Radioaktiv zatlar menen islegende radiasion qawipsizlik tiykarları - Физика - Презентации

Radioaktiv zatlar menen islegende radiasion qawipsizlik tiykarları

Загружено в:

28.02.2024

Скачано:

0

Размер:

215.7177734375 KB

Tema: Radioaktiv zatlar menen islegende radiasion qawipsizlik tiykarları

Reje: Ionlaniwshi nurlaniwdan qorganiw Radioasion nurlaniwdan qorganiw Mámleket radiasion qawipsizlik qadaǵalawınıń wazıypaları Reje:

Radioaktiv nurlardan qorganiw

 Ionlanuvshi nurlanıwdan qorǵanıw  Radiasion qorǵaniwdin ush túri: waqıttan, aralıqtan hám material menen qorǵanıw bar. Waqıt qansha kóp bolıp, aralıq qanshellilik kem bolsa ekspozision doza sonshalıq úlken boladı. Material menen qorǵaniwda nur túrine baylanıslı. Alfa nurlanıwdan qorǵanıw ápiwayı bolıp, bir bet qaǵaz jetarli bolıp tabıladı. Biraq dem aliw jolı hám awqat arqalı da nurlanıw múmkin.  Betta nurınan qorǵanıw ushın bir neshe sm qalıńlıqtaǵı alyuminiy, plastinka yamasa shıyshe plastinka jetkilikli.  Neytral nurlanıwlar esaplanǵan rentgen hám gamma nurlanıwlarda qorǵawlanıw quramalı bolıp tabıladı. Bulardan da qıyını neytronlardan qorǵawlanıw bolıp tabıladı. Kosmik nurlar 92, 9% protonlar, 6, 3% alfa bólekshelerden ibarat, Baslanǵısh kosmik nur energiyası 109 yeV, Jerge jetip kelip quwatı 1, 5 GVt boladı.

Ózbekstannıń “Radiasion havfsizligi normalari hám radiasion havfsizlikni támiyinlewdiń tiykarǵı sanitariya qaǵıydaları haqqında” 2006-jıldaǵı sheshiminde xalıqtıń individual effektiv nurlanıw dozasi jılına 5 mZv den aspawı belgilengen. Radiasion havfsizlik normalari (RHN-2006) nápes alıw hám as sińiriw qılıw shólkemleri arqalı organizmge jıl dawamında túsiwi múmkin bolǵan radionuklidlarning shegara muǵdarları, hám de atmosfera hám suvda radionuklidlarning múmkin bolǵan konsentrasiyalari kórsetilgen. Usı qararda azıq-awqat ónimleri sapası hám havfsizligiga qoyılatuǵın gigiyenik talaplarda radionuklidlarning shegara bahaları berilgen. Eger azıq-awqat ónimleri hám ishimlik suwı nurlanıwınıń effektiv dozasi 5 mZv bolsa, onı tutınıw qılıw shegaralanadı.

 Házirgi zaman páni hám texnikası atom energiyasınan paydalanıwdıń túrli usılların islep shıǵıp atır. Keyingi jıllarda atom energiyasınan paydalanıw usılları medicinada, veterinariyada hám texnikanıń túrli tarawlarına qollanılıwı eki máseleni kese etip qoydı. Birinshiden, atom nurları menen tikkeley shug'ullanuvchilar qawipsizligin támiyinlew bo'lsa, ekinshiden pútkil jer júzindegi insaniyattı jabılasına oba atom quralları zarbidan saqlaw bolıp tabıladı. Sonıń ushın da jer júzindegi pútkil progressiv insaniyat atom, vodorod hám neytron bombalari islep shıǵarıwdıń toqtatılıwı hám barların da joq etip taslawdı talap yetmoqdalar.

Birlesken milletler shólkeminiń Oziq awqat hám awıl xojalıǵı shólkeminiń Ónimler sapasın basqarıw Komissiyası (Codex. Alimentarius Comission) hám Jáhán den sawlıqtı saqlaw shólkemi tárepinen azıq-awqat ónimlerin xalıq aralıq sawdası ushın radionuklidlar muǵdarı normativlikleri qabıl etilgen. Ózbekistan awıl xojalıǵı tárepinen jetistirilip atirgan shiyki zat hám azıq-awqat ónimleri jáhánnıń kóp mámleketlerine kirip qollınıp atırǵanlıǵı ushın sanitariya normalariga ámel qılıwdı qattı qadaǵalawǵa alınıwı zárúr.

• M ámleket radiasion havfsizlik qadaǵalawınıń wazıypalarına tómendegiler kiredi: Sharwashilikda radiasion jaǵdaynı bahalaw, obiektler hám haywanlarding radiasion pataslanıwın baqlaw; • Radioaktiv pataslanǵan aymaqlarda haywanlami tekseriw, dispanserlash, radiasion havfsizlik normalarına juwap bermeytuǵın haywanlar hám awıl xojalıq ónimlerin joq etiw; • Haywanlami profilaktikalıq, diagnostik, emlew emlewlerin, obiektler dezaktivaziyasini ótkeriw; • Sharwashılıq hám awıl xojalıq ósimlikleri ónimlerin sanitariya ekspertizasi; • Radiasion havfsizlik talaplarına uyqas túrde awıl xojalıq haywanları sog'ligini saqlawǵa qaratılǵan veterinariya ilajlardı shólkemlestiriw; • Awıl xojalıq haywanları radiasion havfsizligi qaǵıydaları hám normaların islep shıǵıw; • Radiatsiyaǵa qarsı veterinariya ilajlarınıń atqarılıwın baqlaw.

Xalıq jasaytuǵınlıq punktlerdi radioaktiv pataslanishdan saqlaw wazıypası radiologlarga tapsırılǵan. Joqarıdaǵı keltirilgen shólkemler qadaǵalaw qılıw menen birge radioaktiv pataslanishni kemeytiw máseleleri ústinde da isleydiler. Radiasion qawipsizliktiń aldın alıw ushın tábiy radioaktiv fonın anıqlawımız kerek. Tábiy radioaktivlik fonına kosmik nurlar, topraqtaǵı tábiy radioaktiv nurlar kiredi. Házirgi waqıtta kosmik nurlanıwǵa tiykarınan joqarı atmosfera qatlamına dúnya fazosidan kelip túsetuǵın protonlar 79%, alfa bóleksheler 20%, uglerod, azot hám kislorod yadrosidan túsetuǵını 0, 7% hám atom yadrosining nomerleri 10 den aslam bo’lganlari kiredi.

 “ O'zdonmahsulot” aksiyadorlik kompaniyası Den sawlıqtı saqlaw ministrligi menen birge azıq-awqat hám suwding radioaktiv zatlar, salmaqli metallar, nitratlar hám pestisidlar menen jol qoyılıwı múmkin bolǵan konsentrasiyalarning belgilengen dárejesinden artıqsha pataslanıwın baqlawdı ámelge asırıw, ónimler hám basqa tavarlardi, texnologiyalıq qayta islew.  Ósimliklerdi qorǵaw hám agrokimyo qadaǵalawı xızmetine awıl xojalıq jerleriniń radioaktiv hám uwlı zatlı zatlar menen pataslanıwı ústinen qadaǵalawdı tashkil etiw hám ámelge asırıw, egislikler, jaylawlar hám de sharwashılıq hám dıyxanshılıq ónimlerin zıyansizlantiriw wazıypaları júklengen.

 Radioaktiv zatlar menen pataslanıw haqqında xalıq ortasında túsindiriw jumısları alıp barılıwı kerek. Ásirese, azıq-awqat ónimlerin ehtiyotkorlik menen radioaktiv pataslaniwdan saqlaw kerek. Atom nurlarınan tınıshlıq maqsetlerinde paydalanıwda radiatsiya qawipsizliginen saqlaw ushın arnawlı xizmetkerler bar bolıp tabıladı. Mısalı, atmosferanıń, teńizlerding, dáryalarding hám hawanıń radioaktiv pataslanıwın biofizik radiologlar qadaǵalaw etip turıw kerek.

Diqqatlariniz ushin raxmet

Похожие

Radioaktivlik

Atom nurlarinin' awil-xojaliq eginlerine ta'sir effektleri

Radiometrik ásbaplardıń dúzilisi

Osmos, osmotik basim, kapilliyar hadiyseler

Gamma neytron karotaji