Bosim ostida ishlatiladigan sig’im, qurilma, qozon, quvur va boshqa trubalarning sinflanishi - БЖД - Рефераты

Bosim ostida ishlatiladigan sig’im, qurilma, qozon, quvur va boshqa trubalarning sinflanishi

Загружено в:

14.01.2024

Скачано:

0

Размер:

79.5 KB

Bosim ostida ishlatiladigan sig ’im, qurilma, qozon, quvur va boshqa trubalarning sinflanishi Reja: 1. Bosim ostida ishlatiladigan trubalarning sinflanishi 2. Bosim ostida ishlatiladigan sig ’im, qurilma, qozonlarning ishdan chiqish sabablari. Ularni tayyorlashga tuzilishiga qo’llanishiga bo’lgan talablar. 3. Xavfsiz foydalanishda davlat nazorati. 4. Balonlar, maxsus sig ’imlardan foydalanishda Xavfsizlik chora tadbirlari.

Bosim ostida ishlaydigan idishlar kayta ta ʼmirlanib kavsharlangan boʼlsa, bir joydan ikkinchi joyga koʼchirilganda yoki uning xavfsiz ishlashiga javobgar shaxsning talabi bilan muddatidan ilgari texnik kurikdan oʼtkaziladi. Gidravlik sinov esa xar sakkiz yilda bir marta utkaziladi. Ish xarorati 200 о С gacha bulgan idishlarning gidravlik sinovi, ularga suv yoki zaxarsiz va portlamaydigan boshka suyuklik bilan kushimcha bosim berish orkali utkaziladi. Qushimcha bosim idishning ish bosimiga boglik bulib, kuyma idishlardan tashkari barcha idishlar uchun ish bosimidan 20-25% katta buladi. Shunday bosim ostida (devorlarning kalinligi 50 mm gacha bulgan idishlarda) 10 minut ushlab turiladi va biror sezilarli uzgarish bulmasa, yaʼni choklardan ajralish, suyuklik tomishi, tashki devorlarning terlashi, koldik deformatsiyalar kurinmasa idishlar gidravlik sinovdan utgan xisoblanadi. Bosim ostida ishlaydigan uskunalar normal texnologik rejimda va xavfsiz ishlashini ta ʼminlash uchun kuyidagi nazorat-ulchash asboblari va extiyot uskunalari bilan taʼminlangan bulishi kerak: ulardagi suyuklik yoki gazning bosimini ulchash uchun va doimo nazorat kilib turish uchun manometr, xaroratni nazorat kilib turish uchun termometr, bosim oshib ketgan takdirda portlashning oldini olish uchun saklagich, idishda bir vaktning uzida gaz va suyuklik bulgan takdirda suyuklikning kup yoki ozligini kursatuvchi asbob, idish ichidagi moddani butunlay chikarib tashlash imkonini beruvchi moslama, agar idish ichida kondensat tuplansa, uni chikarib tashlash imkonini beruvchi moslama. Quvurlarning ishonchliligini ta ʼminlash uchun ularning issikdan uzayishini xisobga olish kerak. Buning uchun ularning burilgan joylari ravon va sillik kilib yasaladi, xamda kompensator xalkalari va shunga uxshash elementlar karitiladi. Issiklik deformatsiyalarini bir tekis taksimlash maksadida, ularni ayrim uchastkalarga bulib chikib, issikdan uzayishiga imkon koldirib, oxirgi nuktalarini tayanchlarga mustaxkamlanadi. Bosim ostida ishlaydigan idishlardan xavfsiz foydalanishga mustaxkamlik zaxirasi koeffitsienti katta bulgan eng makbul konstruktsiyalarni yaratish, yukori

sifatli ashyolarning ishlashi, saklovchi uskunalar va nazorat-ulchash asboblari urnatish yuli bilan erishiladi. Bunday uskunalarning ishdan chikishi va portlashiga zanglash okibatida mexanik mustaxkamligining yukolishi, bosimning chekli bosimdan oshib ketishi, berkituvchi armaturaning yukligi yoki buzilishi, belgilangan tartibotga rioya kilmaslik, tegishlicha nazoratning olib borilmasligi sabab bulishi mumkin. Bosim bilan ishlaydigan idishlarni urnatish va ulardan foydalanishda xavfsiz foydalanish koidalariga amal kilish zarur. Bosim bilan ishlaydigan idishlar ularni kuvurlardan uzib kuyish uchun berkituvchi - ventillar, jumraklar, surilma kopkoklar bilan, saklovchi uskunalar bilan, muxit xarorati va bosimni ulchash uchun asboblar bilan, suyuklik mikdori kursatkichi bilan ta ʼminlangan bulishi kerak. Saqlovchi klapanlar idishdagi boim me ʼyordan oshib ketganida ortikcha bug, gaz yoki suyuklikni tashkariga chikarib yublrish uchun muljallangan. -rasm, a da pishangni saklovchi klapanning sxemasi keltirilgan. Bosim keragidan oshib ketganida klapan yoriladi va gaz idishdan chikib, portlashning oldi olinadi. - rasm, b da prujinali saklovchi klapanning sxemasi kursatilgan. Bosim belgilangan kiymatidan oshib ketganida, prujina yoki yukning kuchi yetarli bulmay koladi, natijada klapan uyasidagi teshik ochiladi va gaz idishdan chikadi. Saklovchi klapanlar soni, ulchamlari va utkazish imkoniyati shunday xisob bilan tanlanadiki, idishdagi bosim 300 kPa gacha bosimli idishlar uchun ish bosimidan 50 kPa an ortik, 300-600 kPa bosimli idishlar uchun esa 15% dan ortik oshib ketmaydigan bulsin. Ortiqcha bosimni aniqlash uchun manometrlar urnatiladi. Ular uch xil buladi: ish manometrlari, nazorat manometrlari va namuna manometrlari. Ish manometrlari ish sharoitida bosimni ulchash uchun, nazorat ish manometrlarini tekshirish uchun, namuna manometrlari esa manometrlarni laboratoriyalarda tekshirish uchun ishlatiladi. Ish manometrlarining aniklik sinfi kuyidagicha buladi: 0,5; 1,0; 1,5; 2,5; 4. Idishlardagi bosimni ulchaydigan manometr ish bosimiga moslab tanlanishi va

aniklik sinfi 2,5 dan past bulmasligi kerak. Manometr shkalasida idishdagi ruxsat etilgan ish bosimni kursatuvchi kizil chizikcha bulishi lozim. Manometrda tamga bulmasa, manometrni tekshirish muddati utib ketgan bulsa, manometr uchirilganda uning mili shkalaning nolinchi bulinmasiga kaytmasa, oynasi singan bulsa, manometrdan foydalanish mumkin emas. Manometrlar kamida yiliga bir marta tekshirib turilishi zarur. Tekshirish chogida manometrlar tamgalanadi. Korxona uzogi bilan olti oyda bir marta manometrlarni nazorat manometri yordamida kushimcha tekshirib, tekshirish natijalarini nazorat tekshiruvlari daftariga yozib kuyish kerak. Qozonxona qurilmalaridan foydalanish qoidalari. Qozonxona qurilmalari korxonalarni texnologik extiyoj va isitish uchun zarur bulgan bug xamda issik suv bilan ta ʼminlaydi. Bosimi 70 kPa va bundan yukori bulgan bug kozonlari xamda suvni 1150S dan yukori xaroratgacha isitadigan kozonlar buladi. Bug ishlab chikaradigan bug kozonlari va ana shu bugni ishlatadigan apparatlar yopik sistema ichida bosim bilan ishlaydi. Bunday sistema xavfsizlik tadbirlariga doir xamma choralarni kat ʼiy bajarishni talab kiladi. Bug kozonlaridan extiyotsizlik bilan foydalanish ogir falokatga - kozonning portlashiga olib keladi. Portlash sodir bulganda kiska vakt ichida anchagina potentsial energiya bushaydi. Statistik ma ʼlumotlarga karaganda kozon devorlarining buzilishiga olib keladigan asosiy sabablar deb kuyidagilar aniklangan: - kozonda suv kamayishi natijasida devorlarning uta kizishi; - ashyoning mos emasligi, kozonning sifatsiz tayyorlanishi; - metallning uyilishi okibatida kozon devori ayrim joylarining bushashib kolishi, xaddan tashkari kup tosh (nakip ь) xosil bulishi va kirlanishi natijasida kozon devorlarining ortikcha kizishi; - saklovchi klapan buzilishi, xizmat kursatuvchi kishilarning e ʼtiborsizligi tufayli bosimning xaddan ziyod oshib ketishi; - utxonalarda gazlarning portlashi.

Mana shu sabablar uz vaktida bartaraf etilsa, kozonlar portlamaydi. Suv bosimi va xaroratini nazorat kilib turish uchun suv isitish kozonlarining kirish xamda chikish joylariga manometr va termometrlar urnatiladi. Kozonlarga, bulardan tashkari, nasoslar xam urnatiladi, ular kozonni suv bilan ta ʼminlashi bilan bir katorda, undagi suvni kanalizatsiyaga xaydab chikarishi xam mumkin. Kozonxona kurilmalariga xizmat kursatadigan kishilar 18 yoshdan kam bulmasliklari, tibbiy kurikdan utgan, maxsus dastur buyicha ukigan va malaka komissiyasi tomonidan beriladigan mutaxassislik guvoxnomasiga ega bulishlari shart. Qozonxona kurilmasida ishlashni boshlashdan oldin smenani kabul kilib olish va agregatning usha paytdagi axvolini, ishlatish tartibini albatta ish daftariga yozib kuyish kerak. Kuyidagi xollarda bug kozonlarini uchirish zarur: - kozonxonadagi bosim me ʼyordagidan 10% oshib ketganda; - suvi kamayganda; - ta ʼminlovchi uskunalari ishlamay kolganda; suv mikdorini kursatuvchi asboblari yoki saklovchi klapanlari ishlamay kolganda; - kozondan suv sizayotganda; - gaz yullarida gaz portlaganda. Davtogtexnazorat xodimlari kozonlarni muntazam ravishda texnik kurikdan utkazib turishadi. Qozonlar kapital tamirlangandan keyin ham texnik ko ’rikdan utkaziladi. Davriy kuriklar turt yilda bir marta, gidravlik sinovlar esa sakkiz yilda bir marta amalga oshiriladi. Bug qozonlari, bugni qayta qizdirgichlar, bug yoki kaynok suv kuvurlari va ballonlar 5 min mobaynida sinov bosimi bina gidravlik sinalishi kerak. Katta bosim ostida sikilgan, suyultirilgan yoki eritilgan gazlar bilan tuldirilgan ballonlarni ishlatayotganda extiyotkor bulish va Davlattogtexnazorat tasdiklagan xamma koidalarga kat ʼiy amal kilish talab etiladi. Ballonlarning yorilishi bilan boglik falokatlar shunisi bilan juda xavfliki, kup xollarda ballonlar yakinida odamlar buladi. Falokatlarga asosan kuyidagilar sabab buladi: ballonlarning tayyorlanish sifati pastligi; ballonlarni gaz bilan me ʼyoridan

ortik tuldirish; ballonlarni tashish va saklash vaktida xavfsizlik koidalarini buzish. Kislorodli ballonlarni moy bilan ifloslanishdan va ayniksa uning ichiga moy tushishidan extiyot kilish zarur. Har bir ballonda ventil ь, anik kurinib turadigan tamga bulishi lozim. Tamgada ballonning rakami xakikiy oigrligi, tayyorlangan kuni (yil va oy) xamda ish bosimini navbatdagi sinash yili, gidravlik sinov bosimi, balolonning sigimi kursatiladi. Ishlatilayotgan ballonlar kamida besh yilda bir marta davriy sinovdan utkazilishi lozim. Xlor, vodorod xlorid, serovodorod gazlar bilan tuldirilgan ballonlar kamida ikki yilda bir marta sinovdan utkazib turiladi. Xizmat kursatuvchi shaxs, agar davriy sinov muddati utib ketgan bulsa, koidalarga kursatiladigan tamgalar bulmasa, ventillari buzilgan yoki korpusi shikastlangan bulsa, ballonlarni gaz bilan tuldirish takiklanishi shart. Ballonlar tik xolda saklanishi, ularning aganab ketishi, ifloslanishi va kizikishiga yul kuymaydigan kilib tusib kuyilishi zarur. Bosim bilan ishlaydigan idishlarni urnatish va xavfsiz ishlatish koidalariga kura, sikilgan gaz ballonlarining koldik bosimi 50 kPa dan, atsetilen ballonlariniki esa 50 kPa dan past xamda 100 kPa dan ziyod bulmasligi lozim. Bug ʼ va qaynoq suv kuvurlaridan foydalanish. Bug va kaynok suv kuvurlaridan foydalanishda Davlattogtexnazorat tasdiklagan bug va kaynok suv kuvurlarini urnatish va xavfsiz ishlatish koidalariga amal kilish zarur. Mazkur koidalar ish bosimi 70 kPa va xarorati 1150S dan yukori bulgan suv bugi keladigan kuvurlarga taalluklidir. Ushbu koidalarga muvofik, barcha kuvurlar turt toifaga ajratiladi: shartli utish kesimi 100 mm dan katta bulgan birinchi toifadagi kuvurlar. Korxonalar kuyidagi muddatlarda: kuvurlarni bir yilda bir marta texnik kurikdan utkazishlari, ya ʼni kuzdan kechirishlari, ruyxatga olinmaydigan kuvurlarni esa ikki yilda bir marta kuzdan kechirishlari va gidravlik sinovdan utkazishlari kerak. Bundan tashkari, yangi urnatilgan kuvurlar ishga tushirilishidan oldin kuzdan kechirilishi va gidravlik sinalishi, shuningdek, uch yilda bir marta tekshirilishi lozim. Yigilgan xoldagi kuvurlar ish bosimidan 1,25 marta katta bulgan

sinov bosimi bilan 5 min mobaynida sinalishi kerak, shundan sung sinov bosimi ish bosimiga kadar pasaytiriladi. Mehnat sharoitlarini yaxshilash, xavfsiz texnologik jarayonlarni, xavfsiz mashina va uskunalarni yaratish, paxta, ipak, tukimachilik va yengil sanoat korxonalarini loyixalash davridayok xisobga olinishi kerak. Loyixalash davrida yul kuyilgan xatolarni ekspluatatsiya kilish davrida tuzatib bulmaydi. Kimyo ishlab chiqarishi sanoatida texnologik jarayonlarni avtomatlashtirish yakin kelajakda ishchilarni xavfli va zararli mexnat sharoitlaridan xalos kiladi. Tez va anik ulchaydigan, murakkab jarayonlarni belgilangan ish tartibidan chikib ketmasligini, sexlardagi mikroiklim kattaliklarini (xarorat, namlik, xavo xarakati tezligi va x.k.) mu ʼtadil kiymatlarini ushlab tura oladigan asboblar boshkarib turadilar. Kimyo ishlab chiqarishi sanoati korxonalarida mexnat sharoitini yaxshilashning istikboldagi yunalishlari texnologik jarayonlarni avtomatlashtirish darajasini tez sur ʼatlar bilan koʼtarilishiga bogʼlik. Bu avtomatik ravishda ishlaydigan potok liniyalari, robotlashtirilgan komplekslar, integratsiyalashgan ish joylari, elektronika va mikroprotsessor texnika vositalarining keng joriy etilishi xisobiga amalga oshiriladi. Texnologik jarayonda mexanizatsiyalashtirishni keng joriy kilish, ishlab chikarish jarayonlari tezligining keskin usishi ishchilarning asab charchashi xamda xarakat koordinatsiyasi buzilishi xastaliklariga olib keladi. Shuning uchun mexnatni muxofaza kilish buyicha ilmiy tadkikot ishlarini olidndan kura bilish zarurati ortadi. Аyniksa, tibbiy tadkikotlar, normativ xujjatlarni va mexnat xavfsizligi talablarini takomillashtirish, mexnat sharoitlarini, ishlab chikarish jaroxatlari, portlash va yonginlar xakidagi omillar majmuasini analiz kilishning yangi ilmiy texnik usullarini yaratish nazarda tutilishi kerak. Sanoat sanitariyasi buyicha asosiy yunalish - ishlab chikarish muxitida zararli moddalarning mavjudligi va mikdorini uzluksiz va avtomatik ravishda aniklaydigan uta sezgir asboblar va yangi usullar ishlab chikish nazarda tutilishi kerak. Ishlab chikarishda ishlatiladigan yangi moddalar ta ʼsirida paydo bulishi

mumkin bulgan kasbiy kasalliklar, oshkozon-ichak va asab kasalliklariga olib kelishi mumkin bulgan omillar taʼsirini urganish davom ettiriladi. Sex xavosini yangilash buyicha ilmiy ishlar, ishlatilgan xavoni markazlashtirilgan uskunalar yordamida surib olish, uni chang va zararli moddalardan tejamli va ishonchli usullar bilan tozalash, avtomatik ravishda ishlaydigan nazorat vositalarini kullash, mashinalarni va sexni tozalashda vakuum uskunalari kullash va changni markazlashgan xavo sistemalari yordamida surib olish rivojlantiriladi. Buning uchun uzidan chang chikarmaydigan, changli xavoni samarali tozalay oladigan, mukammal avtomatlashgan konditsioner va boshka mashina va uskunalarni yaratishdek paxta, ipak, va yengil sanoat tukimachilik korxonalariga xos muammolarni xal kilish kerak. Ishlab chikarish sexlarini yoritish borasida xam ilmiy ishlar davom ettiriladi. Аyniksa kuzni toliktiruvchi omillarni kamaytirish, fonarsiz sexlarda inson uchun zarur bulgan ulьtrabinafsha nurlanishga ega bulgan sunʼiy yoruglik manbalari kullashni kupaytirish, yoritish uskunalarini ekspluatatsiya kilish ratsional tartibini ishlab chikish, mashinalarga urnatilgan yoritish asboblarini yaxshilash ishlariga katta axamiyat beriladi. Kandillarni tozalash va yuvish muammolari xal kilinadi. Ishlab chikarishni uzluksiz mexanizatsiyalash, mashinalarning va transport vositalarining kuvvati va xarakat tezligining oshishi bevosita shovkin va titrashning ortishiga olib kelmasligi kerak. Buning uchun shovkin va titrash borasidagi ilmiy ishlar davom ettirilishi, shovkin va titrashni keskin kamaytiruvchi ximoya vositalari va materiallar ishlab chikarish joriy kilinishi kerak. Elektr xavfsizligi buyicha tadkikotlar elektr toki va elektromagnit maydonlarining inson tanasiga biofizik va elektrofizioligk ta ʼsirini urganishga yunaltirish, bundan maksad tok kuchi, kuchlanish va maydon kuchlanganligining yul kuysa buladigan kiymatini aniklash, meʼyorlarini belgilash, elektr uskunalarining yerga ulash moslamalarining mukammal sxema va konstruktsiyalarini yaratish, tolali changlarning yongin xavfi mavjudligini xisobga olgan xolda elektrodvigatellar ximoyasining ratsional sxemasini ishlab chikish va

boshka shunga uxshash tadbirlarni xisobga olishdir. Kelgusida mashinalar ishini boshqarishga past kuchlanishlardan foydalanish keng joriy kilinadi. Yongin va tabiiy ofatlar paytida korxonadan ishchilarni xavfsiz evakuatsiya iklish tadbirlari va vositalarini ishlab chikishga katta axamiyat beriladi. Bir necha tasodifiy jarayon sifatida evakuatsiyaning matematik modeli ishlab chiqiladi.

Adabiyotlar: 1. Yormatov G ‘. Y. va boshqalar. Hayot faoliyati xavfsizligi. O‘quv qo‘llanma. -T.: 2005. 2. Nigmatov I., Tojieyv M. X. "Favqulodda vaziyatlar va fuqaro muhofazasi" Darslik.-T.: Iqtisod-moliya. 2011. -260 b. 3. Tojiev M. X., Nigmatov I., Ilxomov M. X. «Favqulodda vaziyatlar va fuqaro muhofazasi» O‘quv qo‘llanma. –T.: “Iqtisod-moliya”, 2005. -195 b. 4. G ‘oyipov H.E. Hayot faoliyati xavfsizligi. –T.: “YAngi asr avlodi”, 2007 yil. – 264 b. 5. Qudratov A. va b. "Hayotiy faoliyat xavfsizligi". Ma ’ruza kursi. “Aloqachi” -T.: 2005. -355 b. 6. Raximova X., Agzamov A, Tursunov T. Mehnatni muhofaza qilish. O ‘quv qo‘llanma. T.: O‘zbekiston, 2003. 7. Makarov G.V. i dr. Oxrana truda v ximicheskoy promeshlennosti. M., Ximiya,1989. 8. Yormatov G ‘.Y. va boshqalar. Hayot faoliyati xavfsizligi. –T.: “Aloqachi”, 2009 yil. – 348b. 9. O ‘. Yo‘ldoshev va boshqalar. Mehnatni muxofaza qilish. -T.: Mehnat, 2005.

Похожие

Bosim ostida ishlovchi idish, apparatlarni va gaz uskunalarini xavfsizlik talablari

Qurilish montaj ishlarini bajarishda xavfsizlik texnikasi

Yuqori energetik uskunalardan foydalanishda mehnat xavfsizligi

Evakuatsiya yo’llari, yashin qaytargichlar va texnik qurilmalar

Energetik qurilmalardan foydalanishda xavfsizlik texnikasi