Меҳнат муҳофазасининг ташкилий асослари - БЖД - Рефераты

Меҳнат муҳофазасининг ташкилий асослари

Загружено в:

20.09.2019

Скачано:

0

Размер:

64 KB

Меҳнат муҳофазасининг ташкилий асослари Режа: 1. Меҳнат муҳофазасини бошқариш тизими. 2. Мехнат мухофазасига оид тадбирларни режалаштириш ва маблағ билан таъминлаш. 3. Ишловчиларни мехнат хавфсизлигига ўқитиш. 4. Ишлаб чикаришда юз берган бахтсиз ходисаларни текшириш ва ҳисобга олиш.

1. Меҳнат муҳофазасини бошқариш тизими. Мехнат мухофазасини бошкариш корхонани бошкариш тизимининг бир кисмидир. Мехнат мухофазасини бошкаришни корхона бошлиги (бош инженер) ва булим бошликлари олиб боради. Мехнат мухофазасини бошкариш - бу мехнат жараёни вактида ишловчиларнинг хавфсизлигини таъминлаш, иш кобилиятини ва соглигини саклаш буйича ташкилий, техник, санитар-гигиеник, даволаш - олдини олиш ва бошка чора-тадбирларни тайёрлаш, кабул килиш ва амалга оширишдир. Мехнат мухофазасини бошкариш тизимининг асосий вазифалари куйидагича: 1. Ишловчиларни мехнат хавфсизлигига укитиш ва мехнат мухофазаси масалаларини ташвикот килиш. 2. Бино ва иншоот, ишлаб чикариш жараёнлари ва асбобускуналарининг хавфсизлигини таъминлаш. 3. Мехнат шароитининг санитар-гигиеник холатини меъёрлаштириш. 4. Ишловчиларни шахсий химоя воситалари билан таъминлаш. 5. Ишловчилар учун макбул иш ва мехнат шароитини яратиш. 6. Ишловчилар учун даволаш-олдини олиш тадбирларини режалаштириш ва амалга ошириш. 7. Алохида мутахассисликлар буйича касбий танлов утказиш. 8. Ишловчиларга санитар-маиший хизмат курсатиш ва хоказо. Кишлок хужалик корхоналари мансабдор шахсларининг мехнат мухофазаси буйича асосий вазифалари: - мехнат мухофазаси холатини доимий назорат килиш; - хамма ишловчилар томонидан МХСТ меъёр ва коидалар, йурикномаларга амал килишни талаб килиш; - механизациялаштирилган, автоматлаштирилган илгор технологик жараёнларни тадбик килиш;

- ишловчиларни хавфсиз мехнат килиш услубларига укитиш; - мехнат мухофазаси буйича уз вактида сифатли йурикнома- лар утказиш; - ишловчиларни шахсий химоя воситалари билан таъминлаш; - юкори хавфли машина ва механизмларни уз вактида руйхатдан утказиш ва текширувдан утказишни назорат килиш; - иш уринлари ва ишлаб чикариш хоналарида аттестация ва паспортизация утказишни таъминлаш; - мехнат мухофазаси буйича комплекс ва тезкор режалар, шартнома, келишувларни тайёрлаш ва утказишни таъминлаш; - қабул қилинган низомга асосан бахтсиз ходисаларни текширишда катнашиш ва х.к. Мехнат мухофазаси инженери Мехнат мухофазаси буйича ишларнинг асосий ташкилотчисидир. У корхона бошлигига буйсунади, лекин корхонада Мехнат мухофазаси буйича рахбарнинг булим бошликлари ёки бош мутахассиснинг вазифаларини уз зиммасига олмайди. У хар бир булимда Мехнат мухофазаси талабларига амал килишни назорат килади. Юқори хавфли техникаларни текшириш, синаш, рўйхатга олиш ишларида, ҳамда янгилари ишга тушириш жараёнида иштироқ қилади. Ишчиларни меҳнат хавфсизлигига ўқитишда, билимини текширишда қатнашади. Меҳнат хавфсизлигига ажратилган маблағларнинг мақсадли сарфланишини кузатиб боради. У ишлаб чикаришда юз берган бахтсиз ходисаларнинг хисобини олиб боради, уларни текширишда катнашади, сабабларини аниклайди ва улар кайта такрорланмаслиги учун таклифлар киритади. 2. Меҳнат муҳофазасига оид тадбирларни режалаштириш ва маблағ билан таъминлаш . Мехнат мухофазаси буйича хамма ишлар, хар кандай мураккаб ишга ухшаб, олдиндан тузилган режа асосида олиб борилиши керак. Асосий

режа, номенклатура чора-тадбирларининг режасини ишлаб чикишдир, чунки у жамоа ва маъмурият томонидан узаро келишув асосида тасдикланиши керак. Номенклатурага асосан келишув куйидаги тадбирларни уз ичига олади: 1) жарохатланишларнинг олдини олиш буйича; 2) касалланишларнинг олдини олиш буйича; 3) мехнат шароитини умумий юксалтириш буйича; Келишувда тадбирлар руйхати, таннархи, амалга ошириш вакти ва жавобгар шахс фамилияси кайд килинади. Келишув корхона рахбари ва касаба уюшма томонидан ифодаланади. Чора-тадбирларни бажаришга корхона хар йили маблаг ажратиши ва маблаг факат шу сохага ишлатилиши лозим. Акс холда маъмурият конун олдида жавоб беради. Маблагни сарфлаш касаба уюшмаси томонидан назорат килинади. Бундан ташкари, корхона хар йили юкори ташкилотга амалга оширилган тадбирлар ва маблағ сарфи тўғрисида хисобот бериши лозим. 3. Ишловчиларни меҳнат хавфсизлигига ўқитиш. Ишловчиларни мехнат хавфсизлигига укитиш урта, урта махсус ва олий мактаблардан бошланади. Ишлаб чикаришда эса ишчилар куйидаги тартибда ўқитилади: а) техника хавфсизлиги бўйича йўриқномалардан ўтказиш: 1. Кириш йўриқномаси; 2. Бирламчи йўриқнома; 3. Такрорий йўриқнома; 4. Режадан ташкари йўриқнома. 5. Жорий йўриқнома. б) Курс ўқитишлари. Хужаликларда хар йили 1 марта, январда олиб борилади. в) Малака ошириш факультетларида ўқиш.

4. Ишлаб чиқаришда бахтсиз ҳодисаларни текшириш ва ҳисобга олиш. Ишлаб чикаришда юз берган бахтсиз ҳодисаларни текшириш ва ҳисобга олиш Вазирлар Маҳамасининг 1997 йил 6 июндаги 286 – қарори билан тасдиқланган “Ишлаб чиқаришдаги бахтсиз ҳодисаларни ва ходимлар саломатлигининг бошқа хил зарарланишини текшириш ва ҳисобга олиш тўғрисида Низом”га асосан олиб борилади. Ишлаб чикаришда юз берган бахтсиз ҳодисаларни текшириш ва ҳисобга олишнинг мажбурийлиги "Меҳнатни муҳофаза қилиш тўғрисидаги қонуни"да ҳам қўрсатиб ўтилган (4-модда). Текшириш ва ҳисоб-китоб қилиш шу воқеа қайта такрорланмаслиги; жароҳатланиш сабаблари ва омилларини аниқлаш учун, айбдорларни аниқлаш учун қилинади. Текшириш натижалари бўйича “Н-1” шаклдаги махсус далолатнома 3 та нусхада тўлғазилади (баъзи ҳолларда 4 та нусхада тўлдирилади). Ҳар бир корхона йил охирида юз берган бахсиз ҳодисалар тўғрсида махсус тасдиқланган формага асосан ярим йиллик ва бир йиллик (9-Т форма) қилиб ҳисобот тузади ва у юқори ташкилотга юборилади. Ишлаб чикаришда жарохатланиш сабабларини таҳлил қилишнинг қуйидаги услублари мавжуд: 1. Статистик услуб. 2. Гурухий услуб. 3. Топографик услуб. 4. Монографик услуб. 5. Эргономик услуб. 6. Иқтисодий услуб.

Ишлаб чиқаришда содир бўладиган жароҳатланишларни ўрганиш ва таҳлил қилиш асосан тўртта: гуруҳий, топографик, статистик ва монографик методлар орқали олиб борилади. Гуруҳий метод билан аниқлашда асосан содир бўлган бахтсиз ҳодисалар улар расмийлаштирилган ҳужжатлари орқали маълум бир белгиларига асосланиб, яъни масалан: меҳнат шароитлари, касблари, ёшлари, жинслари, иш стажлари билан ҳамда жароҳатланиш даражалари билан аниқланади. Барча материаллар яхшилаб ўрганилади ва тегишли хулоса чиқарилади ҳамда шунга асосланиб жароҳатланишнинг содир бўлиш сабаблари бартараф этилади, яъни маълум ишчилар группасини ўқитиш йўли билан меҳнат муҳофазаси тадбирлари бажарилишини назорат қилиш янада ҳам мустаҳкамланади ва бошқа тадбирлар жорий этилади. Бу методга тегишли материаллар йиғиш учун кўпроқ вақт талаб қилинади. Топографик (график) методда қайси жойда, хонада, иш ўрнида,фаслда ва қаерда кўпроқ бахтсиз ҳодисалар содир бўлган жойларни аниқлашда фойдаланилади. Махсус карта тузиб ўша картада бахтсиз ҳодисалар қайд қилинади ва кўпроқ қайси жойда бахтсиз ҳодисалар содир бўлганлиги аниқланади. Аниқланган хавфли жойларга диққат эътибор қилиниб, у ерда бахтсиз ҳодисаларнинг олдини олиш учун профилактика ишлари олиб борилади. Бу методни бажариш учун ҳам кўп вақт талаб қилинади. Статистик метод (кўпинча таққослаш, анализ қилиш методи ҳам дейилади) орқали қайси жойда ва қаерда кўпинча оғир бахтсиз ҳодисалар содир бўлганлиги аниқланади. Бу метод асосан кўпинча бахтгиз ҳодисаларни таққослаш, таҳлил қилишга қаратилгандир. Кўпинча статистик метод орқали қуйидагилар аниқланади: ишлаб чиқариш жароҳатланиш- ларининг частота коэффидиенти — К ч ; оғирлик коэффициенти — К т ; умумий кўрсаткичи — К д . Частота кўрсаткичи ҳар бир 1000 киши учун маълум вақтда неча маротаба жароҳатланиш содир бўлганини кўрсатади.

Жароҳатланишларнинг оғирлик кўрсаткичи жабрланувчининг узоқ муддатли меҳнат лаёқатсизлигининг ўртача вақтини кўрсатади. У жароҳатланишни ҳисоблайди, лекин ўлим билан тугаган бахтсиз ҳодисаларни ҳисобламайди. Жароҳатланишларнинг умумий кўрсаткичи ёки вақтини йўқотганлаги (К д ҳар бир 1000 киши ҳисобига неча ишчи куни йўқотилганлиги билан аниқланади.) Монографик метод орқали жароҳатланишлар синчковлик билан илмий изланишлар натижасида аниқланади; иш шароити, яъни жомакор, махсус кийимлар, иш жойи, асбоблар, машиналар, механизмлар, технологик жараёнлар, санитария-гигиена шароитлари ва ҳоказолар ўрганилади. Бу метод натижасида содир бўлган бахтсиз ҳодисаларнинггина эмас, балки уларни келтириб чиқарган сабаблари ҳам аниқланади. Эргономик метод орқали жароҳатланишларнинг сабабларини ўрганишда асосий эътибор “инсон-машина” тизимининг эргономик параметрларига қаратилади. Иқтисодий метод орқали жароҳатланишларнинг сабабларини ўрганишда эса асосий эътибор иқтисодий омилларга қаратилади: меҳнат ва техника хавфсизлигини таъминлашга сарфланган маблағ, жароҳатланишлар натижасида кўрилган зарар ва бошқа.

Фойдаланилган адабиётлар 1.Ўзбекистон Республикасининг Конституцияси. Тошкент. “Ўзбекистон”, 1992 й. 2. Баркамол авлод - Ўзбекистон тараққиётининг пойдевори.- Тошкент. “Шарқ”, 1998й. 3. Ўзбекистон Республикасининг мехнат қонунлари кодекси. Тошкент, 1996 й. 4. Ўзбекистон Республикасининг мехнатни мухофаза қилиш тўғрисидаги қонуни. Тошкент, 1993 й. 5. Қудратов О.Қ. ва Ғаниев Т. Фавқулодда вазиятларда фуқаро муҳофазаси. Тошкент, „Янги аср авлоди”, 2005. 6. Охрана природь Справочник. Под ред. К.П.Митрошкина. М.: Агропромиздат, 1987. 7. Гоипов Х.Э. Мехнат мухофазаси. Тошкент, “Мехнат”, 2000. 8. Луковников А.В. Мехнат мухофазаси. Тошкент, “Ўқитувчи”, 1984. 9. Йўлдошев У., Усмонов У., Қудратов О. Мехнатни мухофаза қилиш. Тошкент, “Мехнат”, 2001.

Похожие

Қурилишда меҳнат муҳофазасининг умумий масалалари

Ишлаб чиқаришда фаолият хавфсизлигини таъминлашнинг (меҳнат муҳофазасининг) ҳуқуқий асослари

Ҳаёт фаолияти хавфсизлигининг ҳуқуқий ва ташкилий асослари

Ҳаёт фаолияти хавфсизлигининг ҳуқуқий ва ташкилий асослари

ҲФХнинг тиббий биологик асослари ақлий меҳнат гигиенаси