Арқон ва юк қамровчи қурилмалардан фойдаланишда хавфсизлик чоралари - БЖД - Рефераты

Арқон ва юк қамровчи қурилмалардан фойдаланишда хавфсизлик чоралари

Загружено в:

20.09.2019

Скачано:

0

Размер:

48.5 KB

Арқон ва юк қамровчи қурилмалардан фойдаланишда хавфсизлик чоралари Режа: 1.Асосий тушунчалар ва талаблар. 2.Стропларнинг юк кўтариш қобилиятини аниқлашнинг ҳисоби.

Таянч иборалар: Пўлат арқонлар, полиспасталар, юк қамровчи қурилмалар, илгаклар, грейферлар, строплар, траверсалар, қамровлар, чиғирлар, арқоннинг тўқимасидаги қадами, чегаравий узилишлари сони, арқоннинг яроқсизлиги, сертификат, болғалаб ва штамповка қилиб тайёрлаш, сақлагич қурилма, универсал строплар, махсус строплар, ярим автомат строплар. 1.Асосий тушунчалар ва талаблар. Юк кўтарувчи машиналар (кранлар, кўтаргичлар ва чиғирлар) нинг ишлаш жараёнидаги хавфсизлиги ва ишончлилиги, кўп жиҳатдан уни кўтариш ва тортиш элементлари – пўлат арқонлари, полиспасталари ва юк қамровчи қурилмалари – илгаклари (асосий ва ёрдамчи кўтариш вазиятида), грейферлари, строплари, траверсалари, қамровларининг ҳолати ва иш қобилиятига боғлиқ бўлади. Юк кўтарувчи машиналар ва чиғирлар элементларни монтаж қилишда, юк кўтаришда, кран стреласида, юк аравасидаги қурилмаларда мавжуд бўлади ва буларнинг ҳаммаларида ҳам пўлат арқонлар ишлатилади. Арқонларни ишлаб чиқарувчи завод тамонидан синалганлиги ҳақида сертификати мавжуд бўлиши керак. Сертификати бўлмаган арқонларни фойдаланиш учун қабул қилинишига асло йўл қўйилмайди. Арқонларнинг ишлатиш ишончлилиги, ейилишга чидамлилиги ва узоқ даврга хизмат қилишини таъминлаш учун, унга тегишли машинанинг иш тартиби, мустаҳкамлик заҳира коэффициенти ва арқон диаметрининг барабани ўлчамларига йўл қўярли нисбати миқдорига қараб танлаб олинади. Арқонларнинг ҳисоби ва юқоридаги талабларни таъминлаш, Қоидаларга мос равишда олиб борилади. Арқонлардаги толаларнинг узилганлиги, арқон диаметрининг камайганлиги, ҳамда эзилганлиги, ўримларнинг буралганлиги аниқланса дарҳол машина ишдан тўхтатилади. Агар арқоннинг битта тўқимаси қадамида узилган толаларининг сони 8-жадвалда кўрсатилган миқдорларига

етса ишга яроқсиз деб топилади. Арқоннинг тўқимасидаги қадамини қуйидагича аниқлайди. Ўрим устига мел ёрдамида белги қўйилади, арқон кўндаланг кесимида нечта ўрим бўлса шунча санаб, навбатдагисида яна белги қўйилади (масалан, олти ўримли арқонинг олтитасидан кейин еттинчисида), белгилар орасидаги масофа арқон тўқимасининг қадами дейилади. 8-жадвал Органик ўзаги бўлган пўлат арқонларни яроқсизлигининг меъёрий кўрсаткичлари Арқоннинг конструкцияси, толалари сони Арқонни яроқсизлигини белгиловчи узилган толаларининг сони Қарама-қарши тўқиш Бир томонлама тўқиш 6×19 = 1 1 4 6×37 = 222 6×61 = 366 12 22 36 6 11 18 Ташқи кўринишига нисбатан толаларининг ейилиши ва занглаганига қараб, арқоннинг чегаравий узилишлари сонини қуйидаги маълумотларга кўра камайтирилади: Ташқи ейилишига кўра толалари диаметрини камайиши, % 10 15 20 25 30 дан 40 гача Тўқиманинг битта қадамидаги узилган толаларининг сони, 4- жадвалдаги маълумотларга нисбатан % ҳисобида 85 75 70 60 50

Толаларнинг диаметрини ейилиши ва занглаши оқибатида 40 % ва ундан ортиқ камайганида, арқон тўла яроқсиз деб топилади. Агар арқоннинг ўримларидан ҳатто биттаси узилган бўлса ҳам, у яроқсиз ҳисобланади. Машина конструкциясидаги арқоннинг охирги учи барабанга илгакли ёки полиспастали қобиқ билан маҳкамланганлигининг аҳамияти жуда катта. Арқоннинг маҳкамланишини иш пайтидаги энг катта тортиш кучига ҳисобланади. Арқон барабанга накладка қўйилиб, барабан устига болтлар ёрдамида қисилиб беркитилади. Машинанинг бошқа қисимларида арқонлар учидаги илгак ёки қисқич ёрдамида бириктирилади. Арқонлардан фойдаланиш жараёнида даврий равишда тозалаб ва мойлаб турилади. Тозалиги таъминланган арқон кам ейилади, чунки унинг сиртида қирилган заррачалар бўлмайди, мойланган толаларни барабан ёки ғалтак устида ишқаланиши камаяди. Юк қамровчи қурилмалар сарасига кирувчи илгаклар - жуда муҳим деталлардан ҳисобланади. Кранлар учун илгаклар болғалаб ва штамповка қилиб пўлатдан тайёрланади. Арқонлар, халқалар, строплар ва сирғаларни ишончли бириктириш мақсадида илгакни халқумига шарнирли беркитилган қозиқ кўринишидаги сақлагич қурилма ишлатилади. Илгак халқумининг ейилиши лойиҳадаги кўндаланг кесимини ушбу жойидаги баландлигининг 10 % дан ошмаслиги керак. Бундан ташқари, илгакда қандайдир ёриқлар, эзилиш ва буралишлар бўлмаслиги керак. Илгакда албатта Давлат стандарти бўйича рақами, уни тайёрлаган завод номи ва ишлаб чиқарган вақти кўрсатилган бўлади. 2.Стропларнинг юк кўтариш қобилиятини аниқлашнинг ҳисоби. Юк қамровчи мосламаларидан энг кўп тарқалганларидан универсал, махсус, ҳамда ярим автомат стропларидир. Стропларнинг юк кўтариш қобилияти тармоқлари орасидаги бурчаги 90 0 бўлган ҳолатига мос келади.

Бошқа бурчак қийматларида унинг юк кўтариш қобилиятини қуйидаги боғланиш орқали топамиз: К ≤ mQ Pn , Бунда К - стропларни ҳисоблашда мустаҳкамликнинг заҳира коэффициенти, К = 6 ; Р - арқоннинг узиш кучи, серитификати бўйича қабул қиламиз; n - cтроп тармоқларининг сони; m - қиймати 1 cos  га тенг бўлган коэффициент, бунда  - тармоқнинг тик текислигига қиялик бурчаги;  = 0; 30; 45 0 бурчакларида мос равишда m = 1; 1,15 ва 1,42 бўлади. Q – кўтариш керак бўлган юкнинг массаси, кг . Тўрт тармоқли стропнинг тармоғини 45 0 бурчакка оққан ҳолатида, Q P ≥ 2,13 шарт бажарилиши учун, кўтариладиган юкнинг массаси арқонни узувчи кучдан 2,13 марта кичик бўлиши керак. Юк қамровчи мосламалари заводда тайёрланган бўлиши керак, унда завод нишони ва белгиси кўрсатилган бўлади. Белгини монтаж ташкилоти қўяди, унда мосламанинг номи, тайёрланган йили, юк кўтариш қобилияти, навбатдаги синов йили, ойи ва санаси ва ташкилот номи кўрсатиб қўйилади. Мосламалардан фойдаланиш қуйидаги ҳолатларда тақиқланади: ёрилганлиги аниқланса, буралган, синган бўлса, толалари узилганлиги (меъёрлардан ошганда), резбали бирикмаларида резбаларининг етишмаслиги ёки эзилганлиги қайд қилинганида. Мосламаларнинг тавсия этиладиган муқобил конструкциялари тегишли меъёрий ҳужжатларида берилади.

Адабиётлар рўйхати. 1.Пчелинцев В. А. и др. Охрана труда в строительстве: Учеб. для строит. Вузов и фак. – М.: Высш. Шк., 1991. – 272 с.: ил. 2.Охрана труда в строительства. Инженерные решения: Справочник/В. И. Русин, Г. Г. Орлов, Н. М. Неделько и др. – К.: Будивельник, 1990. –208с. 3.Охрана труда в строительства. Учебник для техникумов. Изд. 2-е, перераб. и доп. М., Стройиздат, 1975, 263с. 4.Йўлдошев О.Р., Рахимов О.Р., Хўжақулов Р.Т., Ҳасанова О.Т., “Меҳнатни муҳофаза қилиш”, Тошкент-2005. 5.Х.Раҳимова, А.Аъзамов, Т.Турсунов. Меҳнатни муҳофаза қилиш.Т. – “Ўзбекистон” -2003. 6.G ΄ .Yo.Yormatov, O.R.Yuldoshev, A.L.Xamrayeva. Hayot faoliyati xavfsizligi (Darslik), Toshkent, «Adolat», 2009. 7.Ў.Йулдошев, У.Усмонов, О.Қудратов. Меҳнатни муҳофаза қилиш (Ўқув қўлланма), Т. “Меҳнат”, 2001. 8. Л.Г.Дикман . «Организация, планирования и управление с троительным производством» Москва, Высшая школа, 1998 г. 480 стр . 9. Т.М.Махматкулов, Г.Ш.Шомирзаев, А.Райимкулов. «Ҳаётий фаолият хавфсизлиги» фанидан маърузалар матни. ТАТУ Самарқанд филиали. Самарқанд-2007.

Похожие

Йирик ўлчамли элементлар ва конструкцияларниг монтажида хавфсизликни таъминлаш

Ер ишларини бажаришда хавфсизлик чоралари пағона

Ғишт-тош ишлари арматура ва бетон ишларида хавфсизлик чоралари

Қиш давридаги қурилишларни олиб боришнинг хавфсизлик чоралари

Юқори энергетик ускуналардан фойдаланишда меҳнат хавфсизлиги