Xalqaro huquqning asosiy prinsiplari - Юриспруденция - Презентации

Xalqaro huquqning asosiy prinsiplari

Загружено в:

14.03.2024

Скачано:

0

Размер:

151.8212890625 KB

Xalqaro huquqning asosiy prinsiplari

Reja:  1 . Xalqaro huquq prinsiplari tushunchasi.  2. Davlatlaming suveren tengligi prinsipi.  3. Zo’ravonlik tahdididan yoki xalqaro munosabatlarda uni qo‘llashdan o‘zini tiyish prinsipi.  4. Ushbu prinsiplar obyektlari.  5. Xalqaro hujjatlarda prinsiplar aksi .

Xalqaro huquq prinsiplari tushunchasi Xalqaro huquqning asosiy prinsiplari - xalqaro munosabatlar subyektlarining xalqaro hayotdagi to ‘plangan eng muhim masalalarga oid ifodalangan hamda umumlashtirilgan, umume’tirof etilgan yurish-turish normalaridir. Xalqaro huquqning tarmoqqa oid prinsiplari xalqaro huquqning aniq bir tarmog‘i uchun o ‘ziga xoslikdadir. Xalqaro huquqning asosiy prinsiplari - bu umumiy xalqaro huquqda mustahkamlangan o ‘ta muhim, “ o ‘zak” xalqaro-huquqiy norma hisoblanadi.

“ Xalqaro huquqning umume’tirof etilgan prinsiplari ” atamasi tarmoq va asosiy prinsiplarni belgilash uchun qo‘l!aniladi. Bunday yondashuvda umume’tirof etilgan prinsiplar - bu jus cogens normalari hisoblanadi. Ular deyarli barcha davlatiar tomonidan rasman tan olingan majburiy norma deb talqin etiladi. BMT Nizomining 2-moddasi bilan mustahkamlangan Xalqaro huquq prinsiplari to‘g ‘risidagi Deklaratsiyada yettita prinsip asosiy prinsip deb e ’lon qilingan. 1975-yilda xalqaro huquqning uchta asosiy prinsipi “qo‘shilgan” ligi qayd etilgan: davlat chegaralarining mustahkamligi, davlatlarning hududiy yaxlitligi, inson huquqlari va asosiy erkinliklami hurmat qilish.

5.Tashqi sohada davlatlar hamkorligining majburiyligi 6.Xalqlarning o ‘zini o‘zi anglashi va teng huquqliligi prinsipi; 3.Xalqaro nizolarni tinch yo‘l bilan hal etish 4.Davlatlarning ichki ishlariga aralashmaslikXalqaro huquqning asosiy prinsiplari 1.Davlatlarning suveren tengligi 2.Kuch ishlatmaslik va kuch bilan xavf solmaslik

9.Inson huquqdari va asosiy erkinliklarini hunnat qilish; 10.Xalqaro majburiyatlarni vijdonan bajarish.7.Davlat chegralarining mustahkamligi 8.Davlatlarning hududiy daxlsizligi;

Davlatlaming suveren tengligi prinsipi davlatlar, agarda ular bir xildagi barcha huquq va majburiyatlarga ega bo‘lsalar, xalqaro munosabatning teng huquqli a’zosi bo‘ladilar: ular xalqaro munosabatlaniing boshqa a’zolarining suverenitetini hurmat qilishlari lozimligini angladi Suverenitet davlatning ichki ishlarida ustunligi. tashqi aloqalarda erkinlik va mustaqillik ifodalangan siyosiy-huquqiy xususiyati hisoblanadi. Shundan kelib chiqib, davlatlar xalqaro huquq subyekti sifatida o'zining huquqiy holati bo‘yicha teng hamda bir-birlarining ichki ishlariga aralashmaydilar. Mazkur prinsip BMT Nizomining 2-modda, 1-bandida mustahkamlangan: “Tashkilot o ‘zining barcha a ’zolarining suveren tengligi prinsipi asosida barpo etilgan” . Mazkur prinsip federativ davlatlaming subyektlariga nisbatan tatbiq etilmaydi deb hisoblanadi, agarda ular Konstitutsiyalarida o‘zlarini suveren davlat deb e ’tirof etishsalar ham.

DAVLATLARNING SUVEREN TENGLIGI PRINSIPI: Mazmuni davlatlarni yuridik jihatdan tengligi har bir davlat odatdagi butun suverenitetiik huquqidan foydalanadi har bir davlat boshqa qonuniy subyektligini hurmat qilishga majbur Mustahkamlanga nligi 1945-y. BMT Nizomi har bir davlat boshqa davlatning deldaratsiya, 197- y. qonuniy subyektligini hurmat qilishga majbur Yevropada xavfslik va hamkorlik Kengashining yakuniy hujjati, 1975 y

Mazmun i davlatlar xalqaro shartomalaming ishtirokchisi bo’lishlari yoki bo’lmasliklari mumkin davlat betaraflik huquqiga ega Mustahkamlanganligi har bir davlat o‘zining xalqaro maiburiyatini bajarishi va boshqa davlatlar bilan tinch-totuv yashashi lozim, 1989-y Yangi YevTopa uchun Parij xartiyasi, 1990-y.

Davlatlarning suveren tengligi prinsipi (davlatlaming teng huquqlilik prinsipi) baravar subyektlar huquqi (par in parem not habet imperium) sifatida xalqaro huquqning asosiy fazilatini namoyon qiladi. Xalqaro huquq prinsiplari to‘g‘risidagi Deklaratsiyaga muvofiq davlatlar o ‘zlarining turli iqtisodiy, ijtimoiy, siyosiy yoki boshqa xususiyatlaridan qat’i nazar, bir xildagi huquq va majburiyatlarga ega hamda xalqaro hamjamiyatning teng huquqli a ’zosi hisoblanadi.. Mazkur Deklaratsiyaga muvofiq davlatning suveren tengligi konsepsiyasi (mohiyati) quyidagi elementlami o ‘z ichiga oladi, jumladan: 1) barcha davlatlar yuridik jihatdan teng; 2) har bir davlat “odatdagi butun suverenitetlik” huquqidan foydalanadilar;

3) har bir davlat boshqa davlatning qonuniy subyektligini hurmat qilishi lozim; 4) davlatlaming hududiy yaxlitlikligi va siyosiy mustaqilligi daxlsizdir; 5) har bir davlat o‘zining siyosiy, ijtimoiy, iqtisodiy va madaniy tizimini mustaqil ravishda tanlashi va uni rivojlantirish huquqiga egadir: 6) har bir davlat o ‘z xalqaro majburiyatlarini toTiq va vijdonan bajarishi lozimdir. 1975-yilgi Yakuniy akt ham shunday xususiyatga ega boshqa qoidalarni ham e ’tirof etadi. Ular har bir davlatning huquqiga taalluqlidir, masalan? erkinlik va siyosiy mustaqillik; o ‘z qonuni va ma’muriy qoidalarini o ‘matishi; xalqaro nonnalar asosida o’z ixtiyoriga ko‘ra boshqa davlatlar bilan aloqalami belgilash va amalga oshirishi; xalqaro tashkilotlarga tegishli bo‘lishi; ikki va ko‘p tomonlama shartnomalarga,

shuningdek ittifoqchilar bitimlarga qo’shilishi yoki qo’shilmasligi; betaraflik. Xalqaro huquq prinsiplari to'g'risidagi Deklaratsiya va 1975-yilgi Yakuniy hujjatning mazmuniga ko'ra har bir davlat boshqa davlatning xavfsizligiga ziyon yetkazmasdan o’z xavfsizligini ta’minlashda bir xil huquqqa ega bo'ladi. Davlatlaming suveren tengligi prinsipining namoyon bo’lishi deb boshqa bir davlat yurisdiksiyasidan har bir davlatning daxlsizligi hisoblanadi.

Zo‘ravonlik tahdididan yoki xalqaro munosabatlarda uni qo'llashdan o'zini tiyish prinsipi 1919-yilgi Millatlar ligasi Nizomi davlatlaming urushni ishga solish huquqiga cheklovlarni o'rnatdi. Mazkur Liga agressiv urushni qoralovchi qator hujjatlarni qabul qildi. Briana-Kelloga Paktining 1-moddasiga muvofiq uning ishtirokchilari "xalqaro nizolarni hal qilishda urushni ishga solishni qoralaydi va milliy siyosatining dastagi (vositasi) sifatida o'zlarining o'zaro munosabatlarida bunday unsurdan voz kechadilar”. BMT Nizomining 2-moddasi 4-bandiga asosan BMTning barcha a ’zo davlatlari BMT maqsadlariga zid bo'lgan zo'ravonlik tahdididan yoki xalqaro munosabatlarda uni hududiy daxlsizlikkka yoxud har qanday davlatning siyosiy mustaqilligiga qarshi qo'llashdan o'zini tiyadilar.

Kuch ishlatmaslik va kuch bilan tahdid solmaslik prinsipi davlatlaming zo'ravonlik tahdididan yoki xalqaro munosabatlarda uni hududiy daxlsizlikkita yoxud har qanday davlatning siyosiy mustaqilligiga qarshi qo'llashdan o'zini tiyishlarini anglatadi. Mazkur prinsip Xalqaro huquqning prinsiplari to'g'risidagi Deklaratsiyada, 1975-yilgi Yakuniy hujjatda, 1987-yilgi Zo'ravonlik tahdididan yoki xalqaro munosabatlarda uni qo'llashdan o'zini tiyishlari prinsipini samaradorligini kuchaytirish to‘g ‘risidagi Deklaratsiyada mustahkamlangan.

Mazmuni Boshqa davlat hududlarini bosib olishni ta’qiqlash Kuch ishlatish bilan bog’liq repressiya aktlarini ta’qiqlash Davlatlar hududlarini tahdid tufayli egallab olish obyekti bo’lishi mumkin emas. Hujjatlar 1945-y. BMT Nizomi. 1970-y. Xalqaro huquq prinsiplari to’g’risidagi deklaratsiya 1987-y. Zo’ravonlik tahdididan yoki xalqaro munosabatlarda uni qo’llashdan o’zini tiyishlari prinsipining samaradorligini kuchaytirish to’g’risidagi DelkaratsiyaKuch ishlatmasli va tahdid qilmaslik:

Mazmun i Davlatlar har qanday fuqarolik urushlarida yoki terroristik harakatlarida ishtirok etishdan o’zlarini tiyishga majburdirlar Davlatlar qurollangan guruhlar, nomuntazam kuchlarni, shuningdek boshqa davlat hududiga boshtirib kiruvchi yollanma askarlarni tashkil etish yoki ularni rag’batlantirishdan o’zlarini tiyishga majburdirlar Hujjatlari Yevropada Xavfsizlik va Hamkorlik Kengashining yakuniy hujjatlari, 1975 y

Do‘stona bo‘lmagan munosabatlar yoki xalqaro jinoyat alomatlari bo'lmagan huquqbuzilishlarga nisbatan davlatlar kuch ishlatish tahdididan yoxud uni qo‘llashdan o ‘zini tiyishda qurolli kuch ishlatish bilan bog’liq bo‘lmagan o‘zgacha tartibda (retorsiya yoxud repressaliya)ga murojaat qilishlari mumkin. Bunday chora-tadbirlarning ro‘yxati BMT Nizomining 41-moddasida mustahkamlangan, bular: iqtisodiy, dengiz, havo, temiryo’l, pochta, telegraf, radio va boshqa aloqalarni to ‘liq yoki qisman uzish, shuningdek diplomatik aloqalarni uzish.Mazkur prinsip obyekti insonning nozo’ravon hayotdagi yashash huquqi. shuningdek nizoli masalalarni kuch ishlatish va tahdid qilish bilan hal qilishni cheklash bilan bog’liq ijtimoiy munosabatlar hisoblanadi.

E’tiboringiz uchun Rahmat!

Похожие

Xalqaro huquqning inson hamda davlatlarga oid prinsiplari

Xalqaro huquqning asosiy va yordamchi manbalari

Xalqaro huquqning tizimi

Xalqaro huquq prinsiplari

O’zbekiston Respublikasida huquqning asosiy manbalari