Xalqaro huquq tushunchasi, predmeti hamda xalqaro huquq tizimi - Юриспруденция - Презентации

Xalqaro huquq tushunchasi, predmeti hamda xalqaro huquq tizimi

Загружено в:

14.03.2024

Скачано:

0

Размер:

546.9501953125 KB

ZAMONAVIY XALQARO HUQUQ XALQARO HUQUQ TUSHUNCHASI, PREDMETI HAMDA XALQARO HUQUQ TIZIMI

REJA: • 1. Xalqaro huquq tushunchasi • 2. Xalqaro huquq vujudga kelishi va rivojlanib borish jarayoni • 3. Xalqaro huquq funksiyasi • 4. Xalqaro huquq predmeti, maqsadi va mohiyati

XALQARO HUQUQ TUSHUNCHASI • Xalqaro huquq – Tinchlik va hamkorlikni ta’minlash maqsadida xalqaro munosabatlarni tartibga soluvchi prinsiplar va normalar majmui . • Xalqaro huquq – davlatlar va boshqa xalqaro huquq subyektlari xohish irodasini muvofiqlashtirish yo’li bilan vujudga keladigan, ular o’rtasidagi turli munosabatlarni tartibga soladigan, xalqaro huquq subyektlari tomonidan xalqaro majburiyatlarni vijdonan bajarilishini ta’minlashga xizmat qiladigan xalqaro shartnomalar va odat normalari tizimi, umum tan olingan prinsiplar yig’indisi.

Xalqaro huquq subyektlari ya’ni davlatlar, xalqlar, xalqaro tashkilotlar ishtirok etadigan munosabatlarda ularning harakatlari xalqaro huquq bilan tartibga solinadi, individual xarakter kasb etm aydi. Xalqaro huquq nazariy jihatdan xalqaro ommaviy huquq va xalqaro xususiy huquq shaklida o ‘rganiladi. Biroq adabiyotlarda “xalqaro ommaviy huquq” tushunchasi o’rnida “xalqaro huquq” atamasi keng qo’llaniladi

XALQARO HUQUQ TARIXI OdaT Qadimgi Rim Jus gentium Martti Koskenniemi01 0503 0B 11

XALQARO HUQUQDA ODATLARNING SHAKLLANISHI Qabilalar o ‘rtasidagi munosabatlar faqat tashqi himoyani ta’minlashga qaratilmasdan, balki tez-tez qo’llanishi natijasida odatlarga aylangan boshqa bir qator xulq-atvor qoidalarini ham o ‘z ichiga olgan. Qadimgi Rimda davlatlar o'rtasidagi, davlatlar paydo bo’lgunga qadar xalqlar (qabilalar) o’rtasidagi munosabatlarni tartibga soluvchi “xalqlar huquqi” (Jus gentium) paydo bo‘lishiga va ushbu masalalarga doir normalar tizimlashtirilishiga olib keldi

Masalan, Rim imperiyasi va varvar qabilalari o‘rtasidagi munosabatlar. Xalqaro huquq paydo bo‘lishining dastlabki va muhim shartlari sifatida insoniyat tarixida ehtiyojlarining o‘sib borishi, insonni o‘rab turgan dunyo bilan o'zaro munosabatlaming murakkablashishi, ijtimoiy mehnat taqsimoti, davlatlarning paydo bo’lishi va boshqalarni keltirish mumkin.

Martti Koskenniemi - xalqaro huquq tushunchasiga turli xil xalqaro subyektlarning siyosiy qadriyatlari hamda manfaatlarini amalga oshirilishi vositasi sifatida yondashadi. Uning ta’kidlashicha, xalqaro huquq davlatlararo munosabatlarda adolatni ta’minlash bo'yicha nazorat olib borad i.

Xalqaro huquq rivojining bosqichlari Qadimigi dunyo xalqaro huquqi O’rta asr xalqaro huquqi (VI—VI asrlar) Klassik xalqaro huquq (o 'rta asrlar oxiridan ikkinchi jahon urushigacha) Zamonaviy xalqaro huquq - BMT Ustavi huquqi

XALQARO HUQUQ PREDMETI VA MAQSADI • Xalqaro huquqning predmeti - davlatlar manfaatlarini ifoda qiladigan u yoki bu shakldagi har qanday ommaviy-huquqiy munosabatlar. • Xalqaro huquqning maqsadi - davlatlararo munosabatlarni tartibga solish va ularning manfaatlarini ifodalash.

XALQARO HUQUQNING MOHIYATI • Xalqaro huquqning mohiyati shundan iboratki, xalqaro maydonda geostrategik hamkorlik va xalqaro xavfsizlikni ta’minlashda, shuningdek iqtisodiy, siyosiy, gumanitar, fan-texnika, madaniyat va boshqa sohalarda hamkorlik sifatini oshirishga xizmat qilishi bilan xarakterlanadi.

XALQARO HUQUQ FUNKSIYASI • Xalqaro huquq funksiyasi - xalqaro-huquqiy tartibga solish predmeti hisoblangan munosabatlarga xalqaro huquq tomonidan ta ’sir ko'rsatishning asosiy yo’nalishlari

QUYIDAGI FUNKSIYALANI ALOHIDA AJRATIB KO‘RSATISH MUMKIN: 1) barqarorlashtirish - uning mazmuni shundan iboratki, xalqarohuquqiy normalar dunyo hamjamiyatini birlashtirishga, muayyan xalqaro tartibotni mustahkamlashga, ko‘proq barqaror holatga keltirishga chaqiradi; 2) tartibga solish - uning qo‘llanish choghda ijtimoiy munosabatlar tegishli yo‘llar bilan tartibga solinadi va xalqaro tartibot o ‘rnatiladi; 3) muhofaza qilish — xalqaro-huquqiy munosabatlarni lozim darajada himoya qilishni ta’minlashdan iborat. Xalqaro huquq subyektlarining huquq va qonuniy manfaatlarini himoya qiluvchi mexanizmlar mavjud .

4) ta’minlash - xalqaro huquq javobgarlik haqidagi normatami ham o ‘z ichiga oladi, ushbu funksiya xalqaro huquqning ,umum tan olingan normalariga xalqaro huquq subyektlari tomonidan rioya qilinishini ta ’minlaydi. Xalqaro majburiyatlar buzilganligi uchun xalqaro huquq subyektlariga xalqaro huquq уоЧ qo‘yadigan javobgarlik choralari va sanksiyalami qo‘llash mumkin; • 5) axborot-tarbiya - davlatlar tomonidan to ‘plangan tajribalami birbiriga yetkazish, kishilarning o‘z huquqlarini xalqaro darajada himoya qilish, kishilami qadriyatlar va inson manfaatlariga rioya qilish ruhida tarbiyalashdan iborat.

XALQARO HUQUQ TIZIMI Xalqaro huquq tizimi - xalqaro huquqning elementlari, umum tan olingan prinsiplar, yuridik normalar, shuningdek institutlar yig’indisi.

XALQARO HUQUQ TIZIMINI QUYIDAGI KATEGORIYALARGA AJRATISH MUMKIN: 1) xalqaro munosabatlarni tartibga solishning xalqaro-huquqiy mexanizmlari uchun ahamiyatli bo'lgan va yadrosi hisoblangan xalqaro huquqning umume’tirof etilgan prinsiplari; 2) davlatlar yoki boshqa xalqaro huquqning subyektlari o'rtasidagi umummajburiy hisoblangan xalqaro huquq normalari; 3) muayyan funksional normalar kompleksini o'zida jamlagan xalqaro huquq institutlari. Xalqaro huquq subyektliligi to'g'risidagi, xalqaro huquq

ijodkorligi to ‘g ‘risidagi, xalqaro javobgarlik to ‘g‘risidagi, davlatlarning huquqiy vorisligi to ‘g ‘risidagi xalqaro huquq institutlari; 4) xalqaro huquq sohalari. Ular xalqaro huquq tizimining nisbatan yirikroq bo‘limlari hisoblanadi va kengroq ijtimoiy munosabatlami tartibga soladi.

XALQARO OMMAVIY HUQUQNING BIR QATOR SOHALARI SHAKLLANGAN BO‘LIB, BU HAQIDA QUYIDA QISQACHA TO'XTALAMIZ : - xalqaro shartnomalar huquqi. Bu soha xalqaro huquqning tayanch sohasi hisoblanib, davlatlarning turli sohalaraa hamkorligini belgilavdigan xalqaro shartnomalami tuzish va uni bajarish jarayonlarini tartibga soladigan munosabatlami qamrab oladi; - xalqaro tashkilotlar huquqi. Xalqaro huquqning bu sohasi xalqaro (hukumatlararo) xarakterga ega bo‘lib, davlatlar hamkorligini ta ’minlashga xizmat qiladi. Xalqaro tashkilotlar huquqi xalqaro (hukumatlararo) tashkilotlar va birlashmalaming huquqiy maqomi, ularning tarkibiy tuzilishi, vakolatlari, organlarining faoliyat yuritish tartibi, hujjatlarining yuridik kuchi va qo‘llanilishi bilan bog‘liq munosabatlami tartibga soluvchi xalqaro-huquqiy normalar y ig‘indisidan iborat;

- diplomatik va konsullik huquq. Bu soha davlatlararo munosabatlarda vakilligi masalalarida davlat organlarining yuridik maqomi va funksiyalari, faoliyat yuritish tartibi, tuzilishi bilan bog‘liq xalqaro-huquqiy normalar yig‘indisidan iborat. Mazkur soha negizini diplomatik huquq normalari va konsullik huquqi normalari tashkil etadi; - inson huquqlari bo‘yicha xalqaro huquq. Bu soha xalqaro huquqning alohida sohasi sifatida inson huquqlari va asosiy erkinliklarini hurmat qilish prinsipiga asosJanib, ijtimoiy hayotning turli sohalarida inson huquqlarini himoya qilishni tartibga soluvchi normalardan iborat; - xalqaro gumanitar huquq. Bu soha inson huquq va erkinliklarini ta ’minlash va himoya qilishning yuridik imkoniyatlarini inobatga olgan holda davlatlar tomonidan qurolli to ‘qnashuvlar paytida yaradorlarga yordam berish, harbiy harakatlar olib borishning taqiqlangan usul va vositalarini aniqlash y o ‘li bilan urush falokatini cheklashga va urush qurbonlarini himoyalashga qaratilgan huquqiy normalar majmuidir;

- xalqaro iqtisodiy huquq . Mazkur soha iqtisodiy munosabatlar sohasida davlatlar va boshqa xalqaro huquq subyektlari o‘rtasidagi hamkorlikni tartibga soluvchi normalar va prinsiplar yig‘indisini o‘z ichiga olganligi bilan xarakterlanadi. Bu soha hamkorlikning juda keng yo’nalishlarini o ‘ziga qamrab oladi: savdo, ishlab chiqarish, fan-texnika, transport, moliya-valyuta, bojxona va boshqalar .

• E’tiboringiz • Uchun • Rahmat!

Похожие

Xalqaro huquq fanining predmeti, metodi va tizimi

Xalqaro huquq asoslari

Xalqaro iqtisodiy huquq

Xalqaro huquq prinsiplari

Xalqaro huquq faniga kirish