Xalqaro huquq prinsiplari - Юриспруденция - Презентации

Xalqaro huquq prinsiplari

Загружено в:

14.03.2024

Скачано:

0

Размер:

1179.857421875 KB

X A L Q A R O H U Q U Q P R I N S I P L A R I M A V Z U S I D A T A Y Y O R L A N G A N T A Q D I M O T

REJA: 1. Xalqaro nizolarni tinch yo‘l bilan hal etish prinsipi 2. Boshqa davlatlarining ichki vakolati hisoblangan ishlariga aralashmaslik prinsipi 3. Davlatlarning bir-birlari bilan hamkorlik qilish majburiyati 4. Xalqlarning o‘z taqdirini o‘zi belgilash va ularning teng huquqliligi prinsipi

XALQARO NIZOLARNI TINCH YO‘L BILAN HAL ETISH PRINSIPI Xalqaro nizolarni tinch yo‘l bilan hal etish prinsipi, boshqacha qilib aytganda, asosiy prinsiplar tizimida protsessual prinsip hisoblanadi. Hamkorlikning barcha sohalarida u davlatning tinchlik y o ‘lidagi hamkorligini ta ’minlashining takomillashgan mexanizmlari, bir qator ususllari va y o ‘llarini anglatadi. 1907-yilgi Xalqaro to qnashuvlarni tinch yo l bilan ‘ ‘ hal etish to g risidagi Konvensiyada davlatlami kuch ‘ ‘ “ ishlatishga murojaat qilishni imkon qadar oldini olish ga (1-modda) hamda qurol ” “ ishlatishdan oldin avvalo mavjud imkoniyatlar asosida tinchlikka va murosaga chaqirish (2- ” modda) ta kidlanadi. ’

Millatlar ligasi Nizomining 12-moddasiga muvofiq uning a ’zolari agarda ular o‘rtasida uzilishlarga olib keluvchi nizo kelib chiqqan taqdirda, ushbu masalani hal qilish uchun yo hakamlik sudiga, yo bo‘lmasa sud muhokamasiga yohud Millatlar ligasi Kengashiga murojaat qilishlarini kelishib oladilar. Ular, shuningdek sudning yoki hakarnlik sudining qarori yoxud Millatlar ligasi Kengashining masalaning hal etilishi to ‘g ‘risidagi dokladining uch oylik muddati o‘tmagunicha hech qachon urushni ishga solmasliklari lozimligi to ‘g‘risida ham kelishib oldilar. Briana-Kelloga Paktining 2-moddasi ilk marotaba: “ahdlashuvchi tomoniar, ular o ‘rtasida vujudga kelishi mumkin bo'lgan har qanday kelishmovchiliklar va mojarolaming kelib chiqishi va xususiyatidan qat’i nazar, faqat tinch yo 'l bilan hal qilinishi”ni e ’lon qildi.

BMT Nizomining 2-moddasi 3-bandida mazkur prinsip quyidagicha talqin qilingan: “BMTning barcha a’zolari o ‘zlarining xalqaro miqyosdagi nizolarini tinch y o T bilan hal qilish va bunda-xalqaro tinchlikka va xavfsizlikka hamda adolatga tahdid solmasligi lozim”. Xalqaro nizolami tinch yo ‘1 bilan hal etishning aniq vositalari hamda uni qo‘llanilish tartibi BMT Nizomining VI bobida mustahkamlangan. Jumladan. Nizomning 33-moddasiga muvofiq: “ 1. Har qanday nizoda ishtirok etuvchi taraflar, ushbu nizoning davomiyligi xalqaro tinchlikka va xavfsizlikka tahdid solib turgan taqdirda muzokaralar olib borish, ishni tekshirish, vositachilik, yarashish (kelishish), hakamlik (arbitraj), sud muhokamasi, mintaqaviy organlarga murojaat qilishlik yoki bitim va boshqa tinch yoTlar bilan hal etishlari lozim. 2. Xavfsizlik kengashi zarur deb hisoblagan taqdirda taraflardan mazkur nizolami yuqoridagi vositalar yordamida hal etishiikni talab qiladi” .

USHBU PRINSIP QUYIDAGI HUJJATLARDA MUSTAHKAMLANGAN: Xalqaro huquqning prinsiplari to ‘g ‘risidagi Deklaratsiya; - 1975-yilgi Yakuniy hujjat; - BMT Bosh Assambleyasining qator rezolyutsiyalari (1982- yilgi xalqaro nizolarni tinch yoT bilan hal etish to ‘gTisidagi Manila Deklaratsiyasi); - Arab davlatlar ligasi Pakti (V modda); - Amerika davlatlari tashkiloti Nizomi (V bob);

- Afrika Kengashining ta ’sis akti (4-moddasi); - MDH Nizomi (IV bo’lim) Ko‘pgina boshqa ikk itomonlama va ko ‘p tomonlamashartomalar yo mazkur prinsipga havola qiluvchi normalardan iborat, yo bo‘lmasa shunday mazmundagi normani kiritadi. Xalqaro nizoiar davlatlarning suveren tengligi prinsipi, adolatlilik prinsipi, nizolarni hal etish vositalarini tomonlarning erkin tanlashlari prinsipi asosida hal etiladi.

BOSHQA DAVLATLARINING ICHKI VAKOLATI HISOBLANGAN ISHLARIGA ARALASHMASLIK PRINSIPI Mazkur prinsipning asosiy mazmuni BMT Nizomida o ‘z aksini topgan. Ushbu Nizom BMTga har qanday davlatning ichki ishlariga aralashishiga vakolat bermaydi hamda a’zo davlatlardan ishlarni Nizom asosida hal etish uchun bunday ishlarni talab qilmaydi. Faqatgina bitta istisno - Vll bobga asosan choralar ko‘rishga prinsip daxl qilmaydi. Davlatlarning ichki ishlariga aralashmaslik prinsipi, shuningdek suverenitetlikning mavjudligi bilan uzviy bog lq hamda uning ’ elementlaridan biri bilan - davlatlaming o 'z ichki vakolatini amalga oshirishda mustaqilligi kabi elementiga asoslanadi.

Mazm uni Nizolarni ogohlantirish va uni haletish xalqaro huquqda majburiyatlami vijdonan bajarishva suveren tenglik prinsipi asosida amalga osniriladi Davlatlar nizolar vujudga kelishidan xalos bo'lishlari uchun halollik ruhida harakat qilishlari va o'zaro nizolar mavjud bo Igan taqdirda uni ‘ tez va adolatli hal etishga intilishlari zarur 1922- yildagi Millatlar Ligasi Hujj atla r 1922 yildagi Millatlar Ligasi Nizomi Urushdan voz kechish to'g'risidagi Parij pakti (1928) BMT Nizomi (1945)XALQARO NIZOLARNI TINCH HAL ETISH PRINSIPI :

Mazm uni Har qanday xalqaro nizolar tinch yo l bilan hal ’ etilishi lozim tinch l bilan уо’ hal etish jarayoni davlatlaming ichki ishlariga aralashish bilan olib borilmaslik lozim. Hujj at Xalqaro huquq prinsiplar i to'g'risi dagi Deklarats iya (19701 1982-yilgi Xalqaro nizolarni tinch y o i bilan hal etish to'g'risidagi Manila deklaratsiyasi EXHKning Yakuniy hujjati 975) П BMT Xalqaro sudi Nizomi (1945}

Shuningdek Xalqaro tortishuv!arni tinch yo'l bilan hal etish to'g'risidagi Konvensiya (1907) ham ushbu prinsipga taaluqli hujjat hisoblanadi.BMT Nizomida mazkur prinsip shunday ifodalangan: “Mazkur Nizom BMTga har qanday davlatning ichki ishlariga aralashishiga vakolat bermaydi. hamda tashkilotga a ’zo davlatlardan ishlami Nizom asosida hal etishliic uchun bunday ishlarni talab qilmaydi; biroq mazkur prinsip VII bobda aks ettirilgan majburiy choralar ko‘rishga daxl qilmaydi” (2-modda, 7 band). Ushbu prinsip Amerika Davlatlari tashkiloti Nizomining 18-moddasida, MDH Nizomining 3-moddasida va boshqa ko'pgina xalqaro hujjatiarda o 'z aksini topgan.

DAVLATLARNING BIR- BIRLARI BILAN HAMKORLIK QILISH MAJBURIYATI Xalqaro hamkorlik prinsipi - davlatlarning xalqaro miqyosdagi iqtisodiy, ijtimoiy, madaniy va insonparvarlik xarakterdagi muammolarni hal qilishda xalqfarovonligini oshirish, xalqaro barqarorlik va tinchlikni, o‘zaro ishonch va hamjihatlikni qoMlab-quwatiashda o‘zaro yordam berishlarini anglatadi . Mazkur prinsip BMT Nizomining 2-moddasida mustahkamlanmagan. Ammo u hozirgi zamon xalqaro huquqning asosiy prinsipi sifatida BMT va boshqa xalqaro tashkilotlar faoliyatining asosini tashkil etadi.

1975-yilgi Yakuniy hujjatda (unga qo‘shilgan xalqaro huquq prinsiplari to ‘g ‘risidagi Deklaratsiya) IX prinsip “davlatlar o ‘rtasidagi hamkorlik” deb nomlangan. Ushbu prinsipga muvofiq a’zo davlatlar “ BMT Nizomi prinsiplari va maqsadlariga muvofiq barcha sohalarda birbirlari bilan yoinki barcha davlatlar bilan bo‘ladigan hamkorliklarini rivojlantiradilar”. Shunga qaramay, yuzaga kelgan o‘z suverenitetligi tufayli har bir davlat tashqi aloqalar sohasida o'zining hamkorlik shaklini tanlashida erkin hisoblanadilar.Davlatning hamkorlik prinsipi, shuningdek xalqaro nizolarni tinch yo‘l bilan hal qilish prinsipi kabi xalqaro huquqning funksional prinsipi hisoblanadi. Hamkorlik bu davlatning o 'z manfaatlarini amalga oshirishning yagona qonuniy usulidir, riegaki ularning hech qaysisi avtarkiya (zarur narsalami chetdan olmasdan o ‘zi etishtirishga asoslangan milliy xo'jalik tizim), iqtisodiy va siyosiy jihatdan ajralib qolinishi sharoitida omon qolmaydi. Aksincha, hamkorlikdan voz kechish (ya’ni aloqani uzish) BMT Nizomi (5, 6, 40, 41-moddalari)ga muvofiq qattiq (shafqatsiz) sanksiya turlaridan biri hisoblanadi .

Mazmu ni Hamkorlikning aniq shakllari hamda ular doirasi dalatlaming ehtiyoj va resurslariga, uning ichki qonunchiligi va o zlariga ‘ binktirilgan xalqaro majburiyatlarigabog ‘ liq Davlatlarning bir-birlari bilan hamkorlik qilish majburiyati ulami BMT Nizomi va xalqaro huquq normalariga vijdonan rioya qilishlanni taqozo etadi Xalqaro hamkorlik davlatlarni kamsitishning har qanday belgilariga imkon bermaslini taqozo etadi. Hujj atla r 1945- y. BMT Nizomi 1970-y.Xalqaro huquq prinsiplari to g ’ risidagi ‘ Deklaratsiya 1975- y .EXHKnin g Yakuniy hujjati Xalqaro tashkilotlarning nizomlan, xalqaro rezolyutsiya va deklaratsiyalarXALQARO HAMKORLIK PRINSIPI

XALQLARNING O Z TAQDIRINI ‘ O ZI BELGILASH VA ‘ ULARNING TENG HUQUQLILIGI PRINSIPI Xalqlarning o'z taqdirini o ‘zi belgilash va ularning teng huquqliligi prinsipi - barcha xalqiar erkin tarzda chetdan aralashuvsiz o'zlarining siyosiy maqomlarini belgilash hamda o ‘zlanning iqtisodiy, ijtimoiy va madaniy rivojlanishlarini o'zlarining tarixiy, jug’rofiy, madaniy, diniy v a boshqa urf-odatlariga xos bo’lgan hamda o ‘z tasawurlaridan kelib chiqib belgilash huquqiga ega ekanligini anglatadi.

O‘z taqdirini o ‘zi belgilash prinsipining o cziga xos xususiyati shundan iboratki, u inson huquqlarini hurmat qilish prinsipi kabi davlatlar huquqiariga emas balki o‘zga xalq va millatlarning paydo bo‘lishiga bag‘ishlangan. Inson huquqlari bosqich a paktlar xalqlarning o ‘z taqdirini o‘zi belgilash huquqini inson huquqlari bilan o ‘zaro aloqasini mustahkamladi (1- modda ). Natijada, xalqaro huquq subyektlari bo‘lmaganlaming huquqlari xalqaro huquqda mustahkamlandi, davlatlarga esa ularning huquqlarini hurmat qilish va uni ta ’minlash vazifasi yuklandi. O‘z taqdirini o‘zi belgilash prinsipi tarixda shunday muhim rol o’ynadiki, bunda o’nlab xalqlar mustamlaka zulmidan ozod bo'ldilar.

1966-yilgi ikkita inson huquqlari bo'yicha xalqaro Paktda aynan o ‘xshash modda mavjud: “Barcha xalqlar o 'z taqdirini o ‘zlari belgilash huquqiga egadirlar. Ushbu huquqqa binoan ular erkin tarzda o ‘zlarining siyosiy maqomlarini o'matadilar va erkin tarzda o'zlarining iqtisodiy, ijtimoiy va madaniy rivojlanishlarini ta’minlaydilar. Xalqaro huquq prinsiplari to'g'risidagi Deklaratsiyada mazkur yuqoridagi prinsip quyidagicha aks ettirilgan: “Barcha xalqlar erkin tarzda, chetdan aralashuvsiz o ‘zlarining siyosiy maqomlarini o'matishlari va o'zlarining iqtisodiy, ijtimoiy va madaniy rivojlanishlarini amalga oshirish huquqiga egadir hamda har bir davlat BMT Nizomi talablariga muvofiq ushbu huquqlarni hurmat qilishga majburdirlar” .

E TIBORINGIZ UCHUN RAHMAT!’

Похожие

Xalqaro huquqning asosiy prinsiplari

Xalqaro huquq asoslari

Xalqaro iqtisodiy huquq

Xalqaro huquq tushunchasi, predmeti hamda xalqaro huquq tizimi

Xalqaro huquq faniga kirish