Yerni o’z o’qi atrofida aylanishi - Астрономия - Презентации

Yerni o’z o’qi atrofida aylanishi

Загружено в:

23.09.2019

Скачано:

0

Размер:

3088.5888671875 KB

YErni o’z o’qi atrofida aylanishi

Yulduzlar osmonining bunday ko’rinma aylanish davri bir sutkani tashkil qiladi. Janub tomonga qarab turgan kuzatuvchiga yoritgichlar chapdan o’nga, ya’ni soat sterelkasi yo’nalishida harakatlanayotgandek ko’rinadi. Bunda ma’lum yoritgich sharq tomonmdan har doim ma’lum nuqtada ko’tarilib, g’arbda ham aniq bir nuqtada botadi. Uning gorizontdan maksimal balandligi ham (janub tomon yo’nalishida) kunlar o’tishi bilan bu kuzatuvchi uchun o’zgarmay, har doim bir xil bo’ladi.

Agar kuzatuvchi shimol tomonga qarasa, bir qism yulduzlar sharqdan chiqib, g’arbga botgani holda botmaydiganlari- ma’lum qo’zg’almas nuqta atrofida konsentrik aylanalar (markzi bir nuqtada bo’lgan aylanalar) chizayotganini ko’radi.(1-rasm)

Tunda osmonga sinchiklab qaragan har bir kishi bir necha minut davomidayoq. eslatganimizdek, yulduzlar osmonining sharqdan g’arbga tomon aylanayolganining guvohi boladi. Buning uchun ma'lum bir joydan turib, 2-3 ta yorug’ yulduzning o’rnini belgilab (daraxt shoxi, simyog’oeh yoki televizor antennasiga, yoki boshqa biror jismga nisbatan), soatga qarab qo’yilsa bas. 15— 20 minuldan so’ng, bu yulduzlarga dastlabki joydan turib qaralsa, ular g'arb tomonga bir xil yoyga siljiganlari ma'lum bo’ladi.

Oddiy hisoblash yordamida yulduzar, har soatda sharqdan g’arbga tornon 15° ga siljishlari oson topiladi. Endi 360" ni 15° ga bo’lsak, 24 soat ehiqadi. Demak, bareha yulduzlar 24 soatda, ya'ni bir sutkada Yer atrofida bir marta to’la aylanib ehi-qishi ma'lum bo’ladi. Yulduzlarning Yer atrofida bunday sutkalik ko’rinma aylanishi. aslida, bir sutkada Yerning o’z o'qi airotlda g’arbdan sharqqa tomon bir to’la aylanishi tufaylidir. Yerning o’z o’qi airofida aylanishi quyidagi lajribalarda tasdiqlangan.

Yer aylanishining boshqa bir isboti, uning sirtiga ma'Ium balandlikdan joylashlangan jismlarning sharqqa tomon siljib turishidir. Gap shundaki, Yer sirtidan h balandlikda (2- rasm) jismning ehiziqli tezligi bilan o’lehangani holda, jism ostida, Yer sirtida yotgan nuqtalarning tezligi bilan hisoblanadi. Bu yerda R 0 — Yer radiusini, esa, mos ravishda, O va A nuqtalarga tegishli bo’lgan Yerning burehak tezliklarini ifodalaydi. bir-biriga tengligidan v a > v 0 ekanligi oydin bo’ladi. Shuning uehnn ham h balandlikdan tashlangan jisni O nuqtadan sharqqa ilgarilab, oldinga tushadi va Yerning g’arbdan sharqqa aylanishini tasdiqlaydi. (2- rasm)

3-rasm. Sayyoramizda yil fasllarini kuzatilishi.

E’TIBORINGIZ UCHUN RAHMAT

Похожие

Yerning o’z o’qi atrofida aylanishi va kattaligi

Yer, uning shakli va harakati. Yerning o’z o’qi atrofida va quyosh atrofida aylanishi. Oy va uning fazalari

Yerning quyosh atrofida aylanishi va uning oqibatlari

Oy va Yer umumiy og’irlik markazi atrofida aylanishi

Nikolay Kopernik