Energetik qurilmalardan foydalanishda xavfsizlik texnikasi - БЖД - Рефераты

Energetik qurilmalardan foydalanishda xavfsizlik texnikasi

Загружено в:

20.09.2019

Скачано:

0

Размер:

103 KB

Energetik qurilmalardan foydalanishda xavfsizlik texnikasi Reja: 1. Bug‘ va suv qaynatuvchi qozonlardan foydalanishda xavfsizlik texnikasi 2. Bosim ostida ishlovchi idishlardan foydalanishda xavfsizlik texnikasi 3. Siqilgan va suyultirilgan gazlardan foydalanishda xavfsizIik texnikasi 4. Yuk ko‘tarish mexanizmlaridan foydalanishda xavfsizlik texnikasi 5. Neft va gaz quduqlaridan foydalanishda xavfsizlik texnikasi

Bug‘ va suv qaynatuvchi qozonlardan foydalanishda xavfsizlik texnikasi Ishlab chiqarishda binolarni isitish va ayrim texnologik jarayon-larni amalga oshirish maqsadida bug‘ va qaynoq suvdan keng foydalaniladi. Shuning uchun, turli xil quvvatdagi bug‘ va suv qayna-tish qozonlari ishlatiladi. Bunday qurilmalardan xavfsizlik qoidalari-ga to‘liq rioya qilinmay foydalanilgan vaqtlarda turli xil halokatlar yoki portlash sodir bo‘lishi mumkin. Bunday xavflar asosan quyidagi sabablar natijasida yuzaga keladi: saqlash va qurilmalarining nosoz-ligi oqibatida bosimning oshib ketishi, o‘z vaqtida texnik qarovdan va sinovdan o‘tkazilmaslik, qurilmalarni ishlashi vaqtida nazoratni у o‘qligi, qozonda suv sathining kamayishi, qozon tubida va devor-larida qasmoqlarni to‘planib qolishi, qozon devorlarini zanglashi va b. Ishlab chiqarish binolari ichiga o‘rnatilgan qozonlar (t- 100) V<100 shartga javob berishi zarur. Aholi yashash binolariga birikkan yoki yaqin bo‘lgan ishlab chiqarish binolarida esa qozonxonalar devor bilan ajratilib, (t-100) ≤ 5 shartga javob berishi lozim. Bu yerda, t – ish bosimidagi to‘yingan bug‘ harorati, o C; V – qozondagi bug‘ hajmi, m 2 . Bug‘ xonalari poli betondan bo‘lishi kerak, faqatgina vaqtincha foydalaniladigan bug‘ qozonlarida ро l tuproqli bo‘lishi mumkin. Qattiq yoqilg‘ilar bug‘ xonalardan alohida yonmaydigan devorlar bilan ajratilgan xonalarda saqlanishi, suyuq yoqilg‘ilar esa bug‘ xonalardan tashqarida saqlanishi va ularning zaxira hajmi sutkalik sarfdan oshmasligi zarur. Barcha bug‘ qozonlari maxsus saqlash klapanlari bilan jihoz-lanishi shart. Bu klapanlar past bosimli qozonlarda ishchi bosimdan 0,01 МРа oshganda, yuqori bosimli qozonlarda esa bosim ishchi bosimdan 3...10% oshganda avtomatik tarzda ishga tushishi kerak. Barcha bug‘ qozonlari ma’lum muddatda bosim ostida va gidravlik sinovdan o‘tkazilib turilishi shart. Sinovlar quyidagi hollarda va vaqtlarda o‘tkaziladi: – qayta o‘rnatilgan yoki boshqa joyga ko‘chirilgan hamda payvandlash, quvurlarni yoki ayrim elementlarni almashtirish bilan ta’mirlangan barcha qozonlarda ichki tekshiruv va gidravlik sinov o‘tkaziladi. Sinash bosimi zavod

pasportida ko‘rsatilgan bosim ostida, lekin ish bosimidan kamida 1,5 barobar ko‘ р va 200 kPa dan kam bo‘lmagan miqdorda tanlanadi; – qozonlar tozalangandan va ta’mirlangandan keyin ishchi bosimda, lekin kamida bir yilda bir marta ichki tekshiruv va gidravlik sinovdan o‘tkaziladi; – foydalanishdagi qozonlar sinash bosimida har 6 yilda bir marta gidravlik sinovdan o‘tkaziladi. Tekshirish va sinashni ushbu qozondan foydalanishga javobgar shaxs o‘tkazadi. Sinov va tekshirish vaqti hamda uning natijalari qozon pasportiga yozib qo‘yiladi. Yuqori bosimda ish1ovchi bug‘ qozon1arini «O‘zsanoat- kontexnazorat» xodimi qozonni foydalanishdagi javobgar shaxs bilan birgalikda o‘tkazadi. Bunday qozonlar quyidagi vaqtlarda sinovdan o‘tkaziladi: – birlamchi – qayta o‘rnatilgan qozonlar uchun o‘tkaziladi; – davriy 4 yilda bir marta ichki tekshiruv va 8 yilda bir marta gidravlik sinov o‘tkaziladi. Bug‘ qozonlaridan foydalanish o‘ta xavfli ishlarga kirganligi sababli, unda ishlashga 18 yoshga to‘lgan, tibbiy ko‘rikdan o‘tgan, maxsus dastur asosida o‘qib, imtihon topshirgan, guvohnomaga ega shaxslarga ruxsat etiladi. Ishga ruxsat etiladigan dastur asosida уo‘riqnomalar o‘tish, ularning bilimlarini sinab ko‘rish va qayta sinash ishlarini ma’muriyat bajaradi. Xavfsizlik texnikasi bo‘yicha qayta sinov kamida bir yilda bir marta o‘tkaziladi. Bosim ostida ishlovchi idishlardan foydalanishda xavfsizlik texnikasi Ishlab chiqarish korxonalarida siqilgan havo, gaz, shuningdek, havo bosimli asbob-uskunalar keng ishlatiladi. Bunday asbob- uskunalarni ishga tushirishda yoki siqilgan havo hosil qilishda kompressorlardan foydalaniladi. Kompressorlar tuzilishi va ishlatilish xususiyatiga ko‘ га ko‘chma va ko‘chmas bo‘ladi. Bosim ostida ishlovchi kompressorlar bilan ishlovchi ishchi maxsus kiyim-bosh, poyabzal, titrashga qarshi qo‘lqop va himoya kaskasiga

o‘rnatilgan shovqindan asrovchi quloqchin («naushnik») bilan ta’minlangan hamda xavfsizlik texnikasi bo‘yicha malakali o‘qitilib, у o‘riqnomalardan o‘tgan bo‘lishi lozim. Ishlab chiqarishda foydalaniladigan barcha kompressorlarda manometr o‘rnatilgan bo‘lishi hamda ular «Standartlash va o‘lchov asboblari qo‘mitasi» tomonidan har yili tekshirilib turilishi kerak. Kompressor detallarini yog‘lashda faqatgina zavod pasportida ko‘rsatilgan yog‘lash materiallaridan foydalanish talab etiladi. Boshqa yog‘lovchi materiallarni ishlatish taqiqlanadi. Ish boshlanishidan oldin, kompressorlarning barcha elementlarini yaxshilab ko‘zdan kechirish, bunda siqilgan havoni me’yoriy miqdordan ortib ketmasligini ta’minlab turuvchi а vtomatik qurilmalar va ortiqcha havoni chiqaruvchi klapanlarning o‘z o‘rnida bo‘lishi hamda ishchi holatda ekanligiga e’tibor berish kerak. Kompressor ishlayotganda so‘riladigan havo tarkibida zaharli, yengil yonuvchi va portlovchi gazlar hamda changlar bo‘lmasligi zarur. Kompressor yopiq binolarda ishlatilsa, xonaga havoning iflosla-nishini oldini oluvchi moslamalar o‘rnatilishi kerak. Agar ish davrida klapanlar, manometr va boshqa ishchi a’zolar yaxshi ishlamayotganligi aniqlansa, kompressor darhol ishdan to‘xtatilib tegishli ta’mirlash ishlari o‘tkazilishi zarur. Kompressorning tegishli detallarida sinovdan o‘tganligi to‘g‘risida belgi yoki tamg‘alari bo‘lishi shart, aks holda, bunday kompressorlardan foydalanish taqiqlanadi. Siqilgan va suyultirilgan gazlardan foydalanishda xavfsizIik texnikasi Ishlab chiqarishda ko‘pgina texnologik jarayonlarni amalga oshirish maqsadida turli xil gazlardan, jumladan, kislorod, atsetilen, ammiak, propan-butan, is gazi kabilardan keng foydalaniladi. Ular maxsus metall ballonlarda yuqori bosimda saqlanadi. Ballonlarda kislorod – gaz holatida, is gazi, propan-butan aralashmasi va ammiak suyultirilgan holda, atsetilen aralashma holda bo‘ladi.

Barcha gazlar xavflilik darajasi va zaharliligi bo‘yicha quyidagi guruhlarga bo‘linadi: а ) yonuvchi va portlovchi gazlar; b) inert va yonmaydigan gazlar; d) yong‘inni kuchaytiruvchi gazlar; e) zararli gazlar. Gaz ballonlari gazlarning turiga bog‘liq holda belgilangan ranglarga bo‘yalishi va ularga gazning tarkibi, ballonni sinalgan vaqti ko‘rsatilishi zarur. Gaz ballonlarini to‘ldirish stansiyalaridan qabul qilib olishda, ularning nuqsonsiz ekanligini tekshirib ko‘rish kerak. Agar ballon jumragining rezbasi yeyilgan, chiqish teshiklari yaxshi bekilmagan, ballon devorlari ezilgan va unda yog‘ dog‘lari bo‘lsa, bunday ballonlarni olmaslik lozim. Ballondan yonuvchi yoki zaharli gaz chiqib turganligi qayd etilsa, bunday b а ll оп tezda xavfsiz joyga olinib, tegishli tadbirlar amalga oshirilishi zarur. Ishlab chiqarishda b а llonlarni maxsus aravalarda tashish lozim. Qish vaqtlarida ballonlarning reduktorlari muzlab ochilmay qolsa, masalan, kislorod ballonini qaynoq suvda namlangan toza latta bilan ochish mumkin. Gaz ballonlari reduktorini ochiq olov bilan qizdirib ochish taqiqlanadi. Reduktorlarda har bir gazning o‘ziga mo‘ljallangan manometrlar bo‘lishi va unda gaz nomi yozilishi shart. Yuk ko‘tarish mexanizmlaridan foydalanishda xavfsizlik texnikasi Xalq xo‘jaligining deyarli barcha tarmoqlarida turli xil yuk ko‘tarish mexanizmlaridan, jumladan, oddiy chig‘iriqlardan tortib yuqori yuk ko‘tarish qobiliyatiga ega bo‘lgan kranlardan foydalaniladi. Yuk ko‘tarish mexanizntlaridan xavfsiz foydalanish qoidalarini «O‘zsanoatkontexnazorat» Davlat qo‘mitasi ishlab chiqadi va tasdiqlaydi. Ular ish joyida o‘rnatilgan davlat energetika nazorati tomonidan ro‘yxatga olinadi. Barcha turdagi yuk ko‘tarish mexanizmlari belgilangan muddatda tegishli sinov va tekshirishlardan o‘tkazilib turilishi kerak. Texnik tekshiruv har 12 oyda

bir marta, navbatdan tashqari tekshirish esa kapital ta’mirlash yoki yuk ko‘tarish mexanizmlari boshqa joyga ko‘chirilganda o‘tkazilishi lozim. Texnik tekshiruvda asosan quyidagi jarayonlar bajariladi: а ) tashqi ko‘zdan kechirish – metall konstruksiyalar holati, р o‘lat arqon, ilgaklar, ushlash moslamalari, payvand va boshqa birikmalar hamda mahkamlash qurilmalari tekshiriladi; b) kuchlanish ostida statik sinovdan o‘tkazish; d) dinamik sinov; e) elektr jihozlarni tekshirish. Amalda, texnik tekshirishlarda р o‘lat arqon va ushlab turuvchi moslamalar holatiga katta e’tibor beriladi. Kanatlar tekshirilganda ulardagi uzilgan simlar soni aniqlanadi va simlarning buralganligiga, o‘ramlarning egilib qolgan joylariga ahamiyat beriladi. Agar o‘ram qadami uzunligi bo‘yicha uzilgan simlar soni 10% dan (yoki ruxsat etilgan miqdordan, 4.2-jadvalga qarang) ko‘ р bo‘lsa, bunday р o‘lat arqon ishga yaroqsiz hisoblanadi. Bundan tashqari, р o‘lat arqon simlari zanglagan yoki dastlabki diametriga nisbatan 40 foizgacha yeyilgan bo‘lsa ham yaroqsiz deb topiladi.

Р o‘lat arqon o‘ramlarining qadam uzunligi bo‘yicha uzilgan simlarining ruxsat etilgan miqdori 4.2- jadval Po‘lat arqon turi Simar soni Ruxsat etilgan uzilishlar soni Organik o‘zakli bir tomonlama o‘ralgan po‘lat arqon Organik o‘zakli chalkashtirib o‘ralgan po‘lat arqon 6x19=114 6x37=222 6x61=366 6x19=114 6x37=222 6x61=366 4 8 12 10 19 32 Рo‘lat arqonlar, zanjirlar va yuk ushlash moslamalari nominal yuk quvvatidan 2 barobar katta kuchlanishda sinab tekshiriladi. Statik sinovlar balka (to‘sin)larning mustahkamliligini tekshirish maqsadida o‘tkaziladi. Buning uchun ishchi yuk 200 mm balandlikka ko‘tarilib .10 minut ushlab turiladi, keyin esa yuk miqdori foydalanishdagi kranlar uchun 10%, yangi va kapital ta’mirlangan kranlar uchun 25% oshirilib ko‘tariladi hamda yuk ko‘tarilgan holatda balkaning egilishi (elastik deformatsiyasi) tekshiriladi. Keyin yuk tushirilib qoldiq deformatsiya aniqlanadi. Agar qoldiq deformatsiya borligi qayd etilsa, bunday balka yaroqsiz deb hisoblanadi. Dinamik sinovda yuk ko‘tarish mexanizmlari va tormozlar, ajratgichlar hamda harakatni cheklovchi moslamalar tekshiriladi. Sinov nominal yuk ko‘tarish qobiliyatidan 10% ortiq bo‘lgan yukda, yukni 300 mm balandlikka bir necha marta ko‘tarib-tushirib o‘tkaziladi. Yuk ko‘tarish yoki tushirish vaqtida tormozlanganda o‘z joyida to‘xtashi zarur. Agar yuk tormozlashdan keyin oz miqdorda bo‘lsada, o‘z holicha tusha boshlasa, yuk ko‘tarish mexanizmi foydalanishga yaroqsiz hisoblanadi.

Barcha sinov va tekshirish natijalari dalolatnoma bilan hujjat- lashtirilib, mexanizm pasportiga yoziladi. Bundan tashqari ayrim ta’mirlash yoki texnik xizmat ko‘rsatish ishlarida gidravlik va mexanik yuk ko‘targichlar– «domkrat»lardan ham keng foydalaniladi, Ular har yili bir marta statik sinovdan o‘tkazilishi zarur. Sinov nominal yukdan 10% ortiq bo‘lgan yukda 10 minut davomida o‘tkaziladi. Bunda gidravlik yuk ko‘targichlarda bosim kamayishi 5% dan ortiq bo‘lmasligi zarur. Avtokranlardan foydalanilganda kran xartumi («strel а ») bilan elektr uzatmalari orasidagi masofaga katta e’tibor berish talab etiladi. Bu masofa kuchlanish 1kV gacha bo‘lganda - 1,5 m, 20 kV gacha bo‘lganda - 2 m va 35...110 kV bo‘lgan kuchlanishlarda- 4 m bo‘lishi talab qilinadi. Neft va gaz quduqlaridan foydalanishda xavfsizlik texnikasi Umumiy talablar. Quduqlarni o‘zlashtirish Foydalanish kolonnalari quduqlarni sinash va foydalanish davrida kutiladigan maksimal bosimga mo‘ljallangan bo‘lishi lozim. Markaziy quvurlarda bosimni ruxsat etilgan miqdordan oshirish taqiqlanadi. Burg‘ulash ishlari tugagan quduqlarda uskuna va qurilmalar qismlarga ajratilishi va quduq oldi maydoni, ular minoralar bilan jihozlanganda 4 х 6 m, machtalar bilan jihozlanganda esa 3x4 m dan kam bo‘lmasligi kerak. Quduqlarni o‘zlashtirish va sin а b ko‘rish tasdiqlangan reja asosida amalga oshirilishi lozim. Quduqlarni o‘zlashtirish hamda kapital yoki joriy ta’mirlash ishlarini olib boruvchi brigada a’zolari quduqlarda ochiq neft va gaz chiqish holatlari yuz berganda, bu holatni bartaraf etish tadbirlari rejasi bilan tanishtirilib, xavfsizlik texnikasi bo‘yicha у o‘riqno-madan o‘tishlari lozim. Quduqlarni o‘zlashtirish yoki sinash ishlarini to‘xtatish talab etilgan hollarda, quduq hajmining ikki barobari miqdorida yangi og‘irlashtirilgan eritma tayyorlanishi kerak. Ushbu eritma quduq-larni o‘zlashtirish yoki sinash vaqtida davriy ravishda aralashtirilib turilishi zarur.

Quduq og‘ziga o‘rnatilgan zulfinda «Ochiq» va «Yopiq» deb yozilgan belgilar bo‘lishi va zulfin quduqdan 10 m chetda o‘rnatilib, uning atrofi o‘ralishi va usti ayvon qilib yopilishi lozim. Quduqlar kechasi o‘zlashtirilganda quduq og‘zi quyidagicha yoritilishi zarur: 1. Quduq og‘zi, tebranma-stanokli quduqlarda - 13Lk. 2. Tebranma-stanoklarning motor xonalari - 13Lk. 3. Kompressor va nasos stansiyalari, shamollatish xonalari– 201. К . 4. Quduqlarni yer osti va kapital ta’mirlashda, quduq og‘zi – 26Lk. 5. Chig‘iriqlar - 15Lk. Quduq og‘ziga o‘rnatilgan yoritish chiroqlari portlashdan hi- moyalangan konstruksiyada bo‘lishi zarur. Quduqlarni o‘zlashtirishda barcha bosim quvurlarida, gaz va havo quvurlarida zulfin, teskari klapan va manometr bo‘lishi kerak. Во si т , havo va gaz quvurlari kutiladigan maksimal ishchi bosimdan 1,5 marta yuqori bosimda sinalishi va sinov natijalari akt bilan hujjatlashtirilishi lozim. Quduqlarni o‘zlashtirishda ko‘chma kompressorlardan foydala-nilsa, ular quduqlardan kamida 25 m uzoqlikda o‘rnatilishi kerak. Quduqlarni o‘zlashtirishdan avval 100–200 m uzoqlikda maxsus hovuzlar tayyorlanib, unga quduqni o‘zlashtirish, sinash, tekshirish va boshqariladigan favvora jarayonida chiqqan qatlam suyuqliklari tushishi rejalashtiriladi. Agar qatlam suyuqligida oltingugurt mavjud bo‘lsa, bunday qatlam izolatsiya qilinishi va oltingugurt qo‘shilgan suyuqlik neytrallanishi kerak. Yuvuvchi suyuqlikdagi oltingugurtni neytrallashtirish uchun mis yoki temir kuporasi eritmasidan foydalaniladi. Yo‘1dosh yoki tabiiy gazga oltingugurt aralashib ketgan taqdirda bu gazlar mash’ala yordamida yoqib yuborilsa, bu holat xavfli hisoblanadi. Chunki oltingugurt yonishi natijasida u gazga aylanadi va bu gaz kuchli zaharlovchi gaz jumlasiga kiradi. Agar gaz tarkibida oltingugurt borligi aniqlansa, uning va uglevodorodlarning miqdorini doimiy ravishda aniqlab turish talab etiladi. Buning uchun yorug‘lik

yoki tovushli signalizatsiyaga ega gazanalizatorlaridan foydalaniladi. Ish xonalari havosi tarkibidagi oltingugurt miqdori cheklangan, ruxsat etilgan miqdor (PDK)dan ortiq bo‘lmasligi shart. Ruxsat etilgan miqdor oltingugurt gazlari uchun – 10 mg/m 3 gacha, uglevodorodlar bilan aralashgan oltingugurt uchun – 3mg/m 3 , aholi yashash joylari atmosferasi havosida – 0,008 т g/ т 3 qilib belgilangan. Ishlab chiqarish korxonasi maydonida shamolning у o‘nalishi va tezligini aniqlovchi moslamalar (konus, flyuger, anemometr va boshqalar) o‘rnatilishi lozim. Gaz tarkibida oltingugurt mavjud bo‘lgan quduqlar nasos- kompressor quvurlari yordamida o‘zlashtirilishi kerak. Т a’mirlash ishlarini bajarishdan oldin havoning gazlanganlik darajasi aniqlanishi zarur. Agar zaharli gazlar (oltingugurt) miqdori REM dan ortiq bo‘lsa, faqat gazniqoblar bilan ishlashga ruxsat etiladi. Ish ochiq havoda olib borilsa, filtrlovchi gazniqoblardan, quduqlarda yoki yopiq binolarda olib borilsa, shlangli gazniqob-lardan foydalanish zarur. Bunda gazniqob shlangi uzunligi 20 m. dan ortiq bo‘lmasligi kerak. Agar toza havo olish mumkin bo‘lgan maydon 20 m. dan uzoqda bo‘lsa, u holda kislorodli yoki havoli izolatsiyalovchi asboblardan foydalaniladi. На v о tarkibidagi oltingugurt miqdori davriy ravishda ochiq havodagi ish joylarida har kuni bir marta, yopiq binolarda har bir smenada, yopiq idishlar, sig‘imlar, quduq va boshqa shunga o‘xshash joylarda ishlanganda ish boshlanishdan oldin tekshirilib turilishi kerak. Tekshirish natijalari maxsus jurnalga qayd etiladi. Agar havo tarkibida oltingugurt miqdori REM dan ortiq bo‘lsa, и yerga ogohlantiruvchi belgilar osiladi. Yuvuvchi suyuqliklar tarkibidagi ayrim kimyoviy qo‘shim-chalar («reagentlar»), masalan, KSSB, xrompik oqsil va boshqalar yoki quduq tubi zonasidagi mahsuldor qatlamni o‘tkazuvchanligini oshirish uchun ishlatiladigan reagentlar, odam terisiga, ko‘zga kuchli ta’sir etishi hamda nafas olish у o‘llari orqali zaharlanishga olib kelishi mumkin. Shu sababli, barcha ishchilar maxsus kiyim-boshlar va shaxsiy himoya vositalari bilan ta’minlangan bo‘lishlari,

burg‘ulash maydonchasida birinchi yordam uchun zarur dorilar bilan ta’minlangan tibbiy quticha bo‘lishi hamda bu dorilardan barcha ishchilar foydalana bilishlari shart. Havo kompressor stansiyalari va qurilmalaridan foydalanishda xavfsizlik texnikasi На v о kompressor stansiyalari va qurilmalarini «Statsionar kompressor qurilmalari, havo qurilmalari va gaz quvurlarini o‘rnatish hamda ulardan xavfsiz foydalanish qoidalari»ga qat'iy rioya qilgan holda ishlatish zarur. Kompressorlarning chiqarish quvurlaridan taqsimlovchi moslamalargacha va havo taqsimlovchi moslama oldida а vtomatik «purkovchi» yog‘ ajratgichlar o‘rnatilishi lozim. Purkash liniyasi qish vaqtlarida isitilishshi kerak. Yog‘ ajratgichlar va oraliq muzlatgichlar kamida ikki soatda bir marta siqilgan havo bilan tozalanib turilishi zarur. На v о quvuri bilan yog‘ ajratgich hamda taqsimlovchi moslama orasida teskari klapan o‘rnatilishi va и yog‘ning yig‘ilib qolishini oldini olish uchun xizmat qilishi zarur. Kompressorning havo qabul qilish bo‘g‘ziga kamida 3 m. balandlikda havoni mexanik iflosliklardan tozalovchi filtr o‘rna-tilishi lozim. Kompressorning havo qabul qilish joyi kompressor binosidan tashqarida va u рап j а r а bilan o‘ralgan bo‘lishi kerak. На v о kompressori quvuriga gaz yoki neft kirish xavfi tug‘ilganda darhol ishdan to‘xtatilishi shart. Taqsimlash moslama-sidan yog‘ ajratgich yoki seporatorgacha bo‘lgan umumiy quvurda zulfin o‘rnatilishi lozim. Kompressor stansiyalari va taqsimlash moslamalarini bosim ostida ta’mirlash taqiqlanadi. Yangi foydalanishga topshiriladigan kompressor stansiyalari va ta’mirlangan kompressor stansiyalarining ichki quvurlari hamda stansiyadan havo taqsimlovchi budkagacha bo‘lgan quvurlar va armaturalar ishchi bosimning 1,25 miqdoridagi bosim bilan mustahkamligi gidravlik sinovdan o‘tkazilishi kerak. На v о kompressor stansiyalari har besh soatda sulfonolning suv-dagi eritmasi bilan yog‘ qoldiqlaridan yuvib tozalanib turilishi zarur.

Quduqlardan tebranma-stanoklar yordamida foydalanish xavfsizlik texnikasi Tebranma-stanoklarni o‘rnatishda uning barcha harakatlanuvchi detallarini minora yoki machtaga, poydevor yoki yerga tegib ishqalanilishining oldi olinishi lozim. Tebranma-stanoklarning elektr yuritmalari va tormoz qurilmalari maxsus to‘siqlar bilan o‘ralgan bo‘lishi zarur. Quduqdan gaz namunasini tekshirish uchun olish va tadqiqot ishlarini amalga oshirish maqsadida uning og‘ziga maxsus armatura o‘rnatilishi kerak. Quduq og‘zi salnigining yuqori yoni balandligi yer sathidan 1 m. dan ortiq bo‘lmasligi lozim. Balansirning eng pastki holatida salnikli shtok ilgagining («podveska») traversasi yoki shtanga ushlagich va quduq og‘zi salnigi orasidagi masofa 20 sm. dan kam bo‘masligi kerak. Krivoship - shatun mexanizmi va salnikli shtok birlashtirilgach tebranma- stanok posangisi balansirga o‘rnatilishi lozim. Balansirlar posangisining har bir seksiyasini og‘irligi 40 kg. dan ortiq bo‘lmasligi va ular mustahkam qilib berkitilishi kerak. Ilgakni salnikli shtok bilan birlashtirish maxsus moslamalar yordamida amalga oshirilishi zarur. Reduktor shkivini qo‘l bilan aylantirish yoki uni truba, lom kabilar bilan to‘xtatish taqiqlanadi. Tebranma-stanokni ishga tushirishdan oldin stanok reduktorini tormozlanmaganligini va unda to‘siqlar o‘rnatilganini hamda xavfli zonalarda odamlar у o‘qligini tekshirish lozim.

Quduqlardan vintli elektr nasoslar va gidroporshenli nasoslar yordamida foydalanish xavfsizlik texnikasi Vintli elektr nasoslar, markazdan qochma nasoslar va porshenli nasoslarni o‘rnatish, qismlarga ajratish, ta’mirlash, texnik qarov o‘tkazish ishlarini elektr- texnik xodimlar bajarishi kerak. Elektr-texnik bo‘lmagan xodimlarga (operator, master va b.) faqat nasoslarni ishga tushirish va to‘xtatish ishlarini bajarishga ruxsat etiladi. Kabel g‘ildiraklari machtalar oyog‘iga xomutlar bilan birkitilgan kronshteynlarga zanjirlar yoki maxsus р o‘lat arqon bilan osiladi. Kabel g‘ildiragini yengil, mayda teshikchali («penka») arqonlarga yoki р o‘lat arqon ilgagiga osish taqiqlanadi. G‘ildirak orqali o‘tkazilgan kabellar tushirish-ko‘tarish jarayonlarida minora, machta va uchoyoqlarning elementlariga ilinib yoki o‘ralib qolmasligi zarur. К o‘tarish-tushirish jarayonlarida kabelni ushlab turish uchun minora yoki machtaning oyog‘iga metall ilgak o‘rnatilishi kerak. Quduqqa cho‘kma, vintli va markazdan qochma nasoslarni tu- shirish yoki ko‘tarish tezligi 0,25 m/sek. dan ortiq bo‘lmasligi kerak. Nasoslarni quduqqa tushirish yoki ko‘tarish vaqtida elevator ta’sirida kabelga shikast yetmasligi uchun quduq og‘ziga maxsus moslama o‘rnatilishi lozim. Elektr nasoslarini sinab ko‘rish vaqtida kabelga teginish taqiqlanadi. Kabelni barabanga o‘ralishi yoki undan yechilishi mexaniza-tsiyalashgan bo‘lishi zarur. Kabelni (baraban bilan birga), elek- trodvigatelni, nasosni va protektorni transport vositasiga yuklash hamda tushirish ishlari to‘liq mexanizatsiyalashgan bo‘lishi kerak. Kabelni barabansiz tashish taqiqlanadi. Quduqlarni ta’mirlashda kabel barabani ishchining ko‘rish chegarasida bo‘lishi lozim. Baraban, kabel g‘ildiragi va quduq og‘zi bitta vertikal tekislikda joylashishi kerak. Kechki ish smenalarida b а r а b а n sun’iy yoritilishi zarur. Gidroporshenli nasos stansiyalari shamol у o‘nalishini hisobga olgan holda qurilishi kerak. Nasos stansiyasi, o‘lchov sig‘imi va quduq og‘zi orasidagi masofalar yong‘in xavfsizligi talablariga to‘liq javob berishi lozim. Gidroporshenli

nasos stansiyasi tabiiy shamollatish qurilmasiga ega bo‘lishi kerak. Quduq og‘zidagi bosim quvurlariga manometr o‘rnatilishi, nasos elektrkontaktli manometr hamda saqlash klapanlari bilan jihozlanishi shart. Saqlash klapani-ning chiqarish qismi nasosning qabul qilish kanali tomoniga birik-tirilishi lozim. Elektrkontakt manometr va saqlash klapanlari texnik pasportda ko‘rsatilgan muddatlarda tekshirilib, sinalib turilishi zarur. Gidroporshen qurilmalarini ishga tushirishdan oldin nasosning bosim liniyasi ishchi bosimdan l,5 marta ortiq bosimda sinab ko‘rilishi kerak.

Adabiyotlar: 1. O’zbekiston Respublikasining “Mehnatni muhofaza qilish to’g’risida”gi Qonuni Toshkent, 1993 y. 2. V.S.Alekseev, E.O.Murodova, I.S.Dav ы dova. Bezopasnost jiznedeyatelnosti «Prospekt» Moskva-2006 g. 3. O. Q udratov, T. G’ aniev. Hayotiy faoliyat xavfsizligi. Toshkent. «Mehnat»- 2004. 4. H .E. G’ oipov. Mehnat muhofazasi. Toshkent. «Mehnat»-2000. 5. O’ .R.Boynazarov. Hayot faoliyat xavfsizligi. Ma’ruza matnlari to’plami. Qarshi-2000. 6. G’ .E.YOrmatov. Hayot faoliyat xavfsizligi (Ma’ruza matnlari to’plami), Toshkent-2003 7. Bezopasnost jiznedeyatelnosti. Pod ob щ ey redaksiey doktora texn. nauk, professora S.V.Belova. Moskva, «V ы sshaya shkola» 2003.

Похожие

Yuqori energetik uskunalardan foydalanishda mehnat xavfsizligi

Qurilish montaj ishlarini bajarishda xavfsizlik texnikasi

Xavfsizlik texnikasi. Elektr xavfsizlik talablari. Quyosh nurlari ta`siridan himoyalanish

Texnikalarni ta’mirlash va ularga texnik xizmat ko‘rsatishda xavfsizlik texnikasi

Texnik-iqtisodiy ko’rsatkichlar, Uskunalarni montaj qilish va ishlatish, xavfsizlik texnikasi