribalarni o’rganish asosida bu mashg`ulotlarning sifat va samaradorligini oshirishga ta’sir etuvchi omillarni ko’rsatishimiz mumkin. Ularni shartli ravishda tashkiliy-pedagogik, ilmiy–metodik hamda o’qituvchiga, o’quvchilarga, ta’lim vositalariga bog`liq omillar deb atash mumkin. Ular o’z mohiyatiga ko’ra ijobiy yoki salbiy ta’sir ko’rsatishini nazarda tutishimiz lozim.

Tashkiliy-pedagogik omillarga quyidagilar kiradi: 1.O’qituvchilardan interfaol mashg`ulotlar olib boruvchi trenerlar guruhini tayyorlash; 2.O’qituvchilarga interfaol usullarni o’rgatishni tashkil qilish; 3.O’quv xonasida interfaol mashg`ulot uchun zarur sharoitlarni yaratish; 4. Ma’ruzachining hamda ishtirokchilarning ish joyi qulay bo’lishini ta’minlash; 5.Sanitariya-gigiyena me’yorlari buzilishining oldini olish; 6.Xavfsizlik qoidalariga rioya qilishni ta’minlash; 7.Davomatni va intizomni saqlash; 8.Nazorat olib borishni tashkil qilish va boshqalar.

Ilmiy-metodik omillarga quyidagilar kiradi: 1. DTS talablarining bajarilishini hamda darsdan ko’zda tutilgan maqsadga to’liq erishishni ta’minlash uchun maqsadga muvofiq bo’lgan interfaolusullarni to’g`ri tanlash; 2. Interfaol mashg`ulot ishlanmasini sifatli tayyorlash; 3. Interfaol mashg`ulotning har bir elementi o’rganilayotgan mavzu bilanbog`liq bo’lishini ta’minlash; 4. Mashg`ulotlar mavzusi va mazmunini so’nggi ilmiy-nazariy ma’lumotlarasosida belgilash; 5. O’quvchilarning tayyorgarlik darajasini oldindan aniqlash va shunga mosdarajadagi interfaol mashg`ulotlarni o’tkazish; 6. Interfaol mashg`ulot uchun yetarlicha vaqt ajrata bilish va boshqalar.

Interfaol mashg`ulotlar o’ziga xos tashkiliy tuzilishga ega bo’lib, unitashkil qilish va olib borish bo’yicha faoliyat turlari alohida ajratilgan va harbiri bo’yicha alohida vazifalar belgilangan. Bunda bir mashg`ulot jarayonida mashg`ulotni olib boruvchi bir vaqtda ushbu vazifalarni bajarishi ko’zda tutiladi. Shu bilan birga bir mashg`ulotni ikki yoki uch pedagog yoki yordamchilar birgalikda olib borishi ham qo’llaniladi. Ular bajaradigan vazifalariga ko’ra quyidagicha nomlanadilar:

1. Moderator – ta’lim mazmunini yaratuvchi, modullarini ishlab chiquvchi. 2. Trener – o’quvchilarning ko’nikmalarini rivojlantiruvchi mashqlar o’tkazuvchi maxsus tayyorgarlikdan o’tgan mutaxassis. 3. Tyutor – masofadan o’qitish dasturlarini yaratuvchisi va bajarilishini ta’minlovchi. 4. Fasilitator – darsda ko’makchi, yo’naltiruvchi, jarayonga javob bermaydi, xulosa chiqarmaydi. 5. Mentor – ustoz, o’rgatuvchi (yakka va guruhli tartibda).Ular bajaradigan vazifalariga ko’ra quyidagicha nomlanadilar:

Foydalanilgan adabiyotlar ro’yxati: 1. В.П. Беспалько. “Педагогика и прогрессивные технологии обучения”. Москва, 1995. 2.Фарберман Б.Л. “Передовые педагогические технологии”. Ташкент, ФАН, 2000. 3. Ziyomuhammedov, Sh. Abdullayeva “Ilg’or pedagogik texnologiya: Nazariya va amaliyot” Toshkent, 4.X. Rashidov, X. Xabib, G. Yeldasheva, A. Zakirov “Kasbiy pedagogika” blokini o’qitish metodikasi. Toshkent, 2007, B-199.

E'TIBORINGIZ UCHUN RAHMAT!!!

Похожие

Ingliz va o’zbek tilida fonetik stilistik metodlar va frazeologizmni uslubiy qo’llash

Baho kategoriyasining ingliz va o`zbek tillarida ifodalanishi

So’roq gaplarning funksional semantik xususiyatlari

“Need” so’zining ko’p ma’nolilik xususiyatlari

Ingliz va o`zbek tillarida so`zlarni bo`g`inga bo`linish qoidalari va bo`g`in hosil bo`lishi muammolari